Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Bushe Kaini afumishe kwi umukashi?

Bushe Kaini afumishe kwi umukashi?

Ababelenga Ino Magazini Balepusha Ukuti . . .

Bushe Kaini afumishe kwi umukashi?

▪ “Nga ca kutila Adamu na Efa bakwete fye abana babili, Kaini na Abele, ninshi ni kwi Kaini afumishe umukashi?” Nangu ca kuti abepusha sana ici cipusho bantu basuusha Baibolo, Baibolo yalilandapo ifingi ifingatwafwa ukusanga icasuko kuli ici cipusho.

Mwi buuku lya Ukutendeka ifipandwa 3 na 4, mwaba ifyebo fyakonkapo: (1) Efa ali e “nyina wa bantu bonse aba mweo.” (2) Palipitile inshita ukutula apo Kaini afyalilwe na pa nshita atuulile ilambo lilya Lesa akeene. (3) Ilyo Lesa atiipile Kaini ukuti ‘akalalulumba fye kabili akaba imbutushi,’ Kaini alisakamene ukuti ‘onse uwamusanga’ akamwipaya. (4) Lesa alibikile icishibilo pali Kaini, icalelanga ukuti kwali bamunyina nangu balupwa abali no kumwipaya. (5) “Kabili,” Kaini akumene no mukashi wakwe “mu calo ca Mbutushi.”—Ukutendeka 3:20; 4:3, 12, 14-17.

Pali ifi twalandapo kuti twasondwelela ukuti Kaini aupile umwana wa kwa Efa uwafyelwe pa nshita ishaishibikwa. Pa Ukutendeka 5:4 palanda ukuti ilyo Adamu ali ne myaka 930, ninshi ‘alifyala abana baume na bana banakashi.’ Lelo kwena Baibolo tayalanda mu kulungatika ukuti umukashi wa kwa Kaini ali ni mwana Efa. Ifi umukashi wa kwa Kaini bamulandapo ninshi Kaini alitiipwa kale, cilanga ukuti palipitile inshita iikalamba, ica kuti limbi kuti aba no mwishikulu wa kwa Adamu na Efa. E mulandu wine Baibolo ya The Amplified Old Testament ilandila pa mukashi wa kwa Kaini ukuti ali “wa mu lupwa lwa kwa Adamu.”

Adam Clarke, uulanda pa fyalembwa mu Baibolo uwaliko mu ma 1800 atungenye ukuti ico Lesa abikile icishibilo pali Kaini mulandu wa kuti Kaini aletiina pantu pali ilya nshita ninshi kwali abantu abengi abafyelwe kuli Adamu, bali abengi ica kuti “balikuulile imishi iingi.”

Abantu bamo batontonkanya ukuti te kuti cilolemo Kaini ukuupa nkashi yakwe nangu umwanakashi uuli onse uwafumine mu lupwa lwa kwa Adamu. Ico batontonkanishisha ifi mulandu wa ntambi sha bantu bamo nelyo ukutiina ukuti abana abengafyalwa muli ici cupo kuti baba abalemana. Na lyo line, F. LaGard Smith alandile mu citabo citila The Narrated Bible in Chronological Order ukuti: “Abana ba kwa Adamu abaume na banakashi baleupana, nangu ca kutila inkulo shakonkelepo shalemona ica musango uyu ukuti tacalolamo.” Ilyo Lesa apeele abena Israele amafunde ya kukonka ukupitila muli Mose mu 1513 B.C.E., alibakeenye ukupanga icupo na lupwa uwapalamisha.—Ubwina Lebi 18:9, 17, 24.

Ifyo abantu baba pali lelo fyalipusana sana ne fyo abafyashi besu aba kubalilapo bali pantu twalitaluka sana ku kupwililika. Kanshi ifi caba ino nshita ukuti abantu nga baupana pa lupwa kuti balefyala abana abalemana, kuli bena ifya musango yu nalimo tafyalecitika. Na kabili, ifyo basanga muno nshiku, fimo ifyo basabankenye mu lupapulo lwa Journal of Genetic Counseling, filanga ukuti uwaupana na lupwa uwafyalwa mu ng’anda imbi te lingi engakwata abana abalemana ukupusanako ne fyo abantu abengi batontonkanya. Kwena, pa nshita Adamu ali pe sonde e lyo na lintu Noa talabako, ubu tabwali bwafya ubukalamba. Kanshi kuti twasondwelela ukuti umukashi wa kwa Kaini ali ni lupwa lwakwe.