Faatuatua Iā Ieova—O le a Ia Fesoasoani iā te Oe

Ua Faamatalaina e Edmund Schmidt

A o oʻu sauni e tū i luma o le faamasinoga i Niu Ioka iā Oketopa 1943, na ou manatua na upu. E leʻi atoa le 25 o oʻu tausaga, ae ua toeitiiti atoa le fā tausaga o faafalepuipuiina aʻu, ona o le lē auai i le taua. Na fai laʻu filifiliga e “usiusitaʻi i le Atua o le pule, nai lo o tagata,” e pei ona sa faia e uluaʻi soo o Iesu. (Galuega 5:29) A o leʻi faaauau laʻu tala, seʻi oʻu faamatala atu le pogai ua ou matuā faatuatua ai i le Atua.

NA OU fanau iā Aperila 23, 1922 i Cleveland i Ohio, i Amerika i lo matou fale sa i luga aʻe o le fale faifalaoa o loʻu tamā. Ina ua mavae le fā masina, na auai ai loʻu tamā o Edmund i se tauaofiaga a Tagata Aʻoga o le Tusi Paia (o le taʻu lenā o Molimau a Ieova i na aso) i Cedar Point e lata i Sandusky, e tusa ma le 100 maila (160 km) mai i lo matou fale.

Na uunaʻia uso i lenā tauaofiaga, ina ia “faalauiloa, faalauiloa, faalauiloa le Tupu [a le Atua] ma lona malo.” Na amata ona talaʻi loʻu tamā i le Aso Sa na sosoo ai. Na ia faia faapea mo le isi 66 tausaga seʻia oo ina maliu iā Iulai 4, 1988. Na maliu loʻu tinā o Maria i le 1981 o loo faamaoni pea i le Atua.

Aufaatasi ma Oʻu Mātua i le Tapuaʻiga

Na auai lo matou aiga i se faapotopotoga Polani i Cleveland. O le toʻatele o i matou o le fanau na ō faatasi ma tagata matutua, e talaʻi le tala lelei mai i lea fale i lea fale i aoauli o Aso Toonaʻi. O Aso Sa e faalogologo ai o matou mātua i se lauga faale-Tusi Paia i le potu telē i le maota mo sauniga. O le taimi lenā na fai ai e se faiaʻoga agavaa ni lesona faale-Tusi Paia ma i matou le fanau e tusa ma le toʻa 30, e faaaogā ai le tusi faale-Tusi Paia e taʻu o le Harp of God. * E leʻi leva ae ou faia loa ni lesona faale-Tusi Paia ma isi tagata, lea na iai ni iʻuga lelei.

Iā Iulai i le 1931, na auai ai lo matou aiga lea ua aofia ai ma loʻu uso o Falani, i se isi tauaofiaga a Tagata Aʻoga o le Tusi Paia, i Columbus pe tusa ma le 100 maila (160 km) i le itu i saute. O le taimi lenā na talia fiafia ai e Tagata Aʻoga o le Tusi Paia le igoa faale-Tusi Paia o Molimau a Ieova. (Isaia 43:10-12) Na ou auai ai i le galuega talaʻi e valaaulia tagata i le lauga a J. F. Rutherford, o lē sa taʻimua i le galuega a Molimau a Ieova. Ua silia nei i le 79  tausaga o oʻu auauna iā Ieova le Atua faatasi ma ona tagata.

Taulau Manuia i le Faiva e Ui i Faigatā

E oo ane i le 1933, ua paʻū maulalo le tamaoaiga o le lalolagi aoao. E silia i le 15 miliona tagata i Amerika, e tusa ma le kuata o le ʻaufaigaluega, ua leai ni galuega. Ua gau uma pisinisi i aai, ma e leʻi maua foʻi e aiga lē tagolima se fesoasoani tautupe mai i le malo. Peitaʻi, o i matou o uso ma tuafāfine Kerisiano, na fesoasoani le tasi i le isi. E ō lo matou aiga i Aso Sa i le maota mo sauniga, ma ave ni falaoa ma pai mai i lo matou fale falaoa e tufa atu i isi. O tupe na totoe i loʻu tamā ina ua uma ona totogi pili i le faaiʻuga o le masina, e na te lafoina atu i le ofisaulu o Molimau a Ieova i Brooklyn i Niu Ioka. Na iloa e ia o le a fesoasoani lenā tupe e lomia ai lomiga faale-Tusi Paia.

I na tausaga, na telē se sao o lauga e faasalalau i le leitiō i la matou talaʻiga. E silia i le 400 alāleo na faasalalauina lauga faale-Tusi Paia sa faia i a matou tauaofiaga. O le 1930-1939, na faia ai e Molimau a Ieova i lo latou fale lomitusi i Brooklyn, ni laau pese ma mea e tā ai lauga. Na matou faaaogā na mea i le talaʻiga, ma lipoti pe na faafia ona tā na lauga i tagata e lē o ni Molimau a Ieova, ma e toʻafia na faalogologo i ai.

Na amata le pulega a Adolf Hitler ma le vaega faaupufai a le ʻau Nasi i Siamani i le 1933. Na matuā sauāina ai Molimau a Ieova ona o lo latou solitū o ni Kerisiano. (Ioane 15:19; 17:14) Ona o le lē auai i faiga faaupufai po o le lē faʻalo iā Hitila, na tuuina atu ai le toʻatele o Molimau a Ieova i Siamani i falepuipui po o nofoaga o faasalaga mamafa. Na fasiotia le toʻatele o i latou; ae na feoti isi ona o le mamafa tele o galuega. Ona o le ogaoga o faiga sauā, na feoti ai le toʻatele a o leʻi leva ona faasaʻolotoina. Peitaʻi e lē o iloa e le toʻatele o tagata, na faileagaina foʻi Molimau a Ieova i isi atunuu e aofia ai ma Amerika.

Na matou auai i se tauaofiaga i Detroit, i Michigan i le 1940, lea na ou papatiso ai iā Iulai 28, e faailoga ai loʻu tuuina atu iā Ieova le Atua. O le masina na muamua atu na faia ai e le Faamasinoga Sili a Amerika le tulafono e faapea, o se solitulafono le lē faʻalo i le fuʻa, ma o le faasalaga e tutuli ese tamaiti mai i le aʻoga. Na faapefea ona taulima e Molimau a Ieova lenei faaiʻuga? O le toʻatele o i latou na faia a latou lava aʻoga mo a latou fanau, lea na taʻua o Aʻoga a Molimau a Ieova.

Na amata le Taua Lona Lua a le Lalolagi iā Setema 1939 i Europa, ma na sasao faaafi le lotonuu i Amerika. Na sauāina ma sasa Molimau a Ieova talavou, e ni talavou ma tagata matutua e leʻi malamalama i lo latou tulaga. Na lipotia mai i le 1940 e oo i le 1944, e silia i le 2,500 taimi na osofaʻia ai Molimau a Ieova  i Amerika e ni vaega o tagata feita. Na faateteleina sauāga ina ua osofaʻia e Iapani le uafu o le Pearl Harbor iā Tesema 7, 1941. Na amata i ni nai vaiaso muamua atu ona ou auauna o se paeonia, o le taʻu lenā o faifeʻau faataimi atoa a Molimau a Ieova. Na faaputu aʻu tupe ma faatau ai se kalaveni e 22 futu (7 m) le umi, ma o nisi o i matou na siitia atu i Louisiana e talaʻi ai.

Sauāga i le Itu i Saute o Amerika

Na faataga ona faatū la matou kalaveni i se faatoʻaga o laau ʻaina e lata i le aai o Jeanerette. Na matou ō i se tasi Aso Toonaʻi e talaʻi i le alatele, ae na faatonu e le faauluuluga o leoleo ia leoleo e ave i matou e pei o ni pagota i le fale o le malo. E tusa ma le 200 tagata feita na faapotopoto i fafo, ae na tuu atu i matou e leoleo e ō e aunoa ma se puipuiga mai i na tagata. O le mea na matou faafetai ai ona na faaavanoa mai e tagata le auala ae matou ō ese atu. Na matou ō atu i le aso e sosoo ai i Baton Rouge, o se aai telē e latalata ane, ina ia taʻu atu i uso le mea na tupu.

Ina ua matou taliu i Jeanerette, na matou mauaina se feʻau na faapipii i le faitotoʻa o le kalaveni: “Faamolemole vaai aʻu i le nofoaga e vili ai le suāuu.” Na sainia ai i lalo le igoa o “E. M. Vaughn.” Na matou feiloaʻi ma ia valaaulia i matou e faiʻaiga faatasi ma ia ma lana avā. Na faapea mai sa iai o ia ma lana ʻaufaigaluega i tagata ia sa faapotopoto i fafo i le Aso Toonaʻi, ma pe ana iai se mea e tupu, e na te puipuia i matou mai i le ʻaufeita. Na matou talisapaia ana faalaeiauga ma lana lagolagosua.

I le aso na sosoo ai, na ō mai ni leoleo sinia ma ni fana ma puʻe i matou ma ave uma a matou lomiga. Na latou ave ki o laʻu kalaveni ma loka na o aʻu i se sela mo aso e 17, ma e itiiti ni meaʻai na aumai mo aʻu. Na fai taumafaiga a Vaughn e fesoasoani mai iā i matou, ae e leʻi taulau. A o iai i le falepuipui, na gaoia e tagata feita a matou mea ma susunu mea uma e aofia ai ma laʻu kalaveni. Ou te leʻi iloa na saunia e Ieova aʻu e feagai ma tulaga e sili ona faigatā.

Faafalepuipui i le Itu i Mātū o Amerika

Ina ua atoa le masina talu ona ou toe foʻi i le itu i mātū, na tofia ai aʻu e auauna o se paeonia faapito i Olean i Niu Ioka, faatasi ai ma isi Molimau. Na faatonuina aʻu e le malo ina ia lesitala mo le vaegaʻau, ae na tuu mai le faatagaga ou te lē auai ai ona o loʻu lotofuatiaifo. Peitaʻi, ina ua uma ona suʻesuʻeina e fomaʻi loʻu tino ma le mafaufau, na faailoga ai loa laʻu pepa “O se Sui Agavaa mo le Aʻoga a le Vaegaʻau.”

Sa faaauau pea ona ou paeonia mo nisi tausaga. Ae ona na ou talaʻi pea ma lē auai ai i le toleniga a le vaegaʻau, na puʻeina ai aʻu e le FBI i le 1943, ma faatonu ou te alu atu i le fale faamasino i Syracuse i Niu Ioka, i le vaiaso e sosoo ai mo loʻu faamasinoga. Na molia aʻu ma na fuafua e faia loʻu faamasinoga i aso e lua mulimuli ane.

Na ou tū mo aʻu lava i luma o le faamasinoga. Na aʻoaʻoina i matou o Molimau talavou i a matou sauniga faa-Kerisiano, i le auala e puipuia ai a matou aiā tatau e tusa ai ma tulafono faavae, ma tala e fai atu i luma o le faamasinoga. Na ou manatua lelei le fautuaga e pei ona taʻua i le amataga o lenei mataupu. Na ofo nisi lōia a le malo ma faapea mai, e popoto atu Molimau a Ieova i tulafono nai lo o i latou! E ui i lea, na faasalaina pea aʻu e tagata faatonu. Ina ua fesili mai le faamasino pe e iai saʻu tala e fia fai, na ou tali atu, “O le asō ua faamasinoina ai e le Atua le atunuu, ona o le auala o loo feagai ai ma ē e auauna iā te ia.”

Na faasalaina aʻu mo le fā tausaga i le falepuipui i Chillicothe i Ohio. Na avea ai aʻu ma failautusi a se pule o le komiti e filifilia tagata mo le taua. E leʻi umi ae sau i lo matou ofisa se tagata suʻesuʻe faapitoa mai i Washington, D.C., ma faapea mai o loo latou  faia suʻesuʻega e faasaga iā Hayden Covington. O ia o le lōia mo Molimau a Ieova, ma na lauiloa o se tasi o lōia e sili ona atamai i mataupu tau tulafono faavae i Amerika.

Na fai mai le tagata suʻesuʻe e fia tilotilo i faila a pagota e toʻalua, o Danny Hurtado ma Edmund Schmidt. A ua faapea atu laʻu pule: “O Schmidt lea!” Na sau faalilolilo le tagata suʻesuʻe, ae ua faateʻia o ia ona na matou iloa le māfuaaga na sau ai. E leʻi leva ae tofia aʻu e galue i le umukuka.

Paeonia, Peteli ma Faaipoipo

Na ou magalo i le palola iā Setema 26, 1946, ma amata ai loa ona ou toe paeonia faatasi ma le faapotopotoga i Highland Park i Kalifonia. Mulimuli ane iā Setema 1948, na taunuu ai loʻu sini ua leva ona mafaufau i ai. Na valaaulia aʻu e galue o se faifalaoa i le ofisaulu (Peteli) i Brooklyn, lea e saunia ai lomiga faale-Tusi Paia mo le galuega talaʻi i le lalolagi aoao. Na ou faamavae mai i laʻu galuega o se tagata kuka i se faleʻaiga i Glendale, ae alu atu i Peteli.

Ina ua mavae le fitu tausaga, na faatulaga ai e faia ni tauaofiaga faavaomalo i Europa i le 1955. Na totogi e loʻu aiga loʻu pasese ina ia ou auai. Na ou fiafia i tauaofiaga i Lonetona, Pale ma Roma aemaise lava le tauaofiaga i Nuremberg i Siamani, lea na auai ai se aofia e silia i le 107,000, i le maota telē lea na muamua atu na vaavaai ane ai ma le mitamitavale Hitila i ana vaegaʻau. Na auai ai foʻi i na tauaofiaga Molimau a Ieova o ē na folafola Hitila e tafiesea. Maʻeu se fiafiaga o le faatasi ma i latou!

I le tauaofiaga i Nuremberg, na ou feiloaʻi ai ma fia uō i se Molimau talavou i Siamani e igoa iā Brigitte Gerwien. E leʻi atoa se tausaga ae ma faaipoipo ma toe foʻi atu i Glendale e nonofo latalata i oʻu mātua. Na fanau la ma ulumatua o Tom i le 1957, o le lona lua o Don i le 1958, ma le ma tama teine o Sabena i le 1960.

Se Olaga Faamalieina

Na fesili mai nisi pe na ou faanoanoa i osofaʻiga a tagata feita ma le faafalepuipuiina o aʻu, ona o le auauna i le Atua. E mautinoa e leai, ae ou te faafetai iā Ieova i le faaeaga o le auauna iā te ia faatasi ma le toʻatele o ana auauna faamaoni. Ou te faamoemoe foʻi o mea na tutupu iā te aʻu, e uunaʻia ai isi ina ia mafuta vavalalata atu i le Atua ma tumau iā te ia.

O le toʻatele o auauna a le Atua ua matuā faileagaina ona o le auauna iā te ia. Ae pe e lē o le mea ea lenā e tatou te faatalitalia? Ua taʻua i le Tusi Paia: “E sauāina i latou uma e naunau e ola ma le faamaoni i le Atua ma aufaatasi ma Keriso Iesu.” (2 Timoteo 3:12) E ui i lea, maʻeu le moni o upu o loo i le Salamo 34:19: “E tele puapuaga o le tagata amiotonu, ae e laveaʻiina e Ieova o ia mai i na mea uma”!

[Faaopoopoga i lalo]

[Ata i le itulau 27]

Talaʻiga i Louisiana i vaitausaga o le 1940-1945

[Ata i le itulau 29]

Galue o se faifalaoa i le ofisaulu

[Ata i le itulau 29]

O i maʻua ma laʻu avā o Brigitte