Kimbai Ne Mikeketo Madyese A Yehova
Kimbai Ne Mikeketo Madyese A Yehova
“[Leza] upala mpalo boba bamukimba ne mikeketo.”—BAH. 11:6.
1, 2. (a) Bantu bavule bakimbanga madyese a Leza muswelo’ka? (b) Mwanda waka tusakidila nakampata kutambula madyese a Yehova?
“LEZA akwesele!” Mu matanda amo, i bikomo kwivwana beni banena bino binenwa shi muntu waasula. Bendeji ba bipwilo palapala beselanga bantu, banyema, ne bintu byambulwa būmi. Bantu bendanga ku bipwilo kampanda amba ko kobabwanya kukamona madyese. Bantu ba politike nabo balombelanga Leza esele muzo wabo. Le ulanga kulomba madyese uno muswelo i kwendele’mo? Lelo bamwenanga’mo? Lelo i ani utambulanga madyese a Leza ne mwanda waka?
2 Yehova wālaile amba mu mafuku a ku mfulo ukekala na bantu batōka mu mwikadilo ne badi na ndoe batambile mu mizo yonso bakasapula myanda miyampe ya Bulopwe ne kulampe kwine kwa pano pa ntanda nansha byokudi mushikwa ne lwana. (Is. 2:2-4; Mat. 24:14; Kus. 7:9, 14) Boba betabije kiselwa kya kwikala na būmi bwa uno muswelo basakanga—kadi basakilwa—madyese a Leza, shi bitupu kekudi kyendeka. (Mit. 127:1) Penepo i muswelo’ka otukokeja kutambula madyese a Leza?
Madyese Apeta Bantu ba Kikōkeji
3. Le byādi bya kwikala namani shi Bene Isalela bākōkele?
3 Tanga Nkindi 10:6, 7. Kumeso kwa Bene Isalela kutwela mu Ntanda ya Mulao, Yehova wēbalaile amba bakamonanga ntundubuko ne kukingwa kukatampe enka shi abakōkela diwi dyandi. (Kup. 28:1, 2) Madyese a Yehova keadipo’tu enka a kwiya pobadi, ino adi a ‘kwibapeta.’ Nanshi madyese adi a kufikidila binebine pa bantu ba kikōkeji.
4. Lelo kikōkeji kya binebine kilomba bika ne bika?
4 Le Bene Isalela bādi bafwaninwe kukōkela muswelo’ka? Bijila bya leza byānene amba Leza wādi wa kufītwa shi bantu bandi bakomenwe kumwingidila “ne nsangaji shē, ne kutōkwa kwa mutyima tō.” (Tanga Kupituluka 28:45-47.) Yehova i mufwaninwe kukōkelwa bya binebine ke pamopo na mukōkelelanga banyema ne bibanda mu myanda imoimo. (Mako 1:27; Yak. 3:3) Kukōkela Leza bya binebine i kilomboji kya buswe. Kuloñwanga na nsangaji itamba pa kwitabija amba misoñanya ya Yehova keilēmangapo ne amba aye “upala mpalo boba bamukimba ne mikeketo.”—Bah. 11:6; 1 Yoa. 5:3.
5. Lelo kukulupila mu mulao wa Yehova kukwasha namani muntu akōkele kijila kidi mu Kupituluka 15:7, 8?
5 Tala muswelo ukokeja muntu kulombola kino kikōkeji kya binebine na kulama kijila kidi mu Kupituluka 15:7, 8. (Tanga.) Kulonda kino kijila bya nabyanabya shako kwādi kwa kusenga balanda, ino le kwādi kwa kulengeja kipwano kilumbuluke ne nsangaji umbukata mwa bantu ba Leza? Kya mvubu kutabuka, le kwādi kwa kulombola amba muntu ukulupile mu bukomo bwa Yehova bwa kupa bengidi bandi byobasakilwa ne kufwija’ko pa mikenga mityemitye ya buntu bwandi? Mhm! Leza utalanga mwikadile mutyima wa buntu bwa binebine budi na muntu ne i mulaye kumwesela mu mingilo yandi ne mu byonso byasaka kulonga. (Kup. 15:10) Kukulupila mu uno mulao kwādi kwa kwendeleja kumeso mingilo ne kutwala muntu ku madyese mavule.—Nk. 28:20.
6. Lelo Bahebelu 11:6 ufwaninwe kwitukulupija bika?
6 Kutentekela pa kwitabija amba Yehova ye Mwine upala mpalo, Bahebelu 11:6 ulombola ngikadila mikwabo ilombwa pa kusaka kweselwa na Leza. Yuka amba Yehova upalanga mpalo boba “bamukimba ne mikeketo.” Kishima kibajinjibajinji kingidijibwe pano kilombola kulonga bukomo bukatampe kadi bwa kininga. Kino kitukulupija amba bine madyese adi’ko! Nsulo ya ano madyese i Leza umo kete wa bine “kayūkile kubepa.” (Tet. 1:2) I mulombole mu bula bwa myaka amba byonso byalaya i bikulupilwa binebine. Kinenwa kyandi kekikomenwangapo; kifikidilanga nyeke. (Is. 55:11) Nanshi tukulupilei binebine amba shi tulombole lwitabijo lwa binebine, ukelombola kotudi amba i Mwine upala mpalo.
7. Lelo i muswelo’ka otukakulupila kupebwa madyese kupityila ku “lukunwa” lwa Abalahama?
7 Yesu Kidishitu wēlombwele bu kipindi kibajinji kya “lukunwa” lwa Abalahama. Bene Kidishitu bashingwe mani babundile kipindi kya bubidi kya luno “lukunwa” lwālailwe. Ibapebwe mwingilo wa kusapula “byobya byabuya byandi bitabukilemo kunengela aye wemwityile mu fukutu ku mwinya wandi wakutendelwa.” (Ngat. 3:7-9, 14, 16, 26-29; 1 Pet. 2:9) Ketukakulupilapo kupwana na Yehova shi tupela boba batongelwe na Yesu kutala bintu byandi. Pakubulwa bukwashi bwa “umpika wa binebine, udi na manwa,” ketukevwanijapo ne pa mfulo mvubu ya byobya byotutanga mu Kinenwa kya Leza nansha kuyuka mwa kwibingidijija kwine. (Mat. 24:45-47) Tukakulupila kupebwa madyese a Leza shi twingidija bintu byotwifunda mu Bisonekwa.
Badikilai Kulama Kiswa-Mutyima kya Leza
8, 9. I muswelo’ka wālongele mukulutuba Yakoba bukomo mungya kuzenza kwandi?
8 Mulangwe wa kulonga bukomo bwa pa bula mwanda wa kweselwa na Leza ukokeja kwituvuluja mukulutuba Yakoba. Kādipo uyukile muswelo wādi wa kufikidila mulao wa Leza kudi Abalahama, ino wādi ukulupile amba Yehova ukavudija mpata lutundu lwa nkambo wandi, lwādi lwa kwikala ke muzo mukatampe. Ino mu 1781 K.K.K., Yakoba wākakimbile mukaji ku Halane. Kādipo’tu utele mutyima enka ku kusokola mwikadi nandi umusangaja, ino wādi ukimba mwana-mukaji utōta Yehova kadi mutame ku mushipiditu wādi wa kwikala inabana mulumbuluke.
9 Tuyukile amba Yakoba wāsokwele Letyela, mubutule wandi. Wāsenswe Letyela ne kwitabija kwingidila shandi Lebane mu myaka isamba-ibidi mwanda wa kusonga Letyela. Ino ke māngapo’tu bitupu ya bukena buvulukwa. Na bubine Yakoba wādi uyukile mulao wa Leza Mwinē Bukomo Bonso wālaile nkambo wandi Abalahama, ne kupitulukwa’o kudi shandi Isake. (Ngal. 18:18; 22:17, 18; 26:3-5, 24, 25) Isake nandi wāsapwidile wandi mwana Yakoba amba: “Kabidi Leza mukomokomo Mwinebukomobonso akwesele dyese, akusule lubutulo ne kukuvudijija’mba wikale kitango kya mizo. Akupe dyese dya Abalahama, kudi abe kadi ne ku lukunwa lobe lwine, amba upyane ntanda yo waikelemo bumweni wa mafuku yapene Leza kudi Abalahama.” (Ngal. 28:3, 4) Nanshi bukomo bwālongele dibajinji Yakoba pa kutana mukaji mufwaninwe ne kubutula bana kwālombwele kikulupiji kyandi mu byobya byānene Yehova.
10. Mwanda waka Yehova wāsangedile kwesela Yakoba?
10 Yakoba kādipo ukimba bupeta mwa kulelela kisaka kyandi. Wādi utele mutyima ku kipyanwa kyandi. Wādi ukambakena kufikidila kwa kiswa-mutyima kya Yehova. Yakoba wādi musumininwe kulonga kintu kyonso na bukomo mwanda wa kweselwa na Leza nansha byokwādi bijika. Wālamine uno mwikadilo kutūla ne ku bununu, ne Yehova nandi wāmwesela.—Tanga Ngalwilo 32:24-29.
11. Le i bukomo’ka botufwaninwe kulonga pa mwanda utala kiswa-mutyima kya Leza kisokwelwe?
11 Pamo bwa Yakoba, ketuyukilepo kamo ne kamo ka mukafikidila mpango ya Yehova. Nansha nabya, potwifunda Kinenwa kya Leza, tuyukanga byobya byotufwaninwe kutengela pa mwanda utala “difuku dya Yehova.” (2 Pet. 3:10, 17) Kimfwa, ketuyukilepo na bubine kitatyi kikafika dino difuku, ino tuyukile amba dibafwena. Tukulupile Kinenwa kya Leza pokinena amba shi tusapule bukamoni mu kino kitatyi kityetye kyashala’ko, tukepandija batwe bene ne boba betwivwana.—1 Tem. 4:16.
12. Lelo i bika byotubwanya kukulupila?
12 Tuyukile amba mfulo ikokeja kufika kitatyi kyo-kyonso; muswelo ubala Yehova bitatyi kewimaninepo pa bukamoni botusapula ku bantu bekele pano pa ntanda. (Mat. 10:23) Kadi, tutambulanga bwendeji bulumbuluke bwa mwa kuvuijija senene mwingilo wa busapudi. I ponka pa kwitabija, potwingila uno mwingilo mungya bukomo bwetu, koku twingidija byabulēme byonso byotudi nabyo. Le tukasapula mu mwaba upa bipa? Eyo, le tuyuka kino namani kumeso kwa kitatyi? (Tanga Musapudi 11:5, 6.) Mwingilo wetu i wa kusapula, na kikulupiji kya amba Yehova uketwesela. (1 Kod. 3:6, 7) Tukokeja bine kukulupila amba aye umwene bukomo botulonga, ne amba uketupa bulombodi bo-bonso botusakilwa kupityila ku mushipiditu sandu wandi.—Mit. 32:8.
Kimbai Mushipiditu Sandu
13, 14. Lelo bukomo bwa mushipiditu sandu wa Leza bwa kukwasha bengidi bandi babwanye mingilo i bumweke namani?
13 Le bikekala namani shi twimona bu ketubwanyapo kuvuija mwingilo kampanda nansha kwipāna mu mwingilo wa busapudi? Tufwaninwe kulomba Yehova etupe mushipiditu sandu wandi ulumbulule bukomo bo-bonso botudi nabo bwa kwingila mwingilo wandi. (Tanga Luka 11:13.) Mushipiditu wa Leza ubwanya kulengeja muntu abwanye bisakibwa bya kusapula nansha kuvuija kiselwa kyo-kyonso kya mwingilo pampikwa kubanga ngikadilo ne bwino bwadi nabo. Kimfwa, kupwa’tu kwa kutamba mu Edipito, mushipiditu wa Leza wākweshe bakumbi ne bapika banekenye divita dya balwana nabo nansha byokebādipo na bwino mu bulwi. (Div. 17:8-13) Mafuku matyetye pa kupita’po, uno mushipiditu wākweshe ba Bezalela ne Ohodiaba bafikidije nkuku milumbuluke ya ku bukomo bwa mushipiditu ilombola mwa kūbakila tabenakulo.—Div. 31:2-6; 35:30-35.
14 Buno bukomo bwa mushipiditu i bukwashe bengidi ba Leza ba dyalelo babwanye kwingila mu bulongolodi pashilwile mwingilo wa kutampa mabuku. Tutu Robert Martin, wadi mutadi wa kitampilo wāshintulwile mu mukanda wandi byobya byalongelwe mu 1927. Amba: “Mfumwetu washitwile kibelo pa kitatyi kifwaninwe; kadi kitampilo kikatampe kijokoloka kyafika kotudi, kyafikile mu maboko a bantu bampikwa kuyuka mokikadile ne mokingidila mwine. Inoko Mfumwetu uyukile mwa kupēleleja ñeni ya bantu bepāna kwadi ne pa mfulo. . . . Mu mayenga matyetye kete, twekilonga ke kingila senene; ne pano kingilanga, kingila mwingilo kewadipo ulanga ne yewa mwine wekipungile.” Yehova i mwendelele na kwesela bukomo bulongwa mu ano mafuku.
15. Lelo Loma 8:11 ukankamika namani boba badi mu matompo?
15 Mushipiditu wa Yehova wingilanga mu miswelo palapala. Uno mushipiditu upebwanga bengidi bonso ba Leza, wibakwasha banekenye bijika bitulumukwa. Le bikekala namani shi tubamone amba matompo abetulēmenena? Tukokeja kukomejibwa na binenwa bya Polo bitanwa mu Loma 7:21, 25 ne 8:11. Bine, “Mushipiditu wa aye wasangwile Yesu mu lufu” ubwanya kwitukwasha ne batwe, na kwitupa bukomo bwa kunekenya bulwi botulwa na bilokoloko bya ngitu. Kino kisonekwa kyāsonekēlwe Bene Kidishitu bashingwe māni a mushipiditu, inoko musoñanya udi’mo utalanga bengidi bonso ba Leza. Batwe bonso tukamona būmi na kutamija lwitabijo mudi Kidishitu, na kwielela’ko kwipaya bilokoloko bibi, ne na kulonda mu būmi buludiki bwa mushipiditu.
16. Lelo i bika byotufwaninwe kulonga pa kutambula mushipiditu wa Leza?
16 Lelo tukatengela Leza etupe bukomo bwandi kwakubulwa batwe bene kwielela’ko? Mhm. Kutentekela pa kwibulomba, tufwaninwe kudya na kininga Kinenwa kya Leza kya ku bumo bwa mushipiditu. (Nk. 2:1-6) Kadi mushipiditu wa Leza udi mu kipwilo kya Bwine Kidishitu. Kutanwa ku kupwila kitatyi kyonso kulombola amba tusaka kwimvwana “kinena Mushipiditu ku bipwilo.” (Kus. 3:6) Kadi tufwaninwe kwitabija na kwityepeja byobya byotwifunda. Nkindi 1:23 witudingila amba: “Alukai pa kukoma kwami; Talapo bidi, nkapungulula mushipiditu wami ko mudi.” Na bubine, Leza upānanga mushipiditu sandu wandi “ku bonso bamukōkele.”—Bil. 5:32.
17. Le tubwanya kudingakanya lupusa ludi na madyese a Leza pa bukomo bwetu na bika?
17 Nansha bukomo byobulombwa pa kutambula madyese a Leza, kokelwa amba kulonga bukomo konkakonka kekubwenepo pa kusaka kumona bungibungi bwa bintu bilumbuluke bipāna Yehova ku bantu bandi. Lupusa ludi na madyese andi pa bukomo bwetu lukokeja kudingakanibwa na muswelo umwena umbidi wetu mu bidibwa bilumbuluke. Leza wāteakenye umbidi wetu mu muswelo otubwanya kusangela bidibwa ne kumwena’mo bukomo. Witupanga bidibwa. Ketuyukilepo ne pa mfulo mwikadilanga bidibwa byetu na bumeni, kadi bavule motudi kebabwanyapo kushintulula muletelanga ngitu yetu bukomo butamba ku bidibwa byotudya. Tuyukile’tu amba ngitu ingilanga ne amba pa kwingidila nayo pamo, tufwaninwe kudya. Shi tutonge kudya bidibwa bilumbuluke tukekala biyampe. Mu muswelo umo onka, Yehova i mutūle’ko bisakibwa pa kumona būmi bwa nyeke, ne witukwashanga tubwanye kufikila pa bino bisakibwa. Kibamweka patōka amba, wingilanga bininge ne ufwaninwe kutendelwa. Nanshi tufwaninwe kwingidila nandi pamo, na kulonga bintu mungya kiswa-mutyima kyandi, amba tweselwe.—Hak. 2:18, 19.
18. Le ubasumininwa kulonga bika, ne mwanda waka?
18 Nanshi ta mutyima bininge ku mwingilo obe. Vundamukila nyeke kudi Yehova pa kusaka kubwanya’o. (Mako 11:23, 24) Polonga namino, kulupila amba “wakusakasaka nandi umonanga.” (Mat. 7:8) Bashingwe māni a mushipiditu bakapebwa “kilukwa kya būmi” mūlu. (Yak. 1:12) “Mikōko mikwabo” ya Kidishitu ilonga bukomo bwa kutambula madyese kupityila ku lukunwa lwa Abalahama, ikaloelelwa kwimvwana Kidishitu unena’mba: “Iyai kuno bānwe bakweselwa dyese kudi Tata, mupyanei bulopwe bwimulongolwele kala pa ngalwilo ya pano pantanda.” (Yoa. 10:16; Mat. 25:34) Bine, “Ke-bantu bano namino bēselwe kudi aye dyese bakapyananga ntanda; . . . ne kwikala monka nyeke.”—Mit. 37:22, 29.
Le Ukokeja Kushintulula?
• Lelo kikōkeji kya binebine kilomba bika ne bika?
• I bika bilombwa pa kutambula madyese a Leza?
• Le i muswelo’ka otubwanya kutambula mushipiditu sandu wa Leza, ne ukokeja kwitukwasha namani?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Bifwatulo pa paje 12]
Yakoba wēkwete na mwikeulu mwanda wa kweselwa na Yehova.
Le nobe uloñanga bukomo bwa uno muswelo?
[Kifwatulo pa paje 13]
Mushipiditu sandu wa Leza wākweshe ba Bezalela ne Ohodiaba babwanye mingilo