Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Mayachtʼatäsaw Diosar jachʼañchtanxa

Mayachtʼatäsaw Diosar jachʼañchtanxa

Mayachtʼatäsaw Diosar jachʼañchtanxa

“Janipun tʼaqanuqtañar sarapxamti, jan ukasti mayakïpxapunim qullan ajayun yanapapampi.” (EFE. 4:3.)

1. ¿Kunjamsa Éfeso markankir tamax Diosar jachʼañchäna?

 NAYRÏR maranakanxa, Éfeso tamankirinakax wali sum apasipxäna, ukhamatwa Jehová Diosar jachʼañchapxäna. Uka qamir markanxa, alakipanak lurapxirïna, yaqhip cristianonakax qamiri ukat uywatanakan kunäpxänwa. Ukampis yaqhipanakax uywatanakäpxänwa, wali pisin jakasipxpachäna (Efe. 6:5, 9). Yaqhipanakasti judionakäpxänwa, Pablox sinagogan kimsa phaxsinak yatichkäna ukhaw chiqa yatichäwinak yatiqapxäna. Jan judionakas utjarakïnwa, jupanakax Ártemis diosaruw nayrax yupaychapxäna ukat layqäpxarakïnwa (Hech. 19:8, 19, 26). Ukhamax chiqa yupaychäwix kunayman jaqinakaruw mayachtʼäna. Ukham mayachtʼatäñax Diosaruw jachʼañchi sasaw Pablox säna, ukatwa akham qillqäna: “¡Jachʼañchatäpan Diosaxa [tama] taypina” sasa (Efe. 3:21).

2. ¿Kuna jan waltʼäwinakas Éfeso taman utjirjamäna?

2 Ukampis Efesonkir tamax jan waltʼirjamänwa. Ukatwa Pablox irpir chuymaninakar akham yatiyäna: “Jumanaka taypitwa mayninakax sartapxani kʼarinak yatichasa, chiqäkaspas ukhama, iyawsirinakar jupanak tuqir apaña munasa” sasa (Hech. 20:30). Ukat yaqhip cristianonakax ‘Diosar jan istʼirinakar’ apnaqki uka ajayumpiw apnaqayasisipkakïna, ukatwa tʼaqa tʼaq sarnaqapxäna (Efe. 2:2; 4:22).

Mayachtʼir mä carta

3, 4. Pablox apaykäna uka cartanxa, ¿kunjamsa mayachtʼatäñ tuqit qhanañchi?

3 Maynit maynikam yanaptʼasiñatakisa sum apasiñatakis taqiniw chʼamachasiñasa, Pablox uk sum yatïna. Diosan amuytʼayataxa, mayachtʼatäñasaw sasin Efesonkirinakar mä carta qillqäna. Ukat Diosan amtapwa akham qhanañchäna: “Diosasti mayachthapiniwa taqi kunsa, [...] Criston munañapankañapataki” sasa (Efe. 1:10). Ukatxa cristianonakax utachañataki qalanakamp sasiwa sarakïnwa, ukatwa akham säna: “Suma pirqasiski mä templo jiksutäñapkama, Diosar katuyata, Tatitur mayachataraki” sasa (Efe. 2:20, 21). Ukat kunas judionakarus ukat jan judionakarus mayachtʼi uksa qhanañcharakïnwa, taqiniw Diosat jakañ katuqtanxa, “Jupatarakwa taqi familiax sutipxa katuqapxi, alaxpachankirinakasa aka uraqinkirinakasa” sasaw Pablox amtayäna (Efe. 3:5, 6, 14, 15).

4 Mayachtʼatäñatakix kunatsa chʼamachasiñasa, kunjam chuymanïñasa ukat kunjamsa Diosax yanaptʼistu, ukanakwa Efesios 4 jaljan yatxatañäni. Ukampis sum amuytʼañatakixa, ¿janit Efesios 4 jalja taqpach liytʼañax wakisispa?

¿Kunatsa mayachtʼatäñatakix chʼamachasiñasa?

5. ¿Kunatsa angelanakax Diosar mayachtʼat luqtapxi, ukat kunatsa mayachtʼatäñax jiwasatak chʼamäspa?

5 Pablox akhamaw Efesonkir cristianonakar achiktʼäna: “[‘Chʼamachasisipkakim’, NM] mayakïpxapunim qullan ajayun yanapapampi” sasa (Efe. 4:3). Kunatsa mayachtʼatäñatakix chʼamachasiñasa uk amuytʼañatakix angelanakat parltʼañäni. Chiqas janipuniw khitis yaqhamp kikpäkaspati, ukhamax millón millón angelanakax janirakiw kikpäpkiti, ukampis Diosan Arup istʼasa ukat Jupan munañap lurasax mä wawakiw Diosar luqtapxi (Dan. 7:10; Salmo 103:20, 21 liytʼasiñapawa). Jiwasatakix ukham mayachtʼatäñax chʼamakïspawa, angelanakjam suma chuymanïkstansa, taqiniw pantjasirïtanxa.

6. Coler churirjam jilat kullakanakampi kusisit irnaqtʼaskakiñatakixa, ¿kunjam jaqïñas yanaptʼistani?

6 Niyakixay juchararästanxa, taman irnaqkasax jan waltʼayasiñax utjakispawa. Pä jilatat parltʼañäni, mä jilatax wali altʼat chuymanïspa ukampis qhipa qhip sarnaqirïspawa, mayni jilatasti horasapar phuqirïspa, ukampis wali thithirakïspawa. ¿Kunjamakis taman irnaqapxaspa? Inas pantjasitanakapat armtʼasisax jupanakkam uñchʼukisipxchispa. Ukhamax ¿mayachtʼat irnaqapxañapatakix kun lurapxañapasa? Pablon iwxanakap phuqañatak chʼamachasipxañapa. Uka iwxanakap liytʼasaxa, kunjamsa uka pä jilatar yanaptʼaspa ukat kunjamsa jiwasar yanaptʼistaspa uk amuytʼarakiñäni. Pablox akham qillqäna: “Achiktʼapxsmawa jumanakax Diosan jawsatanakjama sarnaqapxam. Llampʼu chuymanïpxam, munasirinaka, paciencianïpxarakim maynit maynikama munasiñan sarnaqasa. Janipun tʼaqanuqtañar sarapxamti, jan ukasti mayakïpxapunim qullan ajayun yanapapampi, sumankañax mayachthapipktam uka tuqi” sasa (Efe. 4:1-3).

7. ¿Pantjasirïkstansa, kunatsa mayachtʼat irnaqañatak chʼamachasiñax wakisi?

7 Pantjasirïkstansa, Diosar mayachtʼat luqtaskakiñatak chʼamachasiñasawa, kunattix aka tamankasakiw chiqa cristianonakar jikxatañäni. Kunjamtï Bibliax siskixa: “Mä sapa cuerpokiw utji, mä sapa ajayukiraki, kunjämtix Diosax mä sapa suytʼañaruk jawsapktamxa ukhama. Mä sapa Tatitukiw utji, mä sapa iyawsaña, mä bautismokiraki. Taqininsa mä sapa Dios Awkikirakiwa” sasa (Efe. 4:4-6). Jehová Diosan markapankasakiw bendicionanakapsa ajayupsa katuqsna. Ukhamax maynitï taman chuym ustʼayistaspa ukhaxa, ¿kawkirurak sarxsnasti? Diosan markapankasakiw ‘wiñay jakañ arunak’ istʼañäni (Juan 6:68).

“Churäwinakwa [jaqinakjam] churi”

8. ¿Mayachtʼatäñasatakix khitinak tuqis Jesusax yanaptʼistu?

8 Kunjamsa Jesusax taman mayachtʼatäñasatakix ‘churäwinak [jaqinakjam] churi’ uk uñachtʼayañatakixa, nayra soldadonakatwa Pablox parläna. Guerran atipjasaxa, awisax esclavonakwa utapar apasipxirïna, warminakapar utan lurañanakapan yanaptʼapxañapataki (Sal. 68:1, 12, 18). Jesusax akapachar atipjasax ukhamarakiw “presonak” jikxatawayi, jupanakax taqi chuymaw Jesusataki irnaqtʼapxi (Efesios 4:7, 8 liytʼasiñapawa). Uka “presonakaruxa”, ¿kuna lurañanaksa Jesusax jaytawayi? Pablox akham siwa: “Ukatsti juparakiw sapa maynirus amuytʼañ churi, mayninakarux apostolüña, mayninakarux Diosat katuqat arunak qhanañchaña, mayninakarusti qhispiyasiñ arunak parlaña, mayninakarusti pastoräña, yatichirïñaraki. Ukhamwa jupan luräwinakap lurapxañapataki jupankirinakarux wakichtʼi, Criston cuerpop jiltayañataki. Ukhamat taqinis iyawsäwinxa mayakïñaru puriñasataki, ukhamarak Diosan Yuqaparu uñtʼañansa. Ukatsti chʼamani jaqinakaw tukuñäni, Cristox qawqchʼäkitix ukar puriñaskama” sasa (Efe. 4:11-13).

9. 1) Jaqinakjam “churäwinakaxa”, ¿kunjamsa mayachtʼatäñasatakix yanaptʼapxistu? 2) ¿Taman mayachtʼatäñatakix kunatsa taqinis yanaptʼañasa?

9 Jaqinakjam “churäwinakaxa”, awatirinakjamaw taman mayachtʼatäñasatakix yanaptʼapxistu. ¿Kunsa mä irpir chuymanix pä jilatar jupanak pura uñchʼukisiskir uñjasax luraspa? Taman mayachtʼatäpxañapatakix sapa mayniruw “llampʼu chuymampi” iwxtʼañapa (Gál. 5:26–6:1). Jaqinakjam “churäwinakaxa”, yatichirinakjamaw taman yanaptʼapxarakistu, jupanakaw Biblian yatichäwinakapar atinisiñasatakix chʼamañchtʼapxistu, ukhamat mayachtʼatäñasataki ukat nayrar sarantaskakiñasataki. Kunjamtï Pablox siskänxa, irpir chuymaninakax wal irnaqtʼapxi, ukhamat jan “wawanakjamä[ñasataki], kawksarus jankʼaki irpataki, kawkïri machaq yatichäwin thayapampis apataki, ukhamarak sallqa jaqinakan luräwinakapar jalantasa, jupanakasti jan wali sarnaqäwinakaparuw irpañ munistu” (Efe. 4:13, 14). Ukampis jilat kullakanakampi Uraqpachan mayachtʼatäñatakix taqiniw yanaptʼañasaxa. Kunjamtï cuerposan utjki ukanakax yanaptʼasipki ukhama (Efesios 4:15, 16 liytʼasiñapawa).

Suma jaqïñataki chʼamachasiñäni

10. ¿Wachuqa juchanakan sarnaqañax kunatsa tʼaqa tʼaq sarnaqayistaspa?

10 Efesios 4 jaljat liytʼaniwayktan ukanakanxa, mayachtʼatäñatakis nayrar sarantaskakiñatakis munasiñaw wakisi sänwa Pabloxa. Ukat munasiñanïpki ukanakax kunjam sarnaqapxañapasa ukwa qhanañcharaki. Cristianjamax wachuqa juchanakan janiw sarnaqañasäkiti. Pablox akham sasaw jilat kullakanakarux iwxtʼäna: “Jan jukʼampix Diosaru jan uñtʼapki uka jaqinakjamax sarnaqapxamti” sasa. Uka urunakanxa jaqinakax ‘jan phinqʼanïpxänwa, kunayman qʼañu luräwinakaruw katuyasipxäna’ (Efe. 4:17-19). Jichhürunakanxa, jaqinakax qʼañu luräwinakan sarnaqapxaraki, ukaw tʼaqa tʼaq sarnaqayistaspa. Ukat peliculanakansa, musicanakansa ukat sawkasiñanakansa, wachuq juchatakwa parlasipki. Niya taqiniw uka juchanakan jamasatsa jan ukax taqinin uñjkata jan phinqʼan sarnaqapxi. Jan casarasiñ amtampi maynir uñchʼukisax qʼañu lurañanakaruw pursna, ukax Diosatsa tamapatsa jithiqtayistaspawa. Yämas maynitï jaqichatäkasin yaqhar uñchʼukiskchixa, wachuqa jucharu ukat divorcior kunaw purispa, ukat warmiparus jan ukax chachaparus chuym usuchjaspa, ukhamarak wawanakas jan awkini jan ukax jan taykani uñjasipxaspa. Chiqas ukanakaw tʼaqa tʼaq sarnaqayistaspa. Ukatwa Pablox akham sispachäna: “jumanakax janiw uka casta lurañanakxa Cristot yatiqapktati” sasa (Efe. 4:20, 21).

11. ¿Kunjam jaqïñasatakis Bibliax iwxtʼistu?

11 Tʼaqa tʼaq sarnaqayir amuyunakxa apanukuñasawa, ukat mayachtʼkistaspa ukanak lurañasa sasaw Pablox akham qhanañchäna: “Nayra jakäwinakamarjam sarnaqañxa apanukupxam, uka sarnaqäwisti kunayman jucha lurañanakampi sallqjatänwa. Jumanakax machaqar trocatäxapxañamawa ajayunakamansa ukhamarak amuytʼañanakamansa, ukatsti Diosan munañaparjama luratäki uka machaq jakäwimpi isthapisipxam, suma qʼuma chiqa kankañan jakapxarakim” sasa (Efe. 4:22-24). ¿Kunjamatsa amuyus machaqar tukuysna? Walja maranak Diosar luqtapki ukanakan experiencianakapata ukat Bibliat yatiqktan ukanakat lupʼisa. Ukham lurasax “Diosan munañaparjama luratäki uka machaq jakäwimpi” isthapisiñäni.

Suma arunakamp parlañasawa

12. ¿Kunjamsa chiq parlañax mayachtʼistu, ukat kunatsa yaqhipanakatakix chʼamäspa?

12 Familiana ukat taman mayachtʼatäñatakixa, chiqpun parlañasawa. Qhana ukat munasiñampi parlañax taqiniruw mayachtʼi (Juan 15:15). Ukampis mä familiarasa jan ukax mä cristianos kʼarisispa ukhaxa, janiw mayampsa jupar atinisxsnati. Ukatwa Pablox akham iwxtʼpachäna: “Sapa maynis jaqi masinakamarux kunatix chiqäki ukak parlapxam, taqinis mä sapa cuerpon luriripakïtanwa” sasa (Efe. 4:25). Yaqhipatakix chiq parlañax chʼamakïspawa, kunattix inas wawatpach kʼarisiñ yatipxchi. Ukampis jan kʼarisiñataki chʼamachasirinakarux Diosax wali askit uñji ukat yanaptʼaraki.

13. ¿Arunakampi chuym jan usuchjañatakix kun lurañas wakisi?

13 Jehová Diosaxa, familiansa tamansa mayakïñaswa muni, ukatwa kunjam parlañasas uk yatichistu. Arupanx akham siwa: “Jan wali arunakx jan parlapxamti [...]. Chuyma usuchjasiñxatxa jithiqtapxam, taqi thithiñanakatsa, colerat chuymampi jachʼat artʼasiñanakatsa, jan wali arunakampi tuqisiñanakatsa, taqi jan wali luräwinakatsa” sasa (Efe. 4:29, 31). Yaqhanakar arunakasampi jan usuchjañatakixa, respetompiw uñjañasa. Sañäni, maynitï warmipar jan wali arunakampi parlirïchi ukaxa, kunjamtï Diosax warminakar uñjki ukham uñjañatak chʼamachasiñapawa. Diosax warminakarux munasiñampiw uñji, ukatwa Cristomp chika apnaqapxañapatak ajlliwayi (Gál. 3:28; 1 Ped. 3:7). Ukat warmitï chachapar tuqirïchixa, Jesusatwa yatiqasiñapa, jupax jan wali luratas janiw kuttʼayirïkänti (1 Ped. 2:21-23).

14. ¿Coleramp atipayasiñax kunatsa jan walïki?

14 Coleramp atipayasisaw jan wali arunakamp yaqhanakar chuym ustʼaysna. Colerasiñax wali munat masinakarus jaljtayaspawa. Kunjamtï ninax ratuk aqantasax qʼal tukjkixa, ukhamarakiwa (Pro. 29:22). Colerasiñax utjapuniwa, ukampis janiw mäki jan walinak arsuñasäkiti, kunattix wali munat masinakaruw chuym usuchjsna ukat jiwasat jithiqtxapxaspawa. Cristianonakjamax taqi chuymaw perdonañasa ukat janiw jan wali luratapat parlaskakiñasäkiti, armxañasawa (Sal. 37:8; 103:8, 9; Pro. 17:9). Pablox Efesonkirinakarux akham iwxtʼäna: “Colerasisinxa jan juch lurapxamti, uka colerasiñanakamax jan jornalpachäpati. Janirak Supayarus jakʼachayasipxamti” sasa (Efe. 4:26, 27). Jan waltʼayasiñanaka, chʼaxwäwinaka taman utjañapwa Supayax muni, colerampi atipayasisax jupampis jakʼachayasisksna ukhamäspawa.

15. ¿Maynitï lunthatasispa ukhax kunas pasaspa?

15 Mayachtʼatäñasatakixa, janiw yaqhankir apasiñasäkiti. Ukatwa Pablox akham saskakïna: “Khititix lunthatasirïkän ukaxa jan jukʼamp lunthataskxpanti” sasa (Efe. 4:28). Diosan markapanxa, apasxanicha sasin axsarañax janiw utjkiti. Maynitï kuns jamasat apasxaspa ukhaxa, janiw mayampis juparux atinisxapxaspati ukat tʼaqa tʼaq sarnaqañaw utjarakispa.

Diosar munasiñaw taqinir mayachtʼistu

16. ¿Kunjamsa arunakasampi taman mayachtʼatäñasatakix yanaptʼsna?

16 Cristianonakax Jehová Diosar munasitas laykuw mayachtʼatätanxa, ukatwa munasiñamp uñjasiraktanxa. Niyakixay Diosarux khuyapayasiñapat wal yuspärstanxa, aka iwxaparjam sarnaqañatak chʼamachasiñasawa: “Suma arunakamp parlapxam, ukhamata istʼirinakamax jiltañana yanaptʼatäñapataki, ukhamarak bendecitäñapataki. [...] Maynit maynikama khuyaptʼayasirïpxam, perdonasirïpxarakim maynit maynikama, kunjämtix Diosax jumanakaru perdonapxtam Cristo tuqi ukhama” (Efe. 4:29, 32). Diosax khuyapayasiñapatwa juchararätas amtasi ukat perdonarakistu. Ukhamax ¿janit jaqi masisar perdonañasäkarakispa?

17. ¿Kunatsa mayachtʼatäñatak chʼamachasiñasa?

17 Mayachtʼatäsaw Jehová Diosar jachʼañchtanxa. Ukat qullan ajayuw mayachtʼatäñasatakix kunaymanit yanaptʼistu. Chiqans uka ajayumpiw irpayasiñ muntanxa, kunjamtï Pablox siskänxa, ‘qullan ajayurux janiw llakisiyañ’ munktanti (Efe. 4:30). Mayachtʼatäñax qurit sipansa jukʼamp valoraniwa, ukatwa wal chʼamachasiñasa. Ukhamatwa alaxpachankir Awkisar jachʼañchtanxa ukat jiwasatakis askirakiwa. Ukatwa aka iwxtʼarjam sarnaqañasaxa: “Diosan munat wawanakapäpxtawa, jupax kunjämäkitix ukhamäpxarakimaya. Munasiñan jakapxam” (Efe. 5:1, 2).

¿Kamsasmasa?

• ¿Kunjam jaqïñas mayachtʼatäñatak yanaptʼistu?

• ¿Wachuqa juchanakax kunatsa tʼaqa tʼaq sarnaqayistaspa?

• ¿Kunjamsa parlatasax mayachtʼatäñatakix yanaptʼistaspa?

[Jisktʼanaka]

[17 janan fotopa]

Kunayman jaqinakaw mä wawak wali kusisit jakasipxi

[18 janan fotopa]

¿Kunatsa jan jaqichasiñ amtampi yaqhanakar uñchʼukiñax jan walïki?