Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Cristiano mayintsikwan huknölla kawakunqantsikqa Diostam alaban

Cristiano mayintsikwan huknölla kawakunqantsikqa Diostam alaban

Cristiano mayintsikwan huknölla kawakunqantsikqa Diostam alaban

“Imecanopapis tïrecuyë juc shonqunolla shumaq pasaquicho cawaquita.” (EFE. 4:3.)

1. ¿Efeso congregacionchö imanö kayanqantaq Jehoväta alabarqan?

APOSTOLKUNAPA tiemponchömi karqan huk congregación y tsëchö huknölla kawakuyanqanmi Jehoväta alabaq. Tsë congregacionqa karqan Efesom. Kë markachöqa negociowanmi atska qellëta ganayaq, y tsëchöqa wakin cristiänokunaqa kapoqyoq y esclävoyoqmi kayaq, pero wakinqa alläpa waktsam y hukpa esclävonkunam kayaq (Efe. 6:5, 9). Hina wakin cristiänokunaqa, judïom kayarqan y apóstol Pablu tsë markachö kima killapa yachatsikur kaptinmi, rasumpa kaqta reqirnin cristiano këman chäyarqan, pero wakinqa Jehoväta mana adoraq nunakunam kayarqan y Ártemis nishqan diostam adorayaq y wakinnam brujo kayarqan (Hech. 19:8, 19, 26). Këchömi alli rikakun, rasumpa kaq religionqa tukïläya creenciayoq nunakunata huknölla kawakuyänampaq yanapanqanta. Tsëmi kikin apóstol Pablupis rikarqan cristiänokuna huknölla kawakuyanqanqa Jehoväta alabanqanta, kënömi nirqan: “Teyta Dios imecamayaqpis alabashqa catsun” (Efe. 3:21).

2. ¿Efeso cristiänokuna huknölla kawakuyanqanta imataq peligroman churëkarqan?

2 Pero Efeso congregacionchö huknölla shumaq kawakuyanqanqa peligrochömi këkarqan. Këtaqa Pablu willashqanam karqan congregacionta dirigeqkunata kënö nir: “Qamcunapitam waquinniquicuna llutan camanta yachatsicur qallaquicuyanqa Jesusman creyicoqcuna qaticurcuyänanpaq” (Hech. 20:30). Hinamampis wakin cristiänokunaqa, manaraqmi alleqllaqa haqiyashqaraqtsu karqan wakimpita más yachaqtukurnin rakikë munëta (Efe. 2:2; 4:22).

Huknölla kawakïpaq willakoq carta

3, 4. Pablu cartanchö huknölla kawakïpaq qellqarnin, ¿imakunapaqtaq parlarqan?

3 Pabluqa allim musyaq huknölla yanapanakur shumaq kawakuyänampaqqa, alliraq sinchikuyänanta. Dios yanapaptinmi Pablu qellqarqan Efeso congregacionman huknölla kawakï alläpa preciso kanqanta. Tsë cartachömi Diospa munënimpaq parlar kënö nirqan: “Dispunishqan tiempu chäramuptin[mi] juntaramäshun que patsacho caqcunata y sielucho caqcunata Teyta Jesucristupa mandadunllächona llapantsic canapaq” (Efe. 1:10). Y ciëlota ëwaqpaq cristiänokunapaqpis wayita shäritsinapaq rumi cuenta kayanqantam nirqan: “Shäriquicaq wayin cuenta[m] quecantsic, asta juc santu templuno llapanchopis pellapaqna [Jehovällapaqna] canqantsicyaq” (Efe. 2:20, 21). Hina judío kaqkunata y mana judío kaqkunata huknölla kayänampaq ima yanapanqantapis parlarqanmi, y yarpätsirqanmi “sieluchopis y patsachopis llapanta juc castatanolla cawatsicoq Dios” Yayapita kawëta chaskiyanqanta (Efe. 3:5, 6, 14, 15).

4 Efesios cartapa chusku capïtulonta yachakurninmi, rikäshun huknölla kawakunapaq alliraq sinchikunata, y tsëta mana haqinapaq Jehová imanö yanapamänata y noqantsik imata ruranatapis. Këta alli yachakunapaqqa, alläpa precïsom puntata kë capitulontaraq leinantsik.

Imanirtaq alliraq sinchikunantsik huknölla kawakunapaq

5. ¿Imanirtaq angelkunaqa huknölla Jehoväta serviyan y imanirtaq noqantsikpaqqa sasaraq o ajaraq?

5 Pablum kënö nirqan Efeso cristiänokunata: “Santu Espiritu yanapayäshonqequirecur, imecanopapis tïrecuyë juc shonqunolla shumaq pasaquicho cawaquita” (Efe. 4:3). Imanöpa sinchikuna kanqantapis musyanapaqqa yanapamäshun angelkuna imanöpis kayanqanman yarpëmi. Kë patsachöqa manam kantsu nunakuna pasëpa igualaqqa, tsënöllam ciëlochö angelkunapis hukläya hukläya kayan (Dan. 7:10). Tsënö karpis angelkunaqa llapanmi huknölla Jehoväta serviyan. ¿Imanirtaq tsënö kayan? Jehová ninqanta wiyakur y munëninta rurarninmi (lei Salmo 103:20, 21 *). Pero noqantsikpaqqa sasam o ajam huknölla Jehoväta serviqa, angelkunanö tukïta yachaq karpis noqantsikqa hutsayoqmi kantsik.

6. ¿Imanö kanqantsiktaq yanapamäshun cristiano mayintsik imanöpis kanqan mana gustëkämashqa, huknölla yanapanakur trabajanapaq?

6 Hutsayoq karmi cristiano mayintsikwan trabajarqa imallapitapis piñatsinakurintsik. Këllaman yarpärishun, huk wawqi kanman raslla mana piñakoq pero willanakuyanqan hörachö mana chaq, y huk wawqina kanman willanakuyanqan hörachö chaq pero raslla piñakoq. ¿Imaraq pasanman congregacionchö ishkan trabajayänan kaptinqa? Tsëqa itsa ishkampis huknin imanöpis kanqanllaman yarparanman, pero kikin imanöpis kanqanmanqa yarpanmantsu. ¿imatataq ishkampis rurayanman shumaq yanapanakur huknölla trabajayänampaq? Pablu consejakunqantam wiyakuyänan. Kananqa ninqanta leirninmi rikäshun kë cristiänokuna huknölla trabajayänampaq imanöpis yanapananta, y tsëpitana noqantsiktapis imanö yanapamänaman. Kënömi nirqan: “Roguecuyaq Teyta Dios acrayäshonqequirecur, pe munashqannona shumaq portacur cawacuyänequipaq [...] qollmi shonqiquicunawan shumaq cawacuyanequipaq. Tsenolla jucniqui jucniquipis pasensianacur mana chiquinacushpa cawacuyänequipaq. Santu Espiritu yanapayäshonqequirecur, imecanopapis tïrecuyë juc shonqunolla shumaq pasaquicho cawaquita” (Efe. 4:1-3).

7. ¿Imanirtaq alläpa preciso hutsayoq këkarnimpis cristiano mayintsikwan huknölla trabajëta yachakunantsik?

7 Alläpa precïsom, hutsayoq këkarpis cristiano mayintsikwan huknölla Jehoväta servita yachakïqa, congregacionllachömi rasumpëpa cristiänotaqa tarintsik. “Porqui juc cuerpunollam cayan rasonpa marcäcoqcunaqa, y Diospa Espiritonqa llapantsicchomi, y llapanstictam acramarqontsic pellata shuyacunantsicpaq. Jucllellam Teytantsic Jesucristu, jucllellam marcäquinintsicpis y jucllellam bautismupis. Diosnintsicqa jucllellam, pellam llapantsicpa Papänintsic, pepa mandadunllachomi llapantsicpis quecantsic, y llapantsicchomi pëqa quecan.” (Efe. 4:4-6.) Jehoväpa markanchö mana karqa manam santo espïritunta ni bendicionninta chaskita puëdentsiktsu. Tsëmi huk cristiano mayintsik mana gustamashqapis witikunantsiktsu, witikurqa ¿mëtaraq ëwashwan? Diospa markanchö mana këkarninqa manam mëchöpis tarishuntsu mana wanushpa kawakïpaq yachatsikïta (Juan 6:68).

‘Nunakunatam qarëtanö’ churamushqa huknölla kawakunapaq

8. ¿Pikunatataq Jesus churamushqa huknölla kawakïnintsik mana ushakänampaq?

8 Pablum willakurqan congregación huknölla kayänampaq ‘nunacunata qarëtanö’ Jesus churanqanta. Këkunapaq parlarqa unë tiempochö guërraman ëwashqa soldädokunapaqnömi parlëkarqan. Guërrata ganarirqa apayämoq nunakunata prësotanö imëka rurëchöpis wayichö warminkunata yanapayänampaq (Sal. 68:1, 12, 18). Tsënöllam Jesuspis kë mundota vencerirqa, atska nunata ‘preso’ cuentata apamushqa, y pëkunam shonqunkunapita patsë pëta serviyan (lei Efesios 4:7, 8). ¿Imata rurayänampaqtaq mandashqa kë preso cuenta nunakunata? Pablum kënö nin: “Diosnintsicmi nunacunata yachenincuna qoycushqa: waquinta apostol cayänanpaq, waquintana profeta cayänanpaq, waquintana alli willaquininta willacoq cayänanpaq, waquintana pastorcuna cayänanpaq y waquintana yachatsicoqcuna cayänanpaq. Tsenopam Jesucristuman creyicoqcunata marcäquinincuna mas y mas cananpaq imecanopapis sirwir yachatsiyanqa. Tsenopam llapantsicpis Jesucristuman marcäquinintsiccunacho jucnollana car Diosnintsicpa tsurin Jesucristupaqpis mas cäyicurishun, y waran waran cabal nuna carninmi, Jesucristunona llapancho cashun” (Efe. 4:11-13).

9. a) ¿Imanötaq huknölla kawakunapaq yanapamantsik “nunacunata” qarëtanö Jesus churamunqan? b) ¿Imanirtaq llapantsik yanapanakushwan congregacionchö huknölla kawakunapaq?

9 Kë “nunacunata” qarëtanö churamunqanqa alläpa precïsom, pëkunam congregacionchö llapan këkaqkunata yanapayan huknölla kayänampaq. Këllaman pensarishun, ¿imataraq ruranman huk anciano ishkaq cristiänokuna kikinkunapura imachöpis más alli kayanqampita liryayaptin? Hapallankunata qayarirninmi shumaq willapanman. “Shumaq mana penqa[katsishpa]” portakïninkunapita willaparninmi, yanapëkan congregacionchö huknölla kayänampaq (Gal. 5:26–6:1). Hina kë “nunacunata” qarëtanö churamunqanqa, yachatsimarnintsikmi yanapamantsik Biblia ninqanman más markäkunapaq. Tsënöpam yanapakuyan huknölla kawakunapaq y poqu cristiano këman chänapaq. Këpaq parlarninmi Pablu kënö nirqan: “Tsecunata yachacur cawacurnenqa, mananam wamracunanotsu cashun. Ni llutan yachatsicoq nunacunapa shumaq parleninman creyishuntsu, porqui tse yachatsicuyanqanqa imeca bientuwan wacman queman puritsiquicaqnomi mana rasonpa caqman apacun” (Efe. 4:13, 14). Tsënö kaptimpis, llapantsikmi sinchikunantsik cristiano mayintsikwan huknölla kawakunapaq, imanömi huk cuerpochö llapan partenkuna shumaq yanapanakuyan alli kawakunapaq, tsënölla (lei Efesios 4:15, 16).

Más alli kawakïta yachakushun

10. ¿Imanötaq huknölla kënintsikta ushakätsinman rakcha rurëkuna?

10 Efesios cartapa chusku capïtulompa versïculonkunata leinqantsikchömi, Pablu rikätsikun huknölla kawakunapaq y poqu cristiano kanapaqqa kuyakï alläpa preciso kanqanta. Tsëpitanam rikätsikun, kuyakïchö kawaqkunapa portakïninkuna imanö kanantapis. Chikinantsikmi, warmipis ollqupis lluta rurëkunachö kakoqkunata y melanëpaq portakïkunata. Apóstol Pabluqa cristiano mayinkunatam kënö willarqan: “Ama mana israel nunacunanoqa cawaquicayëtsu”. Tsë tiempokunachöqa “pecunaqa mana penqacushpa[m] lluta puricur, tuqui mana allicunata ruraquicaya[rqan]” y “manam teqñaya[rqa]npistsu tse melanepaq rurenincunata” (Efe. 4:17-19). Kanampis kë mundochö melanëpaq rurëkunam huknölla kawakïnintsikta peligroman churëkan. Warmipis y ollqupis melanëpaq rurayanqanqa rikakun asikuyänampaq parlëkunachö, cancionkunachö y pelïculakunachömi. Y atskaq nunakunam këtaqa leiyan, wiyayan o rikäyan pakallapa kar o mana penqakushpa wakinkunapa hananchöpis. Hina ama qonqashuntsu, cristiano mayintsikta pëwan mana casakïta munëkarnimpis kuyanqantsiktanö pukllapëqa, Jehoväpita y congregacionpita rakikäratsimënintsikta puëdenqanta. ¿Imanir? Kënö pukllëqa warmitapis y ollqutapis rasllam melanëpaq rurëkunaman ishkiratsinman. Hinamampis kënö pukllaq casado karninqa hukwan punukïmanmi chanman, këqa divorciomanmi apanman, tsëqa pasëpam llakitsinman hutsannaq majanta y wambrankunatapis, y kë wambrakunaqa teytannaq o mamannaqmi quedariyanman. Awmi, kënö portakïqa pasëpa rakikëtam apamun. Tsëmi Pabluqa rasumpa kaqllata kënö nirqan: “Qamcunaqa manam tseno cawacuyänequipaqtsu Teytantsic Jesucristupita yachacuyarqonqui” (Efe. 4:20, 21).

11. ¿Imachö sinchikunapaqtaq Biblia nimantsik?

11 Hina Pabluqa willakurqanmi rakikëman apakoq mana alli pensëkunata haqinapaq y tsëpa rantinqa huknölla kawakunapaq sinchikunapaq, kënömi nirqan: “Une tiempu cawacuyanqequino cawaquita jaqiriyëna. Tsepinmi cawacuyarqequi shonqiquicuna munashqanllata llutancunata ruracurnin. Cananqa shonqiquicunacho allicunata yarparna, Teyta Diosta cäsucurnin, allicunallatana rurar cawacuyë juclaya nunana cayänequipaq. Tsepaqmi Teyta Diosqa camamashqa cantsic rasonpa caqta cäsucur jutsannaq pe munashqanno cawacunantsicpaq” (Efe. 4:22-24). Pero ¿imanötaq ‘shonquntsikcho allicunata yarparna, Teyta Diosta cäsucurnin y allicunallatana rurar cawashwan’? Bibliapita yachakunqantsikkunaman yarpararnin y poqushqa cristiänokunapa rurëninta qatirnin. Tsëta rurarnin sinchikurqa ‘Teyta Dios camamashqantsic’ hina mushoq nunanönam kashun.

Alli parlakoq këllata yachakushun

12. Rasumpa kaqllata parlakunqantsik ¿imanötaq yanapamantsik huknölla kawakunapaq?

12 Familiachö y congregacionchö alli kawakunapaqqa, alläpa precïsom rasumpa kaqllata parlakï. Respëtowan y rasun kaqta parlakïqa huknölla kawakunapaqmi yanapamantsik (Juan 15:15). Pero imataq pasanman, ¿huk familiantsik o cristiano mayintsik ulipämanqantsikta o llullapämangantsikta musyarishqaqa? Mananachi pëmanqa markäkushwannatsu. Tsëchi apóstol Pabluqa kënö nirqan: “Nuna mayintsiccunata mana ulipashpa rasunpa caqllata willapash[u]n; porqui noqantsicqa juc castanollanam cantsic” (Efe. 4:25). Wakinkunapaqqa alläpa sasam o ajam ulikoq këninkunata haqiyänan, atska watapana o wambra këninkunapita ulikïta yachakashqa kayaptin. Tsënö kayanqanta haqiyänampaq sinchikuyaptinqa Jehová kushikunqam y yanapëkunqam.

13. ¿Imatataq rurashwan parlakunqantsikwan piñatsikurqa?

13 Jehoväqa munan familiachö y congregacionchöpis respetanakunata y huknölla kawakunatam, tsëmi consëjonkunata qomantsik ninqannölla ruranapaq, kënömi nimantsik: “Ama mana alli palabracunataqa parlayëtsu;[...] mana piñacushpa, mana waputupanacushpa, mana coleracushpa, mana qayapanacushpa, wasata mana rimanacushpa y mana lluta tratanacushpa cawacuye” (Efe. 4:29, 31). Parlakïnintsikwan mana piñatsikunapaqqa, alläpa precïsom wakinkunata respëtowan rikänantsik. Këman yarpärishun, pipis warminta mana respetëpa parlapëta mäñashqa karqa sinchikunanmi shumaq parlapänampaq, y yarpänanmi warmikuna Jehoväpaq alläpa valoryoq kayanqanta. Alläpam pëkunata kuyan tsëmi Cristuwan gobernayämunampaqpis akrashqa (Gal. 3:28; 1 Ped. 3:7). Tsënöllam hina casada warmikunapis qowankunata qayapëta mäñashqa karqa Jesuspita yachakuyänan, pëqa manam piñëkätsiyaptimpis llutaqa tratarqantsu (1 Ped. 2:21-23).

14. ¿Imanirtaq piñakïnintsik vencimänata haqinantsiktsu?

14 Alläpa piñakïpis lluta tratakoq kënöllam. Alläpa piñakoq këqa alli amigo kaqtapis rakirinmi. Imëka llapanta ushareq nina cuentam mana allikunaman chätsikun (Pro. 29:22). Rasunninchö piñakuna kaptimpis alläpam cuidakunantsik, tsëta mana rurarqa kuyanqantsik nunakunatam oqrarishwan. Cristiänokunaqa shonqupita patsëmi perdonanantsik, y manam piñashqalla kakunantsiktsu ni manam yarpätsinantsiktsu puntata mana alli rurayanqankunataqa (Sal. 37:8; 103:8, 9; Pro. 17:9). Apóstol Pablum Efeso cristiänokunata kënö nirqan: “Piñacurpis, ama jutsa ruremanqa ishquiyëtsu. Ama inti jeqanqanyaqqa piñashqallaqa cacuyëtsu. Ama diablupa muneninta rurayëtsu” (Efe. 4:26, 27). Pipis piñashqalla kakurqa, imëka punkuta kichapoq cuentam Diablu shonqunman yëkurinanta haqikan. Y pënam congregacionchö huknölla kakoqkunata peleatsir y plëtunakatsir ushanqa.

15. ¿Imataq pasakunman mana kikimpa këkaptin imatapis tsarirkur apakuptinqa?

15 Hina huknölla congregacionchö kawakunapaqqa yanapamantsik, wakinkunapa imankunatapis respetëmi. Tsëmi Pablu nirqan: “Pipis suwa cashqa carqa, amana suwacutsunnatsu” (Efe. 4:28). Jehoväta sirveqpurachöqa manam imantsikpis oqrakänanman yarpantsiktsu. Pero pipis cristiano mayimpata mana mañakushpa apakuptinqa, huknölla kawakïninkuqa ushakärinqam.

Diosta kuyanqantsikmi huknöllata katsimantsik

16. ¿Imanötaq huknölla kënintsikta sinchiyätsinman shumaq parlapäkunqantsik?

16 Rasumpëpaqa, Diosta kuyarninmi huknölla kawantsik, y tsë kuyakïmi yanapamantsik shumaq parlapänakunapaq. Diospa hatun kuyakïninta shonqupita patsë agradecikurmi kë consëjota wiyakïta tïrantsik: “Ama mana alli palabracunataqa parlayëtsu; antis parlayë combieneqllata. Tsenopam yachacuyanqui alli cawaquita; y wiyayäshoqniquicunatapis bienincunapaqmi yanapecuyanqui. [...] Antis juctapis juctapis cuyayë, ancupäyë; y Jesucristurecur Teyta Dios jutsantsiccunata perdonamashqantsicnolla qamcunapis jucniqui jucniquicuna perdonanaquicuyë” (Efe. 4:29, 32). Hatun ankupäkïninchö o llakipäkuyninchömi Jehoväqa hutsa ruraq kanqantsikta yarparan. ¿Manatsuraq noqantsikpis tsënölla rikashwan nuna mayintsikta?

17. ¿Imarëkurtaq huknölla kawakïchö kanapaq yanapakushwan?

17 Huknölla kawakunqantsikqa Jehová Diostam alaban. Santo espïritum yanapamantsik wakinkunawan reqinakur tukïnöpa más kuyanakunapaq. Tsënö yanapamänatam haqinantsik, manaqa Pablu ninqannöpis ‘Teyta Diospa Espïrituntam llakitsishun’ (Efe. 4:30). Huknölla kawakïnintsiktaqa alläpa precïsom cuidanantsik. Manam noqantsikllatsu tsënö kushikuntsik, sinöqa Jehová Diosnintsiktapis alabanmi. Tsëmi kë consejo ninqanta wiyakur kawakushun: “Teyta Diospa cuyë wamrancuna cayanqequirecur qamcunapis peno queta tïrayë. [...] jucniqui jucniqui cuyanacurnin cawacuyë” (Efe. 5:1, 2).

[Päginapa ura kuchunchö willakï]

^ par. 5 Salmo 103:20, 21: “Jehoväta alabayë, kallpasapa angelninkuna, ninqanta wiyakurnin ruraqkuna. Jehoväta alabayë llapan soldädonkuna, ninqanta ruraq sirveqninkuna”.

¿Yarpantsikku?

• ¿Imanö kanqantsiktaq huknölla kawakïnintsikta sinchiyätsin?

• ¿Imanö portakïtaq congregacionchö huknölla kawakunapaq yanapamantsik?

• ¿Imanö parlakïtaq huknölla kawakunapaq yanapakun?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[20 kaq päginachö dibüju]

Hinantin markakunapita nunakunam huknölla kushishqa kawakuyan

[21 kaq päginachö dibüju]

¿Alleqku musyantsik casakïman mana pensëkar pukllapänakï mana alli kanqanta?