Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

‘Cristo sapakiw Jilïr’ pʼiqtʼirixa

‘Cristo sapakiw Jilïr’ pʼiqtʼirixa

‘Cristo sapakiw Jilïr’ pʼiqtʼirixa

“Janiraki ‘jilïri’ sayasipxamti, Cristo sapakiwa jilïrixa.” (MAT. 23:10.)

1. Jehová Diosan Qhanañchirinakapaxa, ¿khitirukis Jilïriparjam iyawsapxi, ukat kunatsa?

 CRISTIANÜPXTWA sirinakaxa, iglesiapan pʼiqtʼapki uka jaqinakarukiw jilïriparjam uñjapxi. Sañäni, Roma markan Católica Iglesian pʼiqtʼiri tatakurasa ukat yaqha iglesianakan pʼiqtʼirinakasa, ukham uñjatäpxiwa. Ukampis Jehová Diosan Qhanañchirinakapax janiw jaqinakarukix jilïriparjam uñjapkiti, jan ukasti, Diosan Yuqaparukiw arkapxi. Diosax akham sasaw Jesusat mä profecian säna: “Nayaw juparux markanakatakix testigot uskta, markanakatakixa mä jilïri yatichiriraki” sasa (Isa. 55:4). Chiqansa, alaxpachar sarañatak ajllit cristianonakasa ukat “yaqha uvejanaka[sa]”, khitirutix Jehová Diosax Jilïr pʼiqtʼirïñapatak ajlliwayki ukarukiw iyawsapxi (Juan 10:16). Jesusan arunakaparjamaxa, cristianonakatakix “Cristo sapakiwa jilïrixa” (Mat. 23:10).

Israel markan angelapa

2, 3. ¿Kunjamsa Diosan Yuqapax Israel markar yanaptʼäna?

2 Cristian tama utjañapatakix walja maranakaw faltaskäna, ukhaw Diosax markapar irpañapatakix mä angelar khitäna. Egiptot israelitanakar qhispiyxasax akham sänwa: “Nayasti angelaxwa juman ukaru khithanïxa, ukatsti jupawa imätam thakinxa, ukhamarak irparakïtam kawkha uraqtix wakicharapksma ukkharu. Jupatsti, jumax janiw saraqätati, juparuraki jaysam, jan jupatakix saytʼasimti, jupasti nayan sutixaruwa taqi kunsa luri, uka laykusti jumanakarux juchanakamatxa janiw perdonapkätamti” sasa (Éxo. 23:20, 21). ¿Khitïpachans uka angelaxa? Jehová Diosax “nayan sutixaruwa taqi kunsa luri” sänwa, ukhamax uka angelax Diosan nayrïr Wawapänwa.

3 Uraqir janïr jutkasaxa, Miguel satäpachänwa. Daniel libronxa, “Israel markar arxatir [jan ukax apnaqiri]” sutimp uñtʼatawa (Dan. 10:21). Maysa tuqitsti, Daniel profetax janïr jakkäna ukhatpachaw Miguelax Diosan markapar arxatxäna sasaw Judasax qhanañchi. Moisesax jiwxäna ukhaxa, Supayax Moisesan jiwat cuerpopxa jan wali amtampiw apnaqañ munpachäna, inas israelitanakan uka cuerpor yupaychapxañap munchïna, ukampis Miguelaw uk jan lurañapatakix jarktʼäna. Judasax akham saskakiwa: “Miguel arcángel pachpa, Moisesan janchipat chʼaxwkäna Supayamp nuwasisa ukapachaxa, janiw kuna jiskʼachañ arunakampis juchañchkänti, jan ukasti akak säna: ‘Tatituw jumarux juchañchaskätam’” sasa (Jud. 9). Jericó markar janïr muyuntapkäna ukhaxa, “Diosan ejercitopan jilïripasti”, mä arunxa, Miguelaw Josué chachar uñstäna ukat Diosaw yanaptʼätam sasaw chʼamachtʼäna (Josué 5:13-15 liytʼasiñapawa). Ukat Danielan urunakapanxa, mä angelaw jupatakix wakiskir yatiyäwi apaskäna, ukhaw wali chʼamani mä saxrax uka angelar jarkʼantäna, ukampis arcángel Miguelaw yanaptʼäna (Dan. 10:5-7, 12-14).

Jutaniw sat Jilïr pʼiqtʼirïxänwa

4. ¿Mesiasan puriniñap tuqitxa, kunsa Diosax Daniel profetar yatiyäna?

4 Janïr uka angelar yanaptʼkipanxa, Jehová Diosaw Gabriel ángel tuqiw Danielar mä profecía yatiyäna; “[‘Mesías’, NM] jachʼa jilïrin” jutäwipata (Dan. 9:21-25). * Khä 29 mara tukuyataruw Juanax Jesusar bautisawayi, ukhaw Diosan arsutaparjamax qullan ajayu katuqawayi, ukat Mesiasaru jan ukax Cristoru, mä arunxa, Diosan ajllitapar tukuwayi (Mat. 3:13-17; Juan 1:29-34; Gál. 4:4). Ukhamax Jesusaw jan kikpani Jilïr pʼiqtʼiriñapänxa.

5. ¿Kunjamsa Jesusax yatiykasax Jilïritap uñachtʼayäna?

5 Bautisaskäna ukat uksaruw Jesusax jutaniw sat Jilïritapxa, mä arunxa, ‘Mesiasätapxa’ uñachtʼayäna. Ukat mä qhawqha urunakatxa, arkirinakaparuw ajlliñ qalltäna ukat nayrïr milagrop lurarakïna (Juan 1:35–2:11). Ukat arkirinakapampiw Israel markan Diosan Apnaqäwipat yatiyäna (Luc. 8:1). Kunjamsa yatiyapxañapa ukat yatichapxañapa ukxa, janiw arunakampiki yatichkänti, jan ukasti, sarnaqäwipampiw yatichäna (Luc. 9:1-6). Chiqansa, irpir chuymaninakax uka pachparakiw lurapxañapa.

6. ¿Kunjamsa Jesusax chiqpach awatirïtapa ukat Jilïritap uñachtʼayäna?

6 Yaqha tuqitarakwa Jesusax Jilïritap uñachtʼayäna, wali munasir awatirjamätwa sänwa. Oriente Medio uksanakanxa, awatirix uwijanakap nayraw sari, “janiw thak uñachtʼayañatakikix nayraqat sarkiti, jan ukasti, sarnaqañjamäskiti janich uk uñjañatakiw sari. [...] Thujrupampiw uywanakap uñji ukat suma chʼuxña chiqanakaruw irparaki, uywa manqʼantir animalanakatsa jarkʼaqarakiwa” (The Land and the Book [Uraqimpi ukat librompi] William M. Thomson). Jesusaw chiqpach Awatirïnxa ukat Jilïrirakïnxa. Ukatwa akham säna: “Nayätwa suma awatirixa. Suma awatirix jakañapwa aptʼasi ovejanakap laykuxa. [...] Nayan ovejanakaxax arux uñtʼiwa, nayasti uñtʼaraktwa, jupanakasti arkapxarakituwa” sasa (Juan 10:11, 27). Uka arunakaparjamaw Jesusax uwijanakap layku jakäwip churäna. Ukatsti Diosaw jaktayasax ‘Jilïri qhispiyirisarjam’ uttʼayawayi (Hech. 5:31; Heb. 13:20).

Jesusaw cristian tamar pʼiqtʼaski

7. ¿Kunjamsa Jesusax tamar pʼiqtʼaski?

7 Jesusax Awkipan ukar niya sarañampïxän ukhaw arkirinakaparux akham yatiyäna: “Nayar churatawa taqi munañanïñaxa alaxpachansa, akapachansa” sasa (Mat. 28:18). Chiqa yatichäwinakar atinisipxañapatakixa, Jesusaw qullan ajayu Awkipat katuqasax arkirinakapar churäna (Juan 15:26). Ukxa, 33 marana Pentecostés urunwa Jesusax luräna, ukhamatwa cristian tamax qalltawayi (Hech. 2:33). Ukat taman pʼiqtʼañapatakiw Diosax Wawapar uttʼayarakïna (Efesios 1:22 ukat Colosenses 1:13, 18 liytʼasiñapawa). Ukatwa Jesusax qullan ajayumpi ukat ‘jupar katuyat’ angelanakampix tamar jichhürkam pʼiqtʼaski (1 Ped. 3:22).

8. ¿Khitinak tuqis Cristox nayrïr arkirinakapar uñjäna, ukat khitinak tuqirakis jichhax uñjaski?

8 Cristox qullan ajay tuqirakiw tamaparux ‘churäwinak jaqinakjam churi’, ukanakatxa yaqhipanakax ‘pastoranakjama ukat yatichirinakjamaw’ luqtapxi (Efe. 4:8, 11). Pablox akham sasaw irpir chuymaninakar iwxtʼäna: “Jumanak kikpa amuyasipxam, taqi iyawsirinakarus uñjapxarakim. Ukatakiw qullan ajayux Tatitun iglesiap [jan ukax tamap] uñjapxañamataki ajllipxtamxa” sasa (Hech. 20:28). Uka urunakanxa, taqi irpir chuymaninakaw alaxpachar sarañatak ajllitäpxäna. Jerusalenankir apostolanakampi ukat irpir chuymaninakampix jilïr irpirinakjam uttʼayatäpxänwa. Jupanak tuqiw Uraqinkir ajllitanakarux Jesucristox pʼiqtʼäna (Heb. 2:11; Hech. 16:4, 5). Aka qhipa urunakanxa, Uraqpachan “taqi kunatix [Jesusan] utji” ukanakxa, Amuyasiri Chiqapa Uywataruw Jesusax katuyi, ukat khitinakatï uka Uywatan sutipxar uttʼayatäpki ukanakarus katuyarakiwa, jupanakax Uraqpachan Jilïri Irpirinakjam uñtʼatäpxiwa (Mat. 24:45-47). Jupanakar istʼasaxa, Cristorus Jilïrisarjam arksna ukhamawa, ukwa alaxpachar sarañataki ajllitanakasa yaqha uwijanakas sum amuyapxi.

Yatiyañ qalltawayi

9, 10. ¿Suma yatiyäwinak jukʼamp yatiyasiñapatakix kunjamanakatsa Cristox yanaptʼäna?

9 Kunjamsa yatiyasiñapa ukat yatichasiñapa ukxa, qalltatpachwa Jesusax sum uñjawayi. Ukat kunjamsa suma yatiyäwinakax Uraqpachar apasiñapäna ukxa juparakiw amtäna. Aka Uraqinkkasaxa, akham sasaw apostolanakapar iwxtʼäna: “Jan judiöpkis ukanakarux jan sarapxamti, janiraki Samariankkis uka markanakarus mantapxamti. Jan ukasti sarapxam, Israel markat chhaqatäkis uka ovejanakaru. Sarkasinsti yatiyapxarakim, Diosan reinopax jakʼankatapata” sasa (Mat. 10:5-7). Ukar istʼasaw arkirinakapax judionakarusa, judionakan yupaychäwipar mantirinakarus taqi chuym yatiyapxäna, jukʼampis 33 marana Pentecostés urut aksaruw yatiyapxäna (Hech. 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7).

10 Jukʼamp yatiyasiñapatakisti qullan ajayumpiw Jesusax arkirinakapar yanaptʼäna, nayraqatxa Samariankirinakaru ukxarusti yaqha markankirinakaruw yatiyasiñapäna (Hech. 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45). Jan judiöpki ukanakar yatiyasiñapatakixa, Jesús pachpaw Tarso markankir Saulo chachar cristianor tukuñapataki jawsäna. Ukatxa Ananías arkiriparux akham sasaw Cristox mä unañchäwin säna: “Jichhax jankʼaki saram, Derecha [jan ukax Recta] sat calleru. Ukatsti Judasan utapan Tarsonkir mä jaqir thaqtam, jupasti Saulo sutiniwa. [...] Saraskakim, nayaw juparux ajllista nayxat parlañapataki yaqha markankirinakaru, reyinakaru, israelit jaqinakampiru” sasa (Hech. 9:3-6, 10, 11, 15). Uka jaqiw Apóstol Pablot uñtʼatäxäna (1 Tim. 2:7).

11. ¿Kunjamsa Jesusax jukʼamp yatiyasiñapatak qullan ajayump yanaptʼäna?

11 Jan judiöpki uka jaqinakar yatiyasiñapäna ukhaxa, Pablox qullan ajayumpi irpataw Asia Menor ukat Europa uksanakar saräna. Hechos libronxa Lucasax akham siwa: “Kunapachatix [profetanakasa Antioquía ukat Siria markankiri taman yatichirinakasa] Tatitur yupaychasipkäna, ukhamarak ayunasipkäna ukapachaxa, qullan ajayux jupanakarux akham sänwa: ‘Bernabeampir Saulompir yaqhacharapipxita, kawkïr luräwitakitix jupanakar jawsktxa ukataki’. Ukat Tatitur mayisina ukhamarak ayunasinxa, amparanakap jupanakxar luqxatasinwa khitapxäna” sasa (Hech. 13:2, 3). Kunjamtï uñjawayktanxa, Jesusaw Tarso markankir Saulorux yaqha markanakar yatiyañapatak ‘ajllïna’. Ukhamax Cristo, mä arunxa, tamanakan Jilïripaw jukʼamp yatiyasiñapatakix chʼamachtʼäna. Ukat qullan ajayump yanaptʼawayaraki, ukax qhanaw Pablon payïr saräwipanxa uñjasïna. Bibliarjamaxa, ‘qullan ajay’ tuqirakiw Jesusax Pablompiru ukat jupamp chik sarapkän ukanakarux kawkirus sarapxañapäna uk uñachtʼayäna, ukat mä unañchäw tuqiw Europa uksar irpäna (Hechos 16:6-10 liytʼasiñapawa).

Cristow taman Jilïripaxa

12, 13. Cristox sapa tamar uñjaskatapxa, ¿kunjamsa Apocalipsis librox uñachtʼayi?

12 Nayrïr maranakanxa, Jesusaw ajllit cristianonakar uñjaskäna. Kunjamsa sapa tamax Diosar yupaychaskäna uks sum yatïna. ¿Kunjamatsa uk yattanxa? Kunattix Apocalipsis 2 ukat 3 qillqatarjamaxa, Asia Menor tuqinkir paqallq tamanakax kunjamäsipkis uk Jesusax sum qhanañchäna (Apo. 1:11). Ukhamasti, mayni tamanakarux ukhamarakiw Jesusax sum uñtʼpachäna (Apocalipsis 2:23 liytʼasiñapawa).

13 Uka paqallq tamanakatxa niya taqiniw aguantapxäna, Diosar taqi chuyma ukat jan jithiqtas luqtapxäna, ukat Diosar kutkatasirinakarus janiw istʼapkänti, ukatwa Jesusax walik ukham lurapxtax sasin säna (Apo. 2:2, 9, 13, 19; 3:8). Ukampis awisax qhan iwxtʼäna, kunattix janiw juparus munasxapxänti, yaqha diosanakaruw yupaychapxäna, wachuqa juchanakan sarnaqapxäna ukat taqʼa taqʼäpxarakïnwa (Apo. 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16). Jesusax mä awatirjamaw uwijanakaparux munasi, chiqañchki ukanakarus munasirakiwa, ukatwa akham säna: “Khitinakarutix nayax munkta, ukanakarux tuqinuqtwa, chiqacharaktwa. Ukatpï jumax taqi chuymäñamaxa, arrepientisiñamarakixa” sasa (Apo. 3:19). Alaxpachar sarxasaxa, qullan ajay tuqiw arkirinakapar yanaptʼaskakïna. Ukatwa akham sas tukuyäna: “Jinchunïki ukaxa, istʼpan kuntix ajayuxa [tamanakar] siski uka” sasa (Apo. 3:22, MT).

14-16. 1) ¿Kunjamsa Jesusax Jilïri pʼiqtʼirïtapxa uñachtʼayäna? 2) ¿“Akapachan tukusiñapkama” arkirinakapampïsax kunsa Jesusax lurawayi? 3) ¿Kunsa jutïr yatichäwin yatiqañäni?

14 Kunjamtï uñjawayktanxa, jan axsartʼiri Israel markar irpir angelaxa, Diosan Miguel Yuqapänwa. Ukat Uraqir jutkäna ukhaxa, jan axsartʼiri Jilïr irpiriruw tukuwayi ukat arkirinakapatakix wali munasiri awatirirakïnwa. Ukat Diosan arunakap yatiyasiñapatakiw pʼiqtʼäna. Alaxpachar sarxasinsti taqi chiqan yatiyasiñapatakiw sum uñjaskaki.

15 Uraqpachan yatiyasiñapatakix Jesusaw qullan ajay tuqix pʼiqtʼañapäna. Ukatwa alaxpachar janïr sarkasax arkirinakaparux akham säna: “Qullan ajayuw jumanakxar jutani, ukatxa chʼam katuqapxäta. Jumanakasti nayat qhanañchapxitäta Jerusalén markana, Judeana, Samariana, taqi aka uraqpachana” sasa (Hech. 1:8; 1 Pedro 1:12 liytʼasiñapawa). Nayrïr maranakanxa, jupamp pʼiqtʼatax sum yatiyasïna (Col. 1:23).

16 Ukat Jesusax akapachan tukusiñapkamaw yatiyasini sasaw säna. Kunapachatï taqi akapachankir jaqinakar yatiyir sarapxam ukat yatichanipxarakim sasin arkirinakapar siskän ukhaxa, akham sarakïnwa: “Nayax sapürupuniw jumanakampïskta akapachan tukusiñapkama” sasa (Mat. 28:19, 20). 1914 maranwa Cristorux Apnaqirjam uttʼayasïna, ukhat aksaruw arkirinakapar jukʼamp yanaptʼaski ukat mä Jilïrjam pʼiqtʼaski. Jichhakamax kunanaksa luraski ukwa jutïr yatichäwin yatiqañäni.

[Qhanañchäwi]

^ Uka profecía tuqit jukʼamp yatxatañatakixa, ¿Kunsa Bibliax chiqpachapuni yatichi? sat libron 197 janap uñxattʼäta.

Amtañataki

• Israelitanakan urunakapanxa, ¿kunjamsa Diosan Yuqapax Jilïr irpirïtap uñachtʼayäna?

• ¿Jesusax khitinak tuqis Uraqpachankir tamar uñjaski?

• ¿Suma yatiyäwinak yatiyasiñapatakix kunjamsa Cristox pʼiqtʼawayi?

• Sapa tamax kunjamsa Diosar luqtaski ukxa Jesusax sum uñjaski, ¿kunjamatsa uk yattanxa?

[Jisktʼanaka]

[21 janan fotopa]

“Nayasti angelaxwa juman ukaru khithanïxa”

[23 janan fotopa]

Nayra tiemponakanjamarakiw Jesusax uwijanakapar uñjañatakix ‘churäwinak jaqinakjam churi’