Skip to content

Skip to table of contents

“A Mastang er Kemiu a Di Tang, el Kristus”

“A Mastang er Kemiu a Di Tang, el Kristus”

“A Mastang er Kemiu a Di Tang, el Kristus”

“Lak mokedong el kmo mastang, e a mastang er kemiu a di tang, el Kristus.”​—MATTEUS 23:9, 10.

1. A Resioning er a Jehovah, te kongei er techang el Mengeteklir, e ngera uchul?

 AIKE el klechelid er a Klsuul el Klekristiano a ngar ngii a remengeteklel el ua papa er a Rom me a remengeteklel a klechelid er aike el ikelesia er a Eastern Orthodox me a lmuut el bebil er a klechelid. Engdi a Resioning er a Jehovah a diak el omes er a rechad el ua le mengeteklir. Te diak el disaiplo me a lechub e loltirakl a uldesuir a redi chad. A klaumerang er tir a oltirakl er a ulochel a Jehovah el kirel a Ngelekel el kmo: “Ak rirellii el merreder e oltobed a tekoi er a ikel beluu, me ng oeak ngii e ak ulechotii er tir a klengarbab er ngak.” (Isaia 55:4) A ongdibel er a rengellitel el Kristiano me a resechelirir el “ngodech el sib” er a beluulechad el rokir a di kongei er ngike el le tiltkii a Jehovah el mo mengeteklir. (Johanes 10:16) Te kongei er sel tekingel a Jesus el kmo: “A mastang er kemiu a di tang, el Kristus.”​—Matteus 23:10.

Ngike el Anghel el Mengeteklel a Israel

2, 3. Ngera el ngerachel a lekiltmeklii a Ngelekel a Dios el kirel a beluu er a Israel?

2 Ngar er a betok el dart el rak er a uchei er a lebo er ngii a ongdibel er a Rekristiano, e a Jehovah a di mla tutkii a anghel el mo mengeteklir a rechedal el chad er a Israel. A uriul er a lotebedeterir a rechad er a Israel er a beluu er a Ekipten, e a Jehovah a dilu er tir el kmo: “Ak mo oderchii a anghel el oeak uchei er kau, el mo mengkar er kemiu er omeroliu, e ngoikemiu el mor a beluu el bla kkedmeklii el kiriu. Morrenges er ngii e molengesenges a tekingel. Kele momtok er ngii, ele ng oba ngklek, me ng mo diak lousubes a kngtmiu.” (Exodus 23:20, 21) Ngkmal ngar ngii a ungil uchul e kede oumerang el kmo ngika el anghel el oba ngklel a Jehovah, a ngike el ketengel el Ngelekel el sechal el Jesus.

3 A Ngelekel a Dios er a uchei er a lemechell el ua chad e ngmla er ngii a ngklel el Mihael. Ngar er a babier er a Daniel e ngmesaod er a Mihael el “anghel el mengkerngel a Israel.” (Daniel 10:21) A disaiplo el Judas a ouchais el kmo a Mihael a ullengeseu er a rechad er a Israel er a uchei er a taem er a Daniel. A uriul er a kodellel a Moses, e a Satan a millasem el melai er a cheklechel el mo ousbech er ngii el mengesuseu er a rechad er a Israel el mo mengull er ngii. Engdi a Mihael a tirrebengii a Satan me ngmlo diak lotutii a moktek er ngii. Me a Judas a milluches el kmo: “E a bderrir ar anghel el Mihael er sera le kaititekangel ngii ma diabelong el kautoketok ra cheklechel a Moses, e ngdimlak loltuub er ngii loukerrekeriil er ngii, ngdi dilu el kmo, ‘A [Jehovah] bo lollach er kau.’ ” (Judas 9) Telkib er a uchei er a lemodechelakl a beluu er a Jeriko, e a Mihael el “mengeteklel a urrurt er a [Jehovah,]” a mlo duum er a Josua el oterekeklii el kmo a Jehovah a mo sobecheklii. (Monguiu er a Josua 5:​13-15.) Me ngike el mekngit el anghel er a lolasem el merrob er a anghel er a Jehovah el uleba klou a ultutelel el klumech el mo er a profet el Daniel, e ngike el bderrir a rechanghel el Mihael a mlo olengeseu er ngika el anghel er a Jehovah.​—Daniel 10:5-7, 12-14.

A Meltib el Mastang a Merekung

4. Ngera el ulaoch a meldung el kirel a merekung el Messias?

4 A uchei er a leduubech tia el tekoi, e a Jehovah a uldureklii a anghel Gabriel el mo subedii a profet el Daniel el kirel a ulochel a merekung el “ngellitel er a Dios el merreder.” (Daniel 9:21-25) * Me ngngar er tiaikid el taem, er a mocha er a ulebengelel a rak er a 29 er a taem er kid, e a Johanes a tilechelbii a Jesus. Me sel oureor el klisichel a Dios a rirellii a Jesus el mo Ngellitel er a Dios el Kristus e Messias. (Matteus 3:13-17; Johanes 1:29-34; Galatia 4:4) Misei e ngmlo Messias el dimlak a ta el chad el sebechel el mekesiur.

5. Ngmilekerang a Kristus e ochotii el kmo ngii a Mengedereder er sera losiou el ngar er a beluulechad?

5 Ngar er a uchelel a omesiungel er tia el beluulechad, e a Jesus a ulechotii el kmo ngii a mera el “ngellitel er a Dios el merreder.” Ngdi mle chelsel a sesei el klebesei, e ngulemuchel el mengideb er a redisaiplo er ngii, e dirrek el rirellii a kot el mengasireng el tekoi. (Johanes 1:35–2:11) Me tirka el disaiplo er ngii a ulebengkel el omerk er a ungil el chais er a Renged el meliuekl er a beluu er a Israel el rokir. (Lukas 8:1) A Jesus a ullisechakl er tir e ulemekrael er tir er a rolel a lolisechakl el kiltmeklii a ungil el kerebai el kirir. (Lukas 9:1-6) Me a remechuodel el Kristiano er a chelechang a kmal kirir el oukerebai er sel omerellel a Kristus.

6. Ngoeak a ngera el rolel e a Jesus a ulechotii el kmo ngii a Mengkerengel a sib e Merreder?

6 A Jesus a dirrek el millekoi er a ta er a blekeradel er a omengederederel er a lomekesiu er ngii el mo er a ungil el mengkerengel a sib. A remengkerengel a sib er a Israel me aike el beluu el kmeed er ngii a kerekikl el omekrael a cheremir. Ngar er a babilengel a W. M. Thomson, el The Land and the Book, e ngmelluches el kmo: “A mengkerengel a charm a merael er a uchei er a delebechel el diak di lolecholt er a rael e ngdirrek el omes er a medal el kmo ngdi ungilbesul a lebo er ngii a delebechel. . . . Ngoba skersel el mengedereder e omekrael a cheremel el mo er a mellekulek el chudel, e dirrek el omekerreu er tir er a tebelik el charm.” Me a Jesus a ulechotii el kmo ngii a mera el Mengkerengel a sib e dirrek el Merreder er a ledu el kmo: “Ngak a ungil klekar. A ungil klekar a mengkengkii a klengar er ngii el kirel a sib. A sib er ngak chorrenges ra ngerek, me ngak a medengei, me ngoltirakl er ngak.” (Johanes 10:11, 27) A Jesus a uleltaut a tekingel, el mlo mad el kirel a sib er ngii, me nguaisei, e a Jehovah a ulekisii el mo “Merreder e Osobel.”​—Rellir 5:31; Hebru 13:20.

Ngomtebechel er a Ongdibel er a Klekristiano

7. Ngoeak a ngera el rolel e a Jesus a omtebechel er a ongdibel er a Rekristiano?

7 Telkib er a uchei er a lengasech el mo er a eanged, e a mla mekiis er a kodall el Jesus a dilu er a redisaiplo er ngii el kmo: “A rokuil klisichel chomerreder ra eanged ma chutem a le bilskak.” (Matteus 28:18) A Jesus a uluusbech er sel oureor el klisichel a Jehovah el melisiich er a redisaiplo er ngii el mo omerk er a klemerang el tekingel a Jehovah. (Johanes 15:26) Me tia el klisichel a Dios a mlo er tirke el kot el Kristiano er a Pentekost er a rak er a 33 er a taem er kid. (Rellir 2:33) Me tia el oureor el klisichel a Jehovah a miluchelii a ongdibel er a Klekristiano. Me a Jehovah a rirellii a Ngelekel el ngar er a eanged, el mo mengedereder a ongdibel er ngii el ngar tia el beluulechad. (Monguiu er a Efesus 1:22; Kolose 1:13, 18.) A Jesus a omekrael a ongdibel er a Rekristiano el oeak a oureor el klisichel a Jehovah, e dirrek el ngar ngii a rechanghel el olengeseu er ngii el tir a “chederdall er ngii.”​—1 Petrus 3:22.

8. Ngera el chelechad el ngar tia el chutem a luluusbech er ngii a Kristus el omekrael er a redisaiplo er ngii er a kot el dart el rak, e kuk rua techang a lousbech er tir er a chelechang?

8 Ngdirrek el oeak tia el oureor el klisichel a Jehovah e a Kristus a “milsterir ar chad a ngat,” el bebil er tir a “klekar a sib, mar bebil a mo sensei.” (Efesus 4:8, 11.) A apostol el Paulus a milengelechel er a remechuodel el Kristiano el kmo: “Di le kemiu el kerekikl er kemiu ma delebechel sib el rokir, e a [oureor el klisichel a Dios] a mellalem er kemiu el mo klekar er ngiil delebechel, el kiriu lomeka ra eklesia ra Rubak.” (Rellir 20:28) Me sera lomuchel a ongdibel er a Klekristiano, e tirke el rokui el mechuodel er a ongdibel a lullilt er tir a Dios. Me tirke el apostol me a remechuodel er a ongdibel er a Jerusalem a uluureor el chelechad er a ruungerachel. Me a Kristus a uluusbech er tia el chelechad el omekrael er a cheldebechel er a rengellitel el “chodam” er ngii er a chutem. (Hebru 2:11; Rellir 16:4, 5) Chelecha el taem er a ulebongel, e a Kristus a mla oterekokl a “daisang er ngii el rokui” el ngii a tekoi el kirel a Renged el ngar tia el beluulechad, el mo er a ngike el “blak a rengul e mellomes a rengul mesiou,” me ngike el omtechei er ngii el Chelechad er a Ruungerachel el ngii a cheldebechel er a rengellitel el sechal el Kristiano. (Matteus 24:45-47) Me tirka el ngellitel me a resechelirir el ngodech el sib a ungil medengei el kmo a loltirakl a ulekrael er a Chelechad er a Ruungerachel er a chelechang, e ngbelkul a kmo te oltirakl er ngike el Merredelir el ngii a Kristus.

A Kristus a Miluchelii a Ureor er a Berkel a Klumech

9, 10. Ngmilekerang a Kristus er a lomekrael er a berkel a ungil el chais er a Renged?

9 Ngar er a uchelel a omesiungel, e a Jesus a ulemekrael er a ureor el omerk er a klumech e olisechakl er a rechad. Me ngmiluchelii a berkel a ungil el chais er a Renged el ngar er a bldeklel el ngii a kirel el oberk el mo er a rokui el chad. Ngar er a omesiungel e ngdilu er a rechapostol el kmo: “Lak bora rael el morar Chisentail, ma diak ko bo msiseb ra mats ra Samaria, e bai borar ririid el sib era blai ra Israel. El mong e momerk el kmo, ‘A rengedel a eanged a kmedang.’” (Matteus 10:5-7) Me te mle blak a rengrir el olisechakl er a Rechijudea me tirke el ulebult el Chisentail, er a uriul er a Pentekost er a rak er a 33 er a taem er kid.​—Rellir 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7.

10 Me a uriul e nguleak a oureor el klisichel a Dios, e a Jesus a mirrekii a ureor er a berkel a klumech er a Renged el mo er a rechad er a Samaria me tirke el kuk bebil el chad er a ngodech el beluu. (Rellir 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45) Me sel blakerreng er a Jesus el mle soal a loberk a ungil el chais el mo er aike el renged a uchul me ngmlo duum er a Saulus er a Tarsus el millisiich er ngii me bo el Kristiano. Ngdilu er a disaiplo er ngii el Ananias el kmo: “Bekiis el mor sel rael el okedongall el kmo Melemalt, e moker ra Saulus el chad ra Tarsus ra blil a Judas. . . . Bong, e ngikel chad a kngileltii el klekedall er chomerk ra ngklek el morar Chisentail, mar king, mar ngalek ra Israel.” (Rellir 9:3-6, 10, 11, 15) Me “ngikel chad” a mlo apostol el Paulus er a uriul.​—1 Timoteus 2:7.

11. Ngmilekerang a Jesus er a lousbech er a oureor el klisichel a Dios el menglou er a ureor er a berkel a klumech?

11 Sel taem er a bocha loberk a klumech er a Renged el mo er aike el ngodech el beluu, e a oureor el klisichel a Jehovah a ulemekrael er a Paulus el mo mesiou el missionari er a beluu er a Asia me a dirrek el Europe. A tekingel a Lukas el ngar er a Rellir a kmo: “Me [tirke el Kristiano el profet me a resensei el ngar er a ongdibel er a Antiok er a beluu er a Siria a uleldars] er chomengull el nglunguuch el mora Rubak e ulelsengerenger, e a [Dios] a dilu er tir el kmo, ‘Meklii a Barnabas ma Saulus el kirel sel urreor el kulekedongterir el mor ngii.’ Me tulelsengerenger e melluluuch el milor a chimorir er tir, e mlelmesumech er tir me te merrael.” (Rellir 13:2, 3) Me ngii el Jesus a “ngileltii” a Saulus er a Tarsus el mo ouchais er a Ngklel el mo er a bek el renged; me tia el beches el rolel a berkel a klumech a mlei el okiu a Kristus, el ngii a Merredel er a ongdibel. A Jesus el uluusbech er a oureor el klisichel a Jehovah el omekrael er a ureor, a kmal ulebeketakl er sel taem er a le ngar er a ongeru el omerollel a Paulus el olisechakl. A cheldecheduch a kmo: ‘a reng ra Jesus’ el belkul a kmo ngokiu a oureor el klisichel a Dios, e a Jesus a ulemekrael er a Paulus me a rekldemel er a omerollir me a dirrek el ues el ulemekrael er tir el mo er a beluu er a Europe.​—Monguiu er a Rellir 16:​6-10.

A Jesus a Mengedereder er a Ongdibel er Ngii

12, 13. Ngmekerang a babier er a Chocholt e ochotii el kmo a Kristus a mle ungil el medengei a blekeradel er a chelsel a derta el ongdibel er ngii?

12 A Jesus a mle kerekikl el omes el kmo ngera el tekoi a meketmeklang er a ongdibel er a rengellitel el chedal er a chelsel a kot el dart el rak. Ngmla er ngii a ungil el klaodengei er ngii el kirel a blekeradel er a chelsel a derta el ongdibel er ngii. Tiang a mo obeketakl sel donguiu er a Chocholt er a 2 me a 3 el bliongel. Ngmle medengei a ngklel aike el euid el ongdibel er ngii el ngar er a beluu er a Asia Minor. (Chocholt 1:11) Me ngkmal ngar ngii a ungil el uchul e ngkired el oumerang el kmo ngii a mle ungil el medengei a blekeradel er a chelsel aike el ongdibel el mla er tia el chutem er seikid el taem.​—Monguiu er a Chocholt 2:23.

13 A Jesus a kmal chilat a bebil er a ongdibel el kirel a ducherreng me a blakerreng er a rechedal er a chelsel a ongarm, me a klaumerang el kirel a tekingel, me a dirrek el otngeklir tirke el chad el omtok er a mera el osisechakl. (Chocholt 2:2, 9, 13, 19; 3:8) Ngdirrek el milellach er a bebil er a ongdibel el mlo mechitechut a bltikerreng er tir el mo er ngii, e le te mlo kongei a omengull el bleob me deleboes el omeruul, e dirrek el milechei a klsuul el osisechakl me ngmelemolem er a chelsel a ongdibel. (Chocholt 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16) Me a Jesus a ua betik a rengul el mengedereder el mo er a rokui, el uldimukl er tirke el ble lemeringel el mellach er tir er a ledu el kmo: “Itirikel rokui el betik ra renguk a kullach e olturk a rengrir; misei e bo le blak a rengum e mobult.” (Chocholt 3:19) Me alta e ngmla er a eanged er sel taem engdi ngii el Jesus a uluusbech er a oureor el klisichel a Dios el omekrael aike el ongdibel er ngii el ngar tia el chutem. Ngar sel ulebongel el klemechel el mo er aike el ongdibel, e ngdilu el kmo: ‘Ngikel ngarngii a dingal, bo lorrenges a tekoi el lolekoi a reng el mora ikel eklesia.’​—Chocholt 3:22.

14-16. (a) Ngmilekerang a Jesus e ochotii el kmo ngii a bekeu el Mengeteklir a rechedal a Jehovah el ngar er a chutem? (b) Ngera dilubech el okiu a urerel a Jesus el ‘obengterir’ a redisaiplo er ngii “el mo lmuut era ullebongel ra belulechad”? (c) Ngera mo soadel er a ongingil el suobel?

14 Me ngsebeched el melechesuar el kmo a Mihael (el Jesus) a mle bekeu el anghel el Mengeteklir a rechad er a Israel. E a uriul e a Jesus a mlo bekeu el Mengedereder, e dirrek el betik a rengul el Mengkerengir tirke el kot el disaiplo er ngii. E ngar er a chelsel a omesiungel er tia el chutem, e ngulemekrael er a ureor er a berkel a klumech. E dirrek el uriul er a lebekiis er a kodall, e ngmle kerekikl el menglou er a ureor er a berkel klumech er a Renged.

15 Me ngoeak a oureor el klisichel a Jehovah, e a Jesus a mlo sebechel el merkii a ureor er a berkel a klumech el mo er a bek el merekelel a beluulechad. A uchei er a lengasech el mo er a eanged a Jesus e ngdilu er a redisaiplo er ngii el kmo: “Kom di mo nguu a klisiich sel be le metengel er kemiu a [oureor el klisichel a Dios] me ko mo ochotek ra Jerusalem, ma Judea el rokir, ma Samaria el mo lmuut ra bek lullebongel ra belulechad.” (Rellir 1:8; monguiu er a 1 Petrus 1:12.) Ngar er a cheungel a ulekrael er a Kristus er a chelsel a kot el dart el rak, e a ureor er a berkel a klumech a uleberk el kmal mlo klou.​—Kolose 1:23.

16 Me ngii el Jesus a mileketeklii el kmo tia el ureor a mo melemolem el mo lmuut er a taem er a ulebongel. Me a uriul er a lomekngerachel er a rulebengkel el mo olisechakl e loruul er a remo disaiplo er a bek el renged, e ngtilbir el kmo: “Ak diblechoel lobengkemiu el mo lmuut era ullebongel ra belulechad.” (Matteus 28:19, 20) Me sera lemetutk el king er a rak er a 1914, e ngii el Kristus a liluut el mo ‘obengterir’ a redisaiplo el oureor el Mengeteklir. Me a mesisiich el urerel el ulemuchel er a 1914 el mei, a mo soadel er a ongingil el suobel.

[Footnote]

^ A lsoam a lmuut el omesodel e momes er A Ongkerongel er a July 1, 2002 er a 4 el llel er a 3 el mo er a 5 el parakurab.

A Rolel a Domelekl a Suobel

• Ngmilekerang a Ngelekel a Dios e ochotii el kmo ngii a Mengeteklir a rechad er a Israel?

• Ngokiu a ngera el rolel e a Kristus a omekrael a ongdibel er ngii er tia el chutem?

• Ngmekerang a Kristus a lomerk er a ungil el chais er a Renged?

• Ngmekerang a Kristus e ochotii el kmo ngmedengei a blekeradel er a chelsel a derta el ongdibel er ngii?

[Aike el Ker er a Suobel]

[Siasing el ngar er a 25 el llel]

“Ak mo oderchii a anghel el oeak uchei er kau”

[Siasing el ngar er a 26 el llel]

A Kristus a uluusbech “ar chad [el] ngat” el mo mengkar a delebechel er ngii