Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

“Okotai o Kotou Arataki, ko te Mesia”

“Okotai o Kotou Arataki, ko te Mesia”

“Okotai o Kotou Arataki, ko te Mesia”

“Auraka kotou kia tapaia i te arataki; okotai o kotou Arataki, ko te Mesia.”​—MATA. 23:10.

1. Koai ta te Au Kite o Iehova e ariki ra ei Arataki, e no teaa ra?

E AU arataki tangata ua nei to te au akonoanga Kerititome, mei te pope o Roma, e tetai au arataki o te au akonoanga tukeke. Kare te Au Kite o Iehova e ariki ana i te tangata ua nei ei arataki no ratou. Kare ratou i te au pipi na tetai ua atu tangata. Te tau ra teia ki te tuatua totou a Iehova no runga i tana Tamaiti e: “I na, kua oronga au iaia ei Kite no te au tangata nei, ei Arataki, e ei Tutara no te au tangata nei.” (Isa. 55:⁠4) Kare te putuputuanga pa enua o te au Kerititiano akatainuia e to ratou au taeake te “mamoe ke atu” e inangaro i tetai arataki ke, mari ra ta Iehova i oronga no ratou. (Ioa. 10:16) Kua akatika ratou i ta Iesu i tuatua e: “Okotai o kotou Arataki, ko te Mesia.”​—Mata. 23:10.

Ariki Pae Vaerua no Iseraela

2, 3. Eaa te angaanga maroiroi ta te Tamaiti a te Atua i rave i Iseraela?

2 Te au anere mataiti i mua ake ka akamataia ai te putuputuanga Kerititiano, kua tuku a Iehova i tetai angera ei arataki i tona iti tangata Iseraela. I muri ake te arataki anga i te ngati Iseraela mei roto mai ia Aiphiti, kua akakite a Iehova kia ratou e: “I na, te tono nei au i tetai Angela i mua ia koe, e tiaki ia koe i te arataa ra, ei arataki oki ia koe i te ngai i akonoia e au ra. Kia matakite koe iaia, e akarongo i tona reo; auraka e akakoko atu iaia; kare oki aia e akakore i ta kotou ara; no te mea, tei iaia toku nei ingoa.” (Exo. 23:20, 21) Ka tau kia irinaki e ko teia angera, ‘tei iaia to Iehova ingoa,’ ko te Tamaiti anau tai a te Atua.

3 I mua ake ka anau mai ei aia ei tangata, te ingoa o te Tamaiti a te Atua ko Mikaela. I roto i te puka a Daniela, kua kapikiia a Mikaela e ko “to kotou [Iseraela] ariki.” (Dani. 10:21) Kua akakite te pipi ko Iuda e kua o atu a Mikaela ki te au angaanga a Iseraela i mua roa ake i to Daniela tuatau. I muri ake te mate anga a Mose, kua inangaro a Satani i te taangaanga i te kopapa mate no tona uaorai anoano, penei te akakeu anga ia Iseraela kia akamori itoro. Kua arai atu a Mikaela i teia. Kua akakite a Iuda e: “Kare ra te angela maata ra ko Mikaela, ka taumāro ei raua ko te diabolo i te kopapa o Mose ra, i tapepe akakino atu iaia, na ko atu ra e, ‘Na Iehova e patoi atu ia koe.’ ” (Iuda 9) Kare i roa, i mua ake ka koropiniia ai a Ieriko, ko Mikaela te ‘rangatira o te nuku a Iehova,’ tei mama mai kia Iosua i te akapapu kiaia i ta te Atua tauturu. (E tatau ia Iosua 5:13-15.) Te tauta anga tetai temoni ririnui te arai i tetai angera i te oronga i tetai karere puapinga ki te peroveta ko Daniela, kua tauturu te angera maata ko Mikaela i taua angera ra.​—Dani. 10:5-7, 12-14.

Aere Maira te Arataki Tei Totouia

4. Eaa te totou tei orongaia no runga i te Mesia e aere maira?

4 I mua ake i taua tupuanga, kua tono a Iehova i tana angera ko Gaberiela ki te peroveta ko Daniela te akakite kiaia i te totou no runga i “te Mesia te Ariki [me kore, te Arataki]” e aere maira. (Dani. 9:21-25) * Tano meitaki te taime, te tuatau pururu anga rau i te mataiti 29 T.N., kua papetito a Ioane ia Iesu. Kua riringiia mai te vaerua tapu ki rungao ia Iesu, te akariro anga iaia ko Tei Akatainuia​—ko Karaiti, te Mesia. (Mata. 3:13-17; Ioa. 1:29-34; Gala. 4:4) No reira, ka riro aia ei Arataki aite koreia.

5. Eaa ta Karaiti i rave ei Arataki te tuatau o tana angaanga orometua i te enua nei?

5 Mei te akamataanga tana angaanga orometua i te enua nei, kua akapapu a Iesu iaia uaorai ko ‘te Mesia te Arataki.’ I roto i tetai nga ra ua, kua akaputuputu aia i te au pipi, e kua rave i tana temeio mua. (Ioa. 1:35–2:11) Kua aru atu tana au pipi iaia, iaia e aere ra i te tiroa e te tipoto o te enua, te tutu aere anga i te tuatua meitaki o te Patireia. (Luka 8:1) Kua tereni aia ia ratou i te angaanga tutu aere, e kua akanoo i te akaraanga meitaki i te arataki i te tutu aere anga e te apii anga. (Luka 9:1-6) Tau rai te aronga pakari Kerititiano i teia tuatau te aru iaia i roto i teia tu.

6. Na teea tu i akapapu ei a Karaiti e koia te Tiaki e te Arataki?

6 Kua taiku a Iesu i tetai tuanga no tona taoonga arataki na te akaaite anga iaia ki tetai tiaki aroa. E arataki ana te au tiaki Orieni i ta ratou au anana. I roto i te puka The Land and the Book, kua tata a W. M. Thomson e: “Ka aere te tiaki na mua, kare no te akaari ua i te mataara, mari ra kia papu te meitaki ra e te tau ra te mataara. . . . E [tana] tokotoko ka akakeu e ka arataki aia i te anana ki to ratou ngangaere ruperupe, e ka paruru ia ratou mei to ratou enemi.” Te akaari anga e koia te Tiaki mou e te Arataki, kua akakite a Iesu e: “Ko au te tiaki mamoe meitaki ra: ka oronga te tiaki mamoe meitaki i tona uaorai ora no te mamoe. Ka akarongo mai taku mamoe i toku reo, taku rai oki i karanga atu na kia kotou, kua kite oki au ia ratou, e ka aru mai oki ratou iaku.” (Ioa. 10:11, 27) Tika rai tana tuatua, kua mate a Iesu i te mate akaatinga no tana au mamoe, inara na Iehova i “akateitei iaia kia riro ei arataki e ei Akaora.”​—Anga. 5:31, New Jerusalem Bible; Ebe. 13:20.

Akaaere o te Putuputuanga Kerititiano

7. Na roto i teaa i akaaere ei a Iesu i te putuputuanga Kerititiano?

7 Muri poto ake tona aere anga ki te rangi, kua akakite a Iesu tei akatuia mai ki tana au pipi e: “Ko te mana katoa o to te rangi e te ao katoa nei, kua tukuia mai, tei iaku anake.” (Mata. 28:18) Kua tuku a Iehova ia Iesu kia oronga i te vaerua tapu ei akamaroiroi i tana au pipi i roto i te tuatua mou Kerititiano. (Ioa. 15:26) Kua riringi a Iesu i teia vaerua ki rungao i te au Kerititiano mua i te Penetekote 33 T.N. (Anga. 2:33) Akapapu mai taua riringi anga o te vaerua tapu i te akamata anga o te putuputuanga Kerititiano. Kua akariro a Iehova i tana Tamaiti ei arataki i runga i te rangi ki rungao i te putuputuanga katoa i te enua nei. (E tatau ia Ephesia 1:22; Kolosa 1:13, 18.) Te arataki ra a Iesu i te putuputuanga Kerititiano na roto i te vaerua tapu o Iehova, e e au angera tana ‘tei tukuia ki raro ake iaia.’​—1 Pete. 3:22.

8. Eaa ta Karaiti i taangaanga i te enua nei i te anere mataiti mua ei arataki i tana au pipi, e koai tana e taangaanga ra i teia tuatau?

8 Na roto katoa i te vaerua tapu, kua oronga mai a Karaiti “te meitaki i te tangata nei,” tetai pae “ei tiaki e ei orometua [me kore, ei puapii]” i roto i te putuputuanga. (Ephe. 4:8, 11) Kua raurau atu te apotetoro ko Paulo i te au akaaere Kerititiano: ‘E matakite ia kotou uaorai, e te anana katoa i akariroiaʼi kotou e te vaerua tapu ei tiaki i rungao ra, kia akaangai oki kotou i te ekalesia a te Atua.’ (Anga. 20:28) Te akamataanga te putuputuanga Kerititiano, pouroa teia au akaaere e au tane akatainuia e te vaerua. Kua riro te au apotetoro e te aronga pakari o te putuputuanga Ierusalema ei pupu akaaere. Kua taangaanga a Karaiti i teia pupu ei arataki i te katoaanga o tona ‘au taeake’ akatainuia i te enua nei. (Ebe. 2:11; Anga. 16:4, 5) Teia tuatau openga, kua oronga a Karaiti “i te au apinga ravarai nana”​—te au angaanga ravarai o te Patireia i te enua nei—​ki tona “tavini akono meitaki e te pakari” e tona komono te Pupu Akaaere, e pupu tane Kerititiano akatainuia. (Mata. 24:45-47) Kua kite te aronga akatainuia e to ratou au taeake te mamoe ke atu, na te aru anga i te arataki a te Pupu Akaaere i teia tuatau, te aru ra ratou i to ratou Arataki, ia Karaiti.

Akamata a Karaiti te Angaanga Tutu Aere

9, 10. Akapeea a Karaiti te arataki anga i te akatotoa anga i te tuatua meitaki o te Patireia?

9 Mei te akamataanga, na Iesu uaorai i arataki i te angaanga tutu aere e te apii anga i te ao katoa nei. Kua akanoo aia i te mataara kia oronga i te tuatua meitaki o te Patireia ki te tangata ravarai i te enua nei. Te tuatau o tana angaanga orometua, kua ikuiku aia i tana au apotetoro e: “Auraka e aere atu ki te arataa o te etene ra, eiaa katoa e tomo atu ki te oire o to Samaria ra: Ka aere tika atura ki te au mamoe i ngaro i te ngutuare o Iseraela. E tutu aere kotou, na ko atu, Te vaitata mai nei te basileia o te ao.” (Mata. 10:5-7) Kua rave maroiroi ratou i teia ki te ngati Iuda e te au poroteraita, i muri mai i te Penetekote 33 T.N.​—Anga. 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7.

10 Muri ake, na roto i te vaerua tapu, kua akatotoa a Iesu i te angaanga tutu aere o te Patireia ki to Samaria e ki tetai kare i te ngati Iuda. (Anga. 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45) Ei akamaroiroi anga i te akatotoa i te tuatua meitaki i te au pa enua, kua akakeu a Iesu uaorai ia Saula o Tareso kia riro ei Kerititiano. Kua ikuiku a Iesu i tana pipi ko Anania e: “Ka tu, ka aere ki te arataa i tuatuaia ra, ko Tika ua, e te ngutuare rava o Iuda ra ka ui atu ei i tetai tangata no Tareso, ko Saula te ingoa . . . E aere koe; e āriki ikiia oki aia naku, ei apai i toku ingoa ki mua i te aroaro o te au etene, e te ui ariki ra, e te tamariki na Iseraela ra.” (Anga. 9:3-6, 10, 11, 15) Kua riro teia tangata ko te apotetoro ko Paulo.​—1 Timo. 2:7.

11. Akapeea a Karaiti te akatotoa anga i te angaanga tutu aere na roto i te vaerua tapu?

11 Tae anga te taime kia akatotoa i te angaanga tutu aere o te Patireia ki te pa enua kare i te ngati Iuda, kua arataki te vaerua tapu ia Paulo ki tona tere mitinari i Asia Minora e i Europa. Te akakite maira ta Luka papaanga i roto ia Angaanga e: ‘E te akamori ra ratou [te au peroveta Kerititiano e te au puapii i roto i te putuputuanga i Anetioka Suria] i te Atu [Iehova] ma te akakoreanga kai, kua tuatua maira te vaerua tapu, Ka akataka mai ana ia Banaba raua ko Saula noku, no te angaanga i akonoia e au na raua ra. Kua akakore iora ratou i te kai e pure atura, kua tuku akera i to ratou rima ki rungao ia raua, e oti akera, tono atura ratou ia raua.’ (Anga. 13:2, 3) Na Iesu i kapiki ia Saula o Tareso kia riro ei “āriki ikiia” Nana, kia apai i Tona ingoa ki te pa enua; no reira, teia akamaroiroi anga ou no te angaanga akakitekite anga no ko mai ia Karaiti, te Arataki o te putuputuanga. Taka meitaki ta Iesu taangaanga anga i te vaerua tapu te arataki anga i te angaanga i te tuatau o te rua o to Paulo tere mitinari. Te akakite ra te papaanga e na roto i te vaerua tapu, kua arataki a Iesu ia Paulo e tona au taeake teretere kia iki e ka aere ratou kiea e aea, e na tetai orama i arataki ia ratou kia aere ki Europa.​—E tatau ia Angaanga 16:6-10.

Aratakianga a Iesu Rungao i Tana Putuputuanga

12, 13. Akapeea te puka o Apokalupo te akaari anga e te kite meitaki ra a Karaiti i te tupu ra i roto i te putuputuanga tataki tai?

12 Kua kite meitaki a Iesu i te tupu ra i roto i te au putuputuanga o tana au pipi akatainuia i te anere mataiti mua T.N. Kua kite aia te turanga pae vaerua o te putuputuanga tataki tai. Ka kite tatou i teia me tatau tatou ia Apokalupo pene 2 e te 3. Kua taiku aia i te au ingoa o te putuputuanga e itu, pouroa tei Asia Minora. (Apo. 1:11) E tumu meitaki kia irinaki tatou e te kite ra aia i te turanga pae vaerua o tetai au putuputuanga o tana au pipi i te enua nei i taua tuatau ra.​—E tatau ia Apokalupo 2:23.

13 Kua akameitaki a Iesu i tetai au putuputuanga no to ratou tu akakoromaki, tu akarongo mou raro ake i te timataanga, te tiratiratu ki tana tuatua, e te kopae anga i te au apoteiti. (Apo. 2:2, 9, 13, 19; 3:8) Tetai tua, kua oronga aia i te akoanga pakari ki tetai au putuputuanga no tei iti to ratou inangaro iaia, kua akatika ratou i te akamori itoro e te moeaana, e te akonoanga aru tangata ua. (Apo. 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16) Ei akaaere aroa pae vaerua​—e ki te aronga tana i ako pakari atu—​kua akakite a Iesu e: “Ko taku katoa e akaperepere ra, ko taku ïa e ako e e pāpā oki: e tenana e akamaroiroi, e e tataraara.” (Apo. 3:19) Noatu tei te rangi aia, kua arataki a Iesu i te au putuputuanga o tana au pipi i te enua nei na roto i te vaerua tapu. I te openga o tana au karere ki taua au putuputuanga ra, kua akakite aia e: ‘E taringa tona, e akarongo aia i ta te vaerua e tuatua ki te au ekalesia ra.’​—Apo. 3:22.

14-16. (a) Akapeea a Iesu te akapapu anga e koia te Arataki ngakau toa no te iti tangata o Iehova i te enua nei? (e) Eaa tei tupu no “tei vaitata ua” a Iesu ki tana au pipi “e tae ua atu ki te openga o teianei ao”? (ng) Eaa ta tatou ka akamanako i te atikara e aru maira?

14 Kua kite tatou e kua akapapu a Mikaela (Iesu) e koia te Arataki angera tumutoa o Iseraela. Muri mai, ko Iesu te Arataki ngakau toa e te Tiaki aroa no tana au pipi mua. Te tuatau o tana angaanga orometua i te enua nei, kua arataki aia i te angaanga tutu aere. E i muri ake tona akatuia anga, kua akaaere meitaki aia i te akatotoa anga i te tuatua meitaki o te Patireia.

15 Na roto i te vaerua tapu, kare e roa atu ka akatotoa a Iesu i te angaanga akakitekiteanga ki te openga o te enua. Mua ake ka aere ei ki te rangi, kua akakite a Iesu ki tana au pipi e: ‘Ka rauka ra to kotou mana i te vaerua tapu, kia aere mai aia i rungao ia kotou; e ei kite oki kotou noku i Ierusalema nei, e Iudea katoa oki e pini ua ake, e Samaria katoa oki, e tae ua atu ki te openga o te enua ra.’ (Anga. 1:8; e tatau ia 1 Petero 1:12.) Raro ake i ta Karaiti aratakianga, e akakitekiteanga maata tei orongaia i te anere mataiti mua.​—Kolo. 1:23.

16 Kua akakite a Iesu uaorai e ka raveia teia angaanga e tae ua atu ki te openga. Muri ake te akaue anga i tana au pipi kia tutu aere e kia akariro i te pa enua ei pipi, kua taputou a Iesu kia ratou e: “Tei vaitata ua ra au ia kotou, e tae ua atu ki te openga o teianei ao.” (Mata. 28:19, 20) Mei te mataiti 1914 te akamanaia anga aia ei ariki, te “vaitata ua ra” a Karaiti ki tana au pipi e te maroiroi ra ei Arataki no ratou. Ka uriuriia tana angaanga pakari mei te mataiti 1914 mai i roto i te atikara e aru maira.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 4 No tetai uriurianga i teia totou, e akara i te pene 11 o te puka Pay Attention to Daniel’s Prophecy!

Na te Akamanako Akaou Anga

• Akapeea te Tamaiti a te Atua i akapapu ei e koia te Arataki maroiroi i Iseraela?

• Arataki a Karaiti i tana putuputuanga i te enua nei na roto i teaa?

• Akapeea a Karaiti te arataki anga te akatotoa anga i te tuatua meitaki?

• Eaa te akaari ra e te kite meitaki ra a Karaiti te turanga pae vaerua o te putuputuanga tataki tai?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 21]

“Te tono nei au i tetai Angela i mua ia koe”

[Tutu i te kapi 23]

Mei te tuatau i topa, taangaanga a Karaiti i “te meitaki i te tangata nei” ei tiaki tana anana