Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

«Kaj chatum Puxku kgalhiyatit, [...] Cristo»

«Kaj chatum Puxku kgalhiyatit, [...] Cristo»

«Kaj chatum Puxku kgalhiyatit[...] Cristo»

«Na tini tilitapakuwiyatit mpuxku xampi xman nchatum wa nti mimpuxkukan, wa nCristo.» (MATEO 23:9, 10)

1. ¿Tiku xPuxkukan xtatayananin Jehová chu tuku xlakata?

XPUXKUKAN takanajla nema wankgo pi kstalaninanin Cristo, lakchixkuwin la papa xalak Roma o nema kawanikan patriarcas chu metropolitanos ksikulan ortodoxas orientales. Pero xtatayananin Jehová xpuxkukan ni chatum chixku; stalanikgo xKgawasa Dios, nema Jehová xlichuwinanita pi namin: «¡Kakgaxpattit! Klimaklakaskinit tatayana [...], pulalina chu xapuxku pulalina xla kachikinin» (Isaías 55:4). Xlikana, kstalaninanin Cristo tiku wilakgolh xlikalanka Katiyatni, tiku kalaksakkanit xlakata naʼankgo kʼakgapun chu “amakgapitsin kalhniluj” o borregos kaj makgamakglhtinankgo tiku Jehová liyawanit la xPuxkukan (Juan 10:16). Wa xlakata Jesús wa: «Xman nchatum wa nti mimpuxkukan, wa nCristo» (Mateo 23:10).

Tiku xkapulalin Israel

2, 3. ¿La kamakgtayalh xKgawasa Dios israelitas?

2 Akxni xtsankga lhuwa siglos natawila congregación xla kstalaninanin Cristo, Jehová laksakli chatum ángel xlakata napulalin xkachikin. Akxni Dios kalakgmaxtulh xkachikin kʼEgipto wa: «Nakmalakgacha chatum ángel xlakata napulalinan ktiji chu xlakata nalinan niku akit klakkaxwilinit natawilayatit. Kuentaj katlawani chu kakgalhakgaxmatni tuku nawaniyan. Putum kakgalhakgaxpatti tuku nawaniyan, xlakata ni katikatapatin, xlakata lin kintukuwani» (Éxodo 23:20, 21). ¿Tiku xwanit uma ángel? Xlakata Jehová wa: «Lin kintukuwani», uma kinkamakgatekgsayan pi wa xapuxku xKgawasa Dios.

3 Uma kinkamasiyaniyan pi akxni nina xmin kKatiyatni, xKgawasa Dios xlilakgapaskan Miguel. Klibro xla Daniel, limapakuwikan «príncipe xalak [Israel]» (Daniel 10:21). Nachuna, Judas xtamakgalhtawakgen Jesús, lichuwinan tuku limasiya pi akxni nina xlama Daniel, Miguel xkamakgtayaya xkachikin Dios. Akxni Moisés nilh, Satanás nitlan xlimaklakaskimputun xmakni, max xlakaskin pi israelitas xkakninanikgolh. Pero Miguel ni maxkilh talakaskin chuna natlawa. Judas lichuwinan kxcarta pi: «akxni xapuxku ángel Miguel, [...] [«wi tuku xlitatakglhuwima», NM] akgskgawini, xlaliʼakgslokgomakgo xtiyatliwa Moisés, ni puwa akglakgwa nakilhpatanuy [...] wampi wata tiwanilh: “Wa nkimPuchinakan nkakilhnin”» (Judas 9). Akxni nina lhuwa kilhtamaku xtitaxtunit chu atsinu xtsankga xʼakgchipakgolh Jericó, Miguel, «xpuxkukan xsoldados Jehová» tasiyanilh Josué chu wanilh pi Dios xʼama makgtaya (kalikgalhtawakga Josué 5:13-15). Chu akxni xtitaxtunita akglhuwa siglos, akxni xlama Daniel, xapuxku ángel Miguel makgtayalh chatum ángel nema wi tuku lu xlakaskinka xʼama wani palakachuwina, pero chatum lu tliwakga demonio xmachokgonit (Daniel 10:5-7, 12-14).

Litaxtu xaPuxku nema xwankanit pi namin

4. ¿Tuku makatsinika Daniel xlakata la xʼama min Mesías?

4 Nina makgas xtitaxtunit akxni demonio xmachokgonit chatum ángel nema wi tuku xʼama wani Daniel, Jehová malakgachalh ángel Gabriel xlakata xmakatsinilh Daniel la xʼama lakachin «Mesías wantiku Pulalina» (Daniel 9:21-25). * Akxni ksputmaja kata 29, kilhtamaku akxni xwankanit pi namin Mesías, Jesús makglhtinalh espíritu santo akxni Juan xmununita, chu chuna litaxtulh Mesías o Cristo, uma wamputun tiku xlaksaknit Dios (Mateo 3:13-17; Juan 1:29-34; Gálatas 4:4). Wa xlakata xʼama litaxtu chatum Puxku nema ni anan xtachuna.

5. ¿La limasiyalh Jesús akxni xlichuwinama Dios pi chatum lanka Puxku?

5 Akxni tsukulh lichuwinan Dios, Jesús limasiyalh pi wa Puxku nema xwankanit pi namin, «Mesías wantiku Pulalina». Nina lhuwa kilhtamaku xtitaxtunit akxni xtamununit tsukulh kaputsa tiku kstalaninanin xlitaxtukgolh chu tlawalh xapulana tuku nila tamakanajla (Juan 1:35–2:11). Xla chu xtamakgalhtawakgen lichuwinankgolh kxlikalanka Israel xalakwan xalaksasti tamakatsinin xlakata Tamapakgsin (Lucas 8:1). Ni kaj kamasiyanilh la nalichuwinankgo Dios chu la namakgalhtawakganankgo, xkamasiyani la natlawakgo (Lucas 9:1-6). ¡Akgtum lu tlan liʼakxilhtit nema nachuna xlitlawatkan tiku pulalinkgo congregación!

6. ¿La limasiyalh Jesús pi xlikana Puxku xwanit chu tiku xkuentajtlawanan?

6 Jesús na lichuwinalh tuku xlakaskinka xʼama tlawa xlakata puxku xwanit, akxni wa pi xlikatsi la chatum xapaxkina xkuentajtlawana borrego. Anta kʼOriente Medio, tiku xkuentajtlawa borregos kxlakatin xborregos xʼan. Maktum libro wan: «An kxlakatin ni kaj xlakata nakamasiyani tiji, na xaʼakxlilhputun komo tlan tlawankan chu nitu xlanikgolh. [...] Xlimaklakaskin xkiwi xlakata ni natsalakgo chu xlakata nakalin niku anan lhuwa sakgat, chu na xkakuentajtlawa xlakata ni nakawakan» (The Land and the Book [Katiyatni chu libro], xla William M. Thomson). Jesús xaxlikana xkuentajtlawana xwanit chu Puxku. Wa xlakata wa: «Kit xatlan mapuchwanina; wa xatlan mapuchwanina, palakamastakgoy [...] [«latamat», NM] xkalhniluj. [...] Nkinkalhniluj, kinkgalhlakgapaskgoy, chu nkit, na klakgapaskgoy na kistalanikgoy» (Juan 10:11, 27). Jesús makgantaxtilh tuku xwanit, makamastalh xlatamat xpalakata xborregos, alistalh Jehová malakastakwanilh chu liyawalh «xapuxku nawan, xawa makgaputaxtina» (Hechos 5:31; Hebreos 13:20).

Pulalin congregación

7. ¿Tuku limaklakaskin Jesús xlakata nalipulalin congregación?

7 Akxni xlakastakwananita chu nina xtaspita niku wi xTlat, Jesús kawanilh kstalaninanin: «Xlipaks limapakgsin, kintamaxkinit nakkgalhiy nkakgapun, chu nkatiyatna» (Mateo 28:18). Dios liyawalh pi kakamaxkilh espíritu santo kstalaninanin xlakata ni xmakgxtakgkgolh tuku xaxlikana (Juan 15:26). Chu kamaxkilh espíritu kPentecostés xla kata 33, chu chuna tsukulh congregación xla kstalaninanin Cristo (Hechos 2:33). Nachuna, Jehová liyawalh xKgawasa napulalin congregación (kalikgalhtawakga Efesios 1:22 chu Colosenses 1:13, 18). Asta uku, Jesús tiku wilacha kʼakgapun limaklakaskin espíritu santo chu xʼángeles “wanti kamapakgsi” xlakata nalipulalin congregación (1 Pedro 3:22).

8. ¿Tuku limaklakaskilh Cristo xlakata nakapulalin kstalaninanin kxapulana siglo chu tuku limaklakaskin la uku?

8 Cristo na limaklakaskilh espíritu santo xlakata “kamaxkilh xtaskujutkan tachixkuwitat” congregación «amakgapitsin nti napuxkunanikgoy nkanajlanin titlawakgolh, chi nchu amakgapitsin, makgalhtawakgananin titlawakgolh» (Efesios 4:8, 11). Apóstol Pablo kawanilh makgapitsi lakgkgolotsin: «Wa nchu wixin nti nkuintaj kakatlawakantit, chu nkuintaj katlawatit xlipaks nkanajlanin ntani kxlakgstipankan nkaliwilinitan Spíritu Santo napuxkunanikgoyatit xtamakgstokgnin [o xcongregación] nkimPuchinakan» (Hechos 20:28). Tama kilhtamaku, putum tiku xpulalinkgo congregación xkalaksakkanit xlakata naʼankgo kʼakgapun. Nachuna xwilakgolh makgapitsi apóstoles chu lakgkgolotsin xalak Jerusalén, nema Cristo xkalimaklakaskin xlakata nakalipulalin «natalanin» tiku xkalaksakkanit naʼankgo kʼakgapun nema xlamakgolhku kKatiyatni (Hebreos 2:11; Hechos 16:4, 5). Uma xaʼawatiya kilhtamaku, Mapakgsina Jesús kaliyawanit «kxokgspun xlipaks ntu nkgalhiy» kKatiyatni «skujni xalipaw chu xaskgalala», NM chu Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo (Mateo 24:45-47). Wantiku kalaksakkanit chu amakgapitsi borregos katsikgo pi akxni kakgalhakgaxmatkgo Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo, kgalhakgaxmatkgo xPuxkukan, Cristo.

Jesús matsukilh natalichuwinan Dios

9, 10. ¿Tuku tlawalh Cristo xlakata kaniwa xtalichuwinalh xalakwan xalaksasti tamakatsin?

9 Akxni tsukuka lichuwinankan chu masiyakan xlakata Dios, Jesús pulalilh uma taskujut. Asta lakkaxwililh la xʼama talichuwinan xalakwan xalaksasti tamakatsin xlikalanka Katiyatni. Akxni xlama unu kkatiyatni, kawanilh xʼapóstoles la xtlawakgolh uma taskujut, xla wa: «Ni tipinatit wa kxtijikan xaʼakgmakgat chixkuwin, chu na ni titanuyatit kxchuchutsipijkan [o xkachikinin] nti xala kSamaria. Wampi wa nkalakgpinkgotit nkalhnilu [o borregos] xatsankgan xala [...] Israel. Na lantla napinatit, kaʼakgchuwinantit, nawanatit: Wa xtapakgsin akgapun, talakatsuwinitta» (Mateo 10:5-7). Xʼapóstoles liwana kgalhakgaxmatkgolh chu kalitachuwinankgolh judíos chu tiku xkanajlakgo chuna la judíos, chu tlakg lhuwa tsukulh lichuwinankgo Dios kPentecostés xla kata 33 (Hechos 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7).

10 Alistalh, Jesús limaklakaskilh espíritu santo xlakata tlakg lakgamakgat natalichuwinan Dios, asta niku xwilakgolh samaritanos chu alistalh kʼamakgapitsi laklanka kachikinin (Hechos 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45). Xlakata tlan xkalitachuwinanka xalakwan xalaksasti tamakatsin tiku ni judíos, Jesús laksakli Saulo xalak Tarso xlakata kstalanina nawan. Kstalanina Jesús tiku xwanikan Ananías, maʼakxilhnika, niku Cristo maxkilh uma limapakgsin: «Kapit ktlankati[ji] ntani limapakuwikan xatsajwa, mpi anta naputsaya nchatum nchixku kxchik Judas nti wanikan Saulo, anta xalak Tarso. [...] Kalakgpi xampi luwa wa yuma nti klilaksaknit namakgawaniy naliyan nkintukuwini kxlakatinkan xaʼakgmakgat chixkuwin, chu laktlanka reyes, chu xkilhtsukut Israel» (Hechos 9:3-6, 10, 11, 15). Uma «nchixku» talilakgapasli apóstol Pablo (1 Timoteo 2:7).

11. ¿La limaklakaskilh Jesús espíritu santo xlakata tlakg lakgamakgat natalichuwinan Dios?

11 Akxni chalh kilhtamaku xlakata xtalichuwinalh xalakwan xalaksasti tamakatsin xlikalanka katiyatni, espíritu santo pulalilh Pablo xlakata xʼalh chuwinantapuli kʼAsia Menor chu Europa. Anta kHechos, Lucas wa: «Akxni [palakachuwinanin chu makgalhtawakgananin xla congregación xalak kʼAntioquía xalak Siria] xlakatakilhputamakgo[...] nkimPuchinakan [...], xakgatlikgolh Spiritu Santo, wanilh: “Tanuj kakiwilinitit wa Bernabé, chu Saulo, lakimpi natlawakgoy ntaskujut ntu klilaksakkgonit”. Akxni nchu [...] [«ni wayankgolh», NM] chu ntlawakgolh xʼoraciónkan, xokgspuwilinikgolh xmakankan, ya timalakgachakgokaj» (Hechos 13:2, 3). Chuna la pulana akxilhwi, Jesús “laksakli” Saulo xalak Tarso xlakata nalichuwinan xtukuwani xlikalanka katiyatni. Uma litasiya pi Jesús xPuxku congregación, tlawalh pi tlakg natalichuwinan Dios. Akxni Pablo xlimakgti alh lichuwinantapuli Dios, liwana tasiyalh la Cristo xlimaklakaskima espíritu santo xlakata napulalin uma taskujut. Biblia wan pi «kspiritu Jesús» uma wamputun espíritu santo nema xpulalin Pablo chu tiku xtaʼankgo nakatsikgo niku naʼankgo, espíritu kamaʼakxilhnilh pi xliʼanatkan xwanit kʼEuropa (kalikgalhtawakga Hechos 16:6-10, Hua Xasasti Talaccaxlan, [1999]).

Wa xPuxku Congregación

12, 13. ¿La limasiya libro xla Apocalipsis pi Cristo akxilhma tuku lama kʼakgatunu congregación?

12 Kxapulana siglo, Jesús xakxilhma la xtlawamakgolh xtaskujutkan kstalaninanin tiku xkalaksakkanit xlakata naʼankgo kʼakgapun. Liwana xkatsi la xwi xtakanajlakan akgatunu congregación. ¿Tuku likatsiyaw? Xlakata tuku lichuwinan capítulos 2 chu 3 xla Apocalipsis, anta Jesús putum wa la xwi xtakanajlakan akgtujun congregaciones xalak kʼAsia Menor (Apocalipsis 1:11). Akinin liwana katsiyaw pi Jesús na liwana xkatsi la xwilakgolh amakgapitsi congregaciones xla ama kilhtamaku (kalikgalhtawakga Apocalipsis 2:23).

13 Jesús tlan kalichuwinalh umakgolh akgtujun congregaciones xlakata xtayanimakgolh, ni xmakgxtakgkgonit Dios maski xtitaxtukgonit taʼakglhuwit chu ni katatayakgolh tiku xmakgxtakgkgonit xaxlikana takanajla (Apocalipsis 2:2, 9, 13, 19; 3:8). Pero milh kilhtamaku na kastakyawalh xlakata nialh lhuwa xpaxkikgo chu makgapitsi xkakninanikgo ídolos, xtlawakgo talakgxtumit nema ni xlitatlawat chu makgapitsi nitlan xlatalalin (Apocalipsis 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16). Jesús xapaxkina Kuentajtlawana chu kapaxki kstalaninanin —asta wantiku kastakyawa— wa xlakata wa: «Kstakyawakgo, na kakastakyawakgo xlipaks wa nti kpaxkikgo; kaʼakgpuwanti, na katalakgaspittaya» o nialh katlawa tuku nitlan tlawapat (Apocalipsis 3:19). Maski xla nialhtu xlama kKatiyatni, chuntiyaku xkalipulalima espíritu santo kstalaninanin. Wa xlakata wa uma tuku xaʼawatiya kawanilh akgatunu congregación: «Wa nti nkgalhiy xliʼakgawan, kakgaxmatli wa ntu wanikgoy Spiritu nkamputujun kanajlanin» o congregaciones (Apocalipsis 3:22).

14-16. 1) ¿La limasiyanit Jesús pi ni xapekua xPulalina kxkachikin Dios? 2) ¿Tuku kitaxtunit xlakata Jesús putum kilhtamaku kamakgtayama kstalaninanin «asta akxni nasputa katuxawat»? 3) ¿Tuku naʼakxilhaw kʼartículo nema uku mima?

14 Chuna la akxilhnitawa, xKgawasa Dios, Miguel wa ángel nema ni xapekua xkapulalima Israel. Chu akxni milh kKatiyatni, Jesús litaxtulh chatum lu xaskulujwa Puxku chu kapaxkilh chu kakuentajtlawalh xapulana kstalaninanin. Akxni xlama unu kkatiyatni wa xpulalin natalichuwinan Dios, chu akxni xlakastakwananita, makgtayanalh natalakgatumi xalakwan xalaksasti tamakatsinin.

15 Jesús xʼama limaklakaskin espíritu santo xlakata tsinu tsinu xtalichuwinalh xalakwan xalaksasti tamakatsin xlikalanka Katiyatni. Wa xlakata akxni nina xʼan kʼakgapun kawanilh kstalaninanin: «Wampi namakglhtinanatit litliwakga akxni namin Spiritu Santo kmiʼokgspunkan, na nalichuwinanatit kJerusalén nkimpalakata, chu xlikatlanka kJudea, chu kSamaria, chu asta awatiya kxtankgenu tiyat» o niku kichan tiyat (Hechos 1:8; kalikgalhtawakga 1 Pedro 1:12). Xlikana, kxapulana siglo, lhuwa talichuwinalh Dios chu Cristo xpulalima uma taskujut (Colosenses 1:23).

16 Pero, Jesús wa pi uma taskujut chuntiya xʼama tatlawa kxaʼawatiya kilhtamaku. Akxni Jesús xkaliyawanita nalichuwinankgo Dios chu nakamasiyanikgo latamanin xlikalanka katiyatni kawanilh: «Xaliʼankgalhin kit nakkatalatamayan chali chali asta akxni nasputa katuxawat» (Mateo 28:19, 20). Akxni maxkika tamapakgsin kkata 1914 asta la uku, Cristo tlakg kamakgtayama kstalaninanin chu xPuxkukan litaxtu. Kʼartículo nema aku mima naʼakxilhparayaw la lu lhuwa skujli chu skujma asta la uku.

[Notas nema wilakgo kpágina]

^ párr. 4 Uma tuku xlichuwinankanita xlakata Mesías tlakg liwana talichuwinan kcapítulo 11 xla libro Prestemos atención a las profecías de Daniel, tlawakgonit xtatayananin Jehová, xaʼespañol.

Wantuku talitachuwinalh

• Kxkilhtamaku Israel, ¿la limasiyalh xKgawasa Dios pi chatum skulujwa Pulalina xwanit?

• ¿Tuku limaklakaskin Jesús xlakata nakalipulalin kstalaninanin tiku wilakgolh xlikalanka Katiyatni?

• ¿Tuku likatsiyaw pi Jesús akxilhma la wi xtakanajlakan akgatunu congregación?

[Takgalhskinin]

[Epígrafe xla página 25]

«Nakmalakgacha chatum ángel xlakata napulalinan»

[Epígrafe xla página 27]

Chuna la makgasa, la uku Jesús kakuentajtlawa xborregos chu kalimaklakaskin “tachixkuwitat”