OMU nsi yoona abantu kuruga omu nganda n’ediini zitarikushushana nibashaba. Nibashaba baaba bari bonka, nari nka guruupu. Omu makanisa, hekalu, sinagogi, emizigiti, nari omu ndaaro. Nibabaasa kukoresa emikyeeka, esapuri, ebishushani, ebitabo, nari okushaba okuhanikirwe aha kisiika.

Okushaba nikureetera abantu kuba ab’omutaano aha bihangirwe ebindi byona omu nsi. Kwonka, hariho bingi ebi turikushushanisa n’enyamaishwa. Nitwetenga kurya, omwoya gw’okwitsya, n’amaizi nk’enyamaishwa. Nkazo, nituzaarwa, twine amagara, kandi nitufa. (Omubuurizi 3:19) Kwonka abantu nibo bonka abarikushaba. Ahabw’enki?

Eky’okugarukamu kigufu kiri ngu twine ekyetengo ky’okushaba. Nangwa okushaba, nikureebwa nk’ekintu ekirikwera, ekishemeire kandi ekiine kugumaho ebiro byona. Baibuli neeyoreka ngu tukahangwa twine ekyetengo ekyo. (Omubuurizi 3:11) Rimwe Yesu Kristo akagira ati: “Baine omugisha nari [okushemererwa] abooro omu mutima.”—Matayo 5:3.

Okushaba nigwo muringo ogurikukirayo ogw’okwigutsa ekyetengo ky’eby’omwoyo. Abantu bamwe nibeeyesiga nari nibeesiga abandi kwigutsya ekyetengo kyabo eky’eby’omwoyo. Kwonka oyetegyereize ngu obuhwezi bw’abantu bwine obugarukiro? Twine obweremwa, nitumaraho obwire obukye, kandi titurikumanya ebya nyentsya. Okwihaho omuntu omunyabwengye oine amaani kandi otarikuhwaho niwe arikubaasa kutuha ebi turikwetenga. Kandi ni bintu ki ebirikutuhiga kushaba?

Kiteekateekyeho: Oraashabireho obuhabuzi, obwengye, nari eby’okugarukamu by’ebibuuzo ebirengire okwetegyereza kw’omuntu? Haine obu oreehuriireho orikwetenga okuhuumurizibwa obu waafeerwa, kutunga obuhabuzi kubaasa kucwamu gye, nari okusaasirwa ahabw’okweshinja ekirenga?

Kurugiirira ahari Baibuli, ezo n’enshonga zihikire ez’okushaba. Baibuli nikyo kitabo ekirikubaasa kuha eby’okugarukamu ebirikwesigwa, kandi kirimu okushaba kw’abashaija n’abakazi abeesigwa. Bakashaba kubaasa kutunga okuhuumuzibwa, obuhabuzi, okusaasirwa, n’eby’okugarukamu by’ebibuuzo ebigumire.—Zaaburi 23:3; 71:21; Danieli 9:4, 5, 19; Habakuuki 1:3.

N’obu okushaba kwabo kwabaire nikutaana, kwonka haine eki kwabaire nikushushanisa. Buri omwe akaba naashaba aine obuhame ngu okushaba kwe nikwija kugarukwamu, kandi abantu baingi omu nsi tibaine kwikiriza nk’okwo. Bakaba nibamanya ou bashemereire kushaba.