Na o be o Tseba?

Ke ka baka la’ng puku ya Beibele ya 1 Bakorinthe e bolela ka nama yeo e hlabetšwego medimo ya diswantšho?

▪ Moapostola Paulo o ngwadile gore: “Se sengwe le se sengwe seo se rekišwago borekišetšong bja nama le se je, le sa botšišiše ka baka la matswalo a lena.” (1 Bakorinthe 10:25) Nama e bjalo e be e e-tšwa kae?

Go dira dihlabelo ka diphoofolo e be e le tsela e kgolo ya borapedi ditempeleng tša Bagerika le tša Baroma, eupša e be e se nama ka moka ya diphoofolo tšeo go dirilwego sehlabelo ka tšona yeo e bego e jewa nakong ya borapedi. Nama e šetšego yeo e tšwago ditempeleng tša baheitene e be e rekišwa mebarakeng ya batho bohle ya go rekiša nama. Puku ya Idol Meat in Corinth e re: “Bahlankedi ba borapedi . . . ka dinako tše dingwe ba bitšwa baapei le/goba bahlabi ba diphoofolo. Dikarolo tše dingwe tša makobela ao ba a hwetšago ge ba hlaba diphoofolo tšeo go dirwago dihlabelo ka tšona, ba be ba di rekiša mmarakeng wa go rekiša nama.”

Lega go le bjalo, ga se nama ka moka yeo e bego e rekišwa yeo e bego e le mašaledi a tšwago ditirelong tša bodumedi. Ge go epollwa marope a mmaraka wa go rekiša nama wa Pompeii (Selatine, macellum) go utolotšwe marapo a feletšego a nku. Seithuti Henry J. Cadbury o re, se se šišinya gore “nama yeo e bego e rekišwa e be e le phoofolo yeo e bego e sa phelago goba e hlabetšwego macellum gotee le go rekišwa e šetše e hlabilwe goba go dirilwe sehlabelo ka yona tempeleng.”

Ntlha ya Paulo e be e le gore, gaešita le ge Bakriste ba be ba ka se tšee karolo borapeding bja boheitene, nama yeo go dirilwego sehlabelo ka yona tempeleng e be e se gore e tšhilafetše.

Ke ka baka la’ng go be go e-na le go se kwane magareng ga Bajuda le Basamaria mehleng ya Jesu?

▪ Johane 4:9 e re: “Bajuda ga ba dirišane le Basamaria.” Go bonagala go se kwane mo go thomile ge Jeroboama a be a hloma borapedi bja diswantšho mmušong wa meloko e lesome wa ka leboa wa Isiraele. (1 Dikxoši 12:26-30) Basamaria ba be ba e-tšwa Samaria, mošate wa mmušo wa ka leboa. Ge meloko e lesome e be e wela ka diatleng tša Baasiria ka 740 B.C.E., bafenyi ba ile ba bea batho ba šele ba baheitene kua Samaria. Manyalo a Basamaria le batho bao ba šele go bonagala a ile a feleletša ka gore borapedi bja Basamaria bo senyege le go feta.

Nywaga-some ka morago, Basamaria ba ile ba ganetša maiteko a Bajuda ba tšwago bothopša Babilona a go aga tempele ya Jehofa le merako ya Jerusalema lefsa. (Esera 4:1-23; Nehemia 4:1-8) Bonaba bja bodumedi bo ile bja gola ge Basamaria ba be ba aga tempele ya bona Thabeng ya Garisima, mohlomongwe lekgolong la bone la nywaga B.C.E.

Mehleng ya Jesu, lentšu “Mosamaria” le be le e-na le moelelo o mogolo wa bodumedi go feta wa lefelo e bile le be le šupa go motho yo a kgomaretšego sehlopha sa bodumedi seo se bego se phatlaletše kua Samaria. Basamaria ba be ba sa rapela Thabeng ya Garisima gomme Bajuda ba be ba e-na le mokgwa wa go ba kwera le go se ba hlomphe.—Johane 4:20-22; 8:48.

[Seswantšho go letlakala 12]

Phaphathi ya lefsika yeo e bontšhago sehlabelo sa phoofolo, lekgolo la botshelela la nywaga B.C.E.

[Mothopo]

Musée du Louvre, Paris

[Seswantšho go letlakala 12]

Jerobeama o hlomile borapedi bja diswantšho