“Sin-o ang Nakahibalo sang Hunahuna ni Jehova?”
“Sin-o ang Nakahibalo sang Hunahuna ni Jehova?”
“‘Sin-o ang nakahibalo sang hunahuna ni Jehova, agod matudluan niya sia?’ Apang kita may hunahuna ni Cristo.”—1 COR. 2:16.
1, 2. (a) Ano ang nabudlayan hangpon sang mga tawo? (b) Ano ang dapat naton dumdumon tuhoy sa aton panghunahuna kag sa panghunahuna ni Jehova?
NABUDLAYAN ka bala sa paghangop sang panghunahuna sang isa ka tawo? Ayhan bag-o ka lang nagminyo kag nagabatyag nga indi mo gid mahangpan sing bug-os ang panghunahuna sang imo tiayon. Huo, tuhay gid ang panghunahuna kag paagi sang paghambal sang mga lalaki sangsa mga babayi. Sa iban nga kultura, bisan pareho ang lenguahe, lain ang termino nga ginagamit sang mga lalaki sangsa mga babayi! Isa pa, ang kinatuhayan sa kultura kag lenguahe mahimo magresulta sa nanuhaytuhay nga panghunahuna kag pamatasan. Apang, samtang labi mo nga makilala ang isa ka tawo, mas mahangpan mo sing maayo ang iya panghunahuna.
2 Gani, indi kita dapat matingala kon ang aton panghunahuna tama gid kalayo kon ipaanggid sa panghunahuna ni Jehova. Paagi sa iya manalagna nga si Isaias ginsilingan ni Jehova ang mga Israelinhon: “Ang akon mga hunahuna indi inyo mga hunahuna, kag ang inyo mga dalanon indi akon mga dalanon.” Nian, naghatag si Jehova sing ilustrasyon: “Kay subong nga ang mga langit mataas pa sa duta, sa amo ang akon mga dalanon mataas pa sa inyo mga dalanon kag ang akon mga painoino sa inyo mga painoino.”—Isa. 55:8, 9.
3. Sa anong duha ka paagi nga ‘makapakig-abyan’ kita kay Jehova?
3 Apang, buot bala sini silingon nga indi na lang naton pagtinguhaan nga hangpon ang panghunahuna ni Jehova? Indi. Bisan pa indi naton mahangpan sing bug-os ang panghunahuna ni Jehova, ginapalig-on kita sang Biblia nga ‘magpakig-abyan’ sa iya. (Basaha ang Salmo 25:14; Hulubaton 3:32.) Ang isa ka paagi nga matigayon naton ang pagpakig-abyan kay Jehova amo ang pagpabalor sa iya mga ginhimo nga narekord sa iya Pulong, ang Biblia. (Sal. 28:5) Ang isa pa ka paagi amo ang paghibalo sa “hunahuna ni Cristo,” nga amo “ang larawan sang di-makita nga Dios.” (1 Cor. 2:16; Col. 1:15) Paagi sa pagtuon kag sa pagpamalandong sa mga kasaysayan sa Biblia, mahangpan naton ang mga kinaiya ni Jehova kag ang iya panghunahuna.
Mag-andam sa Sayop nga Huyog
4, 5. (a) Anong sayop nga huyog ang dapat naton likawan? Ipaathag. (b) Ano ang sayop nga panghunahuna sang mga Israelinhon?
4 Samtang ginapamalandungan naton ang mga ginhimo ni Jehova, dapat naton likawan ang huyog nga hukman ang Dios suno sa tawhanon nga talaksan. Amo ini ang huyog nga ginpatuhuyan sang mga pulong ni Jehova nga narekord sa Salmo 50:21: “Ikaw nagahunahuna nga ako subong sa imo.” Kapin na sa 175 ka tuig ang nagligad, ang isa ka iskolar sa Biblia nagsiling: “Ang mga tawo may huyog nga hukman ang Dios suno sa ila kaugalingon nga mga talaksan, kag nagahunahuna sila nga ang Dios dapat magsunod sa mga kasuguan nga ginasunod sang mga tawo.”
5 Dapat kita maghalong nga indi naton pagtamdon ang mga ginahimo ni Jehova suno sa aton kaugalingon nga mga talaksan kag mga luyag. Ngaa importante ini? Bangod samtang ginatun-an naton ang Kasulatan, mahimo may makita kita nga ginhimo si Jehova nga daw indi husto suno sa aton limitado kag di-himpit nga pagtamod. Amo sini ang ginhunahuna sang mga Israelinhon sang una. Bangod sini, sayop ang ila nahinakop tuhoy sa pagpakig-angot ni Jehova sa ila. Talupangda ang ginsiling ni Jehova: “Nagasiling kamo, ‘Ang dalanon sang Ginoo indi alangay.’ Pamatii karon, O panimalay sang Israel: Indi bala alangay ang akon dalanon? Indi bala nga ang inyo mga dalanon di-alangay?”—Ezeq. 18:25.
6. Ano nga leksion ang natun-an ni Job, kag paano kita makabenepisyo sa iya inagihan?
6 Agod malikawan naton nga hukman si Jehova suno sa aton kaugalingon nga mga talaksan, dapat naton dumdumon nga limitado lang ang aton pagtamod kag kon kaisa nagasayop kita. Si Job nakatuon sing leksion tuhoy sa sini. Sa tion sang iya pag-antos, nadulaan sia sing paglaum kag daw kaugalingon na lang niya ang iya ginhunahuna. Wala niya nakita ang mas daku nga isyu. Apang mahigugmaon nga ginbuligan sia ni Jehova nga pasangkaron ang iya pagtamod. Paagi sa pagpamangkot kay Job sing kapin sa 70 ka pamangkot nga indi niya masabat, ginpadaku ni Jehova ang limitasyon sang paghangop ni Job. Nagpakita si Job sing pagkamapainubuson kag ginbag-o niya ang iya pagtamod.—Basaha ang Job 42:1-6.
Pagtigayon sang “Hunahuna ni Cristo”
7. Ngaa ang pagtuon sa mga ginhimo ni Jesus makabulig sa aton nga mahangpan ang panghunahuna ni Jehova?
7 Gin-ilog sing himpit ni Jesus ang iya Amay sa tanan niya nga ginsiling kag ginhimo. (Juan 14:9) Gani, ang pagtuon sa mga ginhimo ni Jesus makabulig sa aton nga mahangpan ang panghunahuna ni Jehova. (Roma 15:5; Fil. 2:5) Binagbinagon naton ang duha ka kasaysayan sa Ebanghelyo.
8, 9. Suno sa rekord sang Juan 6:1-5, ano nga kahimtangan ang nagdul-ong kay Jesus nga pamangkuton si Felipe, kag ngaa ginhimo ini ni Jesus?
8 Hunahunaa ini nga danyag. Antes sang Paskua sang 32 C.E., si Jesus kag ang iya mga apostoles bag-o lang nagbalik halin sa pagbantala sa bug-os nga Galilea. Bangod kapoy na sila, gindala sila ni Jesus sa nabaw-ing nga duog sa aminhan-sidlangan nga baybayon sang Dagat sang Galilea. Apang, ginsundan sila sang linibo ka tawo. Pagkatapos gin-ayo ni Jesus kag gintudluan sing madamo nga butang ang kadam-an, may nag-utwas nga problema. Paano mapakaon ining mga tawo sa sining nabaw-ing nga lugar? Bangod sini, ginpamangkot ni Jesus si Felipe, nga tumandok sa sini nga lugar: “Diin kita mabakal sang mga tinapay nga makaon nila?”—Juan 6:1-5.
9 Ngaa namangkot pa si Jesus kay Felipe? Bangod bala indi makahibalo si Jesus sang iya himuon? Indi. Ano bala ang iya ginahunahuna? Si apostol Juan, nga didto man, nagpaathag: “Apang, ginsiling [ini ni Jesus] agod tilawan sia, kay nahibaluan niya mismo kon ano ang iya himuon.” (Juan 6:6) Gusto lang hibaluon ni Jesus kon ano na nga pag-uswag sa espirituwal ang nahimo sang iya mga disipulo. Paagi sa pagpamangkot, nakuha niya ang ila atension kag ginhatagan niya sila sing kahigayunan nga mapabutyag ang ila pagtuo sa masarangan niya himuon. Apang ang ila sabat nagapakita nga limitado pa ang ila paghangop. (Basaha ang Juan 6:7-9.) Nian, ginpakita ni Jesus sa ila ang isa ka butang nga wala gid nila mahunahuna. Naghimo sia sing milagro para mapakaon ang linibo ka gutom nga tawo.—Juan 6:10-13.
10-12. (a) Ngaa wala dayon ginhatag ni Jesus ang ginpangabay sang Griego nga babayi? Ipaathag. (b) Ano karon ang aton binagbinagon?
10 Ini nga kasaysayan makabulig sa aton nga mahangpan ang panghunahuna ni Jesus sa isa pa ka okasyon. Wala madugay pagkatapos niya mapakaon ang madamo nga tawo, si Jesus kag ang iya mga apostoles naglakbay paaminhan, lampas sa mga dulunan sang Israel, tubtob nakalab-ot sila sa Tiro kag Sidon. Sang didto sia, may isa ka Griego nga babayi nga nakitluoy kay Jesus nga ayuhon ang iya bata nga babayi. Sang primero, wala ginsapak ni Jesus ang babayi. Apang sang padayon sia nga nagpamilit, ginsilingan sia ni Jesus: “Pabay-i nga mabusog anay ang mga anak, kay indi husto nga kuhaon ang tinapay sang mga anak kag ihaboy sa gamay nga mga ido.”—Mar. 7:24-27; Mat. 15:21-26.
11 Ngaa sang primero wala ginsapak ni Jesus ining babayi? Luyag lang bala sia tilawan ni Jesus, kaangay sang ginhimo niya kay Felipe, para hatagan sia sing kahigayunan nga mapakita ang iya pagtuo? Bisan wala ginasugid sang Biblia kon ano ang tono sang tingog ni Jesus, maathag nga wala ini nagpaluya sa buot sang babayi. Ang paggamit niya sang termino nga “gamay nga mga ido” indi makasalaklaw. Mahimo nga si Jesus kaangay sa isa ka ginikanan nga may tuyo nga ihatag ang ginapangayo sang iya bata apang wala niya ini anay ginahatag para tilawan kon bala serioso gid ang bata sa iya ginapangayo. Ano man ang matuod, sang ginpakita sang babayi ang iya pagtuo, ginhatag ni Jesus ang iya ginpangabay.—Basaha ang Marcos 7:28-30.
12 Ining duha ka kasaysayan sang Ebanghelyo nagabulig sa aton nga mahantop ang “hunahuna ni Cristo.” Tan-awon naman naton karon kon paano ining mga kasaysayan makabulig sa aton nga mahangpan sing maayo ang hunahuna mismo ni Jehova.
Kon Paano Nakig-angot si Jehova kay Moises
13. Paano ang paghantop sa panghunahuna ni Jesus makabulig sa aton?
13 Ang paghantop sa panghunahuna ni Jesus makabulig sa aton nga mahangpan ang mga hitabo sa Kasulatan nga ayhan mabudlay hangpon. Halimbawa, binagbinaga ang ginsiling ni Jehova kay Moises sang ang mga Israelinhon naghimo sing bulawan nga tinday nga baka para simbahon. Ang Dios nagsiling: “Nakita ko ining katawohan, kag yari karon, ini katawohan nga tingkoyan; busa karon pabayai ako, nga magdabdab ang akon kasingkal batok sa ila kag mapapas ko sila; apang gikan sa imo himoon ko ang isa ka dakung pungsud.”—Ex. 32:9, 10.
14. Ano ang reaksion ni Moises sa ginsiling ni Jehova?
14 Ang kasaysayan nagsiling pa: “Ginpaugdaw ni Moises ang kaakig ni Jehova nga iya Dios kag nagsiling sia: ‘O Jehova, ngaa padabdabon mo ang imo kaakig batok sa imo katawhan nga ginpagua mo sa duta sang Egipto paagi sa daku nga gahom kag sa makusog nga kamot? Ngaa nga magsiling ang mga Egiptohanon, “Bangod sang malain nga tinutuyo ginpagua niya sila agod patyon sila sa kabukiran kag papason sila sa kadaygan sang duta”? Punggi ang imo nagahingalayo nga kaakig kag bag-uha ang imo hunahuna tuhoy sa kapahamakan batok sa imo katawhan. Dumduma si Abraham, si Isaac, kag si Israel nga imo mga alagad, nga tuhoy sa ila nagpanumpa ka sa imo kaugalingon kag nagsiling ka sa ila, “Padamuon ko ang inyo binhi kaangay sang mga bituon sa langit, kag ining tanan nga duta nga ginsiling ko nga ihatag ko sa inyo ihatag ko sa inyo binhi, agod panag-iyahan nila ini tubtob san-o.”’ Gani ginbag-o ni Jehova ang iya hunahuna tuhoy sa kapahamakan nga ginsiling niya nga himuon sa iya katawhan.”—Ex. 32:11-14, NW. *
15, 16. (a) Ano nga kahigayunan ang ginhatag kay Moises bangod sa ginsiling ni Jehova? (b) Ano ang buot silingon sang ginsiling sang Biblia nga “ginbag-o ni Jehova ang iya hunahuna”?
15 Kinahanglan gid bala ni Moises nga bag-uhon ang panghunahuna ni Jehova? Siempre indi! Bisan pa ginsugid ni Jehova ang luyag niya himuon, indi pa ini ang iya katapusan nga desisyon. Mahimo nga luyag lamang tilawan ni Jehova si Moises, kaangay sang ginhimo sang ulihi ni Jesus kay Felipe kag sa Griego nga babayi. Ginhatagan Niya si Moises sing kahigayunan nga mapabutyag ang iya pagtamod. * Gintangdo ni Jehova si Moises subong manugpatunga sa ulot Niya kag sang Israel, kag gintahod ni Jehova ang papel nga ginhatag Niya kay Moises. Dugang pa, mahimo luyag mahibaluan ni Jehova kon bala mapadala si Moises sa kalugaw-an kag hingalitan ang kahigayunan para palig-unon si Jehova nga kalimtan ang Israel kag himuon ang iya mismo kaliwatan nga isa ka gamhanan nga pungsod.
16 Ang sabat ni Moises nagapakita nga nagatuo sia kag nagasalig sa katarungan ni Jehova. Ang iya reaksion nagapakita nga indi sia makagod, kundi nabalaka sia sa ngalan ni Jehova kag indi niya luyag nga mahuy-an ini. Bangod sini, ginpakita ni Moises nga nahangpan niya ang “hunahuna ni Jehova” tuhoy sa sini nga butang. (1 Cor. 2:16) Ano ang resulta? Bangod wala pa ginpat-od ni Jehova kon ano ang iya himuon, ang inspirado nga kasaysayan nagsiling nga “ginbag-o ni Jehova ang iya hunahuna.” Sa Hebreo nga lenguahe, nagapahangop lamang ini nga wala gindayon ni Jehova ang silot nga luyag niya kuntani ipadapat sa Israel.
Ang Pagpakig-angot ni Jehova kay Abraham
17. Paano ginpakita ni Jehova ang daku nga pagpailob sa pagpamati sa kabalaka ni Abraham?
17 Ang isa pa ka halimbawa kon paano ginatugutan ni Jehova ang iya mga alagad nga ipabutyag ang ila pagtuo kag pagsalig amo ang pangabay ni Abraham para sa Sodoma. Ginasugid sang kasaysayan nga nagpakita si Jehova sing daku nga pagpailob paagi sa pagtugot kay Abraham nga mamangkot sa iya sing sunodsunod nga mga pamangkot. Ginpabutyag pa gani ni Abraham ang iya tudok nga pangabay: “Magmalayo sa imo ang paghimo sing subong sini, sa pagpatay sang matarung upud sa malauton, sa bagay nga ang matarung manginsubong sang malauton! Magmalayo sa imo ina! Indi bala maghimo sing matarung ang Hukom sang bug-os nga duta?”—Gen. 18:22-33.
18. Ano ang matun-an naton sa paagi sang pagpakig-angot ni Jehova kay Abraham?
18 Ano ang matun-an naton tuhoy sa panghunahuna ni Jehova sa sini nga kasaysayan? Kinahanglan bala ni Jehova ang pangatarungan ni Abraham agod makahimo Sia sing husto nga desisyon? Indi. Sa umpisa pa lang, mahimo na kuntani isugid ni Jehova ang mga rason sang iya desisyon. Apang paagi sa sini nga mga pamangkot, ginhatagan ni Jehova si Abraham sing tion para mabaton ang Iya desisyon kag para mahangpan ang Iya panghunahuna. Bangod sini, nahangpan man ni Abraham kon daw ano kadalom sang kaluoy kag katarungan ni Jehova. Huo, ginpakig-angutan ni Jehova si Abraham subong isa ka abyan.—Isa. 41:8; Sant. 2:23.
Mga Leksion Para sa Aton
19. Paano naton mailog si Job?
19 Ano ang natun-an naton tuhoy sa “hunahuna ni Jehova”? Dapat naton tugutan ang Pulong sang Dios nga magdihon sang aton paghangop sa hunahuna ni Jehova. Indi naton paghunahunaon nga si Jehova may mga limitasyon kaangay naton kag hukman sia suno sa aton mga talaksan kag panghunahuna. Si Job nagsiling: ‘Kay ang Dios indi tawo, subong sa akon, nga magsabat ako sa iya, nga magkadto kami sing tingub sa hulukmanan.’ (Job 9:32) Kaangay ni Job, kon mahangpan na naton ang hunahuna ni Jehova, makasiling gid kita: “Yari karon, ini sila mga higad lamang sang iya mga dalanon; kag daw ano ka diotay nga hutik nga mabatian ta sa iya! Apang ang daguub sang iya gahum sin-o bala ang makahangup?”—Job 26:14.
20. Ano ang dapat naton himuon kon may mabasahan kita sa Kasulatan nga mabudlay hangpon?
20 Samtang ginabasa naton ang Kasulatan, ano ang dapat naton himuon kon may makita kita nga mabudlay hangpon, ilabi na kon tuhoy sa panghunahuna ni Jehova? Kon indi naton makita ang maathag nga sabat pagkatapos sang aton pagpanalawsaw, mahimo naton ini tamdon nga isa ka pagtilaw sa aton pagsalig kay Jehova. Dumduma nga kon kaisa ang pila ka teksto nagahatag sa aton sing kahigayunan nga mapakita ang aton pagtuo sa mga kinaiya ni Jehova. Dapat kita magpakita sing pagkamapainubuson paagi sa pagbaton nga indi naton mahangpan ang tanan niya nga ginahimo. (Man. 11:5) Sa amo, mapahulag kita nga mag-ugyon sa ginsiling ni apostol Pablo: “O pagkadalom sang kamanggaran kag kaalam kag ihibalo sang Dios! Indi gid mahangpan sing bug-os ang iya mga paghukom kag indi mausoy sing bug-os ang iya mga dalanon! Kay ‘sin-o ang nakahibalo sang hunahuna ni Jehova, ukon sin-o ang nangin manuglaygay niya?’ Ukon, ‘Sin-o ang una nga naghatag sa iya, agod dapat sia balusan?’ Bangod ang tanan nga butang gikan sa iya kag paagi sa iya kag para sa iya. Ang himaya mangin sa iya sing dayon. Kabay pa.”—Roma 11:33-36.
[Mga Nota]
^ par. 14 Ang kaanggid nga kasaysayan makita sa Numeros 14:11-20.
^ par. 15 Suno sa pila ka iskolar, ang Hebreo nga idiom nga “pabayai ako” sa Exodo 32:10 mahimo hangpon nga isa ka pangagda, ukon panugda nga si Moises puede ‘makapatunga’ sa ulot ni Jehova kag sang Israel. (Sal. 106:23, NW; Ezeq. 22:30) Mahimo nga bangod sini, wala nagpangalag-ag si Moises sa pagpabutyag sang iya opinyon kay Jehova.
Madumduman Mo Bala?
• Ano ang magabulig sa aton nga malikawan ang huyog nga hukman si Jehova suno sa aton kaugalingon nga mga talaksan?
• Paano ang paghangop sa mga ginhimo ni Jesus makabulig sa aton nga matigayon ang “pagpakig-abyan” ni Jehova?
• Ano nga mga leksion ang imo natun-an sa pagpakigsugilanon ni Jehova kay Moises kag kay Abraham?
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Mga Retrato sa pahina 5]
Ano ang matun-an naton tuhoy sa panghunahuna ni Jehova sa paagi sang pagpakig-angot niya kay Moises kag kay Abraham?
