“Nani Ozeye Nyindu a Yave?”

“Nani ozeye nyindu a Yave, kanlonga? Kansi oyeto, tuna yo nyindu a Kristu.” —1 KOR. 2:16.

1, 2. (a) Wantu ayingi nkia mambu mampasi bewanananga mau? (b) Adieyi tufwete sungamena mu kuma kia ngindu zeto ye zina za Yave?

NGA diampasi dikalanga kwa ngeye mu bakula ngindu za muntu akaka? Nanga ke kolo ko wasompele ye diampasi kwa ngeye mu toma bakula e ngindu za nkaz’aku. Kieleka, yakala yo nkento beyindulanga yo vova mu mpila yaswaswana. Muna nsi zakaka, yakala yo nkento mvovo miaswaswana besadilanga muna ndinga yau imosi. Vana ntandu, e nswaswani muna fu ya kisi nsi ye ndinga ilenda fila wantu mu badikila e mambu mu mpila yaswaswana. Kansi, vava tusiang’e ngolo za toma zaya akaka, tutoma zayanga mpe e mpila bebadikilanga e mambu.

² Muna kuma kiaki, ka tufwete sivika ko vo e ngindu zeto zaswaswana ye zina za Yave. Muna Yesaya wa ngunza, Yave wavova kwa Aneyisaele vo: “Ngindu zame ke ngindu zeno ko, ngatu fu yeno fu yame.” I bosi, muna songa e ziku kia diambu diadi, Yave wavova vo: “Kadi una disundidi ezulu e nza, i una isundidi fu yame e fu yeno, ye ngindu zame e ngindu zeno.”—Yes. 55:8, 9.

3. Nkia mpila zole zilenda kutusadisa mu kala ye ‘ngwizani ambote yo Yave’?

³ Nga diadi disongele vo ka tufwete vava bakula ngindu za Yave ko? Ve. Kanele vo ka tulendi toma bakula ko mawonso keyindulanga o Yave, Nkand’a Nzambi ukutukasakesanga twakala ye ‘ngwizani ambote yo Yave.’ (Nku. 25:14; tanga Ngana 3:32.) Imosi muna mpila tulenda kadila ye ngwizani ambote yo Yave, i siang’e sungididi muna mavangu mandi masonama muna Nkand’a Nzambi una vo i Diambu diandi. (Nku. 28:5) E mpila yakaka i muna zayang’o “nyindu a Kristu,” una vo “fwaniswa kia Nzambi walembi monakana.” (1 Kor. 2:16; Kol. 1:15) O vaulanga e ntangwa ya longoka Nkand’a Nzambi yo badika mana tutanganga, dilenda kutusadisa mu bakula e fu ya Yave ye mpila kebadikilanga e mambu.

Venga Ngindu Zalembi Songa

4, 5. (a) Nkia fu tufwete venga? Ekuma? (b) Aneyisaele nkia ngindu zambi bakala zau?

⁴ Ekolo tubadikanga mavangu ma Yave, tufwete venga e ngindu za fundisa Nzambi mun’owu wa mbweno zeto za kiwuntu. E fu kiaki kiyikwanga muna mvovo mia Yave miasonama muna Nkunga 50:21 oku vo: “Edi okedi diau vo, mfwananini yaku.” Nkwa ngangu mosi ofimpanga oma ma Nkand’a Nzambi edi kavova se vioka 175 dia mvu: “Wantu befundisanga Nzambi mun’owu wa mbweno zau yo yindula vo Nzambi mpe kafwete lemvokela e nsiku mina wantu belemvokelanga.”

⁵ Tufwete kuyikenga kimana e mpila tubadikilanga Yave yalembi filakeswa kwa ngindu ye zolela yeto. Ekuma dinina o mfunu? Vava tulongokanga Nkand’a Nzambi, emaka mavangu ma Yave tulenda mo mwena vo ke mansongi ko mun’owu wa kiwuntu kieto kialembi lunga. Aneyisaele kuna nz’ankulu babakama kwa ngindu zazi zambi mu kuma kia mana Yave kavanga mu kuma kiau. Tala dina Yave kabavovesa: “Kansi nuvovanga vo, e nzil’a Mfumu ke yamfwanani ko. Se nuwa,  e nzo a Isaele: e nzil’ame nga ke yamfwanani ko e? E nzila zeno nga ke zanswaswani ko?”—Yez. 18:25.

6. Nkia diambu kalongoka o Yobi? Nkia nluta tulenda baka mu mana mambwila?

⁶ E nsabi muna lembi bwa muna ntambu wa fundisa Yave mun’owu wa mbweno zeto, i sungamenanga vo e mpila tubadikilanga e mambu ina ye nsuka, ezak’e ntangwa ifunganga. Yobi walongoka diambu diamfunu. Ekolo kakala muna mpasi, Yobi wadimbula e vuvu yo yantika tokana kwayingi mu kuma kia yandi kibeni. Kasianga diaka sungididi muna mambu masundidi o mfunu ko. Kansi, Yave kuna zola kwawonso wansadisa mu singika e ngindu zandi. Muna yuvula Yobi vioka 70 lwa yuvu, yina Yobi kalenda vanina mvutu ko, Yave wasonga vo umbakuzi wa Yobi ke wakala wafwana ko. Yobi wayikulula yo singika e ngindu zandi.—Tanga Yobi 42:1-6.

Aweyi Tulenda Vwila “Nyindu a Kristu”

7. Ekuma o badika mavangu ma Yesu dilenda kutusadisila mu bakula nyindu a Yave?

⁷ Yesu watangininanga S’andi una ufwene muna mvovo ye mavangu. (Yoa. 14:9) Muna kuma kiaki, o badika mavangu ma Yesu dilenda kutusadisa mu bakula e mpila Yave kebadikilanga e mambu. (Roma 15:5; Fili. 2:5) Yambula twabadika tusansu tole twasonama muna nkanda Yoane ye Maku.

8, 9. Nze una wasonama muna Yoane 6:1-5, nkia diambu diafila Yesu mu yuvula Filipo e kiuvu? Ekuma Yesu kavangila wo?

⁸ Badika e diambu diavangama vava kiafinamanga nkinzi a Nduta muna mvu a 32 wa Tandu Kieto. Antumwa za Yesu ke kolo ko batukidi muna nkangalu a salu kia samun’e nsangu zambote kuna Ngalili. Wau vo bayoya bakala mu kuma kia salu, Yesu wabanata va fulu kia yau kaka kuna node ya Mbu a Ngalili. Kansi, ulolo wa wantu wabalanda. Vava Yesu kawuka ndonga muna yau yo kubalonga mambu mayingi, vavaika diambu diakaka. O nkangu wau wawonso wakala va fulu kiaki, akweyi wadi bakila e madia? Wau kazaya e nsatu zau, Yesu wayuvula Filipo wa mwisi zunga kiaki vo: “Akweyi tusumbila mbolo badi’awaya?”—Yoa. 6:1-5.

⁹ Ekuma Yesu kayuvulwila Filipo e kiuvu kiaki? Nga Yesu kazaya ko dina kafwete vanga? Ve. Nkia ngindu kakala zau? Yoane wa ntumwa ona wakala mpe va fulu kiokio wavova vo: “Edi kavovèle diadi [Yesu], kantonta: kadi yandi kibeni wiyizayidi owu kevanga.” (Yoa. 6:6) Yesu watonta alongoki andi mu zaya lunungunuku lwau lwa mwanda. Muna yuvula e kiuvu kiaki, Yesu wazola kubafila mu yindula una balenda dikidila nkangu yo kubavana elau dia songa lukwikilu lwau muna dina kalenda vanga. Kansi, bavidisa elau diadi yo songa vo ke bakala yo lukwikilu lwafwana ko. (Tanga Yoane 6:7-9.) I bosi, Yesu wasonga vo olenda vanga diambu dina ke bayindula ko. Wadikila mafunda ma wantu bakala ye nzala mu mpil’esivi.—Yoa. 6:10-13.

10-12. (a) Ekuma Yesu kalungisila nsatu za nkento wa Mungerekia ko vana vau? Sasila. (b) Adieyi tubadika owau?

¹⁰ Lusansu lwalu lulenda kutusadisa mu bakula o nyindu a Yesu mu dina kavanga muna lumbu kiakaka. Ke kolo ko, vava kadikila ulolo wa wantu, Yesu ye ntumwa zandi bayenda kuna node, muna zunga kia Turo ye Sidone, vioka zunga ya Isaele. Ekolo bakala muna zunga kiaki, bawanana yo nkento mosi wa Mungerekia ona wadodokela Yesu kimana kawuka mwan’andi ankento. Entete, Yesu kazola vanga ko dina kalombwa kwa nkento. Kansi, vava kakwamanana kunlomba, Yesu wamvovesa vo: ‘Yambula wana bayukutil’ekulu: kadi ke diansongi ko, edi dia bonga madia ma wana yo veta mo kwa wan’a mbwa.’—Maku 7:24-27.

 ¹¹ Entete, ekuma Yesu kazolela sadisila nkento ndioyo ko? Nga Yesu tonta kantonta nze una katontela Filipo, kimana kawá dina kevova yo kuvana elau dia songa lukwikilu lwandi? Kanele vo Nkand’a Nzambi ke uyikanga ko ezu dia ndinga kasadila, o nkento ndioyo ka kendalala ko. Yesu watezanesa nkangu a nkento ndioyo nze “mbwa” muna sadila mvovo una vo, muna ndinga yasonekenwa Nkand’a Nzambi ke mvovo wa luvezo ko. Yesu wavanga una uvanganga se dianzodi, ona wina yo luzolo lwa vana kwa mwana kina kanlombele, kansi kazolele kumvana kio vana vau ko muna tonta mwan’andi mu zaya kana vo mfunu kikilu kavwidi kio. Diakala vo i wau yovo ve, wau vo nkento ndioyo wasonga lukwikilu, Yesu walungisa nsatu zandi.—Tanga Maku 7:28-30.

¹² Tusansu tole twatu tukutusadisanga mu zaya “nyindu a Kristu.” Yambula twazaya una tusansu twatu tulenda kutusadisila mu zaya nyindu a Yave.

Una Yave Kakadila yo Mose

13. O zaya nyindu a Yesu aweyi dilenda kutusadisila?

¹³ O zaya nyindu a Yesu dilenda kutusadisila mu bakula e sono ya Nkand’a Nzambi ina vo yampasi muna yo bakula. Kasikil’owu, badika dina Yave kavova kwa Mose vava Aneyisaele bavanga mwan’a ngombe a wolo mu kunsambila. Nzambi wavova vo: “Mbwene nkangu wau, i nkangu akwa nsingu zatintibidi: dianu vo, wau ungyambula, ekasi diame diababengenena, yabasukisa: mu ngeye se mvangila zula kiayingi.”—Luv. 32:9, 10.

14. Adieyi kavanga o Mose vava kawá e mvovo mia Yave?

¹⁴ Lusansu lukwamanananga yika vo: “O Mose ododokele Yave wa Nzambi andi, oku vo, e Yave, ng’adieyi divengenene ekasi diaku muna nkangu aku, una wavaikisa muna Engipito yo nkum’ayingi, yo koko kwangolo? Adieyi bevovel’Agipito, oku vo, mu mbi kabavaikisila, kabavondela muna miongo, kabasukisa vana ntoto? Vilukila mun’ekasi diaku diambengenena, wayibanzila muna mbi yadi kotelelwa nkangu aku. Yindul’aka Abarayama yo Isaki yo Isaele antaudi zaku, ana wadila ndofi a ngeye kibeni, wabavovesa vo, sayanisa nsayanisa mbongo eno nga ntetembwa z’ezulu, e nsi yayi yambongo eno, vingila bevingila yo yakwele mvu. O Yave wiyibanzidi muna mbi ina kayika vo i kavanga nkangu andi.”—Luv. 32:11-14. *

15, 16. (a) Dina kavova Yave, nki’elau diavana kwa Mose? (b) Mu nkia mpila o Yave ‘kayibanzila’?

¹⁵ Nga Mose ngindu za Yave kavava singika?  Ve. Kanele vo Yave wasonga dina kazola vanga, ezazi ke zau ko i nzengo zandi zansuka. Kieleka, Yave watonta Mose, nze una Yesu katontela Filipo yo nkento wa Mungerekia. Mose wavewa elau dia songa e ngindu zandi. * Yave wasola Mose nze nkambami vana vena Isaele yo yandi. Yave wazitisanga Mose mu kuma kia kiyekwa kamvana. Nga Mose oyoya mu kuma kia lukendalalu? Nga osadila elau diadi mu kasakesa Yave kabembola Isaele yo wokesa e zula kituka muna mbongo a Mose?

¹⁶ E mvutu za Mose zasonga lukwikilu ye vuvu kiandi muna unsongi wa Yave. Dina kavanga diasonga vo katokanenanga wete dia yandi kibeni ko kansi, watokananga mu kuma kia nkumbu a Yave. Kazola ko vo yavezwa. Muna kuma kiaki, Mose wasonga vo wazayanga “nyindu a Yave” mu kuma kia diambu diadi. (1 Kor. 2:16) Aweyi diafokokela? Wau vo Yave kakala kikilu y’ekani dia kubafwasa ko, lusansu lusonganga vo “wiyibanzidi.” Muna Kiyibere, o mvovo wau ulenda songa vo Yave katwasa tumbu ko kina kayika vo ketwasa kwa nkangu awonso.

Una Yave Kakadila yo Abarayama

17. Yave aweyi kasongela luzindalalu vava Abarayama katokananga?

¹⁷ E nona kiakaka kisonganga una Yave kavanina elau kwa selo yandi mu songa lukwikilu ye vuvu kiau, i kia ndomba kavanga o Abarayama mu kuma kia Sodomo. Muna lusansu lwalu, Yave wasonga luzindalalu muna yambula vo Abarayama kavanga tezo kia ndomba nana. Vakala ye ntangwa ina Abarayama kavova vo: “Kufwani dio vanga mpanga yayi ko, ovo wavondela kumosi asongi ye yimpumbulu: edi di’asongi diend’e betela y’edi dia yimpumbulu; kufwani dio vanga ko: o Mfundisi a nza yawonso, nga kevang’owu wansongi ko e?”—Etu. 18:22-33.

18. Adieyi tulongokele muna mpila ina Yave kakadila yo Abarayama?

¹⁸ Adieyi tulongokele mu kuma kia nyindu a Yave mu lusansu lwalu? Nga Yave ngindu za Abarayama kavwanga o mfunu mu baka e nzengo zambote? Ve. Kuna lubantiku, Yave wafwana songa ekuma kabakila e nzengo zazi. Kansi, muna yuvu yayi, Yave wavana Abarayama e ntangwa kimana katambulwila e nzengo zandi yo bakula ngindu zandi. Ediadi diasadisa Abarayama mu bakula o sina kwa nkenda ye unsongi wa Yave. Kieleka, Yave wabadikilanga Abarayama nze nkundi andi.—Yes. 41:8; Yak. 2:23.

Elongi kwa Yeto

19. Aweyi tulenda tanginina Yobi?

¹⁹ Adieyi tulongokele mu kuma kia “nyindu a Yave”? Tufwete yambula vo Diambu dia Nzambi diasingika umbakuzi weto mu kuma kia nyindu a Yave. Katufwete vavanga ko vo Yave kavanga dina tuzolele yo kumfundisa mun’owu wa ngindu zeto. Yobi wavova vo: “[Nzambi] yandi ke muntu ko nze mono, yamvutula, twakadila kumosi muna mfundu.” (Yobi 9:32) Vava tuyantikanga bakula e ngindu za Yave, tulenda vova nze Yobi vo: “Omama i nsuka kaka za  ngyenda zandi: I kimfundumfundu kaka tuwidi! Vo i mwandazi efuka diandi nani obakula wo?”—Yobi 26:14.

20. Adieyi tufwete vanga kele vo ke tubakwidi ko e tini tutangidi muna Nkand’a Nzambi?

²⁰ Vava tutanganga Nkand’a Nzambi, adieyi tufwete vanga kele vo tutangidi e tini kina vo kiampasi muna bakula, musungula mu kuma kia nyindu a Yave? Avo tuvavulwidi e diambu diadi, kansi ke tutomene bakula ko, tulenda dio badikila nze lutonto lwa vuvu kieto muna Yave. Sungamena vo, ezak’e ntangwa eyaka sono ya Nkand’a Nzambi ikutuvananga elau dia songa kana vo tutoma bakulanga e fu ya Yave. Kuna lulembamu lwawonso tufwete zayanga vo katulendi bakula mambu mawonso ko kevanganga. (Kim. 11:5) Muna mpila yayi, tulenda vova nze Paulu wa ntumwa ona wavova vo: “Kuna kwa sina kwa umvwama wa ngangu yo zayi wa Nzambi e mfundisa zandi, kuna kwa lembi fimpakana, ngyenda zandi mpe, kuna kwa lembi tongonokakana! Kadi, nani ozeye ngindu a Yave? nani wakala nludiki andi? nani otekele kunkayila, kasendwa? E kuma kadi, ma yawonso yatuk’omu yandi, muna yandi ina, yo muna diambu diandi. Oku kwa yandi i nkembo yakwele mvu. Amen.”—Roma 11:33-36.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nga Osungamene?

• Nki kilenda kutusadisa mu venga e fu kia fundisa Yave mun’owu wa mbweno zeto?

• O zaya mavangu ma Yesu aweyi dilenda kutusadisila mu kala ye ‘ngwizani ambote yo Yave’?

• Adieyi olongokele muna mbokena za Yave yo Mose yo Abarayama?

[Yuvu ya Longoka]

[Mafoto zina muna lukaya lwa 5]

Adieyi tulongokele mu kuma kia nyindu a Yave mu mpila kakadila yo Mose ye Abarayama?