Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

“Ihs me Ese Duwen Kupwur en Kaun-o?”

“Ihs me Ese Duwen Kupwur en Kaun-o?”

“Ihs me Ese Duwen Kupwur en Kaun-o?”

“‘Ihs me ese duwen kupwur en Kaun-o? Ihs me kak panawih?’ Ahpw kiht, se audaudki kupwur en Krais.”​—1 KOR. 2:16.

1, 2. (a) Kahpwal dahieu me aramas tohto kin lelohng? (b) Dahme kitail anahne tamataman duwen atail madamadau oh sapwellimen Siohwa madamadau?

 IA DUWE, mie pak e apwal ong uhk en wehwehki mwomwen en emen eh kin madamadau? Ele ke ahpwtehn pwopwoudida oh ke pehm me ke sohte kak uhdahn wehwehki dahme omw pwoudo kin medemedewe. Ni mehlel, ohl oh lih kan arail kin madamadau oh koasoi kin wekpeseng. Duwehte nan ekei sahpw, lih oh ohl kan kin doadoahngki wiepen koasoia kan me wekpeseng. Patehng met, wekpeseng en tiahk oh lokaia kan kin kahrehda soangsoangen mwomwen madamadau kan oh wiewia kan. Ahpw ni omw pahn esehla emen, ke pil pahn tepida wehwehkihla mwomwen arail kin madamadau.

2 Eri, kitail en dehr pwuriamweikihla me atail madamadau kin uhdahn weksang sapwellimen Siohwa madamadau. Siohwa ketin doadoahngki sapwellime soukohp Aiseia pwe en ketin padahkihong mehn Israel kan: “Audepen nan kupwurei sohte duwehte audepen amwail lamalam, oh ei wiewia kan sohte duwehte amwail wiewia kan.” Eri, pwe en karasahda ire mehlel wet, Siohwa ketin doula oh mahsanih: “Pwe duwen nanleng eh ileilesang sampah, ih duwen kupwurei oh wiewia kan eh ileilesang amwail kan.”​—Ais. 55:8, 9.

3. Ahl riau dah kan me kitail kak song en “kompoakepahnki” Siohwa?

3 Ia duwe, met wehwehki me kitail en dehr song en wehwehki sapwellimen Siohwa madamadau? Soh. Mehnda ma kitail sohte kak uhdahn wehwehki sapwellimen Siohwa madamadau kan koaros, Paipel kin kangoangehkin kitail en “kompoakepahnki” Siohwa. (Wadek Melkahka 25:14; Lepin Padahk 3:32.) Ehu ahl me kitail en karanihala Siohwa iei sang atail kin kasalehda me kitail wauneki oh tehk mwahu sapwellime wiewia kan me kileldi nan Paipel. (Mel. 28:5) Pil ehu ahl iei en esehla “kupwur en Krais,” me iei “kasalepen Koht me soh sansal.” (1 Kor. 2:16; Kol. 1:15) Ni atail kin doadoahngki ahnsou laud en onop iren Paipel kan oh doudouloale, kitail kak tepida esehla Siohwa oh sapwellime madamadau kan.

Kanahieng Dehr Ahneki Madamadau Sapwung

4, 5. (a) Soangen madamadau sapwung dahieu kitail anahne kanahieng dehr ahnekihda? Menlau kawehwehda. (b) Madamadau sapwung dah me mehn Israel kan ahnekihda?

4 Ni atail kin doudouloale sapwellimen Siohwa wiewia kan, kitail anahne soikala madamadau me kitail kak kadeik Koht nin duwen aramas ar kin medewehki dahme pwung de sapwung. Madamadau wet kin dokedoke sapwellimen Siohwa mahsen me kileldi nan Melkahka 50:21 me mahsanih: “Ke ahpw kihkihong me I duwehte kowe.” E pahrekiong dahme ohl emen me sukuhlki laud duwen Paipel koasoia sounpar 175 samwalahro: “Aramas akan kin kadeik Koht sang pein arail koasoandi kan duwen dahme pwung oh sapwung oh re kin medewe me Koht anahne pil peikiong soangen kosonned kan me re medewe aramas akan anahne peikiong.”

5 Kitail anahne kanahieng dehr mweidohng atail koasoandi kan duwen dahme pwung oh sapwung oh atail ineng kan en kaunda atail madamadau duwen Siohwa. Dahme kahrehda met kin kesempwal? Ni atail kin onopki iren Paipel kan, ekei sapwellimen Siohwa wiewia kan ele mwomwen sohte pwungiong atail madamadau me sohte unsek oh sohte kin ese soahng koaros. Mehn Israel kan mahs ahnekihda soahng madamadau wet oh kin medewe me dahme Siohwa ketin wiahiong irail me sapwung. Tehk dahme Siohwa mahsanihong irail: “Kumwail kin nda, ‘Dahme KAUN-O, Wasa Lapalahpie, kin ketin wia me sapwung.’ Kumwail mehn Israel kan, kumwail rong ie! Ia duwe, kumwail lemeleme I kin wia me sapwung? Soh! A me kumwail kin wia me sapwung!”​—Esek. 18:25.

6. Dahme Sohp sukuhlki? Dahme kitail kak sukuhlki sang met?

6 Ehu ahl me kitail en dehr kadeik Siohwa nin duwen atail kin madamadau ong dahme pwung oh sapwung iei en pohnese me atail madamadau kan sohte unsek oh kitail pil sohte ese soahng koaros. Sohp anahne sukuhlki duwen met. Erein ahnsou me e mihla nan kahpwal, e solahr ahneki koapworopwor oh kin medemedewehte pein ih. E solahr medewe duwen ire kesempwal kan. Ahpw Siohwa ni limpoak ketin sewese ih en kalaudehla eh madamadau. Ni eh ketin keinemwe rehn Sohp soangsoangen peidek kan me tohto sang 70 me Sohp sohte kak sapengla, Siohwa ketin kasalehda me mie soahng kan me Sohp sohte wehwehki. Sohp eri ni aktikitik wekidala eh madamadau.​—Wadek Sohp 42:1-6.

Alehda “Kupwur en Krais”

7. Dahme kahrehda atail kin tehk mwahu sapwellimen Sises wiewia kan kin sewese kitail en wehwehkihla sapwellimen Siohwa madamadau?

7 Sises kin ketin kahlemengih ni unsek Semeo ni soahng koaros me e kin mahsanih oh ketin wia. (Sohn 14:9) Kahrehda, atail kin tehk mwahu sapwellimen Sises wiewia kan kin sewese kitail en wehwehkihla sapwellimen Siohwa elen madamadau. (Rom 15:5; Pil. 2:5) Eri, kitail pahn tehk ire kei sang nan pwuhken Rongamwahu riau.

8, 9. Nin duwen dahme ntingdi nan Sohn 6:1-5, dahme wiawi me kahrehiong Sises en keinemwe rehn Pilip peidek ehu? Dahme kahrehda Sises ketin wia met?

8 Medewehla met. Mwohnte Pahsohpa en pahr 32, sapwellimen Sises wahnpoaron ko pwurodo sang arail doadoahk en kalohk me uhdahn pweida nan sapwen Kalili pwon. Pwehki arail pwangada sang doadoahk wet, Sises ketin kahreiraillahng wasa me dohsang kahnimw me mi nanpwungen paliepeng oh palimese en oaroahr en Leh en Kalili. Ahpw, aramas kid kei pwakihala irail wasao. Mwurin Sises eh ketin kamwahwihala pokono sang arail soumwahu kan oh padahkihong irail soahng tohto, a ehu kahpwal pwarada. Ia duwen aramas pwukat koaros ar kak ale kanarail mwenge nan soangen wasa me dohsang kahnimw? Ni eh mwahngihada anahn wet, Sises keinemwe rehn Pilip, me tikida wasao: “Ia wasa kitail kak pwain sang ie kisin mwenge me pahn itarohng kamwengehda aramas pwukat koaros?”​—Sohn 6:1-5.

9 Dahme kahrehda Sises keinemwe rehn Pilip peidek wet? Ia duwe, Sises ketin pwunodki dahme e pahn ketin wia? Soh. Ia uhdahn sapwellime madamadau? Wahnpoaron Sohn, me pil mi mwo, kawehwehda: “[Sises] ketin mahsanih mepwukat pwe en ketin song Pilip, pwe pein ih mwahngih dahme e pahn ketin wia.” (Sohn 6:6) Sises ketin song ia uwen sapwellime ko kin kekeirda ni pwoson. Sang ni eh keinemwe peidek wet, e ketin kahrehiong irail en medewe duwen ire wet [ia duwen arail pahn kamwenge pokono] oh kihong irail ahnsou mwahu en kasalehda arail pwoson dahme e kak wia. Ahpw re katihasang ahnsou mwahu wet oh kasalehda me re saikinte wehwehki ire wet. (Wadek Sohn 6:7-9.) Eri, Sises ketin kasalehda me e kak wia mehkot me re sohte kin medewe. E ketin kamwengehla irail meh kid kei me men mwengehda.​—Sohn 6:10-13.

10-12. (a) Dahme kahrehda Sises sohte ketin mwadang kapwaiada pekipek en lihen Krihko? Menlau kawehwehda. (b) Dahme kitail pahn tehkpene met?

10 Ire wet ele kin sewese kitail en wehwehki sapwellimen Sises madamadau ni ehu ahnsou tohrohr. Ahnsou kis mwurin eh ketin kamwengehla pokono, Sises oh sapwellime wahnpoaron ko seiloakla paliepeng, daulihla irepen wehin Israel, lella Dair oh Saidon. Ni ahnsou me irail mi mwo, re tuhwong lihen liki men me peki rehn Sises en kamwahwihala nah serepeino. Nin tapio, Sises ketin pohnsehsehla liho. Ahpw pwehki liho eh ngihtehte, Sises mahsanihong ih: “Kitail kamwenge mahs seri kan, pwe e sohte konehng ale kenen seri kan oh kesehdiong kidi kan.”​—Mark 7:24-27; Mad. 15:21-26.

11 Dahme kahrehda Sises nin tapio sohte kupwurki sewese lih menet? Ia duwe, Sises ketin song ih pwe en kilang ia duwen eh pahn mwekid oh kihong ih ahnsou mwahu en kasalehda eh pwoson, duwehte e ketin wiahiong Pilip? E sohte kileldi nan Paipel, ahpw mwomwen ngilen Sises sohte kansensuwedihala liho. Mendahki mehn Suhs kan kin kilangwohng irail mehn liki kan duwehte kidi kei, Sises ketin doadoahngki lepin mahsen ehu ong kidi me ni lokaiahn Krihk kin kihsang wehwe kehlail en lokaia wet me re kin doadoahngki ong mehn liki kan. Eri, mwein Sises kin duwehte pahpa de nohno men me men kapwaiada pekipek en nah seri, ahpw sohte mwadang kasalehda me e pahn kapwaiada pekipek wet pwe en song mehlelpen en serio pekipek. Sohte lipilipil irair dah, ni liho eh kasalehda eh pwoson, Sises kupwurperenki kapwaiada eh pekipeko.​—Wadek Mark 7:28-30.

12 Ire riau pwukat kin sewese kitail en wehwehki mwahu “kupwur en Krais.” Eri, met kitail pahn kilang ia duwen ire pwukat ar kak sewese kitail en wehwehki mwahu kupwur en Siohwa.

Sapwellimen Siohwa Wiewia ong Moses

13. Ia duwen atail wehwehki sapwellimen Sises elen madamadau eh kin sewese kitail?

13 Atail wehwehki sapwellimen Sises elen madamadau kin sewese kitail en wehwehki iren Paipel kan me mwomwen apwal en wehwehki. Karasepe, medewehla dahme Siohwa mahsanihong Moses mwurin mehn Israel kan ar wiahda dikedik en kouwol kohl men pwe ren kaudokiong. Koht mahsanih: “I ese duwen aramas pwukat ar nohn keptakai. Eri, ke dehr kapweiekiehdi, pwe I uhdahn engieng pahrail, I pahn kamwomwirailla. I ahpw pahn wiahkin uhk oh kadaudokomw kan ehu wehi me ndand mehlel.”​—Eks. 32:9, 10.

14. Ia duwen Moses eh mwekidki sapwellimen Siohwa mahsen kan?

14 Iren Paipel pousehlahte mahsanih: “Moses ahpw ngidingidki eh pekipek ong KAUN-O eh Koht, patohwan, ‘Maing KAUN, dahme komwi nohn engiengki pahn sapwellimomwi aramas akan, me komwi ketin kapitasang Isip ni roson oh manaman lapalahpie? Pwe Mehn Isip kan en kak ndahki me komwi ketin kahluwa sang sapwellimomwi aramas akan Isip, pwe komwi koasoakoasoane en kemeirailla pohn nahna kan oh kamwomwirail douluhl? Komw ketin kameleileidi kupwuromwi; komw ketin kupwurehla sapwellimomwi aramas akan, oh dehr kauweirailla. Komw ketin tamanda sapwellimomwi ladu ko, Eipraam, Aisek oh Seikop, oh duwen inowo me komw ketin wiahiong irail, ni omwi ketin kahukihong irail me komw pahn kangederehla kadaudokarail kan pwe re en duwehla tohtohn usu kan me mi pahnlahng, oh pahn kihong kadaudokarail kan sahpw me komw inoukidahr, pwe re en sapwenikihla kohkohlahte.’ KAUN-O eri ketin wekidala kupwure, oh sohte ketin kapwaiong sapwellime aramas ako kalokolok me e ketin kupwuredahro.”​—Eks. 32:11-14. *

15, 16. (a) Pwehki dahme Siohwa mahsanih, ahnsou mwahu dah kohwong Moses? (b) Ia wehwehn Siohwa eh “ketin wekidala kupwure”?

15 Ia duwe, Moses uhdahn anahne kapwungala sapwellimen Siohwa madamadau? Uhdahn soh. Siohwa ketin kasalehda dahme e kupwurehda en wia, ahpw kaidehn ihme e ketin koasoanehdi en wia. Ele Siohwa ketin song Moses, duwehte me Sises mwuhr wiahiong Pilip oh lihen likio. Ahnsou mwahu kohwong Moses en kasalehda eh madamadau. * Siohwa ketin idihada Moses nin duwen emen me kin kadokepene mehn Israel kan oh Ih, oh kupwurki doadoahk pahrekiong koasoandi wet. Patehng met, Siohwa pil kupwurki ese ma Moses pahn dukula pahn eh pwunod oh isaneki ahnsowo pwe en patohwan kangoange Siohwa en likidmeliehla mehn Israel kan oh wiahiong kadaudoke kan wehi kalaimwun ehu.

16 Dahme Moses koasoia kin kasalehda eh pwoson oh likilik ong sapwellimen Siohwa irair en pwung pahrek. E sohte kasalehda irair en roporop ahpw e kasalehda eh nsenohki mwaren Siohwa. E sohte men mwaren Koht en adsuwedla. Eri, Moses kin kasalehda me e wehwehki “kupwur en Kaun-o” duwen ireo. (1 Kor. 2:16) Ia imwilahn met? Pwehki Siohwa eh saikinte ketin koasoanehdi dahme e pahn uhdahn wia, iren Paipel mahsanih me ih “eri ketin wekidala kupwure.” Ni lokaiahn Ipru, met kak wehwehki me Siohwa sohte ketin kapwaiong wehio pwon kalokolok me e kupwuredahro.

Sapwellimen Siohwa Wiewia ong Eipraam

17. Ia duwen Siohwa eh ketin kanengamah laud ni eh ketin apwalih dahme Eipraam kin nsenohki?

17 Pil ehu karasepe me Siohwa ketin mweidohng sapwellime ladu kan arail ahnsou mwahu en kasalehda arail pwoson oh likilik kin pidada en Eipraam pekipek duwen Sodom. Ire ko kasalehda me Siohwa ketin kanengamah laud ni eh ketin mweidohng Eipraam en wiahda peidek waluh. Ehu ahnsou, Eipraam patohwanda ni kehlail: “Komw sohte kak kemehla me dipan akan iangahki me sohte dipe kan. Met sohte kak wiawi rehmwi. Pwe ma met pahn pweida, me sohte dipe kan pahn ale lokolok duwehte me dipan akan. Met sohte kak wiawi. Sounkopwung en sampah pwon uhdahn pahn kin pwung ni sapwellime wiewia kan.”​—Sen. 18:22-33.

18. Dahme kitail sukuhlki sang sapwellimen Siohwa wiewia ong Eipraam?

18 Sang ire wet, dahme kitail sukuhlki duwen sapwellimen Siohwa madamadau? Ia duwe, Siohwa ketin anahne Eipraam en sewese Ih pwe en ketin medewe mwahu mahs oh wiahda pilipil pwung? Soh. Siohwa kakete nin tapio ketin kasalehda duwen kahrepen sapwellime pilipilo. Ahpw pwehki peidek pwukat, Siohwa ketikihong Eipraam eh ahnsou en pwungki pilipilo oh wehwehki Sapwellime madamadau. Met pil mweidohng Eipraam en wehwehki uwen laud Siohwa eh kin ketin poakehla aramas oh uwen loal en sapwellime pwung pahrek. Ei, Siohwa kin ketin wiahki Eipraam kompoakepah.​—Ais. 41:8; Seims 2:23.

Mehn Kasukuhl ong Kitail

19. Ia duwen atail kak kahlemengih Sohp?

19 Dahme kitail sukuhlkiher duwen “kupwur en Kaun-o”? Kitail anahne mweidohng Mahsen en Koht en kihong kitail wehwe pwung duwen kupwur en Siohwa. Kitail dehr kadeik Siohwa nin duwen atail koasoandi kan oh pil atail madamadau me sohte kin wehwehki soahng koaros. Sohp koasoia: “Ma Koht aramas emen, I pahn kak sapeng; se kak ketila nan mwoalen kopwung pwe se en kapwungala nanpwungat.” (Sohp 9:32) Duwehte Sohp, ni ahnsou me kitail tapiada wehwehkihla kupwur en Siohwa, kitail kin men nda: “Mepwukat iei mehkot tikitik en sapwellime manaman, ihte ngilen mwenginingin me kitail rongehr. Ihs me ese ia uhdahn uwen sapwellimen Koht lapalap?”​—Sohp 26:14.

20. Dahme kitail anahne wia ma kitail diarada iren Paipel ehu me kitail apwalki wehwehki?

20 Ni atail wadek iren Paipel kan, dahme kitail anahne wia ma kitail diarada ire ehu me kitail apwalki wehwehki, ahpw mehlel me pid sapwellimen Siohwa madamadau? Ma mwurin atail wia roporop ahpw kitail saikinte ale pasapeng sansal, kitail kak kilangwohng met nin duwen songosong ehu me pid atail kin likih Siohwa. Tamataman me ekei ahnsou, iren Paipel pwukat kin kihong kitail ahnsou en kasalehda atail pwoson sapwellimen Siohwa irair kan. Kitail en ni aktikitik pohnese me kitail sohte kin wehwehki soahng koaros me e kin ketin wia. (Ekl. 11:5) Kahrehda, kitail pahn pwungki dahme wahnpoaron Pohl koasoia: “Ia uwen laud en sapwellimen Koht kapai kan! Ia uwen loalen sapwellime erpit oh kupwurokong! Ihs me kak kawehwehda sapwellime koasoandi kan? Ihs me kak wehwehki sapwellime wiewia kan? Nin duwen Pwuhk Sarawi eh mahsanih: ‘Ihs me dehdehki kupwur en Kaun-o? Ihs me kak kaweid? Ihs me kihongehr mehkot, pwe en kak ketin kasapahlohng?’ Pwe ih me ketin kapikada mehkoaruhsie, oh soahng koaros kin miehki ih oh pil pwehki ih. Lingan en kowohng Koht, sang met kohkohlahte. Amen.”​—Rom 11:33-36.

[Nting tikitik kan me mi pah]

^ Nempe kan 14:11-20 koasoia ire kan duwehte met.

^ Nin duwen dahme ekei me samanih Paipel koasoia, lepin mahsen wet en lokaiahn Ipru, me kawehwehdi nan Eksodus 32:10 en Pwuhk Sarawi ni mahsen en Pohnpei, “dehr kapweiekiehdi” kak wia mwomwen luhk ehu ong Moses en pato, de “uh wasa” nanpwungen Siohwa oh mehn Israel kan. (Mel. 106:23; Esek. 22:30) Ma met mehlel de soh, e sansal me Moses sohte kin perki kasalehiong Siohwa eh madamadau.

Ke Tamataman?

• Dahme pahn sewese kitail en soikala madamadau sapwung en kadeik Siohwa sang pein atail koasoandi kan duwen dahme pwung oh sapwung?

• Ia duwen atail wehwehki sapwellimen Sises wiewia kan eh kak sewese kitail en “kompoakepahnki” Siohwa?

• Mehn kasukuhl dah kan me kitail sukuhlki duwen Siohwa eh kin mahsen ong Moses oh Eipraam?

[Peidek en Onop]

[Kilel kan nan pali 13]

Dahme kitail sukuhlki duwen sapwellimen Siohwa madamadau sang sapwellime wiewia kan ong Moses oh Eipraam?