¿Pitaq Jehová Diospa yuyayninta yacharqan?
¿Pitaq Jehová Diospa yuyayninta yacharqan?
“Diospa Simin Qelqan nin: ‘¿Pitaq Señorpa yuyayninta yacharqan? ¿Pitaq payta yachachirqan?’ nispa. Chaywanpas ñoqanchisqa Cristoq yuyaynin yuyayniyoqmi kanchis.” (1 COR. 2:16.)
1, 2. a) ¿Imaraykun runakunapaq sasa hukkunawan entiendenakuy? b) ¿Imatan yuyarinanchis Jehová Diospa imayna yuyaykusqanmanta?
¿MAYNINPI sasachu qanpaq hukkunaq yuyaykusqanta entiendey? Chhaynan mayninpi sientekunku chayllaraq casarasqakunapas, paykunan ninku: “Manachus hina qosaypa otaq esposaypa yuyaykusqantaqa llapanta entiendeymanchu”, nispa. Chayqa suceden warmikunapas qharikunapas huknirayta yuyaykusqankuraykun, mana kaqllatachu parlarisqankuraykupiwan. Wakin llaqtakunapiqa huk simillataña rimashaspankupas manan igualtachu rimanku. Chaymantapas runakunaqa mana kaqllatachu yuyaykunku otaq imatapas ruwanku hukniray costumbreyoq kasqankurayku, huk rimaykunata rimasqankuraykupiwan, chhaynallataqmi casado ukhupipas. Chaywanpas atisunmanmi hukkuna entiendeyta, ichaqa kallpachakunanchismi paykunata astawan reqsinanchispaq.
2 Runakunapas manataq kaqllatachu yuyaykunchis chayqa, astawanraqmi Jehová Diospa yuyaykusqanqa mana kaqllachu runakunaq imayna yuyaykusqanwan. Profeta Isaiaswanmi Jehová Dios Israel runakunata nirqan: “Yuyayniykunaqa manan yuyayniykichiskuna hinachu, ruwayniykunapas manan ruwayniykichis hinachu. Imaynan hanaq pachaqa hallp’a pachamanta aswan hatunraq kashan, chay hinan ruwayniykunaqa qankunaqmantaqa aswan hatunraq, yuyayniykunapas qankunaqmantaqa aswan hatunraqmi”, nispa (Isa. 55:8, 9).
3. ¿Imakunatan ruwananchis Jehová Dioswan amigontin kananchispaq?
3 Ichaqa manan chayraykuchu ninanchis: “Imapaqñataq kallpachakuyman Jehová Diospa imayna yuyaykusqanta entiendenaypaq”, nispaqa. Manaña hayk’aqpas Diospa imayna yuyaykusqanta llapantapunichu entiendesun chaypas, allintan paytaqa reqsisunman, Bibliaq nisqan hina atisunmanmi amigon kayta (leey Salmo 25:14; Proverbios 3:32). Chaymi ruwasqankunamanta tukuy yuyaywan Bibliapi estudiaspa chaykunapi yuyaymanananchis (Sal. 28:5). Chaymantapas “Cristoq yuyaynin[mantan]” yachananchis, payqa ‘mana rikuna Diospa rikch’aynin’ kasqanrayku (1 Cor. 2:16; Col. 1:15). Sichus kallpachakusun Bibliapi willakuykunata estudianapaq chaykunapi yuyaymananapaqpas chayqa, aswan allintan entiendesun Jehová Dios imayna kasqanta, imayna yuyaykusqantapas.
¿Imatan mana ruwananchischu?
4, 5. a) Diospa ruwasqankunapi yuyaymanaspa ¿imatan mana ruwananchischu? b) ¿Imapin Israel runakuna pantarqanku?
4 Jehová Diospa ruwasqankunapi yuyaymanaspaqa ama chaykunata yuyaykusqanchisman hinachu qhawarisun. Dios kikinmi Salmo 50:21 textopi chaymanta nirqan: “¿Qan hina kasqaypaqchu yuyawanki?” nispa. Pachak qanchis chunka phisqayoq wata ñawpaqtan Bibliata t’aqwiq runa nirqan: “Runakunaqa Diospa ruwasqankunata allinpaq otaq mana allinpaq qhawarinku churasqanku kamachikuykunaman hinan. Paykunaqa munankun Diospas kamachikuyninkuman hina imatapas ruwananta”, nispa.
5 Jehová Diospa ruwasqankunata yuyaykusqanchisman hina qhawarisunman chayqa, yaqapaschá Bibliata estudiaspa Diospa wakin ruwasqankunata mana allinpaq qhawarisunman, imaynan Israel runakunapas ruwarqanku hinata. Paykunan Diospa imayna tratasqanta mana allinpaq qhawarirqanku, Jehová Diosmi ichaqa paykunata nirqan: “Qankunan [...] nishankichis: Señor Diospa ruwasqanqa mana chaninmi, nispa. Chayrayku, yaw, Israel runakuna, uyariwaychis. ¿Ñoqaq ruwasqayqa manachu chanin? Aswanpas, ¿manachu qankuna mana chanin ruwaqqa kankichis?” nispa (Eze. 18:25).
6. ¿Imatan Jehová Dios Jobman reparachirqan, imatan ñoqanchis chaymanta yachanchis?
6 Diospa ruwasqankunata yuyaykusqanchisman hina mana qhawarinanchispaqqa yuyarinanchismi mana Dios hinachu imatapas yachasqanchista, mayninpiqa pantasqataraq yuyaykusqanchistapas. Chaytan allinta yacharqan Job sutiyoq runa. Nishu llakikuypi tarikusqanraykun payllapi yuyaykurqan aswan allin kaqkunata qonqapuspa. Jehová Diosmi ichaqa munakuywan yanaparqan imachus aswan allin kaqta entiendenanpaq. Askha tapuykunatan tapurqan, Jobtaq mana chaykunaman kutichiyta atirqanchu, chhaynapin Diosqa reparachirqan Jobpa yachayninqa mana imapaschu kasqanta. Paytaq huch’uyyaykukuspa chayta reqsikurqan (leey Job 42:1-6).
“Cristoq yuyaynin” yuyayniyoq kasun
7. ¿Imaraykun Jesuspa ruwasqankunamanta yachananchis Diospa yuyaykusqanta entiendenanchispaq?
7 Jesusqa tukuy ima ruwasqanpin rimasqanpin rikuchirqan Taytan hinapuni kasqanta (Juan 14:9). Ruwasqankunamanta yachaspaqa aswan allintan entiendesun Jehová Diospa imayna yuyaykusqanta (Rom. 15:5; Fili. 2:5). Chaypaq qhawarisun Evangelio qelqakunapi iskay willakuyta.
8, 9. Juan 6:1-5 nisqanman hina, ¿iman pasarqan Jesús Felipeta tapunanpaq, imatan chaywan yachayta munarqan?
8 32 watapin Pascua fiestata yuyarikunanpaqña kasharqan. Apostolkunan Galileantinpi predicamusqankumanta sayk’usqa kutimpurqanku, chaymi Galilea qocha chimpaman Jesusqa paykunata pusarqan chaypi samarinankupaq. Chayman risqankuta yacharqospankun ichaqa waranqanpi runakuna chayman rirqanku. Hinan Jesusqa paykunaman yachachiyta qallarirqan, askha onqosqakunatataq hampirqan. Chay runakunaqa yarqasqan kashallarqankutaq, ichaqa ¿maymantan rantinkuman mikhunata? Chaymi Jesusqa Felipeta tapurqan chay ladomanta kasqanrayku: “¿Maymantan t’antata rantimusun kay tukuy runakunaq mikhunankupaq?” nispa (Juan 6:1-5).
9 ¿Imaraykun Jesús chayta tapurqan? ¿Manachu yacharqan chay runakunaman imayna mikhuchiyta? Tukuy chaykunata rikuq apóstol Juanmi khaynata kutichin: “[Chaytaqa] nirqan imatachá ninqa nispallan; Jesusqa yacharqanmi imatachus pay kikin ruwananta”, nispa (Juan 6:6). Jesusqa yachaytan munarqan yachachisqankunaq iñiynin imayna kashasqanta, chay runakunaman imaynatan mikhuchinkuman karqan chaytapas. Chayta tapuqtinmi paykunaqa rikuchinanku karqan Jesusqa atiyniyoq kasqanpi iñisqankuta, ichaqa manan chaytachu ruwarqanku (leey Juan 6:7-9). Hinan Jesusqa paykunaman rikuchirqan tukuy imatapas ruwananpaq atiyniyoq kasqanta, chaymi milagrota ruwaspa chay askha runakunaman mikhuchirqan (Juan 6:10-13).
10-12. a) ¿Imanaqtinmi Jesús mana kaq ratochu warmiq mañakusqanta ruwapurqan? b) ¿Imamantan qatiqninpi yachasun?
10 Chay willakuywanmi entiendesun chay qhepaman huk warmita ima yuyaywanchus rimapayasqanta. Chay runakunaman mikhuchisqan qhepamanmi Jesusqa apostolninkunawan Tiro llaqtaman rirqan. Chaypin Grecia llaqtayoq warmi payta rogakurqan ususinta hampinanpaq. Payqa manan kasurqanchu, warmin ichaqa rogakushallarqan, chaymi Jesusqa nirqan: “Wawakunaraq ñaupaqta sajsakuchunku, manan allinchu wawakunaq t’antanta hap’ispa alqochakunaman qaraykuyqa”, nispa (Mar. 7:24-27, MR).
11 ¿Imaraykun Jesús mana kaq ratochu chay warmita yanaparqan? Ima yuyaywanchus Felipeta tapurqan chay yuyayllawantaqmi chay warmitapas rimapayarqan. Manaña yachanchischu imayna kunkawanchus rimarqan chaypas, Jesusqa manan chay warmiq sonqonta k’irirqanchu. Chaytaqa yachanchis alqokuna ninanmanta ‘alqochakuna’ nisqanpin. Imaynan huk taytapas wawanpa mañakusqanta mana qonpachachu cheqaqtapunichus munan chayta yachanankama, chhaynallatataqmi Jesuspas ruwanman karqan. Imaynaña kaqtinpas, Jesusqa chay warmiq iñiynin imayna kasqanta reparaspan mañakusqanta tukuy sonqo ruwapurqan (leey Marcos 7:28-30).
12 Chay willakuykunawanmi aswan allinta entiendenchis “Cristoq yuyaynin” imayna kasqanta. Kunanqa yachasunchis imaynatas chay willakuykunawan astawan entiendesunman Jehová Diospa imayna yuyaykusqanta.
Jehová Dioswan Moiseswan rimasqanku
13. ¿Imaraykun ancha allinpuni Jesuspa imayna yuyaykusqanta entiendey?
13 Jesuspa imayna yuyaykusqanta allinta entiendespaqa, faciltan entiendesun Bibliapi sasa entiendenapaq hina textokunata. Chaymantan huknin kanman Éxodo 32:9, 10 texto, Israel runakuna qori torillota yupaychasqanku qhepamanmi Jehová Dios Moisesta nirqan: “Yacharqaniñan kay llaqtaqa rumi sonqopuni kasqanta. ¡Kunanqa ama hark’awaychu, paykunapaqmi anchatapuni phiñakushani, wañurqarichisaqmi! Qanmantan ichaqa huk hatun suyuta paqarichisaq”, nispa.
14. ¿Imaynatan Moisés kutichirqan Jehová Diosman?
14 Moisespa imayna kutichisqanmantan Biblia nin: “Hinaqtinmi Moisesqa Señor Diosninmanta tukuy sonqo mañakurqan: — Señornilláy, ¿imanaqtintaq llaqtaykipaq anchatapuni phiñakunki, Egipto suyumanta hatun atiyniykiwan kallpaykiwan pusamusqaykipaq? Egipto runakunachá ninkuman: Mana allinninkupaqmi pusasqa, orqo-orqopi wañuchinanpaq, hallp’a pachamanta paykunata chinkachinanpaq, nispa. Amaña k’arakta phiñakuychu, amaña: llaqtayta muchuchisaq, niyñachu. Yuyarikuy kamachiyki Abrahamta, Isaacta, Israeltawan. Paykunamanmi sutiykipi juraspayki nirqanki: Ñoqan mirayniykichista hanaq pacha ch’askakunata hina askhayachisaq, mirayniykichismantaq kay llapan qankunaman prometesqay hallp’ata qosaq, hinan chayqa wiñaypaq herencianku kanqa, nispayki, nispa. Chaymi Señor Diosqa llaqtanta mana allin ruwananpaq yuyaykusqanta manaña hunt’apurqanchu”, nispa (Éxo. 32:11-14). *
15, 16. a) ¿Imanaqtinmi Jehová Dios Moisesman nirqan imayna yuyaykusqanmanta? b) ¿Imatan Jehová Dios manaña ruwapurqanchu?
15 Jehová Diosqa manan necesitarqanchu imayna yuyaykusqanta Moisespa reparachinanta. Imayna yuyaykusqanmantaña Moisesman willarqan chaypas, manan chayta ruwananpaqñachu kasharqan. Aswanpas Moisespa imatachus yuyaykusqantan yachayta munarqan, imaynan Jesuspas Felipewan Grecia llaqtayoq warmiwanpas ruwarqan hinata. * Jehová Diosqa Moisestan churarqan paywan Israel runakunawan contrato ruwachiq kananpaq, chayta respetaspan payqa Moisesman willarqan yuyaykusqanmanta. ¿Imatan ruwanman Moisés? ¿Pisipapunmanchu Israel runakunaq rumi sonqo kasqankuwan? ¿Allinpaqchu qhawarinman Israel runakunaq rantinpi mirayninmanta mosoq nación paqarimunanta?
16 Moisesqa imayna kutichisqanwanmi rikuchirqan Jehová Diospa chanin-kayninpi confiasqanta. Chaymantapas payqa manan allinninpichu yuyaykurqan, paypaqqa aswan importante karqan Jehová Diospa sutin allin qhawarisqa kananmi. Chhaynapin sut’ita rikuchirqan Jehová Diospa “yuyayninta” entiendesqanta (1 Cor. 2:16). ¿Wañuchirqanchu Jehová Dios Israel runakunata? Manan. Bibliaq willasqan hina, “Diosqa llaqtanta mana allin ruwananpaq yuyaykusqanta manaña hunt’apurqanchu”.
Jehová Dioswan Abrahamwan rimasqanku
17. ¿Imaynatan Jehová Dios paciencianta Abrahamman rikuchirqan?
17 Jehová Diosqa serviqnin Abrahamwanpas rimallarqantaqmi, chhaynapin paypas Diospi iñisqanta confiasqanta rikuchirqan. Diosqa Sodoma llaqta thunichinanmantan willarqan. Chaymi Abrahamqa yapa-yapamanta tapupayarqan, Diostaq pacienciawan uyarirqan. Phiñarikusparaqmi khaynata nirqan: “Ama chay hinata ruwaychu, ama chanin runataqa mana chanintawan wañuchiychu, ama chanin runaqa mana chanin hina rikusqa kachunchu. ¡Amapuni chaytaqa ruwaychu! Kay pachantin Juezqa, ¿manachu ruwawaq chaninkaqta?” nispa (Gén. 18:22-33).
18. ¿Imatan yachanchis Jehová Dios Abrahamta imayna tratasqanmanta?
18 ¿Imatan chay willakuy yachachiwanchis Jehová Diospa imayna yuyaykusqanmanta? Jehová Diosqa allinta decidinanpaq manaña Abrahamwanraqchu rimanan karqan chaypas, rimarqanmi paywan. Hinaspapas chayllaraq rimashaspankun Diosqa Abrahamman sut’inchayta atinman karqan imarayku Sodoma llaqtata thunichinanmanta. Ichaqa pacienciawanmi tapupayasqanta uyarirqan, chhaynapin Abrahamqa repararqan Sodoma llaqtaqa thunichinapaq hinapuni kasqanta, Jehová Diospa imayna yuyaykusqanta, khuyapayakuq, pacienciayoq kasqantapas. Jehová Diosqa munakuq amigo hinapunin Abrahamta tratarqan (Isa. 41:8; Sant. 2:23).
¿Imatan yachanchis?
19. ¿Imaynapin Job hina kasunman?
19 Yachasqanchis hina, Jehová Diospa “yuyayninta” entiendenanchispaqqa Bibliatan allinta t’aqwinanchis. Manan yuyaykusqanchisman hinachu Diospa ruwasqankunataqa qhawarinanchis. Jobmi nirqan: “Manan Dioswanqa hap’inakuymanchu runawan hinaqa, manataqmi niymanchu runata hinaqa: Chaninchana wasiman haku, nispaqa”, nispa (Job 9:32). Jehová Diospa imayna yuyaykusqanta entiendespaqa Job hinan ñoqanchispas nisunchis: “Chaykunaqa manan ruwasqankunamantaqa imapasraqchu, uyarisqanchispas samp’a rimay hinallaraqmi, ¿pitaq entiendeyta atinman atiyniyoq kunkantari?” nispa (Job 26:14).
20. ¿Imatan ruwananchis Bibliata leeshaspa huk textota mana entiendespanchis?
20 ¿Imatan ruwananchis Bibliata leeshaspa huk textopi Jehová Diospa imayna yuyaykusqanmanta mana entiendespanchis? Allintan t’aqwinanchis chaywanpas mana allintachu entiendenchis chayqa, confiananchismi Diospi. Bibliapiqa askha textokunan tarikun Diospi confiasqanchista rikuchinanchispaq. Huch’uyyaykukuqmi kananchis, manan Diospa llapa ruwasqankunataqa entiendeyta atisunmanchu (Ecl. 11:5). Chhaynapin ñoqanchispas apóstol Pablo hina nisunchis: “¡May hatunpunin Diospa qhapaq-kayninpas, yachayninpas, yuyayninpas! Yuyaykusqankunapas mana sut’inchay atinapunin, ruwasqankunapas mana entiendey atinapunin. ¿Pitaq Señor Diospa yuyaynintaqa reqsin? ¿Pitaq payta yuyaychaqninri? ¿Pitaq Señor Diosman ñawpaqta imatapas qorqan Dios payman kutichipunapaqri? Tukuy imapas Diospa kamasqanmi, paymi hap’ishan, paypaqtaqmi kanpas. ¡Diosninchis wiñay-wiñaypaq hatunchasqa kachun! Amén”, nispa (Rom. 11:33-36).
[Uranpi willakuykuna]
^ párr. 14 Números 14:11-20 textopin yaqa chhaynallatataq willakushan.
^ párr. 15 Éxodo 32:10: “Ama hark’awaychu”, nisqa simi sasaña karqan hebreo rimaymanta t’ikray chaypas, Bibliata t’aqwiq askha runakunan ninku: “Chaywanmi Jehová Diosqa Moisesta nishanman karqan Israel runakunapaq ‘mañapunanta’, chhaynapi ama wañuchinanpaq”, nispa (Sal. 106:23; Eze. 22:30). Imaynaña kaqtinpas Moisesqa atirqanmi imayna yuyaykusqanmanta Jehová Diosman niyta.
Yuyarisunchis
• ¿Imatan yuyarinanchis Jehová Diospa ruwasqankunata yuyaykusqanchisman hina ama qhawarinanchispaq?
• ¿Imaynatan Jesuspa “yuyayninta” entiendey yanapawasun Diosman asuykunanchispaq?
• ¿Imatan yachanchis Jehová Dios Moiseswan Abrahamwanpas rimasqanmanta?
[Tapuykuna]
[5 paginapi dibujokuna]
Moiseswan Abrahamwanpas rimasqanpi ¿imatan yachanchis Jehová Diospa imayna yuyaykusqanmanta?