„Suma kon sabi fa Yehovah e denki?”

„’Suma kon sabi fa Yehovah e denki, so taki a ben kan gi en leri’? Ma wi e denki soleki fa Krestes e denki.”—1 KOR. 2:16.

1, 2. (a) San na wan muilek sani gi furu sma? (b) San wi musu hori na prakseri te a abi fu du nanga a fasi fa wi e denki èn nanga a fasi fa Yehovah e denki?

OITI yu ben feni en muilek fu frustan a fasi fa wan sma e denki? Kande yu trow no so langa pasa, èn yu feni taki yu no man frustan krin fa yu patna e denki. A tru taki mansma e denki tra fasi leki umasma, èn den e taki tra fasi srefi. Na ini son kulturu a de so taki man nanga uma e taki a srefi tongo, ma den man e taki a tongo heri tra fasi leki fa den uma e taki en! Boiti dati, te wan sma en kulturu e difrenti fu a di fu wan trawan, dan kande den tu sma dati o tyari densrefi tra fasi, èn kande den o denki tra fasi tu. Ma o moro yu e kon sabi tra sma, o moro yu o kon frustan fa den e denki.

² Dati meki a no musu fruwondru wi taki wi e denki heri tra fasi leki Yehovah. Yehovah ben meki en profeiti Yesaya taigi den Israelsma: „Den prakseri fu unu a no mi prakseri, èn den pasi fu mi a no den pasi fu unu.” Fu meki den kon frustan a sani disi moro bun, Yehovah ben taki moro fara: „Neleki fa hemel hei moro grontapu, na so den pasi fu mi hei moro den pasi fu unu, èn den prakseri fu mi hei moro den prakseri fu unu.”—Yes. 55:8, 9.

3. San na tu fasi fa wi kan pruberi fu tron bun mati fu Yehovah?

³ Ma a sani disi wani taki dati wi no abi fu pruberi srefi fu kon frustan fa Yehovah e denki? Nôno. Aladi wi noiti no o man frustan ala den prakseri fu Yehovah dorodoro, toku Bijbel e gi wi deki-ati fu tron bun mati fu Yehovah. Wan fasi fa wi kan kon moro krosibei na Yehovah, na te wi e warderi den sani di a du, soleki fa a skrifi na ini en Wortu, Bijbel, èn te wi e poti prakseri na den sani dati (Ps. 28:5). Wan tra fasi fa wi kan kon moro krosibei na en, na te wi e kon sabi „fa Krestes e denki”, fu di en na „a prenki fu a Gado di sma no man si” (1 Kor. 2:16; Kol. 1:15). Te wi e teki ten fu studeri den Bijbel tori èn te wi e denki dipi fu den tori dati, dan wi o bigin frustan fa Yehovah de èn fa a e denki.

Luku bun fu no krutu Gado

4, 5. (a) Nanga sortu sani wi musu luku bun? Fruklari dati. (b) Sortu fowtu denki den Israelsma ben kon abi?

⁴ Te wi e denki dipi fu den sani di Yehovah du, dan wi musu luku bun taki wi no e krutu Gado na a fasi fa libisma e si sani. Na fu a sani disi Yehovah e taki na Psalm 50:21, pe skrifi: „Yu ben prakseri taki mi ben o kon de leki yu.” Moro leki 175 yari pasa, wan Bijbel sabiman ben taki tu: „Libisma lobi fu krutu Gado na a fasi fa den e si sani, èn den e denki taki A musu hori ensrefi na den srefi wet di poti gi den.”

⁵ Wi musu luku bun taki wi no e si Yehovah soleki fa wisrefi wani. Fu san ede wi musu luku bun nanga a sani disi? We, te wi e studeri Bijbel, dan a kan gersi leki den sani di Yehovah du no bun, èn dati kan kon fu di wi leki sondusma no e frustan ala sani. Na dati pasa nanga den Israelsma fu owruten. Te fu kaba den no ben abi a yoisti denki fu a  fasi fa Yehovah ben e handri nanga den. Luku san Yehovah ben taigi den: „Unu o taki: ’Yehovah no e du sani na wan reti fasi.’ Un Israelsma, mi e begi unu, arki mi. Unu no e si taki mi e du sani na wan reti fasi, ma taki na unu no e du sani na wan reti fasi?”—Esek. 18:25.

6. San Yob leri, èn fa wi kan kisi wini fu den sani di a ondrofeni?

⁶ Wan prenspari sani di kan yepi wi fu no krutu Yehovah na a fasi fa wi e si sani, na te wi e hori na prakseri taki wi no sabi ala sani, èn taki son leisi wi no e denki bun srefisrefi. Yob ben musu leri a sani disi. Na a ten di a ben e nyan pina, a ben e firi brokosaka èn a bigin denki ensrefi nomo. A no ben sabi moro san na den moro prenspari sani. Ma Yehovah yepi en na wan lobi-ati fasi fu kon si sani moro krin. Yehovah poti moro leki 70 difrenti aksi gi Yob, ma Yob no ben man piki nowan fu den. Na so Yehovah sori Yob krin taki a no ben e frustan sani bun. Yob sori sakafasi èn a kenki a fasi fa a ben e denki.—Leisi Yob 42:1-6.

Denki soleki „fa Krestes e denki”

7. Te wi e luku den sani di Yesus du, dan fu san ede dati e yepi wi fu kon frustan fa Yehovah e denki?

⁷ Yesus ben e taki leki en Papa, èn a ben e handri soifri tu leki en (Yoh. 14:9). Dati meki te wi e luku den sani di Yesus du, dan dati o yepi wi fu kon frustan fa Yehovah e denki (Rom. 15:5; Fil. 2:5). Meki wi go luku tu Evangelietori.

8, 9. Soleki fa Yohanes 6:1-5 e sori, dan sortu situwâsi ben meki taki Yesus poti wan aksi gi Filipus, èn fu san ede Yesus ben du dati?

⁸ Luku san ben pasa syatu bifo a Paskafesa fu a yari 32. Na a ten dati, den apostel fu Yesus ben drai kon baka fu wan bigi kotoigiwroko di den ben du na ini a heri kontren fu Galilea. Fu di den ben weri, meki Yesus tyari den go na wan farawe presi na a noord-owstusei fu a Se fu Galilea. Ma toku dusundusun sma kon drape na den. Baka di Yesus dresi den ipi-ipi sma disi èn a leri den furu sani, dan wan problema opo kon. Fa ala den sma disi ben o feni wan sani fu nyan na a farawe presi dati? Fu di Yesus ben si taki den sma ben de nanga angri, meki a aksi Filipus di ben de fu a kontren dati, a sani disi: „Pe wi o bai brede, so taki den sma disi kan nyan?”—Yoh. 6:1-5.

⁹ Fu san ede Yesus ben aksi Filipus a sani disi? A de so taki Yesus no ben sabi san fu du? Nôno. San a ben e prakseri trutru? Na apostel Yohanes di ben de drape tu, e fruklari: „Yesus ben taki disi fu tesi Filipus, bika a ben sabi san a ben o du” (Yoh. 6:6). Yesus ben wani si efu a bribi fu den disipel fu en ben kon moro tranga. Nanga na aksi disi, a ben e gi den okasi fu sori efu den ben abi a frutrow taki a ben o man du wan sani fu lusu a problema. Den no teki na okasi fu sori taki den ben abi bribi, èn dati ben sori taki den no ben e frustan sani krin. (Leisi Yohanes 6:7-9.) Baka dati, Yesus sori den taki a ben kan du wan sani di den no ben denki srefi. Na wan wondru fasi a sorgu taki den dusundusun sma di ben de nanga angri, kisi nyanyan.—Yoh. 6:10-13.

10-12. (a) San kan de a reide fu san ede Yesus no du wantewante san a Griki uma ben aksi en? Fruklari dati. (b) San wi o go luku?

¹⁰ A tori disi kan yepi wi fu frustan fa Yesus ben e denki na wan tra okasi. Syatu baka di Yesus ben gi a bigi grupu sma nyanyan, dan en nanga den apostel hari go na a noordsei, dorosei fu Israel, teleki den doro na ini a kontren fu Tirus nanga Sidon. Di den ben de drape, den miti wan Griki uma di begi Yesus fu dresi na umapikin fu en. Na a bigin, Yesus no ben e poti prakseri na a uma. Ma di na uma tan begi en, dan Yesus taigi en: „Den pikin musu nyan fosi teleki den bere furu, bika a no bun fu teki a brede fu den pikin èn trowe dati gi den pikin dagu.”—Mark. 7:24-27.

 ¹¹ Fu san ede Yesus no ben wani yepi na uma disi na a bigin? A de so taki na si Yesus ben wani si efu na uma ben abi bribi, neleki fa a ben du dati nanga Filipus? Aladi a no skrifi na ini Bijbel, toku a musu fu de so taki a fasi fa Yesus ben taki no meki na uma lasi-ati. Di a agersi a pipel fu na uma nanga „pikin dagu”, dan a no kosi a ben kosi en. Fu taki en leti, na switifasi a ben sori gi en. Sobun, kande Yesus ben e du leki wan papa di abi na prakseri fu gi en pikin san a aksi en, ma a no wani sori en dati ete fu di a wani sabi efu a pikin trutru wani a sani dati. Awansi fa a no fa, di na uma sori taki a abi bribi, dan Yesus ben de klariklari fu du san a ben aksi en.—Leisi Markus 7:28-30.

¹² Den tu Evangelietori disi e yepi wi trutru fu kon sabi „fa Krestes e denki”. Meki wi go luku fa den tori disi kan yepi wi fu kon frustan moro bun fa Yehovah e denki.

A fasi fa Yehovah handri nanga Moses

13. Te wi e kon frustan fa Yesus e denki, dan fa dati o yepi wi?

¹³ Te wi e kon sabi fa Yesus e denki, dan dati e yepi wi tu fu frustan den pisi fu Bijbel di ben kan muilek gi wi fu frustan. Fu eksempre, luku san Yehovah ben taigi Moses baka di den Israelsma ben meki wan gowtu pikin kaw fu anbegi. Gado ben taki: „Di mi luku a pipel disi, mi kon si taki den tranga-ede srefisrefi. Libi mi meki mi puru atibron na den tapu. Meki mi kiri den, dan mi o meki yu tron wan bigi pipel.”—Ex. 32:9, 10.

14. San Moses du di Yehovah taki nanga en?

¹⁴ A tori e taki moro fara: „Moses begi Yehovah, en Gado, fu abi sari-ati, èn a taki: ’Yehovah, fu san ede yu musu puru atibron na tapu a pipel di yu tyari komoto fu Egepte nanga furu krakti èn nanga yu makti? Den Egeptesma o taki: „Na ogri-ati fu en, meki a puru den na ini a kondre, soso fu kiri den na den bergi èn fu figi den puru na grontapu.” Grantangi, no meki yu ati bron moro èn no prakseri moro fu du yu pipel ogri. Memre Abraham, Isak, nanga Israel, den futuboi fu yu di yu ben pramisi: „Mi o meki yu bakapikin kon furu leki den stari na hemel, èn a heri kondre disi mi sa gi na den bakapikin fu yu, so taki a kan de fu den fu ala ten.”’ Ne Yehovah no prakseri moro fu du ogri nanga en pipel.”—Ex. 32:11-14. *

15, 16. (a) Sortu okasi Moses kisi leki bakapisi fu a sani di Yehovah taki? (b) San Yehovah bosroiti fu du?

¹⁵ A ben de fanowdu trutru taki Moses ben taigi Yehovah fu no du a sani di a ben abi na prakseri? Kwetikweti! Aladi Yehovah ben taki san a ben wani du, toku dati no ben wani taki dati a ben o strafu a pipel trutru.  Fu taki en leti, Yehovah ben wani si efu Moses ben abi bribi, neleki fa Yesus ben du dati nanga Filipus èn nanga a Griki uma. Moses ben kisi na okasi fu sori fa a ben e denki. * Yehovah ben poti Moses leki mindriman fu taki nanga den Israelsma, èn Yehovah ben e lespeki a seti dati. A de so taki Moses ben o bruya? A ben o teki na okasi disi fu meki Yehovah frigiti den Israelsma èn fu meki en eigi bakapikin tron wan makti pipel?

¹⁶ A fasi fa Moses handri ben e sori taki a ben abi a frutrow taki Yehovah ben o du san reti. Moses sori taki a no ben e denki ensrefi nomo, ma taki a no ben wani taki Yehovah kisi porinen. Na so Moses sori taki a ben e frustan ’fa Yehovah ben e denki’ na ini a tori disi (1 Kor. 2:16). San ben de a bakapisi? Fu di Yehovah no ben taki krin san a ben o du, meki Bijbel e taki dati a „no prakseri moro” fu tyari a rampu kon na tapu a pipel.

A fasi fa Yehovah handri nanga Abraham

17. Fa Yehovah sori furu pasensi di Abraham ben e broko en ede nanga wan sani?

¹⁷ Wi sa luku ete wan eksempre di e sori fa Yehovah gi den futuboi fu en na okasi fu sori taki den abi bribi èn taki den e frutrow na en tapu. Wi sa luku san Abraham ben aksi Yehovah fu du na ini a tori fu Sodom. Na ini a tori dati, Yehovah sori furu pasensi fu di a gi Abraham na okasi fu aksi en aiti sani. Te fu kaba, Abraham e taki nanga Yehovah fu taigi en fa a e firi. A e taki: „Mi no man bribi taki yu o du so wan sani, taki yu o kiri bun sma makandra nanga ogri sma. Bika dan a srefi sani di o pasa nanga den ogri sma, o pasa tu nanga den bun sma! Nôno, mi no man bribi taki yu o du so wan sani. A sma di e krutu heri grontapu musu du san reti, a no so?”—Gen. 18:22-33.

18. San wi e leri fu a fasi fa Yehovah handri nanga Abraham?

¹⁸ San a tori disi e leri wi fu a fasi fa Yehovah e denki? A ben de fanowdu taki Abraham ben e taki go taki kon nanga Yehovah so taki A ben kan teki a yoisti bosroiti? Nôno. A no de fu taki dati Yehovah ben kan taigi Abraham na a bigin kaba fu san ede a ben teki so wan bosroiti. Ma Yehovah gi Abraham na okasi fu poti den aksi dati, fu meki en moro makriki gi en fu agri nanga a bosroiti dati, èn fu yepi en fu kon frustan fa A e denki. A sani disi gi Abraham na okasi tu fu frustan o furu sari-ati Yehovah abi gi sma, èn a kon frustan tu taki Yehovah ala ten e du san reti. Iya, Yehovah handri leki wan mati nanga Abraham.—Yes. 41:8; Yak. 2:23.

San wi leri?

19. Fa wi kan teki na eksempre fu Yob?

¹⁹ San wi leri fu a fasi „fa Yehovah e denki”? Wi leri taki wi musu meki Gado Wortu yepi wi fu kon frustan fa Yehovah e denki. Noiti wi musu krutu Yehovah na a fasi fa wi leki sondusma e si sani. Yob ben taki: „[Gado] no de wan man leki mi, taki mi ben sa man piki en noso taki wi ben sa man go na fesi krutu” (Yob 9:32). Te wi e kon frustan fa Yehovah e denki, dan neleki Yob wi o taki: „Disi na soso wan tu sani nomo di a man du.  Den sani di wi yere fu en no furu srefisrefi! Suma man taki dati a e frustan a kefalek dondru fu Gado?” —Yob 26:14.

20. San wi musu du te wi e leisi wan pisi na ini Bijbel di muilek gi wi fu frustan?

²⁰ San wi musu du efu wi e leisi wan pisi na ini Bijbel di muilek gi wi fu frustan, spesrutu te a abi fu du nanga a fasi fa Yehovah e denki? Efu yu ondrosuku a tori èn toku yu no man frustan sani bun ete, dan yu kan si disi leki wan okasi fu kisi moro frutrow na ini Yehovah. Hori na prakseri taki wan tu sani di skrifi na ini Bijbel e gi wi okasi fu sori taki wi abi a frutrow taki Yehovah trutru abi den fasi di Bijbel e tyari kon na krin. Meki wi sori sakafasi èn meki wi agri taki wi no e frustan ala sani di a e du (Preik. 11:5). Dati o yepi wi fu agri nanga a sani disi di na apostel Paulus ben taki: „Ai, a bigi gudu nanga a koni nanga a sabi fu Gado, dipi pasa marki! Wi no man frustan soifri fa a e krutu sani èn wi no man kon sabi finifini fa den pasi fu en e waka! Bika ’suma man sabi san Yehovah e denki, èn suma kan gi en rai?’ Noso: ’Suma gi Gado wan sani fosi, taki Gado musu pai a sma dati baka?’ Bika ala sani komoto fu en, na en meki taki ala sani de èn na gi en ala sani de. Na en musu kisi glori fu têgo. Amen.”—Rom. 11:33-36.

[Futuwortu]

Yu e memre disi ete?

• San o yepi wi fu no krutu Yehovah na a fasi fa wi e si sani?

• Te wi e frustan den sani di Yesus du, dan fa dati e yepi wi fu tron bun mati fu Yehovah?

• San yu leri fu den sani di Yehovah ben taigi Moses nanga Abraham?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 5]

Te wi e luku a fasi fa Yehovah ben handri nanga Moses èn nanga Abraham, dan san dati e leri wi fu a fasi fa A e denki?