“I Mani Loyi A Tivaka Mianakanyo Ya Yehovha?”
“I Mani Loyi A Tivaka Mianakanyo Ya Yehovha?”
“‘I mani loyi a tivaka mianakanyo ya Yehovha, leswaku a n’wi letela?’ Kambe mianakanyo ya Kreste hi na yona.”—1 KOR. 2:16.
1, 2. (a) Hi xihi xiphiqo lexi vanhu vo tala va vaka na xona? (b) Hi fanele hi tsundzuka yini malunghana ni ndlela leyi hi anakanyaka ha yona ni ndlela leyi Yehovha a anakanyaka ha yona?
XANA u tshame u va ni xiphiqo xa ku twisisa ndlela leyi vanhu van’wana va anakanyaka ha yona? Kumbexana wa ha ku nghenela vukati, naswona u vona onge a wu nge swi koti ku yi twisisa kahle ndlela leyi nkataku a anakanyaka ha yona. Hakunene, vavanuna ni vavasati va anakanya va tlhela va vulavula hi ndlela leyi hambaneke. Phela, eka mindhavuko yin’wana, vavanuna ni vavasati a va vulavuli hi ndlela leyi fanaka! Ku engetela kwalaho, ku hambana ka mindhavuko ni tindzimi swi nga endla leswaku vanhu va anakanya va tlhela va hanya hi ndlela leyi hambaneke. Hambiswiritano, loko u ya u tiva vanhu van’wana ku antswa, u sungula ku twisisa ndlela leyi va anakanyaka ha yona.
2 Hikwalaho, a swi fanelanga swi hi hlamarisa leswi ndlela leyi hi anakanyaka ha yona yi hambaneke swinene ni ya Yehovha. Yehovha u byele Vaisrayele hi ku tirhisa muprofeta wakwe Esaya, a ku: “Miehleketo ya n’wina a hi miehleketo ya mina, ni tindlela ta mina a hi tindlela ta n’wina.” Kutani loko a kombisa mhaka leyi, Yehovha u ye emahlweni a ku: “Hikuva tanihi leswi matilo ma tlakukeke ku tlula misava, hikwalaho tindlela ta mina ti tlakukile ku tlula tindlela ta n’wina, ni miehleketo ya mina ku tlula miehleketo ya n’wina.”—Esa. 55:8, 9.
3. Hi tihi tindlela timbirhi leti hi nga tikarhatelaka ku va ni “xinakulobye na Yehovha” ha tona?
3 Kambe, xana leswi swi vula leswaku a hi fanelanga hi ringeta ku twisisa mianakanyo ya Yehovha? Doo! Hambileswi hi nga ta kala hi nga yi twisisi hi ku helela mianakanyo ya Yehovha, nilokoswiritano Bibele yi hi khutaza ku va ni “xinakulobye na Yehovha.” (Hlaya Pisalema 25:14; Swivuriso 3:32.) Ndlela yin’wana leyi hi nga tshinelaka eka Yehovha ha yona i ku xixima mintirho ya yena leyi ku vulavuriweke ha yona eRitweni ra yena ku nga Bibele hi tlhela hi anakanyisisa ha yona. (Ps. 28:5) Ndlela yin’wanyana i ku tiva “mianakanyo ya Kreste,” loyi a nga “xifaniso xa Xikwembu lexi nga vonakiki.” (1 Kor. 2:16; Kol. 1:15) Loko hi tinyika nkarhi wa ku dyondza timhaka leti nga eBibeleni hi tlhela hi anakanyisisa ha tona, hi nga sungula ku twisisa timfanelo ta Yehovha ni mianakanyo ya yena.
Tivonele Leswaku U Nga Vi Ni Mboyamelo Wo Biha
4, 5. (a) Hi wihi mboyamelo lowu hoxeke lowu hi faneleke hi wu papalata? Hlamusela. (b) Hi yihi ndlela leyi hoxeke leyi Vaisrayele va nga tshama va anakanya ha yona?
4 Loko hi ri karhi hi anakanyisisa hi mintirho ya Yehovha, hi fanele hi papalata mboyamelo wa ku avanyisa Xikwembu hi ku ya hi milawu ya vanhu. Mboyamelo lowu ku vulavuriwa ha wona eka marito ya Yehovha lama kumekaka eka Pisalema 50:21, lama nge: “A wu anakanya leswaku kunene ndzi ta fana na wena.” Swi hilaha mutivi un’wana wa Bibele a vuleke hakona malembe yo tlula 175 lama hundzeke a ku: “Vanhu va tala ku avanyisa Xikwembu hi ku ya hi milawu ya vona va tlhela va anakanya leswaku Xikwembu xi lawuriwa hi milawu leyi va anakanyaka leswaku vanhu va fanele va yi landzela.”
5 A hi fanelanga hi pfumelela ndlela leyi hi tekaka Yehovha ha yona leswaku yi lawuriwa hi milawu ni ku navela ka hina. Ha yini leswi swi ri swa nkoka? Loko hi ri karhi hi dyondza Matsalwa, swiendlo swin’wana swa Yehovha swi nga ha tikomba swi nga ri swinene hi ku ya hi langutelo ra hina leri tsaneke, leri nga hetisekangiki. Vaisrayele va khale va tshame va anakanya hi ndlela yoleyo kutani va endla xiboho lexi hoxeke malunghana ni ndlela leyi Yehovha a a tirhisana na vona ha yona. Xiya leswi Yehovha a va byeleke swona: “N’wina mi ta vula mi ku: ‘Ndlela ya Yehovha a yi lulamisekanga kahle.’ Ndzi kombela mi yingisa, N’wina yindlu ya Israyele. Xana ndlela ya mina a yi lulamisiwanga kahle? Xana tindlela ta n’wina a hi tona leti nga lulamisekangiki kahle?”—Ezek. 18:25.
6. Yobo u dyondze yini, naswona hi nga vuyeriwa njhani eka leswi n’wi humeleleke?
6 Nchumu lowu nga hi pfunaka leswaku hi papalata ku avanyisa Yehovha hi milawu ya hina i ku xiya leswaku langutelo ra hina ri tsanile naswona minkarhi yin’wana ri hoxe swinene. Yobo a a fanele a dyondza dyondzo leyi. Loko Yobo a ri karhi a kayakayisiwa hi maxangu, u ve ni gome naswona u sungule ku anakanya hi xiyimo xa yena ntsena. U tshike ku anakanya hi timhaka ta nkoka swinene leti a ti fambisana ni maxangu yakwe. Kambe Yehovha u n’wi pfunile leswaku a antswisa langutelo ra yena. Yehovha u kandziyise leswaku ku twisisa ka Yobo a ku tsanile hi ku n’wi vutisa swivutiso swo tlula 70, leswi Yobo a tsandzekeke ku hlamula ni xin’we xa swona. Endzhaku ka sweswo, Yobo u titsongahatile a lulamisa langutelo ra yena.—Hlaya Yobo 42:1-6.
Ndlela Leyi Hi Nga Kumaka “Mianakanyo Ya Kreste” Ha Yona
7. Ha yini ku kambisisa swilo leswi endliweke hi Yesu swi hi pfuna ku twisisa mianakanyo ya Yehovha?
7 Yesu u n’wi tekelele hi ku hetiseka Tata wakwe eka nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a a wu vula ni ku wu endla. (Yoh. 14:9) Hikwalaho, ku kambisisa swilo leswi endliweke hi Yesu swi hi pfuna ku twisisa mianakanyo ya Yehovha. (Rhom. 15:5; Filp. 2:5) Hikwalaho, a hi kambisiseni marungula mambirhi ya le ka Tievhangeli.
8, 9. I yini lexi endleke leswaku Yesu a vutisa Filipi xivutiso, hilaha swi hlamuseriweke hakona eka Yohane 6:1-5, naswona ha yini Yesu a endle tano?
8 Anakanya xiendlakalo xa kona. A ku ri emahlweninyana ka Paseka ya 32 C.E. Vaapostola va Yesu a va ha ku vuya hi le ntirhweni lowukulu wo chumayela lowu va wu endleke eswimitanini hinkwaswo swa Galeliya. Leswi ntirho wolowo a wu va karharisile, Yesu u ye na vona eribuweni ra le n’walungu-vuxa ra Lwandle ra Galeliya. Hambiswiritano, vanhu va magidi va va landzelerile. Endzhaku ka loko Yesu a tshungule ntshungu lowu a tlhela a wu dyondzisa swilo swo tala, ku ve ni xiphiqo xo karhi. Xana vanhu lava hinkwavo a va ta swi kuma kwihi swakudya endhawini yoleyo ya le kule? Loko Yesu a xiye xilaveko xexo, u vutise Filipi, loyi a a huma endhawini yoleyo a ku: “Xana hi nga wu xavela kwihi swinkwa leswaku wu dya?”—Yoh. 6:1-5.
9 Ha yini Yesu a vutise Filipi xivutiso lexi? Xana Yesu a a karhateka hi leswi a a fanele a swi endla? Doo! Xana a a anakanya ha yini hakunene? Muapostola Yohane loyi na yena a a ri kona kwalaho wa hlamusela: “[Yesu] a a vula leswi hi xikongomelo xo n’wi ringa, hikuva a a swi tiva leswi a a lava ku swi endla.” (Yoh. 6:6) Yesu a a lava ku vona leswaku ripfumelo ra vadyondzisiwa va yena ri kule ku fikela kwihi. Hi ku vutisa xivutiso lexi, u va endle va anakanya hi ndlela leyi ntshungu lowu a wu ta swi kuma ha yona swakudya kutani a va nyika nkarhi wo kombisa ripfumelo eka leswi a a ta swi endla. Kambe a va ri kombisanga ripfumelo naswona va kombise ndlela leyi langutelo ra vona a ri tsane swinene ha yona. (Hlaya Yohane 6:7-9.) Kutani Yesu u ye emahlweni a kombisa leswaku a nga endla nchumu lowu a va nga wu anakanyi. U va nyike swakudya hi singita vanhu volavo va magidi lava a va ri ni ndlala.—Yoh. 6:10-13.
10-12. (a) Ha yini Yesu a nga hatlanga a endlela wansati wa Mugriki swilo leswi a a swi kombela? Hlamusela. (b) I yini leswi hi nga ta swi kambisisa sweswi?
10 Rungula leri ri nga hi pfuna leswaku hi twisisa ndlela leyi Yesu a anakanyeke ha yona nkarhi wun’wana. Endzhakunyana ka ku phamela ntshungu lowu, Yesu ni vaapostola va yena va ye emutini wa Tiri ni wa Sidoni, leyi a yi ri en’walungwini ehandle ka mindzilakana ya Israyele. Loko va ri kwalaho, ku te wansati la nga Mugriki loyi a kombeleke Yesu leswaku a tshungula n’wana wa yena wa nhwanyana. Eku sunguleni, Yesu u n’wi honisile. Kambe loko a tshamela ku phikelela, Yesu u te: “Tshika vana va eneriseka ku sungula, hikuva a swi lulamanga ku teka xinkwa xa vana u xi hoxela swimbyanyana.”—Mar. 7:24-27.
11 Ha yini Yesu a rhange a ala ku pfuna wansati loyi? Xana Yesu a a n’wi ringa leswaku a vona ndlela leyi a nga ta angula ha yona, a n’wi nyika nkarhi wo kombisa ripfumelo, hilaha a endleke hakona eka Filipi? Mpfumawulo wa rito ra yena, hambileswi wu nga hlamuseriwiki eka ndzimana leyi, a wu n’wi hetanga matimba wansati yoloye. Ku tirhisa ka yena rito leri nge “swimbyanyana” ku vevukise mhaka leyi. Hikwalaho kumbexana Yesu a a endla ku fana ni mutswari loyi a tiyimiseleke ku nyika n’wana leswi a swi kombeleke kambe a nga n’wi kombisi, leswaku a ta vona ndlela leyi n’wana wa yena a tiyimiseleke ha yona. Ku nga khathariseki leswaku xivangelo xa kona hi xihi, loko wansati loyi a kombise ripfumelo, Yesu u n’wi endlele leswi a a swi kombela hi ntsako.—Hlaya Marka 7:28-30.
12 Marungula lamambirhi ya Tievhangeli ma endla leswaku hi yi twisisa kahle “mianakanyo ya Kreste.” Sweswi a hi voneni ndlela leyi marungula lawa ma nga hi pfunaka ha yona leswaku hi yi twisisa ku antswa mianakanyo ya Yehovha.
Ndlela Leyi Yehovha A Tirhisaneke Na Muxe Ha Yona
13. Ku twisisa mianakanyo ya Yesu swi hi pfuna njhani?
13 Ku twisisa mianakanyo ya Yesu swi hi pfuna ku twisisa tindzimana ta le Matsalweni leti swi nga ha tikaka ku ti twisisa. Hi xikombiso, anakanya hi marito lawa Yehovha a ma byeleke Muxe endzhaku ka loko Vaisrayele va endle rhole ra nsuku leswaku va ta ri gandzela. Xikwembu xi te: “Ndzi langute vanhu lava kutani waswivo, i vanhu va tinhamu to sihalala. Sweswi ndzi tshike, leswaku vukarhi bya mina byi va pfurhela, ndzi va lovisa, ndzi endla wena u va tiko lerikulu.”—Eks. 32:9, 10.
14. Muxe u angule njhani eka marito ya Yehovha?
14 Rungula leri ri ya emahlweni ri ku: “Muxe a kombela Yehovha Xikwembu hi matimba, a ku: ‘Oho Yehovha, ha yini vukarhi bya wena byi pfurhela vanhu va wena lava u va humeseke etikweni ra Egipta hi matimba lamakulu ni hi voko ra matimba? Ha yini Vaegipta va fanele ku vula va ku, “U va humese hi kungu ro biha leswaku a va dlaya etintshaveni ni ku va lovisa evuandlalweni bya misava”? Hundzuka evukarhini bya wena lebyi pfurhaka u tisola eka vubihi lebyi u lavaka ku byi endla eka vanhu va wena. Tsundzuka Abrahama, Isaka na Israyele malandza ya wena, lawa u ma hlambanyeleke, hi ku ma byela u ku, “Ndzi ta andzisa mbewu ya n’wina ku fana ni tinyeleti ta matilo, naswona tiko hinkwaro leri ndzi ri hlawuleke ndzi ta ri nyika mbewu ya n’wina, leswaku kunene va ta tshama eka rona hilaha ku nga riki na makumu.”’ Kutani Yehovha a tisola hikwalaho ka vubihi lebyi a vuleke leswaku u ta byi endla eka vanhu vakwe.”—Eks. 32:11-14. *
15, 16. (a) Muxe u kume nkarhi wo endla yini hikwalaho ka leswi Yehovha a swi vuleke? (b) Yehovha u ‘tisorile’ hi ndlela yihi?
15 Xana Muxe a a fanele a lulamisa mianakanyo ya Yehovha hakunene? Nikatsongo! Hambileswi Yehovha a vuleke leswi a a lava ku swi endla, lexi a ku nga ri xiboho lexi se a a xi endlile. Entiyisweni, laha Yehovha a a ringa Muxe, hilaha Yesu endzhakunyana a endleke hakona eka Filipi ni le ka wansati wa Mugriki. Muxe u nyikiwe nkarhi wo vula langutelo ra yena. * Yehovha a a veke Muxe leswaku a va muhlanganisi exikarhi ka Vaisrayele na Yena, naswona Yehovha u xixime lunghiselelo rolero. Xana Muxe a a ta pfumela ku hetiwa matimba hi swiendlo sweswo? Xana a a ta tirhisa nkarhi wolowo leswaku a khutaza Yehovha ku rivala hi Vaisrayele ivi a endla vatukulu va Muxe va va tiko ra matimba?
16 Ndlela leyi Muxe a anguleke ha yona yi paluxe ripfumelo ra yena eka vululami bya Yehovha ni leswaku a a n’wi tshemba. Ndlela leyi a anguleke ha yona yi kombise leswaku a a khathala hi vito ra Yehovha, a a nga ri na vutianakanyi. A a nga lavi leswaku ri sandziwa. Hikwalaho Muxe u kombise leswaku a a twisisa “mianakanyo ya Yehovha” malunghana ni mhaka leyi. (1 Kor. 2:16) Vuyelo byi ve byihi? Leswi Yehovha a a nga endlanga xiboho xo karhi, rungula leri huhuteriweke ri vula leswaku u ‘tisorile.’ Hi Xiheveru, rito leri ri nga vula leswaku Yehovha a nga ri tisanga khombo leri a vuleke leswaku a a lava ku ri tisa ehenhla ka tiko rero hinkwaro.
Ndlela Leyi Yehovha A Tirhisaneke Na Abrahama Ha Yona
17. Yehovha u yi lehise njhani mbilu swinene loko Abrahama a n’wi vutisa swivutiso?
17 Xikombiso xin’wana xa ndlela leyi Yehovha a nyikeke malandza ya yena ha yona nkarhi wo kombisa ripfumelo ra wona ni leswaku ma n’wi tshemba, yi katsa xikombelo lexi Abrahama a xi endleke malunghana na Sodoma. Eka rungula rolero, Yehovha u lehise mbilu swinene hi ku pfumelela Abrahama leswaku a vutisa swivutiso swa nhungu. Loko Abrahama a ri karhi a vutisa swivutiso, u endle xikombelo lexi lexi humaka embilwini: “A hi swinene hi wena leswaku u endla hi ndlela leyi u dlaya munhu wo lulama swin’we ni wo homboloka lerova swi endleka hilaha ku fanaka hi wo lulama ni wo homboloka! A hi swinene hi wena. Xana Muavanyisi wa misava hinkwayo a nge endli leswi lulameke?”—Gen. 18:22-33.
18. Hi dyondza yini eka ndlela leyi Yehovha a tirhisaneke na Abrahama ha yona?
18 Eka rungula leri, hi dyondza yini hi mianakanyo ya Yehovha? Xana Yehovha a a lava leswaku Abrahama a hlamulana na yena leswaku a ta endla xiboho lexinene? Doo! Yehovha a a ta va a vule leswi endleke leswaku a teka xiboho xexo to ho suka. Kambe hi ku tirhisa swivutiso leswi, Yehovha u nyike Abrahama nkarhi wo amukela xiboho lexi ni ku twisisa mianakanyo ya Yena. Sweswo swi tlhele swi pfuna Abrahama ku twisisa leswaku ntwela-vusiwana wa Yehovha ni vululami bya yena i swikulu. Ina, Yehovha u tirhisane na Abrahama tanihi munghana wa yena.—Esa. 41:8; Yak. 2:23.
Leswi Hi Swi Dyondzaka
19. Hi nga n’wi tekelela njhani Yobo?
19 Hi dyondze yini malunghana ni “mianakanyo ya Yehovha”? Hi dyondze leswaku hi fanele hi pfumelela Rito ra Xikwembu leswaku ri hi endla hi yi twisisa kahle mianakanyo ya Yehovha. A hi fanelanga hi avanyisa Yehovha hi ku ya hi ku tsana ka hina, milawu ya hina ni ku anakanya ka hina. Yobo u te: “[Xikwembu] a hi munhu ku fana na mina lerova ndzi nga xi hlamula, leswaku hi nghena swin’we ehubyeni.” (Yobo 9:32) Loko hi sungula ku twisisa mianakanyo ya Yehovha ku fana na Yobo, hi susumeteleka ku vula hi ku: “Waswivo! Leswi ko va swiphemunyana swa tindlela ta xona, phela i mhaka leyi hleveteriwaka malunghana na xona! I mani la nga twisisaka ku dzindza ka xona ka matimba?”—Yobo 26:14.
20. Hi fanele hi endla yini loko hi hlangana ni ndzimana ya le Matsalweni leyi swi hi tikelaka ku yi twisisa?
20 Loko hi ri karhi hi hlaya Matsalwa, hi fanele hi endla yini loko hi hlangana ni ndzimana leyi swi tikaka ku yi twisisa, ngopfu-ngopfu malunghana ni mianakanyo ya Yehovha? Loko endzhaku ko endla ndzavisiso hi mhaka yoleyo hi nga kumi nhlamulo leyi twisisekaka, hi nga yi teka tanihi mhaka leyi ringaka ndlela leyi hi n’wi tshembaka ha yona Yehovha. Tsundzuka, minkarhi yin’wana tindzimana tin’wana to tika ti hi nyika nkarhi wo kombisa ripfumelo ra hina eka timfanelo ta Yehovha. A hi pfumeleni hi ku titsongahata leswaku a hi swi twisisi hinkwaswo leswi a swi endlaka. (Ekl. 11:5) Hikwalaho hi ta susumeteleka ku pfumelelana ni marito lawa ya muapostola Pawulo lama nge: “Mawaku ku enta ka rifuwo ni vutlhari ni vutivi bya Xikwembu! Vuavanyisi bya xona a byi lavisiseki, ni tindlela ta xona a ti landzeleriseki! Hikuva ‘i mani loyi se a tivaka mianakanyo ya Yehovha, kumbe i mani loyi a veke mutsundzuxi wa yena?’ Kumbe, ‘I mani loyi a rhangeke a n’wi nyika swo karhi, leswaku a ta tlheriseriwa swona?’ Hikuva swilo hinkwaswo swi huma eka yena, swi endliwe hi yena, i swa yena. Ku vangama a ku ve ka yena hi masiku. Amen.”—Rhom. 11:33-36.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
^ par. 14 Rungula leri fanaka ni leri ri kumeka eka Tinhlayo 14:11-20.
^ par. 15 Hi ku ya hi vativi van’wana, xivulavulelo xa Xiheveru lexi hundzuluxeriweke xi ku “ndzi tshike” eka Eksoda 32:10, xi nga ha tekiwa tanihi xirhambo, xiringanyeto xa leswaku Muxe a pfumeleriwa ku nghenelela, kumbe ‘ku yima evangweni,’ exikarhi ka Yehovha ni tiko ra Israyele. (Ps. 106:23; Ezek. 22:30) Swi le rivaleni leswaku Muxe u titwe a ntshunxekile ku phofula vonelo ra yena eka Yehovha.
Wa Tsundzuka Xana?
• I yini lexi nga ta hi pfuna ku papalata mboyamelo wo avanyisa Yehovha hi milawu ya hina?
• Ku twisisa swiendlo swa Yesu swi nga hi pfuna njhani ku va ni “xinakulobye na Yehovha”?
• U dyondze yini eka mbulavurisano lowu Yehovha a veke na wona na Muxe na Abrahama?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Swifaniso leswi nga eka tluka 5]
Hi dyondza yini hi mianakanyo ya Yehovha eka ndlela leyi a tirhisaneke na Muxe na Abrahama ha yona?