Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

«Tu laa zanda guiene xi riníʼ ique [Jiobá]»

«Tu laa zanda guiene xi riníʼ ique [Jiobá]»

«Tu laa zanda guiene xi riníʼ ique [Jiobá]»

«“Tu laa zanda guiene xi riníʼ ique [Jiobá] yaʼ, o tu laa zanda usiidi laabe”. Iruti zanda peru laanu ma napa nu Cristu para usiene laanu.» (1 COR. 2:16)

1, 2. 1) Xi guendanagana rapa tuuxa ora guidxaaga xcaadxi binni. 2) Xi naquiiñeʼ gánnanu de modo riníʼ ique Jiobá.

 ÑEE huayaca nagana para lii guiéneluʼ modo riníʼ ique sti binni la? Cani nacubi bichaganáʼ nabé rizaaca zacá ne para laacaʼ ruluíʼ qué riene chaahuicaʼ xheelacaʼ. Ne nuu sti cosa, ca hombre ne ca gunaa ca gadxé gadxé modo riníʼ íquecaʼ ne laaca gadxé modo riniʼcaʼ xiixa ni racaláʼdxicaʼ. Dede cani riníʼ ti diidxaʼ si nuu tiru gadxé gadxé modo riniʼcaʼ ni pur lugar ra nabézacaʼ. Sti razón pur raca nagana para binni guiene stobi nga, purtiʼ gadxé costumbre nápacaʼ ne gadxé diidxaʼ riníʼ cada tobi de laacaʼ, ne pur nga gadxé gadxé modo riníʼ íquecaʼ ne modo xpiaʼcaʼ. Neca zacá, zanda guiénenu xcaadxi binni, peru para nga naquiiñeʼ gúninu stipa pur gunibiáʼ chaahuinu laacabe.

2 Laanu gadxé gadxé modo riníʼ íquenu, nga runi cadi naquiiñeʼ guidxagayaanu ora gánnanu laaca gadxé modo riníʼ ique Dios. Jiobá biquiiñeʼ Isaías ni riguixhená que para gudxi ca israelita que ca diidxaʼ riʼ: «Cadi casi modo riníʼ íquetu nga riníʼ iqueʼ, ne cadi casi ca neza stinneʼ nga ca neza stitu». Ne para gusihuínnibe zacá ni, guniʼbe xcaadxi diidxaʼ riʼ: «Purtiʼ cásica jma nasoo guibáʼ que guidxilayú, zacaca nga jma nasoo ca neza stinneʼ de ca neza stitu, ne cani riníʼ iqueʼ de cani riníʼ íquetu» (Isa. 55:8, 9).

3. Xi chupa cosa zanda gúninu para gaca xhamígunu Jiobá.

3 Yanna, ñee pur gana si nga gúninu stipa para guiénenu modo riníʼ ique Jiobá la? Coʼ. Nécapeʼ qué ziuu dxi guiénenu guiráʼ ni riníʼ íquebe la? zanda gunibiáʼ chaahuinu laabe ne casi na Stiidxabe, zanda gaca xhamígunu laabe (biindaʼ Salmo 25:14 ne Proverbios 3:32). Ti modo zanda gúninu ni nga, chuuláʼdxinu guiníʼ íquenu ni rusiidiʼ Stiidxaʼ Dios de cani rúnibe ne gusisácanu cani (Sal. 28:5). Sti modo zanda gúninu ni nga gunibiáʼ chaahuinu modo riníʼ ique Cristu purtiʼ laa nga rusihuinni ximódopeʼ nga Dios (1 Cor. 2:16; Col. 1:15). Pa cueenu tiempu para guidúʼndanu ca relatu ni zeeda lu Biblia ne guiníʼ íquenu de laacani la? ziene chaahuinu modo riníʼ ique Jiobá ne ca guenda stiʼ.

Ti cosa ni cadi naquiiñeʼ gúninu

4, 5. 1) Xi cadi naquiiñeʼ gúninu. Bisiene ni. 2) Xi cosa ni cadi jneza biʼniʼ ca israelita.

4 Ora guiníʼ íquenu lu cani runi Jiobá, cadi naquiiñeʼ guni juzgarnu cani casi modo runi binni guidxilayú. De ni bizéʼtenu ca nga caníʼ Dios lu Salmo 50:21, ra ridúʼndanu sicaríʼ: «Bixuíʼluluʼ dxandipeʼ zeeda gacaʼ casi lii». Raca ti gayuaa sententa y cinco iza, guníʼ ti hombre ni nabé biindaʼ de Biblia sicaríʼ: «Binni runi juzgar Dios ora iquiiñeʼ ca ley ni gudíxhecaʼ ne para laacaʼ jneza cani. Ne cumu zinándacabe ca ley ca la? riníʼ íquecabe laaca naquiiñeʼ chinanda Dios cani».

5 Naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu purtiʼ zándaca pur modo rábinu gaca xiixa ne pur cani rápanu gana gúninu gueeda guchaa cani modo riníʼ íquenu de Dios. Xiñee naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu yaʼ. Purtiʼ ora guidúʼndanu Stiidxaʼ Dios, zándaca guidúʼyanu ruluíʼ cadi jneza diʼ modo runi Jiobá caadxi cosa pa guidúʼyanu cani casi modo ruuyaʼ binni guidxilayú cani. Ngapeʼ nga ni biʼniʼ ca israelita que ora guniʼcaʼ cadi jneza guiráʼ ni cayuni Jiobá pur laacaʼ. Guidúʼyanu xi gúdxibe laacaʼ: «Laatu dxandipeʼ zaniʼtu: “Cadi jneza diʼ cani runi Jiobá”. Rinabaʼ lii gucaadiágaluʼ naa guidxi Israel. Ñee cadi jneza cani runeʼ la? Ñee cadi cani rúnitu nga cadi jneza la?» (Eze. 18:25).

6. Xi biziidiʼ Job, ne xi ribeendunu de cani bizaacabe.

6 Pa guni juzgarnu Jiobá pur modo ridúʼyanu ca cosa ca la? zucheʼnu. Para cadi gúninu nga, naquiiñeʼ guiénenu qué zanda diʼ guuyaʼ chaahuinu ca cosa ca módopeʼ laacani ne nuu tiru cadi jneza diʼ modo ridúʼyanu cani. Job nga ti hombre ni biziidiʼ cadi naquiiñeʼ guni zacá. Tiempu gudiʼdiʼ Job lu caadxi guendanagana ni nabé bininá laa, jma gucuá ique ca yuubaʼ stiʼ ne qué nudii cuenta pa nuu xcaadxi cosa ni jma risaca. Peru gucané Jiobá laabe ne guendarannaxhii para guiene chaahuibe ca cosa ca. Jiobá gunabadiidxaʼ laabe jma de setenta cosa ni qué ñanda nicábibe, zaqué gucané laabe para gudiibe cuenta qué rugaanda diʼ xpiaanibe para guiénebe stale cosa. Biénebe dxandíʼ ni guníʼ Dios ne bichaabe modo riníʼ íquebe (biindaʼ Job 42:1-6).

Ximodo zanda gusiene Cristu laanu

7. Xiñee galán guidúʼndanu cani biʼniʼ Jesús para guiene chaahuinu modo riníʼ ique Jiobá.

7 Jesús bisihuinni ximódopeʼ nga Bixhoze lu guiráʼ ni guníʼ ne ni biʼniʼ (Juan 14:9). Nga runi, pa guidúʼndanu de cani biʼniʼ Jesús la? ziene chaahuinu modo riníʼ ique Jiobá (Rom. 15:5; Fili. 2:5). Guidúʼyanu chupa relatu stiʼ ca Evangeliu ca ni rusihuinni zacá ni.

8, 9. Casi modo cayeeteʼ lu Juan 6:1-5, xi bicaa Jesús guinabadiidxaʼ Felipe xiixa, ne xiñee bíʼnibe ni.

8 Guxuíʼlunu ni bizaaca riʼ. Mayaca gaca Pascua stiʼ iza 32. Casi biluxe bicheeche ca apóstol que diidxaʼ guidubi naca Galilea. Cumu maʼ bidxágacabe ora bibiguétacabe la? yené Jesús laacabe ti lugar zitu ni nuu guriá nisadóʼ stiʼ Galilea, lugar que riaanani ladu guiáhuiiniʼ si de ra rindani gubidxa. Peru gunna ca binni que paraa nuucabe, ngue runi guyé mil de laacaʼ raqué. Bisiidiʼ Jesús laacabe stale cosa ne bisianda ca binni huará que, peru óraque bihuinni nápacabe ti guendanagana: candaana ca binni que ne gastiʼ nin ti lugar para guidxélacabe guendaró purtiʼ zitu de ra nuucabe. Ora bidii Jesús cuenta zaqué ni la? gunabadiidxabe Felipe, purtiʼ de raqué laa: «Paraa chi sí nu ni go irá binni riʼ» (Juan 6:1-5).

9 Xiñee gunabadiidxaʼ Jesús ngue laabe yaʼ. Ñee purtiʼ qué ganna Jesús ximodo guidxela ni gó ca binni que la? Coʼ, cadi pur ngue diʼ ni. Yanna, xi pur bíʼnibe ni yaʼ. Apóstol Juan laaca nuu raqué, ne laa cayabi laanu xiñee: «Uníʼ be zaqué para guʼya si be xi na Felipe, purti laabe maca nanna be xi chi guni be» (Juan 6:6). Jesús rapa gana ganna pabiáʼ fe maʼ napa ca discípulo que. Ora gunabadiidxabe ngue la? cucaabe laacaʼ guiníʼ íquecaʼ de guendanagana que ne gusihuínnicaʼ pabiáʼ fe nápacaʼ lu poder stibe. Peru pur ni bicábicabe bisihuínnicabe huaxieʼruʼ riénecabe xi guiráʼ zanda guni Jesús ne poder stiʼ (biindaʼ Juan 6:7-9). Óraque biluíʼ Jesús laacabe zanda guni stale cosa dede ni qué ruxuiʼlúcabe. Xi bíʼnibe yaʼ. Bíʼnibe ti milagru para biyaanabe guiráʼ ca binni ni candaana que (Juan 6:10-13).

10-12. 1) Bisiene xiñee qué ñuni Jesús ni gunabaʼ gunaa de Grecia que laa nagueendaca. 2) Xi chiguidúʼyanu yanna.

10 Relatu riʼ racané laanu guiénenu xi zándaca guníʼ ique Jesús ora bizaaca sti cosa. Biyaanasibe guiráʼ binni que, bireenebe ca apóstol stibe zécabe ladu guiaʼ stiʼ Israel ne yendácabe guidxi Tiro ne Sidón. Raqué bidxiña ti gunaa de Grecia laacabe ne gunabaʼ gunaa que Jesús gusianda dxaapahuiiniʼ stiʼ. Qué nulabi diʼ Jesús gunaa que primé, peru cumu cadi cusaana de guinábabe ni Jesús la? gudxi laabe ca diidxaʼ riʼ: «Bidii lugar go ca baʼdu primeru, purti cadi jneza gaxha cabe pan xiiñi cabe para udii cabe biʼcuʼ» (Mar. 7:24-27).

11 Xiñee qué ñacané Jesús gunaa que nagueendaca yaʼ. Ñee cayuni Jesús zaqué para si guʼyaʼ xi gúnibe ne para gudii lugar laabe gusihuínnibe pa nápabe fe laa, cásica biʼniʼ né Felipe la? Neca qué gánnanu ximódopeʼ guníʼ Jesús ca diidxaʼ que, nánnanu qué nucaanáʼ diʼ laabe. Lu griegu biquiiñeʼ Jesús diidxaʼ «biʼcuhuiiniʼ» para cadi guniná laabe ora bisaca laabe maniʼ ca. Nga runi, zanda guininu cayúnibe cásica runi binni né xiiñiʼ. Nécapeʼ racalaʼdxiʼ binni ca guni ni canabaʼ xiiñiʼ laa la? qué zuni diʼ ni para si gusihuinni dxandíʼ zanda guni ni. Pa zacá ni, o pa coʼ la? ora bisihuinni gunaa que dxandíʼ napa fe, biʼniʼ Jesús ni gunábabe laa que (biindaʼ Marcos 7:28-30).

12 Guizáʼ risaca guiropaʼ relatu riʼ para laanu, purtiʼ racanécani laanu guiénenu ximódopeʼ riníʼ ique Cristu. Yanna guidúʼyanu ximodo zanda gacanécani laanu para guiene chaahuinu modo riníʼ ique Jiobá.

Dxi guniʼné Jiobá Moisés

13. Xi ribeendunu ora guiénenu modo riníʼ ique Jesús.

13 Ora riene chaahuinu modo riníʼ ique Jesús, jma nagueenda ziénenu xcaadxi relatu zeeda lu Biblia ni raca nagana para laanu guiénenu. Guiníʼ íquenu de ni gudxi Jiobá Moisés despué de biʼniʼ adorar ca israelita que ti yuzehuiiniʼ de oro: «Maʼ biiyaʼ guidxi riʼ, ne nácacabe ti guidxi ni nabé naguidxi xayanni. Yanna bidii lugar naa, guidxiicheniáʼ laacabe ne gunduuxeʼ laacabe, ne bidii lugar naa guneʼ de lii ti guidxi naroʼbaʼ» (Éxo. 32:9, 10).

14. Xi bicabi Moisés despué de binadiaga ca diidxaʼ guníʼ Jiobá.

14 Relatu ca caniʼruʼ sicaríʼ: «Bizulú bicuudxi Moisés lú Jiobá, Dios stiʼ ne guníʼ: “Xiñee guidxiichineluʼ xquídxiluʼ pue Jiobá, guidxi guleeluʼ de lu layú stiʼ Egipto ne stale poder ne naluʼ ni nadipaʼ. Xiñee ndiʼ guiníʼ ca egipciu: «Cá ique Dios cosa malu dxi gulee laacabe, para guuti laacabe lade ca dani ca ne para gunduuxeʼ laacabe de lu guidxilayú». Bisaana de guidxiichiluʼ ne bichaa ni cá íqueluʼ gúniluʼ xquídxiluʼ. Bietenalaʼdxiʼ de Abrahán, de Isaac ne de Israel ca xpínniluʼ, cani bidii stiidxaluʼ pur laca lii, ora guʼdxuʼ laacaʼ: «Zutaleʼ cani za de lii casi ca beleguí nuu guibáʼ, ne guidubi layú ni maʼ guniéʼ guicaatu riʼ zudieeʼ ni cani za de lii, ne dxandipeʼ zaca stícabe ni ne qué ziuu dxi chuʼ tu gaxha ni laacabe”». Ne bizulú bichaa Jiobá ni cá ique guni xquidxi» (Éxo. 32:11-14). a

15, 16. 1) Xi bidii Jiobá lugar guni Moisés pur ca diidxaʼ gúdxibe laa. 2) Ximodo nga bichaa Jiobá ni cá ique guni.

15 Ñee dxandíʼ caquiiñeʼ Jiobá gabi Moisés laa guchaa modo riníʼ ique la? ¡Coʼ, cadi caquiiñeʼ diʼ gúnibe ni! Nécapeʼ gúdxibe Moisés xi cá íquebe gúnibe, peru qué ñábibe laa zúnibe ni, sínuque rápabe gana gúʼyabe xi riníʼ ique Moisés, cásica biʼniʼ Jesús né Felipe ne gunaa de Grecia que. Zeeda gácani casi ora nuxheleʼ Jiobá ti puertaʼ nezalube, ora bidii lugar guiniʼbe xi caníʼ íquebe. b Jiobá gulí Moisés para guiníʼ pur ca israelita ne biʼniʼ respetar puestu nápabe que. Xi guni Moisés yanna yaʼ. Ñee zadxiichibe pur ni cayuni ca binni que la? Ñee zábibe Jiobá jneza ngue guchaa guidxi Israel pur sti guidxi cubi ni gueeda de puru si binnilídxibe la?

16 Ni bicabi Moisés que bisihuínnini nápabe fe Jiobá ne runi crebe zuni ni jneza. Cadi bíʼnidibe ni bizéʼtenu ca para gúʼyabe xi zanda guicaabe, sínuque bisihuínnini racaláʼdxibe ganna binni naca Jiobá ti Dios ni runi ni jneza. Zacá bisihuínnibe riene chaahuibe «xi riníʼ ique» Jiobá, o modo ruuyaʼ ni cayaca que (1 Cor. 2:16). Xi biʼniʼ Jiobá óraque yaʼ. Cumu caʼruʼ quíxhebe gaca ni guniʼbe que la? relatu stiʼ Biblia na «bizulú bichaa Jiobá ni cá ique» guni que. Lu hebreu zanda guininu riníʼ ca diidxaʼ ca maʼ qué ñeedané diʼ Jiobá guendananá ni cá ique guedané luguiáʼ guidxi que.

Dxi guniʼné Jiobá Abrahán

17. Ximodo bisihuinni Jiobá qué nidxiichiné Abrahán.

17 Guidúʼyanu sti relatu ni caníʼ ximodo bidii Jiobá lugar sti xpinni gusihuinni napa fe laabe ne runi cré zúnibe ni jneza. Gúcani dxi gudxi Jiobá Abrahán chigunitilú Sodoma. Dxi que xhono biaje bidii Jiobá lugar laabe guinabadiidxabe laa de ni chiguni que. Dede gudxíʼbabe ridxi ne guniʼbe: «¡Qué zanda diʼ guʼnuʼ zacá para guutiluʼ binni ni runi ni jneza ne binni malu, ne pur nga tobi si ni guizaaca binni ni runi ni jneza ne binni malu! Qué zanda diʼ guʼnuʼ zacá. Ñee qué zuni Juez stiʼ guidubi naca guidxilayú ni jneza la?» (Gén. 18:22-33).

18. Xi rizíʼdinu de modo guniʼné Jiobá Abrahán.

18 Xi rusiidiʼ relatu riʼ laanu de modo riníʼ ique Jiobá yaʼ. Nánnanu cadi caquiiñeʼ diʼ guinabadiidxaʼ Jiobá Abrahán para ganna xii nga ni jma jneza guni. Ñándaca nusiene Jiobá laabe dede primé que xi razón napa pur ni chiguni que. Peru ra bidii Jiobá lugar guinabadiidxaʼ Abrahán laa la? bidiibe tiempu laa para guʼyaʼ biaʼ si ngue ni chigúnibe ne guiene ximodo riníʼ íquebe. Ne para gacaneni Abrahán guiene pabiáʼ riá Jiobá binni ne jneza cani runi. Racá ridúʼyanu guniʼné Jiobá Abrahán casi ti xhamigu (Isa. 41:8; Sant. 2:23).

Xi rusiidiʼ cani laanu

19. Ximodo zanda chinándanu ejemplu stiʼ Job.

19 Xi maʼ bizíʼdinu de modo riníʼ ique Jiobá yaʼ. Para ganda guiénenu modo riníʼ íquebe, naquiiñeʼ gúʼndanu Biblia. Cadi jneza diʼ nga guni juzgarnu Jiobá pur modo ridúʼyanu ca cosa ca ne pur modo rábinu jma jneza ñácacani. Job guníʼ: «Cadi binni diʼ laabe casi naa, para guicabeʼ laabe, para chuudu nezalú juez» (Job 9:32). Ora maʼ cayénenu modo riníʼ ique Jiobá la? zaníʼ íquenu cásica guníʼ ique Job, laa guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «¡Laguuyaʼ! Ca ndiʼ nga ruaa ca neza stibe, ¡ne ti cosa huiiniʼ si nga ni huayunadiáganu de laabe! Peru tu zanda guiene pabiáʼ nadipaʼ ti rayu stibe yaʼ» (Job 26:14).

20. Xi naquiiñeʼ gúninu pa guidúʼndanu ti relatu ni cayaca nagana para laanu guiénenu.

20 Xi gúninu pa ora guidúʼndanu Biblia chindanu ti relatu ni cayaca nagana para guiénenu, jmaruʼ si pa cuzeeteni de modo riníʼ ique Jiobá yaʼ. Naquiiñeʼ guidúʼndanu jma de tema ca, pa nin zacá cadi cayene chaahuinu ni la? guidúʼyanu ni casi ti modo para gusihuínninu pabiáʼ fe nápanu. Cadi guiaandaʼ ndiʼ laanu, lu Biblia nuu textu ni rucaa laanu gusihuínninu runi crenu Jiobá ne lu ca guenda ni rusihuínnibe. Naquiiñeʼ gudiʼnu cuenta qué zanda diʼ guiénenu guiráʼ ni runi Jiobá (Ecl. 11:5). Zacá jma nagueenda zadúʼyanu jneza nga ca diidxaʼ guníʼ apóstol Pablu: «Nabé riene Dios, iruti ru nuu xpiaani biaʼ nuu xpiaani be, ne iruti ru riene biaʼ riene be. Qué zanda di ganna nu xi na xquenda biaani be nin guiene nu xi cayuni be. Casi cá lu Xquiʼchi be, ra na: Tu laa zanda ganna xi chi guni [Jiobá], o tu bisiene laabe. Zanda xa udíʼ nu laabe xiixa ne óraque ru cueza nu quixe be laanu pur ni bidíʼ nu que. Purti irá xixé zeeda de laabe, ne pur laabe nuu irá ni, ne para laabe. Ne qué ziuu dxi guiaana dxí de isaca be. Amén» (Rom. 11:33-36).

[Cani cá ñee yaza]

a Lu Números 14:11-20 zeeda sti relatu cásica laani.

b Caadxi binni ni nanna stale rusiénecaʼ ximódoruʼ zanda guiénenu diidxaʼ hebreu «bidii lugar naa» ni zeeda lu Éxodo 32:10. Zeeda gácani casi ora ñuni invitar Jiobá Moisés para guiníʼ pur guidxi que nezalube, purtiʼ ngue nga dxiiñaʼ stibe, o casi na sti relatu, para «guzuhuaabe lu brecha» ni cuxheleʼ laacabe (Sal. 106:23; Eze. 22:30). Pa zacá ni o pa coʼ la? ridúʼyanu napa Moisés derechu de gabi Jiobá xi riníʼ ique.

Rietenalaʼdxuʼ la?

• Xi zacané laanu para cadi guni juzgarnu cani runi Jiobá casi modo runi binni guidxilayú.

• Ora guiénenu guiráʼ ni biʼniʼ Jesús, ximodo zacané nga laanu gaca xhamígunu Jiobá.

• Xi rizíʼdinu de modo riníʼ ique Jiobá ora guidúʼndanu modo guníʼnebe Moisés ne Abrahán.

[Guendarinabadiidxaʼ stiʼ párrafo]

[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 5]

Xi rizíʼdinu de modo riníʼ ique Jiobá ora guidúʼndanu modo guníʼnebe Moisés ne Abrahán