Beno Landa na Kusosa Ntete “Lunungu na Yandi”

“[Yo yina, beno landa na kusosa ntete kimfumu ti lunungu na yandi, NW], ebuna yandi ta yika beno bima yina yonso.”​—MAT. 6:33.

1, 2. Lunungu ya Nzambi mesimbama na inki?

“YO YINA, beno landa na kusosa ntete kimfumu.” (Mat. 6:33, NW) Bubu yai Bambangi ya Yehowa kezabaka mbote lukebisu yai ya Yezu kupesaka na Disolo na yandi na zulu ya Ngumba. Na mambu yonso ya luzingu na beto, beto kesalaka ngolo sambu na kumonisa nde beto kezolaka Kimfumu mpi nde beto kevandaka na luzolo ya kukwikama na yo. Kansi beto fwete vila mpi ve kitini ya zole ya bangogo yai, disongidila, “ti lunungu na yandi.” Kusosa ntete lunungu ya Nzambi ketendula inki?

² Sambu yandi kele Ngangi, Yehowa kele ti nswa ya kutula minsiku sambu na mambu yina kele mbote mpi mbi. (Kus. 4:11) Kansi, lunungu ya Nzambi kele ve kimvuka ya bansiku ya kukonda zola mpi ya ngolo to lisiti ya kukonda nsuka ya bansiku mpi minsiku. Yo mesimbama na kimuntu ya Yehowa mpi na kikalulu na yandi ya nene ya lunungu kumosi na bikalulu na yandi yankaka ya nene ya zola, mayele, mpi ngolo. Yo yina, lunungu ya Nzambi kewakana ti luzolo mpi lukanu na yandi. Yo ketadila mpi mambu yina yandi kelombaka bantu yina kezolaka kusadila yandi.

3. (a) Kusosa ntete lunungu ya Nzambi ketendula inki? (b) Sambu na nki beto fwete kotila minsiku ya lunungu ya Yehowa?

³ Kusosa ntete lunungu ya Nzambi ketendula inki? Na bunkufi, yo ketendula kusala luzolo ya  Nzambi sambu na kusepedisa yandi. Kusosa lunungu na yandi ketadila mpi kuzinga na kuwakana ti minsiku na yandi ya kukuka kansi ve ti minsiku na beto mosi. (Tanga Roma 12:2.) Mutindu yai ya kuzinga ketadila mpenza bangwisana na beto ti Yehowa. Yo kele ve dyambu ya ketadila kulemfuka na bansiku na yandi sambu na boma ya kubaka ndola. Kansi, zola na beto sambu na Nzambi kepusaka beto na kusala kikesa sambu na kusepedisa yandi na kukotilaka minsiku na yandi, kansi ve na kutulaka minsiku na beto mosi. Beto kendimaka nde yai kele dyambu ya mbote ya kusala, Nzambi megangaka beto sambu na kusala mpenza dyambu yai. Bonso Yezu Kristu, Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi, beto fwete zola lunungu.​—Baeb. 1:8, 9.

4. Sambu na nki yo kele mfunu mingi na kusosa lunungu ya Nzambi?

⁴ Sambu na nki yo kele mfunu na kusosa lunungu ya Yehowa? Beto tadila dyambu yai: kumekama ya kisina yina kusalamaka na masamba ya Edeni kusimbamaka na dyambu ya ketadila kana Adami mpi Eva zolaka kundima nswa ya Yehowa ya kutula minsiku to ve. (Kuy. 2:17; 3:5) Sambu bo salaka ve mutindu yina, yo menatilaka beto bana na bo bampasi mpi lufwa. (Roma 5:12) Na ndambu yankaka, Ndinga ya Nzambi ketuba nde: “Muntu yina kelandaka lunungu ti ntima ya mbote tazwa luzingu, lunungu ti lukumu.” (Bing. 21:21, NW) Ee, kusosa ntete lunungu ya Nzambi kesalaka nde beto vanda na bangwisana ya mbote ti Yehowa, ebuna bangwisana yina kenataka na luguluku na beto.​—Roma 3:23, 24.

Kigonsa ya Kukuma Kudimona Muntu ya Lunungu

5. Inki kigonsa beto fwete buya?

⁵ Ntangu yandi sonikilaka Bakristu ya Roma, ntumwa Polo kubendaka dikebi na kigonsa mosi yina beto yonso fwete buya kana beto kezola kununga na kusosa ntete lunungu ya Nzambi. Polo kuzabisaka bampangi na yandi Bayuda nde: “Sambu mono keta kimbangi sambu na bo nde bo kele ti kikesa sambu na Nzambi; kansi ve na kuwakana ti nzayilu ya sikisiki; ya kyeleka, sambu bo mezaba ve lunungu ya Nzambi kansi bo kesosaka kutula lunungu na bo mosi, bo kezitisaka ve lunungu ya Nzambi.” (Roma 10:2, 3, NW) Na kutadila Polo, bansambidi yina kubakisaka ve lunungu ya Nzambi sambu bo vandaka kusosa kaka na kutula lunungu na bo mosi. *

6. Beto fwete buya nki kikalulu, mpi sambu na nki?

⁶ Mutindu mosi ya beto lenda bwa na mutambu yai kele na kumonaka kisalu ya beto kesadilaka Nzambi bonso nsaka ya kutesana, na kudifwanisaka ti bankaka. Nkadilu yai lenda nata beto kukonda mpasi na kukuma kuditudila ntima mingi na makuki na beto. Kansi, ya kyeleka, kana beto sala mutindu yina, yo tamonisa nde beto kevila lunungu ya Yehowa. (Gal. 6:3, 4) Kikuma ya mbote sambu na kusala dyambu ya mbote kele zola na beto sambu na Yehowa. Kumeka ata fyoti na kundimisa lunungu na beto mosi lenda monisa nde beto kezolaka ve Nzambi.​—Tanga Luka 16:15.

7. Inki mutindu Yezu kutubilaka dyambu ya ketadila kudimona muntu ya lunungu?

⁷ Yezu vandaka kudiyangisa sambu na bantu “yina vandaka kubanza nde bo kele bantu ya mbote, bayina vandaka mpi kusaula bantu yonso.” Yandi tubilaka dyambu ya ketadila kudimona muntu ya lunungu na kutaka kingana yai: “Kuvandaka na bantu zole, bo kwendaka na Nzo-Nzambi sambu na kusamba. Muntu mosi vandaka Mufarize, ebuna muntu ya nkaka vandaka kalaki yina ke futisaka bantu mpaku. Mufarize yina kwendaka kutelama mwa-ntama yandi mosi, ebuna yandi sambaka mutindu yai nde: ‘Nzambi, mono ke pesa nge mersi, sambu mono kele ve bonso bantu yonso yina kele bamiyibi, bantu ya luvunu ti bantu ya pite. Mono ke pesa nge mersi mpi sambu mono kele ve bonso kalaki yai ya mpaku. Na konso mposo mono ke buyaka kudia mbala zole sambu na kusamba nge; bima yonso ya mono ke bakaka mono ke kabisaka yo na ndambu kumi, ebuna ndambu mosi mono ke pesaka nge makabu.’ Ebuna kalaki yina ya mpaku telamaka ka yandi mwa-ntama fioti. Yandi vandaka kumona mpila ve ya kutala na zulu. Kansi yandi vandaka kubula na ntulu na yandi sambu na kusonga mawa na yandi. Yandi vandaka kutuba nde: ‘Nzambi, wila mono mawa, sambu  mono kele muntu ya masumu.’” Yezu kusukisaka na kutubaka nde: “Mono ke tubila beno nde ntangu kalaki yai ya mpaku vutukaka na nzo na yandi Nzambi ndimaka yandi, kansi yandi ndimaka Mufarize yina ve. Sambu Nzambi ta kulumusa bantu yina yonso ke kudinangulaka, ebuna yandi ta nangula bayina yonso ke kudikulumusaka.”​—Luka 18:9-14.

Kigonsa Yankaka​—Kukituka “Muntu ya Kuluta Lunungu”

8, 9. Kuvanda “muntu ya kuluta lunungu” ketendula inki, mpi yo lenda nata beto na kusala inki?

⁸ Bo ketubila kigonsa yankaka ya beto fwete buya na Longi 7:16: “Kukituka ve muntu ya kuluta lunungu, kudimonisa mpi ve ya kuluta mayele. Sambu na nki nge tanata mpasi na zulu na nge mosi?” (NW) Nsoniki ya kupemama ya Biblia kulandaka na kutuba, mutindu beto kemona yo na verse 20, sambu na kupesa kikuma ya kubuya nkadilu ya mutindu yina: “Ke na muntu ve awa na nsi-ntoto ke salaka mambu yonso mbote konso ntangu ata kifu ve.” Muntu yina kekumaka “muntu ya kuluta lunungu” ketulaka bansiku na yandi mosi na yina metala mambu ya lunungu mpi yandi kesambisaka bankaka na bansiku yango. Kansi, yandi kebakisaka ve nde na kusalaka mpidina, yandi ke na kutombula minsiku na yandi na zulu ya minsiku ya Nzambi mpi na mutindu yina yandi kemonisaka nde yandi kele ve na lunungu na meso ya Nzambi.

⁹ Kuvanda “muntu ya kuluta lunungu,” to mutindu bambalula yankaka ya Biblia ketubaka, kuvanda “muntu ya mbote mingi-mingi,” lenda nkutu kupusa beto na kutula ntembe na mutindu yina Yehowa ketwadisaka mambu. Kansi, beto fwete vila ve nde, kana beto kendima ve nde badesizio ya Yehowa kele mbote, ya kyeleka beto keyantika na kutula minsiku na beto mosi ya lunungu na zulu ya minsiku ya Yehowa. Yo kele bonso nde beto ketula Yehowa na tribinale mpi kesambisa yandi na nsadisa ya minsiku na beto mosi ya ketadila mambu ya mbote mpi ya mbi. Kansi, Yehowa kele muntu yina kele ti nswa ya kutula minsiku ya ketadila lunungu, kansi beto ve.​—Roma 14:10.

10. Na mbandu ya Yobi, inki lenda pusa beto na kusambisa Nzambi?

¹⁰ Ata beto mezaba nde ata muntu mosi ve na kati na beto tazola kusambisa Nzambi na luzolo yonso, nkadilu na beto ya kukonda kukuka lenda pusa beto na kusala mutindu yina. Dyambu yai lenda salama kukonda mpasi ntangu beto kemona dyambu mosi yina beto keyindula nde yo kele ve ya lunungu to kana beto mosi kekutana ti bampasi. Ata muntu ya kwikama Yobi kusalaka kifu yai. Biblia kutubaka nde na luyantiku Yobi vandaka “kusamba Nzambi, yandi vandaka kulanda luzolo ya Nzambi na luzingu na yandi. Yandi vandaka mpi muntu ya mbote, yandi vandaka kuzola ve kusala mambu ya mbi.” (Yobi 1:1) Kansi na nima bampasi mingi kubwilaka Yobi, mpi yandi monaka nde yo vandaka kukonda lunungu. Mambu yai kupusaka Yobi na kutuba “nde yandi me salaka mbi ve.” (Yobi 32:1, 2) Yo lombaka nde bo sungika bangindu ya Yobi. Yo yina, beto fwete yituka ve kana bantangu yankaka, beto lenda kutana ti mambu yina Yobi kukutanaka na yo. Kana dyambu yai kusalama, inki lenda sadisa beto na kusoba bangindu na beto?

Ntangu Yonso Beto Kezabaka Ve Mambu Yonso

11, 12. (a) Kana beto keyindula nde dyambu mosi kele ya kukonda lunungu, inki beto fwete vila ve? (b) Sambu na nki bantu yankaka lenda mona nde kingana ya bansadi yina kusalaka na bilanga ya vinu yina Yezu kupesaka ketubila dyambu mosi ya kukonda lunungu?

¹¹ Kima ya ntete ya kuyibuka kele nde ntangu yonso beto kezabaka ve mambu yonso. Yo vandaka  mutindu yina na mbandu ya Yobi. Yandi zabaka ve balukutakanu ya bana ya Nzambi, bawanzyo, yina kusalamaka na zulu kisika Satana kufundaka yandi na luvunu yonso. (Yobi 1:7-12; 2:1-6) Yobi kubakisaka ve nde Satana muntu kuvandaka na kisina ya bampasi na yandi. Ya kyeleka, beto mezaba mpenza ve kana Yobi kuzabaka Satana mbote-mbote! Yo yina, yandi kusamaka na kuyindula nde Nzambi muntu kuvandaka na kisina ya bampasi na yandi. Ee, yo kele pete na kubaka bangindu ya mbi ntangu beto mezaba ve mambu yonso.

¹² Mu mbandu, beto tadila kingana ya bansadi yina kusalaka na bilanga ya vinu yina Yezu kupesaka. (Tanga Matayo 20:8-16.) Awa Yezu ketubila munkwa-bilanga yina kefuta bansadi na yandi yonso mbongo kiteso mosi, yo vanda bayina kusalaka kilumbu ya mvimba to kaka ngunga mosi. Inki mutindu nge ketadila dyambu yai? Keti yo kemonana kukonda lunungu? Ziku nge kekuditula mbala mosi na kisika ya bansadi yina kusalaka kilumbu ya mvimba na nsi ya ntangu ya ngolo. Ya kyeleka yo fwanaka nde bo futa bo mbongo mingi! Kana beto tadila mambu ti mabanza yai, beto lenda mona bonso nde munkwa-bilanga kele kukonda zola mpi kukonda lunungu. Ata nkutu mvutu ya yandi pesaka bansadi yina kubokutaka lenda monana bonso nde yandi sadilaka kiyeka na yandi na mutindu ya mbi. Kansi keti beto mezaba mambu yonso?

13. Inki mabanza yankaka beto lenda sadila na kingana ya bansadi yina kusalaka na bilanga ya vinu yina Yezu kupesaka?

¹³ Bika beto tadila kingana yai ti mabanza yankaka. Ntembe kele ve nde munkwa-bilanga ya kingana yai kubakisaka nde yo vandaka kulomba nde babakala yai yonso kudisa mabuta na bo. Na bilumbu ya Yezu, bo vandaka kufuta bansadi ya bilanga na kutadila kisalu ya konso kilumbu. Mabuta na bo vandaka kutula ntima na mbongo yina bo vandaka kufuta bo konso kilumbu. Ti dyambu yai na mabanza, yindula bantu yina munkwa-bilanga kumonaka na bangunga ya nsuka ya kilumbu mpi bayina kusalaka kaka ngunga mosi. Ziku bo zolaka kukuka ve kudisa mabuta na bo ti salere ya ngunga mosi mpamba; kansi, bo vandaka ti luzolo ya kusala mpi bo vingilaka kilumbu ya mvimba nde muntu mosi kubaka bo na kisalu. (Mat. 20:1-7) Kana bo zwaka ve dibaku ya kusala kilumbu ya mvimba, yo vandaka ve foti na bo. Kele ve ata ti nzikisa mosi ya kemonisa nde bo sosaka kubuya kusala na luzolo yonso. Yindula kana yo lombaka nde nge vingila kilumbu ya mvimba, mpi nge kezaba nde bantu yankaka ketula ntima na mbongo yina nge tazwa na kilumbu yina. Nge tavanda mpenza na ntonda na kuzwa mwa kisalu​—mpi nge tayituka mpenza na kubaka mbongo ya kufwana sambu na kudisa dibuta na nge!

14. Inki dilongi ya mfunu beto kebaka na kingana ya bilanga ya vinu?

¹⁴ Ntangu yai bika beto tadila mambu yina munkwa-bilanga kusalaka. Yandi futaka ve ata muntu mosi mbongo fyoti. Kansi, yandi sadilaka bansadi yonso mambu bonso bantu yina vandaka ti nswa ya kuzwa mbongo sambu na kudisa mabuta na bo. Sambu bantu ya kisalu kuvandaka mingi, munkwa-bilanga lendaka kusadila dibaku yina sambu na kufyotuna salere na bo. Kansi yandi salaka yo ve. Bansadi na yandi yonso kuvutukaka na nzo ti mbongo ya kufwana sambu na kudisa mabuta na bo. Kutadila mambu yai ya ngika lenda soba mutindu na beto ya kutadila mambu ya yandi salaka. Desizio na yandi kuvandaka  ya zola mpi yo vandaka ve mutindu ya mbi ya kusadila kiyeka. Inki dilongi beto lenda baka? Kutadila kaka mwa mambu fyoti lenda pusa beto na kubaka bangindu ya mbi. Ya kyeleka, kingana yai kemonisa bunene ya lunungu ya Nzambi, yina mesimbama ve kaka na bansiku mpi yina kelandaka ve kaka mambu yina mefwana sambu na bantu.

Bangindu na Beto Lenda Vanda ya Kubeba to ti Bandilu

15. Sambu na nki mutindu na beto ya kutadila mambu yina kele lunungu lenda vanda ya kubeba to ti bandilu?

¹⁵ Dyambu ya zole ya kuyibuka ntangu beto mekutana ti dyambu mosi ya kemonana ya kukonda lunungu kele nde bangindu na beto lenda vanda ya kubeba to ti bandilu. Kukonda kukuka, bangindu ya mbi, to kisika ya beto yelaka lenda bebisa bangindu na beto. Bangindu na beto kevandaka mpi ti bandilu sambu beto kekukaka ve kubakisa bikuma ya kepusaka bantu na kusala mambu mpi beto kezabaka ve mambu yina kevandaka mpenza na ntima na bo. Kansi Yehowa ti Yezu kele ve ti bandilu ya mutindu yai.​—Bing. 24:12; Mat. 9:4; Luka 5:22.

16, 17. Ziku sambu na nki Yehowa kusadilaka ve nsiku na yandi ya ketadila bizumba ntangu Davidi ti Batsheba kusumukaka?

¹⁶ Bika beto tadila disolo ya bizumba ya Davidi ti Batsheba. (2 Sam. 11:2-5) Na kutadila Nsiku ya Moize, yo lombaka nde bo fwa bo. (Levi 20:10; Kul. 22:22) Ata Yehowa kupesaka bo ndola, yandi sadilaka ve nsiku na yandi mosi. Keti Yehowa kusalaka mambu kukonda lunungu? Keti yandi monisaka kikalulu ya kupona-pona sambu na Davidi mpi kufwaka minsiku na yandi mosi ya lunungu? Batangi yankaka ya Biblia meyindulaka mutindu yina.

¹⁷ Kansi, Yehowa kupesaka nsiku yai ya ketadila bizumba na bazuzi ya kukonda kukuka, bayina lendaka ve kutanga mambu yina kele na ntima ya bantu. Ata bo vandaka ti bandilu, nsiku yai vandaka kusadisa bo na kusambisa bantu mbala na mbala na mutindu mosi. Na ndambu yankaka, Yehowa lenda tanga mambu yina kele na ntima ya bantu. (Kuy. 18:25; 1 Bans. 29:17) Yo yina, beto fwete vingila ve nde Yehowa kulanda kaka nsiku yina yandi salaka sambu na bazuzi ya kukonda kukuka. Kana yo vandaka mutindu yina, keti yo zolaka ve kuvanda bonso kupusa na ngolo muntu mosi ya kemonaka mbote na kulwata maneti yina bo mesalaka sambu na kubelusa meso ya muntu yina kemonaka mbote ve? Yehowa lendaka kutanga mambu yina vandaka na ntima ya Davidi ti ya Batsheba mpi kumona kubalula ntima na bo ya masonga. Sambu yandi tadilaka mambu ya mutindu yai, yandi sambisaka bo na kuwakana ti mambu yango, na mutindu ya mawa mpi ya zola.

Landa na Kusosa Lunungu ya Yehowa

18, 19. Inki tasadisa beto na kusambisa ve ata fyoti Yehowa na minsiku na beto mosi ya lunungu?

¹⁸ Yo yina, kana bantangu yankaka beto mona dyambu mosi yina kepusa beto na kuyindula nde Yehowa kesala mambu kukonda lunungu​—yo vanda beto metanga yo na disolo mosi ya Biblia to beto kekutana ti yo na luzingu na beto mosi​—bika nde beto sambisa ve Nzambi na minsiku na beto mosi ya lunungu. Yibuka nde ntangu yonso beto kezabaka ve mambu yonso mpi nde bangindu na beto lenda vanda ya kubeba to ti bandilu. Kuvila ve nde “makasi ya muntu kelungisaka ve lunungu ya Nzambi.” (Yak. 1:19, 20, NW) Na mutindu yai, ntima na beto ‘tawila ve Mfumu Nzambi makasi.’​—Bing. 19:3.

¹⁹ Bonso Yezu, bika ntangu yonso beto ndima nde Yehowa mpamba kele ti nswa ya kutula minsiku ya ketadila mambu yina kele ya lunungu mpi ya mbote. (Mar. 10:17, 18) Sala ngolo na kubaka “nzayilu ya sikisiki” ya minsiku na yandi. (Roma 10:2, NW; 2 Tim. 3:7, NW) Kana beto ndima minsiku yai mpi kuwakanisa luzingu na beto ti luzolo ya Yehowa, beto tamonisa nde beto kesosaka ntete “lunungu na yandi.”​—Mat. 6:33, NW.

[Noti na Nsi ya Lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• Sambu na nki yo kele mfunu na kusosa lunungu ya Yehowa?

• Tanga bigonsa zole ya beto fwete buya.

• Inki mutindu beto lenda sosa ntete lunungu ya Nzambi?

[Bangyufula ya Kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 17]

Inki dilongi beto kebaka na kingana ya Yezu ya babakala zole yina kusambaka na tempelo?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 18]

Keti yo vandaka kukonda lunungu mutindu bo futaka bansadi yina kuyantikaka kisalu na ngunga ya 11 kiteso mosi ti bayina kusalaka kilumbu ya mvimba?