Hambetani Mi Lava “Ku Lulama Ka Yena” Ku Sungula

“Kutani, hambetani mi lava mfumo ni ku lulama ka yena ku sungula, xisweswo swilo leswin’wana hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.”—MAT. 6:33.

1, 2. Ku lulama ka Xikwembu i yini, naswona ku sekeriwe eka yini?

“KUTANI, hambetani mi lava mfumo . . . ku sungula.” (Mat. 6:33) Timbhoni ta Yehovha namuntlha ti xi tiva kahle xitsundzuxo xexo lexi vuriweke hi Yesu Kreste eDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni. Loko hi endla nchumu wun’wana ni wun’wana evuton’wini bya hina, hi tikarhatela ku kombisa leswaku ha wu rhandza Mfumo wolowo naswona hi lava ku tshembeka eka wona. Kambe hi fanele hi tlhela hi tsundzuka xiyenge xa vumbirhi xa xiga lexi, lexi nge “ni ku lulama ka yena.” Ku lulama ka Xikwembu i yini naswona swi vula yini ku ku lava ku sungula?

² Marito ya ririmi ro sungula ya “ku lulama” ma nga tlhela ma hundzuluxeriwa ma va “vululami” kumbe “ku tshembeka.” Hikwalaho, ku lulama ka Xikwembu ka tshembeka hi ku ya hi milawu ya xona. Leswi Yehovha a nga Muvumbi, u ni mfanelo yo veka milawu ya leswinene ni leswo biha, ya leswi lulameke ni leswi hoxeke. (Nhlav. 4:11) Hambiswiritano, ku lulama ka Xikwembu a hi milawu yo tala yo tika leyi nga hundzukiki. Kambe, ku sekeriwe eka vumunhu bya Yehovha ni le ka mfanelo ya yena leyikulu ya vululami, swin’we ni timfanelo tin’wana letikulu ku nga rirhandzu, vutlhari ni matimba ya yena. Hikwalaho, ku lulama ka Xikwembu ku fambisana ni ku rhandza ka xona ni xikongomelo xa xona. Ku katsa  leswi xi swi languteleke eka lava navelaka ku xi tirhela.

3. (a) Swi vula yini ku lava ku lulama ka Xikwembu ku sungula? (b) Ha yini hi hanya hi milawu leyi lulameke ya Yehovha?

³ Swi vula yini ku lava ku lulama ka Xikwembu ku sungula? Swi vula ku endla ku rhandza ka Xikwembu leswaku hi xi tsakisa. Ku lava ku lulama ka xona swi katsa ku ringeta ku hanya hi milawu ya xona leyi hetisekeke ku nga ri ya hina vini. (Hlaya Varhoma 12:2.) Ku hanya hi ndlela leyi swi katsa vuxaka bya hina na Yehovha. A swi vuli ku yingisa milawu ya yena hikwalaho ko chava ku xupuriwa. Ematshan’weni ya sweswo, ndlela leyi hi rhandzaka Xikwembu ha yona yi hi susumetela ku tikarhatela ku xi tsakisa hi ku hanya hi milawu ya xona, ku nga ri ku tivekela milawu ya hina vini. Ha swi xiya leswaku lowu i nchumu lowunene lowu hi faneleke hi wu endla, lowu hi vumberiweke ku wu endla. Hi fanele hi rhandza ku lulama ku fana na Yesu Kreste, Hosi ya Mfumo wa Xikwembu.—Hev. 1:8, 9.

4. Ha yini swi ri swa nkoka swinene ku lava ku lulama ka Xikwembu?

⁴ Ku lava ku lulama ka Yehovha i swa nkoka ku fikela kwihi? Anakanya hi mhaka leyi: Ndzingo wo sungula wa le ntangeni wa Edeni a wu sekeriwe emhakeni ya loko Adamu na Evha a va ta titsongahatela mfanelo ya Yehovha yo veka milawu kumbe e-e. (Gen. 2:17; 3:5) Ku tsandzeka ka vona ku titsongahata swi endle leswaku hina vatukulu va vona hi xaniseka hi tlhela hi fa. (Rhom. 5:12) Hi hala tlhelo, Rito ra Xikwembu ri ri: “Loyi a lavaka ku lulama ni musa wa rirhandzu u ta kuma vutomi, ku lulama ni ku vangama.” (Swiv. 21:21) Ku lava ku lulama ka Xikwembu ku sungula swi endla leswaku hi va ni vuxaka lebyi tsakisaka na Yehovha, lebyi nga ta endla leswaku hi ponisiwa.—Rhom. 3:23, 24.

Khombo Ra Ku Tiendla Lava Lulameke

5. Hi rihi khombo leri hi faneleke hi ri papalata?

⁵ Loko muapostola Pawulo a tsalela Vakreste va le Rhoma, u vulavule ngopfu hi khombo leri hinkwerhu hi faneleke hi ri papalata leswaku hi ta kota ku lava ku lulama ka Xikwembu ku sungula. Loko Pawulo a vulavula hi Vayuda-kulobye, u te: “Ndzi mbhoni ya vona leswaku va xi hisekela Xikwembu; kambe ku nga ri hikwalaho ka vutivi lebyi kongomeke; hikuva, hikwalaho ka leswi va nga ku tiviki ku lulama ka Xikwembu, kambe va lavaka ku simeka ku lulama ka vona vini, a va tivekanga ehansi ka ku lulama ka Xikwembu.” (Rhom. 10:2, 3) Hi ku ya hi Pawulo, vagandzeri volavo a va nga swi twisisi leswi ku lulama ka Xikwembu a ku vula swona hikuva a va khomekile swinene va ringeta ku simeka ku lulama ka vona vini. *

6. Hi rihi langutelo leri hi faneleke hi ri papalata, naswona ha yini?

⁶ Ndlela yin’wana leyi hi nga welaka entlhan’wini lowu ha yona i ku teka ntirho lowu hi wu endlelaka Xikwembu hi wu ringanisa ni wa van’wana. Vonelo ro tano ri nga endla leswaku hi tshemba vuswikoti bya hina ku tlula mpimo. Kambe, loko ho endla tano hakunene, hi ta va hi rivala ku lulama ka Yehovha. (Gal. 6:3, 4) Nchumu lowunene lowu faneleke wu hi susumetela ku endla swilo leswi faneleke i ndlela leyi hi rhandzaka Yehovha ha yona. Matshalatshala wahi ni wahi lawa hi nga ma endlaka leswaku hi tikombisa hi ri lava lulameke ma nga endla leswaku swi nga pfuni nchumu loko hi vula leswaku ha n’wi rhandza.—Hlaya Luka 16:15.

7. Yesu u xi hlamusele njhani xiphiqo xa ku tiendla la lulameke?

⁷ Yesu a a karhateka hi lava “a va titshemba leswaku va lulamile, lava a va teka lavan’wana va nga ri nchumu.” U hlamusele xifaniso lexi landzelaka leswaku a kombisa xiphiqo xa ku tiendla la lulameke, a ku: “Vavanuna vambirhi va tlhandlukela etempeleni va ya khongela, un’wana a ri Mufarisi kasi un’wanyana a ri muluvisi. Mufarisi a yima, a sungula ku khongela hi mbilu a vula swilo leswi, a ku, ‘Xikwembu xanga, ndza ku nkhensa hikuva a ndzi fani ni vanhu lavan’wana, vadyeleri, lava nga lulamangiki, vaoswi, kumbe hambi ku ri muluvisi loyi. Ndzi titsona swakudya kambirhi hi vhiki, ndzi nyikela vukhume  bya swilo hinkwaswo leswi ndzi swi kumaka.’ Kambe muluvisi loyi a a yime ekule, a a nga swi rhandzi hambi ku tlakusela mahlo yakwe etilweni, kambe a a tshamela ku tiba xifuva xa yena, a ku, ‘Xikwembu xanga, vana ni nsovo eka mina ndzi nga mudyohi.’” Yesu u gimete hi ku: “Ndza mi byela, Wanuna loyi u rhelele ekaya rakwe a vuriwe la lulameke ku tlula munhu loyi un’wana; hikuva un’wana ni un’wana loyi a titlakusaka u ta tsongahatiwa, kambe loyi a titsongahataka u ta tlakusiwa.”—Luka 18:9-14.

Khombo Rin’wana I Ku Va Lava “Lulameke Ku Tlula Mpimo”

8, 9. Swi vula yini ku va lava “lulameke ku tlula mpimo” naswona swi nga hi susumetela ku endla yini?

⁸ Khombo rin’wana leri hi faneleke hi ri papalata ri hlamuseriwe eka Eklesiasta 7:16: “U nga vi la lulameke ku tlula mpimo, hambi ku ri ku vonakala u tlharihe ku tlurisa. Ha yini u fanele u tilovisa?” Kutani mutsari yoloye wa Bibele la huhuteriweke u ye emahlweni a hi nyika xivangelo xo papalata langutelo ro tano, hilaha swi hlamuseriweke hakona eka ndzimana 20: “Hikuva a nga kona munhu la lulameke emisaveni la hambetaka a endla leswinene naswona a nga dyohiki.” Munhu la “lulameke ku tlula mpimo” u tivekela milawu yakwe ya ku lulama a tlhela a avanyisa van’wana hi yona. Kambe, a nga swi xiyi leswaku loko a endla tano, u veka milawu yakwe ehenhla ka milawu ya Xikwembu xisweswo a va la nga lulamangiki ematihlweni ya Xikwembu.

⁹ Ku va lava “lulameke ku tlula mpimo” swi nga endla leswaku hi kanakana ndlela leyi Yehovha a endlaka swilo ha yona. Kambe, hi fanele hi tsundzuka leswaku loko hi kanakana loko swiboho swa Yehovha swi ri swinene, entiyisweni hi va hi sungula ku veka milawu ya hina ya ku lulama ehenhla ka ya Yehovha. Swi fana ni loko hi tengisa Yehovha kutani hi n’wi avanyisa hi milawu ya hina ya leswinene ni leswo biha. Kambe Yehovha hi yena a nga ni mfanelo yo veka milawu ya ku lulama, ku nga ri hina!—Rhom. 14:10.

10. Ku fana ni le mhakeni ya Yobo, i yini leswi nga ha hi endlaka hi avanyisa Xikwembu?

¹⁰ Hambileswi a nga riki kona ni un’we wa hina la lavaka ku avanyisa Xikwembu hi vomu kambe ku nga hetiseki ka hina ku nga endla leswaku hi xi avanyisa. Leswi swi nga endleka hi ku olova loko hi vona nchumu wo karhi lowu hi wu tekaka wu nga fanelanga kumbe loko hi ri emaxangwini. Hambi ku ri Yobo wanuna wo tshembeka u xi endlile xihoxo lexi. Yobo u tshame a hlamuseriwa tanihi munhu loyi a a “pfumala xisandzu naswona a a lulamile, a a chava Xikwembu, a a fularhela leswo biha.” (Yobo 1:1) Kambe Yobo u humelele hi makhombo yo tala lawa a a vona swi nga fanelanga leswaku ma n’wi humelela. Leswi swi endle leswaku Yobo a vula leswaku “moya-xiviri wakwe wu lulamile ematshan’weni ya Xikwembu.” (Yobo 32:1, 2) Yobo a a fanele a lulamisa vonelo rakwe. Hikwalaho a hi fanelanga hi hlamala loko minkarhi yin’wana hi tikuma hi ri exiyin’weni lexi fanaka. Loko hi tikuma hi ri exiyin’weni xexo, i yini lexi nga hi pfunaka ku lulamisa mianakanyo ya hina leyi hoxeke?

A Hi Minkarhi Hinkwayo Hi Tivaka Vuxokoxoko Hinkwabyo

11, 12. (a) Loko hi vona onge nchumu wo karhi a wu endliwanga hi ndlela leyi faneleke, i yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka? (b) Ha yini munhu un’wana a nga ha anakanyaka leswaku xifaniso xa Yesu xa vatirhi va le nsin’wini ya vhinya a xi kombisi ku anakanyela van’wana?

¹¹ Nchumu wo sungula lowu hi faneleke hi wu tsundzuka hileswaku a hi minkarhi hinkwayo hi tivaka vuxokoxoko hinkwabyo. A swi ri tano ni le ka Yobo. A a nga tivi nchumu malunghana ni tinhlengeletano  leti vana va Xikwembu lava nga tintsumi va veke na tona etilweni, laha Sathana a n’wi hehleke. (Yobo 1:7-12; 2:1-6) Kahle-kahle Yobo a a nga swi xiyi leswaku swiphiqo swa yena a swi vanga hi Sathana. Entiyisweni, a hi tiyiseki leswaku Yobo a a swi tiva leswaku a a ri mani Sathana! Hikwalaho, hi xihoxo a a anakanya leswaku swiphiqo swakwe a swi vangiwa hi Xikwembu. Swa olova ku endla swiboho leswi hoxeke loko hi nga tivi vuxokoxoko hinkwabyo.

¹² Hi xikombiso, anakanya hi xifaniso xa Yesu xa vatirhi va le nsin’wini ya vhinya. (Hlaya Matewu 20:8-16.) Exifanisweni xexo Yesu u vulavule hi n’wini wa nsimu loyi a hakeleke vatirhi vakwe hinkwavo mali leyi ringanaka, ku nga khathariseki leswaku va tirhe siku hinkwaro kumbe awara yin’we. U titwa njhani hi mhaka yoleyo? Xana swi vonaka swi fanerile leswi n’wini wa nsimu a nga swi endla? Kumbexana u va twela vusiwana vatirhi lava tirheke siku hinkwaro va vavuriwa hi dyambu. U nga ha vona onge a va fanele va hakeriwa mali yo tala! Hikwalaho ka sweswo, u nga ha vona onge n’wini wa nsimu u na nsele naswona a nga anakanyeli. Hambi ku ri ndlela leyi a va hlamuleke ha yona vatirhi lava rileke hi muholo wa vona, yi nga vonaka onge a a tirhisa vulawuri hi ndlela yo biha. Kambe, xana hi tiva vuxokoxoko hinkwabyo?

13. Hi byihi vuxokoxoko byin’wana bya xifaniso xa Yesu xa vatirhi va le nsin’wini lebyi hi nga byi kambisisaka?

¹³ A hi kambisiseni vuxokoxoko byin’wana bya xifaniso lexi. A swi kanakanisi leswaku n’wini wa nsimu eka xifaniso lexi u swi xiyile leswaku vavanuna lava hinkwavo a va fanele va wundla mindyangu ya vona. Enkarhini wa Yesu, vatirhi va le masin’wini a va holeriwa siku ni siku. Mindyangu ya vona a yi titshege hi miholo leyi a va yi kuma siku ni siku. Ehleketa hi xiyimo xa vatirhi lava n’wini wa nsimu a va tholeke nindzhenga, lava nga lo tirha awara yin’we ntsena. Kumbexana a va nga ta swi kota ku wundla mindyangu ya vona hi miholo ya awara yin’we; kambe a va tiyimiserile ku tirha naswona a va yime siku hinkwaro leswaku va ta thoriwa. (Mat. 20:1-7) A ku nga ri xihoxo xa vona leswi va nga tirhangiki siku hinkwaro. A ku na nchumu lowu kombisaka leswaku a va nga swi lavi ku tirha. A hi nge a wu boheka ku rindza siku hinkwaro, u ri karhi u swi tiva leswaku ku ni vanhu lava titshegeke hi muholo lowu u nga ta wu hola siku rero. A swi ta ku tsakisa swinene ku kuma ntirho siku rero naswona a swi ta ku hlamarisa ku hola muholo lowu ringaneke leswaku u ta wundla ndyangu wa wena!

14. Hi yihi dyondzo ya nkoka leyi hi yi dyondzaka exifanisweni xa le nsin’wini ya vhinya?

¹⁴ Sweswi a hi tlheleni hi kambisisa swiendlo swa n’wini wa nsimu. A nga kona munhu loyi a nga n’wi holela mali yitsongo. Kambe, u holele vatirhi hinkwavo leswaku va ta kota ku tiwundla va tlhela va wundla ni mindyangu ya vona. Hambileswi n’wini wa nsimu a ri ni vatirhi vo tala, a nga va dyelelanga. Vatirhi va yena hinkwavo va muke va ri ni muholo lowu eneleke wo wundla mindyangu ya vona. Loko hi anakanyisisa hi vuxokoxoko lebyi lebyi engetelekeke hi nga ha cinca ndlela leyi hi swi tekaka ha yona swiendlo swa n’wini wa nsimu. Xiboho xa yena a a xi kombisa rirhandzu naswona a a nga tirhisi vulawuri hi ndlela yo biha. Hi nga dyondza yini emhakeni leyi? Hi nga dyondza leswaku loko hi nga tivi vuxokoxoko hinkwabyo hi nga hetelela hi endle xiboho lexi hoxeke. Hakunene, xifaniso lexi xi kandziyisa  leswaku ku lulama ka Xikwembu ku tlakuke swinene, naswona a ku titsheganga hi swilo swo karhi swa le nawini kumbe swilo leswi endliwaka hi langutelo ra munhu ntsena.

Ndlela Leyi Hi Vonaka Swilo Ha Yona Yi Nga Ha Va Yi Soholotiwile

15. Ha yini mavonelo ya hina malunghana ni ndlela leyi swilo swi faneleke swi endliwa ha yona ma nga ha vaka ma soholotiwile?

¹⁵ Xivangelo xa vumbirhi lexi hi faneleke hi xi tsundzuka loko hi langutane ni xiyimo lexi tikombaka xi nga fanelanga hi leswaku ndlela leyi hi vonaka swilo ha yona yi nga ha va yi soholotiwile. Yi nga ha soholotiwa hi ku nga hetiseki, xihlawuhlawu kumbe ndhavuko lowu hi humaka eka wona. Tlhandlakambirhi, a hi swi koti ku vona leswaku i yini lexi susumeteleke munhu ku endla nchumu wo karhi kumbe ku vona lexi nga embilwini yakwe hakunene. Ku hambana ni sweswo, Yehovha na Yesu a va na kona ku tsana koloko.—Swiv. 24:12; Mat. 9:4; Luka 5:22.

16, 17. Ha yini Yehovha a nga wu tirhisanga nawu wakwe wa loko munhu a endle vuoswi hi nkarhi lowu Davhida a endleke vuoswi na Bati-xeba?

¹⁶ A hi kambisiseni mhaka ya Davhida loko a ta endla vuoswi na Bati-xeba. (2 Sam. 11:2-5) Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, a va fanele va dlayiwile. (Lev. 20:10; Det. 22:22) Hambileswi Yehovha a va xupuleke, a nga wu tirhisanga nawu wakwe. Xana Yehovha a nga endlanga swilo hi ndlela leyi faneleke emhakeni leyi? Xana u kombise leswaku u rhandza Davhida swinene kutani a tlula milawu ya Yena leyi lulameke? Vahlayi van’wana va Bibele va vone onge swi tano.

¹⁷ Hambiswiritano, Yehovha a a nyike vaavanyisi lava nga hetisekangiki nawu lowu wa loko munhu a endle vuoswi, naswona a va nga swi koti ku vona leswi nga embilwini ya munhu. Hambileswi a va nga swi koti ku vona leswi nga embilwini ya munhu, nawu lowu wu endle leswaku va nga tshameli ku cinca ndlela leyi va avanyisaka ha yona. Kasi hi hala tlhelo, Yehovha u vona leswi nga etimbilwini. (Gen. 18:25; 1 Tikr. 29:17) Hikwalaho a hi fanelanga hi langutela leswaku Yehovha u ta lawuriwa hi nawu lowu a wu vekeleke vaavanyisi lava nga hetisekangiki. Loko a a lawuriwa hi wona, xana a swi nga ta fana ni ku sindzisa munhu la vonaka kahle leswaku a ambala manghilazi ya mahlo, lama endleriweke vanhu lava nga voniki kahle? Yehovha u swi vonile leswi a swi ri embilwini ya Davhida ni ya Bati-xeba kutani a swi xiya leswaku va hundzuke hi mbilu hinkwayo. Leswi a a vone timbilu ta vona, u va avanyise hi ndlela leyinene, hi tintswalo ni hi rirhandzu.

Hambetani Mi Lava Ku Lulama Ka Yehovha

18, 19. I yini lexi nga ta hi pfuna leswaku hi nga tshuki hi avanyisa Yehovha hi milawu ya hina ya ku lulama?

¹⁸ Hikwalaho loko minkarhi yin’wana hi vona nchumu wo karhi lowu hi vonaka onge Yehovha a nga wu endlanga kahle—ku nga ha va lowu hi wu hlayeke eBibeleni kumbe lowu wu hi humelelaka evuton’wini—a hi fanelanga hi avanyisa Xikwembu hi milawu ya hina ya ku lulama. Tsundzuka leswaku a hi minkarhi hinkwayo hi tivaka vuxokoxoko hinkwabyo naswona ndlela leyi hi vonaka swilo ha yona yi nga ha va yi soholotiwile. U nga rivali leswaku “vukarhi bya munhu a byi ku endli ku lulama ka Xikwembu.” (Yak. 1:19, 20) Loko hi endla tano, timbilu ta hina a ti nge pfuki ti ‘karihele Yehovha.’—Swiv. 19:3.

¹⁹ Ku fana na Yesu, minkarhi hinkwayo a hi swi amukeleni leswaku i Yehovha ntsena la nga ni mfanelo yo veka milawu ya leswo lulama ni leswinene. (Mar. 10:17, 18) Tikarhatele ku va ni “vutivi lebyi kongomeke” kumbe “vutivi bya xiviri” bya milawu ya yena. (Rhom. 10:2; 2 Tim. 3:7, The Twentieth Century New Testament) Loko hi amukela milawu ya Yehovha naswona hi hanya hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka yena, hi kombisa leswaku hi lava “ku lulama ka yena” ku sungula.—Mat. 6:33.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Ha yini swi ri swa nkoka ku lava ku lulama ka Yehovha?

• Hi wahi makhombo mambirhi lawa hi faneleke hi ma papalata?

• Hi nga ku lava njhani ku lulama ka Xikwembu ku sungula?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]

Hi dyondza yini eka xifaniso xa Yesu xa vavanuna vambirhi lava khongeleke etempeleni?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Xana a swi hoxile ku holela vatirhi lava sunguleke ku tirha hi awara ya vu-11 muholo lowu ringanaka ni wa lava tirheke siku hinkwaro?