Skʼan baʼyuk jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Diose

«Tscʼan baʼyuc chavacʼ abaic ta ventainel yuʼun li Diose, xchiʼuc ti chapasic cʼusi tscʼane [o li tukʼilal yuʼune], jech chayacʼboxuc scotol li cʼusitic ta xtun avuʼunique.» (MAT. 6:33)

1, 2. ¿Kʼusi jaʼ li tukʼilal yuʼun Diose, xchiʼuk buchʼu jech stalelal?

 «TSCʼAN baʼyuc chavacʼ abaic ta ventainel yuʼun li Diose.» (Mat. 6:33.) Li yajrextikoutik Jeovae xkojtikintik lek li kʼusi laj yal Jesús li ta Mantaletik ta Vitse. Jech oxal, skotol ora chkakʼbetik yipal yakʼel ta ilel kʼanelal xchiʼuk stukʼil oʼontonal ta stojolal li Ajvalilal yuʼun Diose. Jech un chaʼa, jvules ta joltik ti muʼyuk te laj-o sloʼil li Jesuse: laje laj yal ti jsaʼtik li «cʼusi [tscʼan]» Diose o li tukʼilal yuʼune. Li ta xchanobil liʼe te ta jchantik kʼusi jaʼ li tukʼilal yuʼun Diose xchiʼuk kʼusi smakoj ti ta jsaʼtik baʼyuke.

² Li Jeovae oy sderecho sventa chal li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole yuʼun jaʼ Jpasvanej (Apo. 4:11). Vaʼun chaʼa, li tukʼilal yuʼun Diose maʼuk mantaletik ti toj tsotsik ta chʼunele xchiʼuk ti muʼyuk spajebe, moʼoj, yuʼun jaʼ svinajeb ti kʼuyelan stalelal li Jeovae. Ta melel li tukʼilale jaʼ jun talelal ti toj lek xvinaj ta stojolale, jech kʼuchaʼal kʼanelal, pʼijilal xchiʼuk li juʼelale. Jech, li tukʼilal yuʼun Diose te smakoj li kʼusi tskʼan yoʼontone, li kʼusi tskʼan tspase  xchiʼuk te smakoj li kʼusi tskʼan ta stojolal li buchʼu tskʼan chtun ta stojolale.

3. 1) ¿Kʼusi smelolal ti baʼyel ta jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Diose? 2) ¿Kʼusi tstij koʼontontik ta yichʼel ta mukʼ li stukʼil mantaltak Jeovae?

³ ¿Kʼusi smelolal ti baʼyel ta jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Diose? Ta jaypʼeluk noʼox kʼope jaʼ li spasbel kʼusi tskʼan yoʼonton Jeova sventa lek xilutike. Te smakoj ti skʼan xkakʼbetik yipal ta yakʼel ta jkuxlejaltik li stukʼil mantaltak sventa jtalelaltike, ti maʼuk ta jpastik li kʼusi ta jkʼan jtuktike (kʼelo Romanos 12:2). Mi jech chi jkuxi kʼuchaʼal taje jaʼ me te smakoj sventa lek xkil jbatik xchiʼuk li Diose. Ta jchʼunbetik smantaltak yuʼun jkʼanojtik, maʼuk ta skoj ti chkichʼtik kastigoe. Li kʼanelal taje jaʼ tstij koʼontontik ta spasel skotol ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntik li kʼusi tskʼan kʼalal ta jchʼunbetik li smantaltake, maʼuk li kʼusi ta jkʼantike. Jnaʼojtik lek ti jaʼ li kʼusi lek xuʼ jpastike, yuʼun jaʼ sventa laj kichʼtik-o pasel. Jech kʼuchaʼal Jesús ti jaʼ li Ajvalil ta Ajvalilal yuʼun Diose, skʼan jkʼantik li tukʼilale (Heb. 1:8, 9).

4. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal skʼan jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Diose?

⁴ ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal skʼan jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Jeovae? Veno, jvules ta joltik li preva la staik Adán xchiʼuk Eva ta nichimaltik Edene. Te la snop stukik mi tstsakik ta mukʼ ti jaʼ oy sderecho Jeova ta yakʼel li mantaletike (Gén. 2:17; 3:5). Pe chopol li kʼusi la stʼujike yuʼun jaʼ te lik-o svokolik xchiʼuk jaʼ te och-o tal li lajelale (Rom. 5:12). Pe li sKʼop Diose xi jpʼel skʼoplal chalbutike: «Ti buchʼu mu xicta sba ta saʼel ti tuqʼuilale, ti cʼuxubinele, ta sta xchʼiel scʼopojel, xchiʼuc yichʼel ta mucʼ» (Pro. 21:21, Ch). Mi baʼyel ta jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Diose, toj lek me chkil jba jchiʼuktik xchiʼuk ta jtatik-o pojelal (Rom. 3:23, 24).

Xibal me sba mi toj tukʼ xa chkaʼi jbatike

5. ¿Kʼusi ti toj xibal sba ti skʼan mu jpastike?

⁵ Li ta skarta Pablo sventa jromaetike te laj yal ti oy kʼusi toj xibal sba ti skʼan mu jpastik li voʼotik ti ta jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Diose. Li Pabloe xi laj yalbe li judioetike: «Quiloj ti scotol yoʼnton tscʼan chtunic yuʼun Diose, pero mu snaʼbeic smelol cʼu xʼelan xuʼ chtunic yuʼun. Yuʼun mu xaʼibeic smelol cʼu xʼelan xuʼ muʼyuc jmultic chijyilutic li Diose. Jaʼ noʼox batem ta yoʼntonic ti ta sventa cʼusi tspas stuquic ti jech xuʼ tucʼ yoʼnton ch-ilatic yuʼun Diose. Jech mu xchʼunic o ti cʼu xʼelan tucʼ coʼntontic chijyilutic Diose» (Rom. 10:2, 3). Jech kʼuchaʼal laj yal Pabloe, li judioetike muʼyuk laj yaʼibeik smelolal kʼusi smakoj li tukʼilal yuʼun Dios ta skoj ti jaʼ batem ta yoʼontonik li kʼusi tukʼ tsnop stukike, jaʼ xkaltik, ti tskʼan chakʼik ta ilel ti tukʼike. *

6. ¿Kʼusi ti skʼan mu jpastike, xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁶ ¿Kʼuxi xuʼ xi jtsʼuj li ta petsʼ taje? Jaʼo kʼalal ta jkoʼoltas jbatik xchiʼuk li kermanotaktike xchiʼuk ti kʼalal chlik jtsal jbatik ta spasbel yabtel Diose. Mi jech ta jpastike xuʼ me xlik jpat koʼonton ta jpʼijil jtuktik, ti jaʼ chchʼay ta joltik ti jaʼ mas tsots skʼoplal li tukʼilal yuʼun Jeovae (Gál. 6:3, 4). Li kʼusi tstij koʼontontik ta spasel li kʼusi leke jaʼ li skʼanel Diose. Mi chkakʼtik ta ilel ti tukʼutik ta skoj li kʼusi ta jpastike, mu me meleluk unbi ti chkaltik ti jkʼanojtik Diose (kʼelo Lucas 16:15).

7. ¿Kʼuxi laj yalbe skʼoplal Jesús ti xibal sba mi toj tukʼ xa chkaʼi jbatike?

⁷ Li ta skʼakʼalil Jesuse oy «bochʼotic [ti] tucʼ yoʼnton yalojique, ti muʼyuc stu chilic li yantique». Laj yakʼ ta ilel ti toj chopol ti vaʼ yelane, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Oy chib viniquetic bat scʼopanic Dios ta chʼulna. Li june jaʼ fariseo; li yane jaʼ jtsobpatan. Li fariseoe te cʼot svaʼan sba ti cʼalal la scʼopan Diose, jech laj yal: “Dios, colavalbun ti mu jechuc coʼnton jech chac cʼu chaʼal li yan cristianoetique. Yuʼun li stuquique ta xʼelcʼajic, muʼyuc tucʼ  yoʼntonic, ta xmulivajic. Mu jechuc coʼnton noxtoc jech chac cʼu chaʼal li jtsobpatan liʼi. Li vuʼune chib velta ta xquicta ixim ta jun xemuna. Scotol li cʼusitic ta jtae ta jloqʼues jun ta lajlajuneb sventa amoton”, xut li Diose. Yan li jtsobpatane nom noʼox vaʼal icom. Mu scʼan stoy sat ta vinajel. Jaʼ noʼox la smajilan sna yoʼnton, jech la scʼopan Dios: “Dios cuʼun, cʼuxubinun, yuʼun jpasmulilun”, xut». Xi tsuts sloʼil li Jesuse: «Li jtsobpatane muʼyuc xa smul ch-ilat yuʼun Dios ti cʼalal isut batel ta snae. Yan li fariseoe mu jechuc. Yuʼun li bochʼotic tstoy sbaique jaʼ ta sbicʼtajesatic. Yan li bochʼotic biqʼuit ta xacʼ sbaique jaʼ ta xʼacʼatic ta ichʼel ta mucʼ yuʼun li Diose» (Luc. 18:9-14).

Xibal me sba «ti toj [tukʼutike]»

8, 9. ¿Kʼusi skʼan xal «ti toj [tukʼutike]», xchiʼuk kʼusi xuʼ jpastik mi jech jtaleltike?

⁸ Yan xtok ti kʼusi xibal sba skʼan mu jpastike te chal ta Eclesiastés 7:16: «Mu me xacuy ti toj tucʼote, xchiʼuc mu me xacuy ti toj bijote, yuʼun xuʼ chasaʼ avocol atuc». Li jtsʼibajom yuʼun teksto liʼe te chalbe skʼoplal li ta versikulo 20 ti kʼu yuʼun mu stakʼ jechukutike: «Muʼyuc bochʼo liʼ ta banamil ti batsʼi ven tuqʼue ti me jutuc mu sta smule». Skotol li buchʼutik chalik ti «toj [tukʼe]» chakʼ smantal stukik xchiʼuk jaʼ xa tstunes sventa chchapan-o li yantike. Li kʼusi muʼyuk chakʼ ta ventae jaʼ ti mas xa tsots skʼoplal chil li smantaltake ti jaʼ xa muʼyuk li smantal Diose, ta skoj li kʼusi tspase muʼyuk xa tukʼ ta x-ile yuʼun li Diose.

⁹ Ti buchʼutik «toj [tukʼ]» chaʼi sbaike —o kʼuchaʼal chal yan Vivlia «ti jun xa [y]utsil» chaʼi sbaike—, xuʼ chlik yalik ti chopol kʼuyelan snaʼ x-abtej li Jeovae. Kʼalal chlik jchibalkʼoptatik li kʼusi tspase, xkoʼolaj kʼuchaʼal chkaltik ti jaʼ mas lek li kʼusi ta jnoptike. Xkoʼolaj kʼuchaʼal chbat jchotantik ta kavilto li Diose, vaʼun chlik jchapantik ta sventa li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopol jnaʼojtike. Pe ¿mi oy jderechotik ta yakʼel jmantal jtuktik ta sventa li kʼusitik tukʼe? ¡Ta melel moʼoj! Jaʼ noʼox oy ta sba yakʼel li Jeovae (Rom. 14:10, Ch).

10. Jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li Jobe, ¿kʼu yuʼun xuʼ xlik jchapantik li Diose?

¹⁰ Akʼo mi mu jkʼan jchapantik li Diose, pe bakʼintike xuʼ van jpastik ta skoj ti jmulavilutike. Taje xuʼ jech xkʼot ta pasel kʼalal oy kʼusi muʼyuk lek chkʼot ta pasel chkiltike o kʼalal tsots chkil jvokoltike. Jaʼ jech la spas li tukʼil Jobe. Li Vivliae chal kaʼitik ti «lec tucʼ yoʼnton, lec cʼusitic la spas, lec yichʼoj ta mucʼ Dios, svocʼoj sba o ta sventa li cʼusi chopole» (Job 1:1). Vaʼun lik vuluk ep ta tos svokol li Jobe xchiʼuk chat yoʼonton ta skoj ti chil svokol ta jech noʼox yileluke, vaʼun lik «snop ti jaʼ xjelov stuqʼuil jech chac cʼu chaʼal Diose» (Job 32:1, 2). Skʼan sjel li stalelale. Mu me labaluk xkaʼitik mi jaʼ jech kʼot ta jtojolaltik kʼuchaʼal Jobe xchiʼuk mi jech chkaʼi jbatike. Kʼalal jech taje, ¿kʼusi xuʼ skoltautik sventa jtukʼibtas li jnopbentike?

Mu onoʼox jnaʼtik stekel li kʼusitik smakoje

11, 12. 1) Mi oy kʼusi chʼabal tukʼ chkiltike, ¿kʼusi skʼan jvules ta joltik? 2) ¿Kʼu yuʼun muʼyuk tukʼ stalelal xvinaj li yajval tsʼusub ta lokʼolkʼop laj yal Jesuse?

¹¹ Li kʼusi baʼyel skʼan oyuk ta joltike jaʼ ti  mu onoʼox jnaʼtik stekel li kʼusitik smakoje. Taje jaʼ li kʼusi kʼot ta stojolal Jobe. Mu snaʼ mi oy tsobajel yuʼun Dios xchiʼuk li anjeletik ta vinajele, ti jaʼo yakal chtikʼbat smul yuʼun li Satanase (Job 1:7-12; 2:1-6). Mu snaʼ ti jaʼ ta skoj Diablo li vokolil snuptanoje. Yuʼun mu jnaʼtik mi xojtikin ta melel li chopol anjel taje. Jaʼ yuʼun chopol kʼusi la snop, yuʼun laj yal ti jaʼ chakʼ Dios li svokoltak snuptanoje. Kʼuchaʼal chkiltike, xuʼ van chopol kʼusi xlik jnoptik kʼalal mu jnaʼtik stekel li kʼusitik smakoje.

¹² Jkʼelbetik skʼoplal li lokʼolkʼop laj yal Jesús sventa li yajval tsʼusube xchiʼuk li sviniktake (kʼelo Mateo 20:8-16). Li yajval abtele koʼol yepal la stoj li sviniktake, akʼo mi sjunlej kʼakʼal abtejik o mi jun noʼox ora. ¿Kʼu yelan chavaʼi? ¿Mi tukʼ van ti kʼu yelan la spase? Ti voʼotikuk li j-abtej sjunul kʼakʼal ti kʼixin tajeke, xuʼ van jnoptik ti skʼan toyol xichʼik tojele, ¿mi mu jechuk? Kʼalal jech ta jkʼelbetik smelole, li yajval abtele xkoʼolaj kʼuchaʼal jun vinik ti toj chopol o ti chʼabal stukʼile. Ti kʼuyelan la stakʼe, xuʼ van jaʼ noʼox tspas chkiltik li kʼusi tskʼan yoʼonton stuke xchiʼuk ti ch-ilbajinvane. Vaʼun chaʼa, ¿mi jnaʼojtik ta melel stekel li kʼusitik smakoje?

13. ¿Kʼu yelan stakʼ xuʼ xkalbetik skʼoplal xtok li lokʼolkʼop ta sventa li j-abteletik xchiʼuk li yajval tsʼusube?

¹³ Kalbetik to skʼoplal li lokʼolkʼop liʼe. Li yajval abtele snaʼoj ti skʼan smakʼlin yutsʼ yalalik li sviniktake. Li ta skʼakʼalil Jesuse, li buchʼutik ch-abtejik ta osiltike jaʼ to chichʼik tojel mi nel kʼakʼale, vaʼun jaʼ to jech xuʼ smanik li kʼusi tslajesike. Kʼuchaʼal laj xa kaʼitike, nopo avaʼi ta sventa li viniketik ti jaʼ xa noʼox jun ora abtejike, yuʼun bat xa kʼakʼal taatik yuʼun li yajval tsʼusube. ¿Mi xveʼo van yutsʼ yalalik li stojolik ti jutukuk chichʼike? Ta melel muʼyuk. Pe li stukike tskʼan ox ch-abtejik. Te la smalaik sjunul kʼakʼal sventa mi oy buchʼu x-ikʼatik ta abtel (Mat. 20:1-7). Li kʼusi kʼot ta pasele jaʼ ti muʼyuk buchʼu x-albatike. Muʼyuk bu ta jtabetik skʼoplal ti yuʼun chʼajike, jaʼ yuʼun maʼuk ta smulik. Nopo avaʼi un, ti voʼotuk te yakal cha mala sjunul kʼakʼal mi oy buchʼu xa yalbot abtele, yuʼun anaʼoj ti jaʼ cha man-o li kʼusi chtun yuʼun li avutsʼ avalale. ¿Mi mu tauk xa toj ta vokol ti xa yalboxuk abtel manchuk mi jlikele? ¿Mi mu labaluk to chavaʼi ti lek tstojoxuk sventa xa manbe sveʼel li avutsʼ avalale?

14. ¿Kʼusi chchanubtasutik li lokʼolkʼop ta sventa li j-abteletik ta tsʼusubtike?

¹⁴ Jchaʼkʼelbetik skʼoplal li kʼusi la spas li yajval tsʼusube. Muʼyuk buchʼu ti mas yalel la stoje. Yuʼun snaʼoj ti parejo skʼan saʼik li kʼusi chtun yuʼunike. Ti skʼanuke xuʼ yalel la stoj ta skoj ti oy ep j-abteletike, pe mu jechuk la spas, yuʼun parejo lek la stoj, jaʼ yuʼun kʼalal sut echʼel ta snaik li j-abteletike oy xaʼox stakʼinik sventa smakʼlin li yutsʼ yalalike. Kʼalal te oy ta joltik taje, stalel onoʼox ti chjel li jnopbentik ta stojolale. Chkakʼtik venta ti mu jaʼuk tspas li kʼusi tskʼan yoʼonton stuke xchiʼuk ti ch-ilbajinvane, yuʼun ta slekil yoʼonton li kʼusi la spase. Li lokʼolkʼop taje chchanubtasutik ti kʼalal  mu jnaʼtik stekel li kʼusitik smakoje, xuʼ oy kʼusi chopol xkʼot ta nopel kuʼuntik. Jech xtok, lek jamal chalbe smelolal ti jaʼ toj lek li tukʼilal yuʼun Diose, ti maʼuk te lokʼem tal ta junuk mantale mi jaʼuk li ta kʼusitik lek tspas krixchanoetike.

Oy spajeb li kʼusi jnaʼtike o muʼyuk stukʼil

15. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti xuʼ van muʼyuk stukʼil o ti oy noʼox spajeb li kʼusi jnaʼtik ta sventa li tukʼilale?

¹⁵ Li xchibal kʼusi skʼan teuk ta joltik kʼalal oy kʼusi muʼyuk tukʼ chkʼot ta pasel chkiltike, jaʼ ti oy noʼox spajeb li kʼusi jnaʼtike o ti muʼyuk stukʼile. Taje jaʼ jech xuʼ jpastik, yuʼun jmulavilutik, baʼyel oy kʼusi chopol ta jnoptik o jaʼ ti jelel stalel jkuxlejaltike. Li krixchanoutike oy noʼox spajeb li kʼusi jnaʼtike, yuʼun mu jnaʼtik li kʼusi oy ta yoʼonton yantike xchiʼuk li kʼusi tskʼanik ta melele. Jaʼuk li Jeova xchiʼuk Jesuse snaʼik skotol (Pro. 24:12; Mat. 9:4; Luc. 5:22).

16, 17. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk bu la stunes smantal Jeova kʼalal la xchapan li David xchiʼuk Betsabé ti la saʼ smulike?

¹⁶ Jkʼeltik li kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal David kʼalal mulivaj xchiʼuk Betsabee (2 Sam. 11:2-5). Li sMantal Moisese chal ti skʼan xichʼik milel xchaʼvoʼalike (Lev. 20:10; Deu. 22:22). Akʼo mi jech, li Jeovae muʼyuk la spas li kʼusi chal li smantale jaʼ noʼox laj yakʼbe tsatsal kastigo. ¿Mi chʼabal van tukʼ li kʼusi la spase? ¿Mi muʼyuk van la stsak ta venta li stukʼil mantaltak ta skoj ti skʼanoj li Davide? Jlom li buchʼutik chchanik Vivliae tsnopik ti jeche.

¹⁷ Pe mu me xchʼay ta joltik li jchapanvanejetik taje jaʼ jmulaviletik ek xchiʼuk oy noʼox spajeb li kʼusi snaʼik kʼalal chchapanik li buchʼutik tsloʼla xchiʼilik ta nupunele. Ta skoj ti mu snaʼik li kʼusi oy ta yoʼonton li buchʼu chchapanike, jaʼ tspasik li kʼusi chal mantal ta stojolal li buchʼutik tsaʼ smulike. Jaʼuk li Jeovae snaʼoj li kʼusi oy ta koʼontontike (Gén. 18:25; 1 Cró. 29:17). Jaʼ yuʼun mu persauk stsak ta venta li mantale, yuʼun jaʼ noʼox sventa krixchanoetik. Mi jech ta jpastike xkoʼolaj me kʼuchaʼal ta jsujtik ta stunesel snenal satil junuk krixchano akʼo mi lek to li sate. Ta skoj ti yilojbe yoʼonton David xchiʼuk Betsabé li Jeovae laj yil ti sutesoj yoʼontonike, jaʼ yuʼun ta xkʼuxul yoʼonton xchiʼuk ta kʼanelal la xchapan.

Jsaʼtik-o batel li tukʼilal yuʼun Diose

18, 19. ¿Kʼusi tspajesutik sventa mu jchapantik li Jeova ta sventa li kʼusi tukʼ chkil jtuktike?

¹⁸ Ta slajebale: mi chʼabal tukʼ chkiltik li kʼusi tspas Jeovae —ta kʼusiuk ti ta jchantik ta Vivliae o li kʼusitik kʼotem ta jkuxlejaltike—, mu me jchapantik ta sventa ti kʼuyelan tukʼ chkil jtuktike. Jvules me ta joltik ti mu onoʼox jnaʼtik stekel li kʼusitik smakoje xchiʼuk oy spajeb li kʼusi jnaʼtike o ti muʼyuk stukʼile. Mu me jchʼay ta joltik ti «bochʼo ta xʼiline, mu xa jaʼuc tspas li cʼusi lec [o tukʼ] chil Diose» (Sant. 1:19, 20). Vaʼun jaʼ jech muʼyuk «chlic [kakʼbetik] ta smul li Mucʼul Diose» (Pro. 19:3).

¹⁹ Jech kʼuchaʼal li Jesuse, jnaʼtik me ti jaʼ noʼox Jeova xuʼ chal li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole (Mar. 10:17, 18). Skʼan xkakʼ ta koʼontontik «[snabel] smelol» lek li Vivliae, o «ti bu albil scʼoplal ti jaʼ [melel]» ta sventa li smantaltake (Rom. 10:2; 2 Tim. 3:7, Ch). Mi ta jchʼamtik xchiʼuk mi chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jaʼ baʼyuk ta jpastik li «cʼusi [tscʼan]» Diose (Mat. 6:33).

[Tsʼib ta yok vun]

¿Mi xvul ta ajol?

• ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Jeovae?

• ¿Kʼusi chaʼtos xibal sba ti skʼan mu jpastike?

• ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jaʼ baʼyuk jsaʼtik li tukʼilal yuʼun Diose?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 9]

¿Kʼusi chchanubtasutik li lokʼolkʼop laj yal Jesús ta sventa li chaʼvoʼ viniketik ti ay skʼoponik Dios ta chʼulnae?

[Lokʼol ta pajina 10]

¿Mi muʼyuk van tukʼ kʼusi la spas li yajval abtel ti koʼol yepal la stoj li sviniktak, ti jlikel abtej li yantike xchiʼuk li buchʼutik abtejik sjunul kʼakʼale?