Ndi Emesitiene Anam Mbono Esop Edi Se Ibọpde-Bọp?

“Ke ini mbufo ẹsopde idem ọtọkiet, . . .  Ẹyak kpukpru n̄kpọ ẹda itie ke usụn̄ oro ọbọpde-bọp.”—1 COR. 14:26.

1. Akpa Corinth ibuot 14 ọdọhọ ke nso idi akpan uduak mbono esop nnyịn?

‘MBONO ESOP mfịn ama enem etieti!’ Ndi akanam ọmọdọhọ ntre ke mbono esop ama akasuana? Anaedi ọmọdọhọ! Mme mbono esop ẹsinen̄ede ẹnọ nnyịn nsịnudọn̄, ndien ikpaha nnyịn idem ntak edide ntre. Akpan uduak mbono esop nnyịn mfịn edi ndisọn̄ọ kpukpru mme andidụk idem ke n̄kan̄ eke spirit kpa nte ọkọsọn̄ọde ke eyo akpa mme Christian. Se nte apostle Paul ọsọn̄ọde etịn̄ aban̄a akpan uduak mbono esop Christian ke akpa leta esie emi enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Corinth. Enye etịn̄ ndien ndien ke akpa Corinth ibuot 14 ete ke akpana kpukpru ikpehe ke mbono esop enyene uduak kiet, oro edi ‘ndibọp esop nnam ọkọri.’—Kot 1 Corinth 14:3, 12, 26. *

2. (a) Nso isinam mme mbono esop nnyịn ẹdi se ibọpde-bọp? (b) Ewe mbụme ke idibọrọ?

² Nnyịn imọfiọk ke ndausụn̄ spirit Abasi esinam mbono esop nnyịn ẹdi se ibọpde-ibọp. Ntak edi oro isitọn̄ọde kpukpru mbono esop nnyịn ye akam ofụri esịt oro ibọn̄de inọ Jehovah, kpa Ete nnyịn eke heaven, inyụn̄ iben̄e enye ite ada edisana spirit esie ọdiọn̄ mboho nnyịn. Kpa ye oro, nnyịn imọfiọk ke kpukpru owo ke  esop ẹkeme nditiene nnam mbono esop nnyịn ẹtetịm ẹdi se ibọpde-bọp. Edi nso idi ndusụk n̄kpọ oro nnyịn owo kiet kiet ikemede ndinam man ikụt ite ke mme mbono esop nnyịn eke urua ke urua ẹnọ nnyịn odudu ye nsịnudọn̄ eke spirit kpukpru ini?

3. Mme mbono esop nnyịn ẹdi akpan n̄kpọ adan̄a didie?

³ Man ibọrọ mbụme emi, iyeneme ndusụk n̄kpọ oro mbon emi ẹsinịmde mbono esop ẹkpetide ke ini ẹnịmde mbono esop. Iyeneme n̄ko se kpukpru owo ke esop ẹkpenamde man mbono esop enem kpukpru mbon oro ẹdụkde. N̄kpọ emi enen̄ede ebehe nnyịn koro mme mbono esop nnyịn ẹdi ndisana mboho. Ke akpanikọ, ndidụk nnyụn̄ ntiene mbuana ke mme mbono esop ẹdi akpan ikpehe ke utuakibuot oro ituakde inọ Jehovah.—Ps. 26:12; 111:1; Isa. 66:22, 23.

Ẹtịm Mbono Esop man An̄wam Nnyịn Ikpep Bible

4, 5. Nso idi uduak Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme?

⁴ Kpukpru nnyịn imoyom ndinen̄ede mbọ ufọn nto Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme nnyịn eke urua ke urua. Mmọdo, man inen̄ede ifiọk akpan uduak mbono esop enye emi, ẹyak idụn̄ọde ndusụk ukpụhọde oro ẹnamde ke Enyọn̄-Ukpeme ye ke mme ibuotikọ ukpepn̄kpọ.

⁵ Ẹma ẹnam akamba ukpụhọde ke ikpaedem Enyọn̄-Ukpeme eke January 15, 2008, kpa akpa nsiondi eke ukpepn̄kpọ. Ndi ama okụt ukpụhọde oro? Tịm se ikpaedem magazine emi afo osụk akamade ke ubọk do. Afo oyokụt Bible oro ẹkụbọrede ẹnịm ke isọn̄ isọn̄ tọwa oro odude ke ikpaedem magazine emi. Emi owụt ntak oro nnyịn isinịmde Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme. Ntak edi man ikpep Bible, ndien magazine emi an̄wam nnyịn inam emi. Ih, ‘ẹsitat’ N̄wed Abasi ẹnọ nnyịn ke Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme nnyịn eke urua ke urua, ẹsinyụn̄ “ẹtịn̄ se enye ọwọrọde” ẹnọ nnyịn kpa nte ẹkenamde ke eyo Nehemiah eke eset.—Neh. 8:8, NW; Isa. 54:13.

6. (a) Nso ukpụhọde ke ẹnam ke Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme? (b) Nso ke ẹkpeti kaban̄a mme itie N̄wed Abasi oro ẹwetde “kot”?

⁶ Sia Bible edide akpan n̄wed ukpepn̄kpọ nnyịn, ẹma ẹnam ukpụhọde ke Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme. Ẹwet “kot” ke ediwak itie N̄wed Abasi oro ẹsiakde ẹsịn ke mme ibuotikọ ukpepn̄kpọ. Ẹsịn udọn̄ ẹnọ kpukpru nnyịn ndikụbọde Bible nnyịn ntiene nse ke ini ẹkotde mmọ ke mbono esop. (Utom 17:11) Ntak-a? Koro item Abasi oro ikụtde ke Bible nnyịn esinen̄ede otụk nnyịn. (Heb. 4:12) Mmọdo, mbemiso ada ukpepn̄kpọ ọdọhọde ẹkot mme itie N̄wed Abasi emi, enye ekpenyene ndinọ kpukpru owo ini oro ekemde ndikụbọde mme itie N̄wed Abasi man ẹkpetiene ẹse nte ẹkotde mmọ.

Anam Ẹnyene Ini Ndida Ntịn̄ Se Inịmde ke Akpanikọ

7. Nso ifet ke inyene ke ini Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme?

⁷ Ukpụhọde efen oro ẹnamde edi ke mme ibuotikọ ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme iniọn̄ke aba nte ẹkesiniọn̄de. Ẹnam mmọ ẹmụhọ ke mme isua ndondo emi. Ntre emi osụhọde ini oro ẹsidade ẹkọt mme ikpehe ekikere ke Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme onyụn̄ anam ẹnyene ini ndida nnọ ibọrọ. Ediwak owo ke esop ẹnyene ifet idahaemi ndinam ẹfiọk se mmọ ẹnịmde ke akpanikọ ke ndibọrọ mbụme oro ẹmịn̄de-mịn̄, ndiwụt nte itie N̄wed Abasi enyenede ebuana ye se ẹnemede, m̀mê ndibụk ibio ibio ifiọkutom oro owụtde ntak emi ọfọnde ndida mme edumbet Bible ndu uwem. Ẹkpenyene n̄ko nditịn̄ n̄kpọ mban̄a mme ndise oro ẹdude.—Kot Psalm 22:22; 35:18; 40:9.

8, 9. Nso idi utom ada Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme?

 ⁸ Ini oyodu ndinọ nsio nsio ibọrọ edieke inamde ibọrọ nnyịn ẹdi mbio mbio, edieke ada Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme onyụn̄ etrede nditịn̄ ikọ awak akaha. Mmọdo, nso idin̄wam ada ukpepn̄kpọ ọfiọk ini emi enye akpadiande n̄kpọ ke ibọrọ mbụme oro esop ẹnọde man kpukpru owo ẹbọ ufọn Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme?

⁹ Man ibọrọ mbụme oro, ẹyak ikere iban̄a uwụtn̄kpọ emi. Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme oro ẹtịmde ẹnịm etie nte ebek flawa oro eyede ndise. Kpa nte ediwak nsio nsio flawa ẹnamde akamba ebek flawa, kpa ntre ke nsio nsio ibọrọ oro ẹsinọde ke Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme etie. Ndien kpa nte flawa kiet kiet ke ebek edide isio ke idaha ye ke uduot, kpa ntre ke mme ibọrọ oro ẹsinọde ke ini ukpepn̄kpọ ẹsidi isio ke uniọn̄ ye ke usụn̄ nte ẹnọde mmọ. Nso ndien idi utom ada ukpepn̄kpọ? Ikọ oro enye esitịn̄de ke ini ke ini etie nte awawa ikọn̄ ifan̄ oro ẹtịn̄de enyịn ẹdọn̄ ke ebek flawa.  Awawa ikọn̄ emi isiwakke ikan flawa; edi mmọ ẹsinam ebek etie nte ẹyomde ẹnyụn̄ ẹmụm enye ẹkama. Kpasụk ntre, ada ukpepn̄kpọ ekpenyene nditi ke utom imọ idịghe nditịn̄ ikọ awak akaha, utu ke oro, edi ndikọm nditọete ke ibọrọ mmọ, nnyụn̄ n̄kụt nte ke owo ibehe ikpọn̄ akpan n̄kpọ ndomokiet. Ih, ke ini ẹmende nsio nsio ibọrọ oro esop ẹnọde ẹdian ye ikọ ifan̄ oro ada ukpepn̄kpọ etịn̄de ke nnennen ini, emi esinam ukpepn̄kpọ enem kpukpru owo.

“Ẹyak Nnyịn Kpukpru Ini Iwa Uwa Ekọm Inọ Abasi”

10. Akpa mme Christian ẹkeda mme mbono esop didie?

¹⁰ Se Paul etịn̄de ke 1 Corinth 14:26-33 aban̄a mme mbono esop Christian anam ifiọk nte ẹkesinịmde mmọ ke akpa isua ikie. Eyen ukpepn̄kpọ Bible kiet etịn̄ ntem aban̄a 1 Corinth 14:26-33: “N̄wọrọnda n̄kpọ oro aban̄ade edinam akpa Ufọkabasi edi nte ke kpukpru owo oro ẹkedụkde ẹkebat ke edi n̄kpọ ukpono ye mbiomo mmimọ nditiene mbuana. Owo ikakaha ndikakpan̄ utọn̄ kpọt n̄kop se ẹtịn̄de, edi akakam aka man eketiene abuana ke se ẹnamde.” Ke akpanikọ, akpa mme Christian ẹkeda mme mbono esop nte ifet nditịn̄ se mmọ ẹnịmde ke akpanikọ.—Rome 10:10.

11. (a) Nso isinam mbono esop edi se ibọpde-bọp, ndien ntak-a? (b) Nso ikeme ndin̄wam nnyịn inọ nti ibọrọ ke mbono esop? (Se ikọ idakisọn̄.)

¹¹ Nditịn̄ se inịmde ke akpanikọ enen̄ede etịp esịn ke ‘ndibọp esop nnam ọkọri.’ Afo eyenyịme nte ke inamke n̄kpọ m̀mê idụk mbono esop ibịghi adan̄a didie, osụk esinenem nnyịn ndikpan̄ utọn̄ n̄kop ibọrọ oro nditọete nnyịn ẹsinọde. Ibọrọ ofụri esịt oro anam-akpanikọ eyenete oro ama ọkọsọn̄ ọnọde esitụk nnyịn; ibọrọ oro anamde owo ekere n̄kpọ, emi edima ebiowo ọnọde esisọn̄ọ nnyịn idem; nnyịn imesituak inua imam ke ini ekpri eyen ọnọde ibọrọ ofụri esịt emi owụtde adan̄a nte enye amade Jehovah. Mmọdo, ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke ibọrọ oro kpukpru nnyịn isinọde ẹsinam mbono esop Christian edi se ibọpde-bọp. *

12. (a) Nso ke ikeme ndikpep nto Moses ye Jeremiah? (b) Didie ke akam ekeme ndin̄wam nnyịn inọ ibọrọ ke mbono esop?

¹² Ekeme ndinen̄ede nsọn̄ mbon o-bụt ndinọ ibọrọ ke mbono esop. Edieke afo edide owo o-bụt, ti ke idịghe afo ikpọn̄ enyene utọ mfịna emi. Kamse, mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi nte Moses ye Jeremiah ẹma ẹdọhọ ke mmimọ ikemeke nditịn̄ ikọ ke otuowo. (Ex. 4:10; Jer. 1:6) Edi, kpa nte Jehovah akan̄wamde mme asan̄autom esie emi ke eset nditoro enye an̄wan̄wa, enye oyonyụn̄ an̄wam fi ndiwa uwa ekọm nnọ enye. (Kot Hebrew 13:15.) Didie ke Jehovah ekeme ndin̄wam fi akan ndịk edinọ ibọrọ ke mbono esop? Akpa, nen̄ede tịm idem nọ mbono esop. Ekem, mbemiso adahade mbono esop, bọn̄ akam nọ Jehovah nyụn̄ kpe enye ubọk ete ọnọ fi uko ndibọrọ mbụme ke mbono esop. (Phil. 4:6) Emekeme ndinịm ke Jehovah ọyọbọrọ akam fo, sia ‘eben̄e enye n̄kpọ oro ekemde ye uduak esie.’—1 John 5:14; N̄ke 15:29.

 Mbono Esop Oro ‘Ọbọpde-Bọp, Ọnọde Nsịnudọn̄, Onyụn̄ Ọdọn̄de Owo Esịt’

13. (a) Nso utịp ke mbono esop nnyịn ẹkpenyene ke idem mbon oro ẹdụkde? (b) Nso mbụme inen̄ede ibehe mbiowo?

¹³ Paul ọdọhọ ke akpan uduak mbono esop edi ‘ndibọp’ mbon oro ẹdụkde, ‘nsịn udọn̄ nnọ’ mmọ nnyụn̄ ‘ndọn̄ mmọ esịt.’ * (1 Cor. 14:3) Didie ke mbiowo mfịn ẹkeme ndinam mbono esop oro mmọ ẹnịmde edi se ibọpde-bọp inyụn̄ idọn̄ nditọete esịt? Man ibọrọ mbụme emi, ẹyak ineme iban̄a mbono oro Jesus ekenịmde esisịt ini ke enye ama ekeset ke n̄kpa.

14. (a) Nso iketịbe mbemiso Jesus okokotde mme apostle esie ẹdidụk mbono? (b) Ntak emi esịt ekenemde mme apostle oro ke ini ‘Jesus akasan̄ade ekpere onyụn̄ etịn̄ ikọ ye mmọ’?

¹⁴ Akpa, ti se iketịbede mbemiso mbono oro. Esisịt ini mbemiso ẹkewotde Jesus, mme apostle ẹma “ẹkpọn̄ enye ẹfen̄e,” ẹnyụn̄ ‘ẹsuana ẹnyọn̄ọ ufọk mmọ’ kpa nte ẹketịn̄de. (Mark 14:50; John 16:32) Ekem, ke Jesus ama ekeset, enye ama okot mme apostle esie oro ẹkekopde mfụhọ mi ete ẹdidụk akpan mbono. * Ntre, “mbet duopekiet [ẹma] ẹka ke Galilee ke obot emi Jesus ekemekde enịm ọnọ mmọ.” Ke ini mmọ ẹkesịmde do, ‘Jesus ama asan̄a ekpere onyụn̄ etịn̄ ikọ ye mmọ.’ (Matt. 28:10, 16, 18) Kere nte esịt ekenemde mme apostle oro ke ini Jesus akasan̄ade ekpere mmọ! Nso ke Jesus ekeneme ye mmọ?

15. (a) Nso ke Jesus ekeneme ye mme apostle esie, edi nso ke enye mîkenemeke? (b) Didie ke mbono oro okotụk mme apostle?

¹⁵ Jesus ọkọtọn̄ọ nneme esie ke ndidọhọ ete: “Ẹmenọ mi kpukpru odudu.” Ekem, enye ama ọnọ mmọ utom emi: ‘Ẹka ẹkenam mme mbet.’ Ke akpatre, enye ama etịn̄ inem inem ikọ ndọn̄esịt emi ye mmọ: “Ami ndodu ye mbufo kpukpru usen.” (Matt. 28:18-20) Edi, ndi omokụt se Jesus mîkanamke? Enye ikasuaha inọ mme apostle esie. Jesus ikadaha ini mbono esop oro ibụp ntak emi mmọ ẹkenamde n̄kpọ ntre m̀mê ndinam esịt etetịm obiom mmọ ke nditịn̄ mban̄a nte mmọ ẹkeyakde mbuọtidem mmọ emem. Utu ke oro, Jesus ama ọnọ mmọ akamba utom ndiwụt ke imọ ye Ete imọ imama mmọ. Didie ke nte Jesus akanamde n̄kpọ okotụk mme apostle esie? Emi ama enen̄ede ọsọn̄ọ mmọ idem, ọnọ mmọ nsịnudọn̄, onyụn̄ ọdọn̄ mmọ esịt tutu esisịt ini ke mbono oro ama akasuana, mmọ ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ “ndikpep nnyụn̄ ntan̄a eti mbụk.”—Utom 5:42.

16. Didie ke mbiowo Christian ẹkpebe uwụtn̄kpọ Jesus mfịn ke ndinịm mbono esop oro ọnọde nsịnudọn̄?

¹⁶ Mbiowo ẹkpebe uwụtn̄kpọ Jesus mfịn ke ndida mme ini mbono esop nsọn̄ọ n̄wụt nditọete mmọ adan̄a nte Jehovah amade ikọt esie. (Rome 8:38, 39) Mmọdo, ke ini mbiowo ẹnịmde mbono esop, mmọ ẹkpewụk ntịn̄enyịn ke nti n̄kpọ oro nditọete mmọ ẹnamde idịghe ke mmeme mmọ. Ikpanaha mmọ ẹnyene eyịghe ẹban̄a nditọete mmọ. Utu ke oro, ikọ mmọ okpowụt ke mmọ ẹda nditọete mmọ nte mbon emi ẹmade Jehovah ẹnyụn̄ ẹyomde ndinam se inende. (1 Thess. 4:1, 9-12) Kpa ye oro, ekeme ndidu mme ini emi oyomde mbiowo ẹnọ ofụri esop item edinen̄ede, edi edieke edide nditọete ifan̄ kpọt ke oyom ẹnọ item, eyenen̄ede ọfọn ẹnọ mmọ utọ item oro ọkpọkpọ. (Gal. 6:1; 2 Tim. 2:24-26) Ke ini mbiowo ẹtịn̄de ikọ ẹnọ ofụri esop, uduak mmọ ekpedi nditoro esop ke se ededi oro mmọ ẹnamde ọfọn. (Isa. 32:2) Akpana  mmọ ẹdomo nditịn̄ ikọ ke usụn̄ oro edisọn̄ọde kpukpru owo idem ke mbono esop asuanade.—Matt. 11:28; Utom 15:32.

Ebiet Ubọhọ

17. (a) Ntak enen̄erede edi akpan n̄kpọ ndinam mme mboho Christian nnyịn ẹdi ebiet ubọhọ? (b) Nso ke afo akpanam man mme mbono esop ẹdi se ibọpde-bọp? (Se ekebe oro “N̄kpọ Duop Oro Ikpanamde man Mbono Esop Edi Se Ibọpde-Bọp.”)

¹⁷ Nte ererimbot Satan emi akade iso ndinam uwem etetịm ọsọn̄ ye mme owo, ana ikụt ite ke imanam mme mboho Christian nnyịn ẹdi ebiet ubọhọ—ebiet oro kpukpru owo ẹbọde ndọn̄esịt. (1 Thess. 5:11) Ebe ye n̄wan emi ẹkeyọde akwa afanikọn̄ ndusụk isua emi ẹkebede ẹdọhọ ẹte: “Ndika mbono esop ama anam inen̄ede ikụt ke Jehovah ekere aban̄a nnyịn. Ke ini ikụtde nte nditọete ẹkande nnyịn ẹkụk ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄, eketie nte n̄kpọ eke Jehovah emende nnyịn akama, ndien emi ama esin̄wam nnyịn.” (Ps. 55:22) Kpukpru mbon oro ẹdụkde mbono esop nnyịn ẹkpekam ẹbọ nsịnudọn̄ ye ndọn̄esịt kpasụk ntre. Man mbono esop nnyịn etie ntem, ẹyak inam kpukpru se ikekeme man enye edi se ibọpde-bọp.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

• Mbono esop nnyịn ẹdi akpan n̄kpọ adan̄a didie?

• Ntak emi ibọrọ oro ẹsinọde ke mbono esop ẹtịpde ẹsịn ke ‘ndibọp esop nnam ọkọri’?

• Nso ke mbono oro Jesus ekenịmde ye mme apostle esie ekpep nnyịn?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ekebe/Mme Ndise ke page 22, 23]

N̄KPỌ DUOP ORO IKPANAMDE MAN MBONO ESOP EDI SE IBỌPDE-BỌP

Bem iso tịm idem. Ke ini afo ebemde iso ekpep se ẹdinemede ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄, emi ayanam fi enen̄ede enyene udọn̄ ke se ẹnemede ke mme mbono esop udunyụn̄ usọpke ufre mmọ.

Dụk kpukpru ini. Esinen̄ede enem mme owo ke idem ke ini ediwak owo ẹdụkde mbono esop, mmọdo, kûtre ndidụk.

Sịm ke eti ini. Edieke odude ke itie fo mbemiso ndutịm ọtọn̄ọde, emekeme ndibuana ke ikwọ ye akam ediberede, emi ẹdide ubak utuakibuot nnyịn nnọ Jehovah.

Tịm idem mfọn mfọn di. Da Bible fo ye (mme) n̄wed oro ẹkpepde ke mbono esop di man ekeme nditiene nse nnyụn̄ ntịm mfiọk se ẹnemede.

Fep se iwọn̄ọrede owo ntịn̄enyịn. Ke uwụtn̄kpọ, kûkot etop oro ọbọde ke urụk ukopikọ ke ini mbono esop, edi kot ke mbono esop ama akasuana. Ntem ke afo edinịm ọkpọkpọ mbubehe fo ke itie esie.

Tiene buana. Nsio nsio ibọrọ oro ediwak owo ẹsinọde ẹsisịn udọn̄ ẹnọ ediwak owo n̄ko, ẹsinyụn̄ ẹnam mmọ ẹnam n̄kọri.

Nọ mbio mbio ibọrọ. Emi esinọ ata ediwak owo ifet nditiene nnọ ibọrọ.

Nam se ẹnọde ẹnam. Oyom nditọ Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi m̀mê mbon emi ẹnyenede n̄kpọ ke Esoputom ẹtịm idem edifọn edifọn, ẹnam ndomonse, ẹnyụn̄ ẹdomo ndika n̄kanam se ẹkenọde mmọ.

Toro mbon oro ẹkenamde n̄kpọ. Sian mbon oro ẹkenamde n̄kpọ ke mbono esop m̀mê mbon oro ẹkenọde ibọrọ adan̄a nte amade ukeme oro mmọ ẹkesịnde.

Dian idem ye nditọete. Ufan ufan ekọm ye nneme oro ọbọpde-bọp mbemiso ye ke mme mbono esop asuanade ẹsinen̄ede ẹtịp ẹsịn ke inemesịt ye mme ufọn oro ẹsibọde ke ndidụk mme mbono esop.