Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Ke Kin Wia Mehkot Pwe Mihting en Kristian kan en Kin Kakehlaka Koaros?

Ke Kin Wia Mehkot Pwe Mihting en Kristian kan en Kin Kakehlaka Koaros?

Ke Kin Wia Mehkot Pwe Mihting en Kristian kan en Kin Kakehlaka Koaros?

“Ni amwail kin pokonpene pwe en wia kaudok, . . . mehkoaros en wiawihong kamwahupen mwomwohdiso.”​—1 KOR. 14:26.

1. Nin duwen irelaud 14 en 1 Korint, ia mehn akadei kesempwal en mihting en Kristian kan?

 ‘MIHTINGO uhdahn mwahu!’ Mie pak ke koasoia met mwurin omw iang towehda mihting nan Wasahn Kaudok? Uhdahn! Mihting kan en mwomwohdiso kin uhdahn kangoange kitail. Met sohte kapwuriamwei, pwehki duwehte ni mwehin tepin Kristian kan, mehn akadei kesempwal en atail mihting kan rahnwet kin kakehlakahda koaros me iang mihting arail nanpwungmwahu rehn Siohwa. Tehk ia duwen Pohl eh kasalehda kesempwalpen mehn akadei wet en mihting kan nan nah kisinlikou ong mehn Korint kan. Irelaud 14 pwon, e pwurepwurehng koasoia me ehuehu pali en mihting kan en mwomwohdiso anahne ahneki mehn akadei tehieu, met pwehki “mwomwohdiso kak kekeirkihda.”​—Wadek 1 Korint 14:3, 12, 26. *

2. (a) Dahme kahrehda mihting kan kin kakehlaka kitail? (b) Peidek dahieu me kitail pahn tehkpene?

2 Kitail kin pohnese me sapwellimen Koht manaman kin keieu kaweid mihting kan, ihme kahrehda mihting kan kin kakehlaka kitail oh kitail kin paiekihda. Eri, kitail kin tepikihda kapakap ong Siohwa ni ehuehu mihting en mwomwohdiso. Kitail kin peki rehn Samatail nanleng en ketikihdo sapwellime manaman ong atail mihting. Ahpw kitail ese me tohn mwomwohdiso koaros kak wia mehkot pwe prokram en mihting kan en kakehlaka kitail. Eri, ia ekei kahk kan me emenemen kitail kak wia pwe mihting kan me wiawi nan atail Wasahn Kaudok ehuehu wihk pahn kin ahnsou koaros kihong kitail nsenamwahu oh kangoang me pid atail kaudok?

3. Ia uwen kesempwal en mihting en Kristian kan?

3 Pwe kitail en sapengla, kitail pahn kasawih ekei ire kan en atail mihting kan me irail me wia mihtingo anahne tamataman. Kitail pil pahn medewe ia duwen tohn mwomwohdiso pwon ar kak kahrehiong mihting kan en kaperen ong koaros me iang. Kitail uhdahn nsenohki met pwehki atail mihting kan me sarawi. Mehlel, iang towehda mihting kan oh iang pasapeng kin kesempwal ong atail kaudokiong Siohwa.​—Mel. 26:12; 111:1; Ais. 66:22, 23.

Mihting Ehu me Wiawihda ong Onop Paipel

4, 5. Ia kahrepen Onop en Kahn Iroir?

4 Kitail koaros men uhdahn paiekihda atail Onop en Kahn Iroir ehuehu wihk. Eri, pwe en wehwehkihla ni sansal mehn akadei en mihtingo, kitail pahn tehk kahrepen atail kin wia Onop en Kahn Iroir oh pil ekei wekidekla kan me wiawihong iren onop kan en Kahn Iroir.

5 Kahrepen atail wia Onop en Kahn Iroir iei en onop Paipel ni atail doadoahngki makasihn wet. Ei, nan atail Onop en Kahn Iroir ehuehu wihk, e kin “kawehwehda mwahu” Mahsen en Koht duwehte me wiawi ni mwehin Nehmaia.—Neh. 8:8; Ais. 54:13.

6. (a) Soangen wekidekla dahieu me wiawihong Onop en Kahn Iroir? (b) Dahme kitail anahne tamataman me pid “wadek” iren Paipel kan?

6 Pwehki Paipel me kitail kin onopki, mie wekidekla ehu wiawihong Onop en Kahn Iroir. Nan iren onop kan, lepin lokaia “wadek” kin mi ni ekei iren Paipel kan. Met kin kangoange kitail koaros en iang wadek iren Paipel pwukat erein mihtingo, sang ni atail doadoahngki neitail Paipel. (Wiewia 17:11) Dahme kahrehda? Ni atail kilang sapwellimen Koht kaweid nan neitail Paipel, e uhdahn kamwakid kitail. (Ipru 4:12) Kahrehda, mwohn iren Paipel pwukat ar kin wadawad, aramas me kin wia mihtingo anahne kihong koaros me iang mihtingo ahnsou itar en rapahki iren Paipel pwukat oh iang kilang ire tikitik kan.

Ahnsoun Kasalehda Atail Pwoson Laudla

7. Erein ahnsoun Onop en Kahn Iroir, soangen ahnsou mwahu dah me kitail ahneki?

7 Pil ehu wekidekla ong iren onop kan en Kahn Iroir kin pidada ia uwen reirei. Nan sounpar keite mwowe, iren onop kan mwotomwotala. Eri, erein ahnsoun Onop en Kahn Iroir, ahnsoun wadek parakrap kan kin mwotomwotala ahpw ahnsoun kihda pasapeng kan reireila. Met, me tohto nan mwomwohdiso ahneki ahnsou mwahu en kasalehda arail pwoson sang ni arail sapengla peidek kan, kihda pasapeng sang ni iren Paipel, kihda ni mwotomwot dahme e paiekihda ni eh doadoahngki kaweid en Paipel, de ni ahl teikan. Pil mie ahnsou en koasoiapene duwen kilel kan.​—Wadek Melkahka 22:22; 35:18; 40:9.

8, 9. Ia pwukoa en aramas me wia Onop en Kahn Iroir?

8 Ahpw ahnsoun kihda soangsoangen pasapeng kan kak mie ma ehuehu pasapeng pahn wiawi ni mwotomwot oh aramas me wia mihtingo en irehdi pein ih en dehr kalapw koasoakoasoi erein Onop en Kahn Iroir. Eri, dahme kakete sewese aramas me wia mihtingo en toupahrek ong ahnsoun eh koasoi kan oh ahnsoun pasapeng kan me tohn mwomwohdiso kihda pwe mihtingo pahn kakehlaka koaros?

9 Pwe en sapengla peidek wet, medewehla karasaras wet. Onop en Kahn Iroir me wiawi ni mwahu kin rasehng mwaramwar ehu me wiawihkihda soangsoangen rohs kan oh teh kan me kitail kin linganki. Duwehte mwaramwaro kin wiawihkihda ehuehu rohs kan, Onop en Kahn Iroir kin wiawihkihda soangsoangen pasapeng kan. Oh pil duwehte ehuehu rohs me kin wekpeseng ni sais oh poh, pasapeng kan me wiawi erein mihtingo kin wekpeseng ni uwen reirei oh mwomwen ar kohda. Oh ia pwukoa en aramas me wia mihtingo? Eh koasoi kan me e kihda ekei pak kin duwehte ekei teh kan nan mwaramwaro. Teh pwukat sohte kin perehla mwaramwar pwon ahpw e kin sewese kolpene mwahu rohs ko nan mwaramwaro. Pil duwehte, aramaso me wia mihtingo anahne tamataman me eh koasoi kan kaidehn me keieu kesempwal ahpw en kin kadokehla pasapeng kan en kaping me tohn mwomwohdiso kin kihda. Ei, ni ahnsou me tohn mwomwohdiso kihda soangsoangen pasapeng kan oh aramaso me wia mihting kihda ekei ire kan me konehng, met kin duwehla mwaramwar ehu me diren lokaia kaselel kan me pahn uhdahn kaperenda koaros me iang mihtingo.

“Kitail Poaden Wiahiong Koht Atail Tungoal Meirong en Kaping”

10. Ia duwen tepin Kristian kan ar kin kilangwohng mihting kan en mwomwohdiso?

10 Pohl eh kawehwe duwen mihting en Kristian kan me mi nan 1 Korint 14:26-33 kin sewese kitail en wehwehki ia duwen mihting pwukat ar kin wiawi ni mwehin wahnpoaron ko. Emen me samanih Paipel kawehwehda ire tikitik pwukat oh ntingihedi: “Dahme uhdahn sansal duwen arail kin towehda sarawi mahs, iei kereniong koaros me kin iang kin pehm me re ahneki pwais oh pwukoa me ren sewese sarawio. Ohl men sohte kin kohdo pwe en rongorongete, e kin kohdo kaidehn ihte en ale ahpw en pil kihwei.” Mehlel, tepin Kristian kan kin kilangwohng mihting kan en mwomwohdiso nin duwen ahnsoun arail kasalehda ar pwoson.—Rom 10:10.

11. (a) Dahme kin uhdahn sewese mihting kan en kakehlaka kitail? Dahme kahrehda? (b) Kaweid dah kan me kitail kak doadoahngki pwe en kamwahwihala atail pasapeng kan ahnsoun mihting kan? (Kilang dahme ntingdi pah.)

11 Kasalehda atail pwoson ni ahnsoun mihting kan kin uhdahn sawas pwe “mwomwohdiso kak kekeirkihda.” Ke uhdahn pahn pwungki me sohte lipilipil sounpar depe me kitail kin iang mihting kan, kitail kin perenki rong pasapeng kan en riatail kan. Kitail kin mwekidkihda pasapeng me kohsang nan mohngiong en iengetail lelepek mah men, kitail kin kehlailkihda ni emen elder eh kin tehk mwahu ire kan oh kasalehda; oh kitail kin perenki ni ahnsou me seri men kihda eh pasapeng me kasalehda eh limpoak mehlel ong Siohwa. Sansal me sang ni atail pasapeng kan, kitail koaros kin sawaspene pwe mihting en Kristian kan en kakehlaka kitail. *

12. (a) Dahme kitail kak sukuhlki sang Moses oh Seremaia? (b) Ia duwen kapakap eh kak sawas ni atail kihda pasapeng kan?

12 Ahpw irail kan me kin namenek kakete apwalki kihda pasapeng kan. Ma ihme wiawihong uhk, ele e pahn sawas en tamanda me omw irair duwehte meteikan. Mehlel, sapwellimen Koht ladu lelepek kan duwehte Moses oh Seremaia kin kasalehda ara sohte koahiek en koasoi mwohn pokon. (Eks. 4:10; Ser. 1:6) Ahpw duwehte Siohwa eh kin ketin sewese ladu pwukat mahs en kapinga ih mwohn pokon, e pahn ketin seweseiuk en kihda meirong en kaping. (Wadek Ipru 13:15.) Ia duwen omw kak ale sapwellimen Siohwa sawas pwe en powehdi omw masak en kihda pasapeng kan? Keieu, kaunopada mwahu ong mihting. Mwuri, mwohn omw kohla Wasahn Kaudok, kapakapohng Siohwa oh peki reh ni oaritik pwe en ketikihong uhk eimah en kihda pasapeng. (Pil. 4:6) Pwehki omw kin peki mehkot “nin duwen kupwure,” ke kak kamehlele me Siohwa pahn ketin karonge omw kapakap.​—1 Sohn 5:14; Lep. Pad. 15:29.

Mihting kan me Kin ‘Sewese, Kakehlaka, oh Kaloalamwahwih’

13. (a) Dahme mihting kan kin wiahiong irail kan me iang towehda? (b) Peidek kesempwal dahieu me elder kan en tehk?

13 Pohl koasoia me ehu kahrepe kesempwal en atail mihting kan iei en ‘sewese, kakehlaka, oh kaloalamwahwih’ koaros me kin towehda. * (1 Kor. 14:3.) Ia duwen Kristian elder kan rahnwet ar kin tehk kanahieng me arail padahk kan kin kakehlaka oh kaloalamwahwih riarail kan? Pwe en sapengla met, kitail tehk ehu mihting me Sises ketin wia mwurin eh ketin iasada.

14. (a) Dahme wiawi mwohn mihting me Sises ketin koasoanehdi? (b) Dahme kahrehda wahnpoaron ko nsenamwahula ni ahnsou me Sises ketin keiong mparail oh mahsen ong irail?

14 Keieu, tehk duwen wiewia kan me pwarada mwohn mihtingo. Mwohnte Sises eh ketin kamakamla, wahnpoaron ko “kesehla” ih oh “tangdoaui,” oh nin duwen me kokohpdahr, re ‘pahn mwarahkpeseng nan arail wasa kan.’ (Mark 14:50; Sohn 16:32) Eri, mwurin eh ketin iasada, Sises ketin luke sapwellime wahnpoaron kapehd tikitikla ko pwe ren iang mihting tohrohr ehu. * Ni arail mwekidki met, “tohnpadahk ehk emeno eri mwesellahng pohn nahnahn Kalili, wasa Sises mahsanihong irail re en patohla ie.” Ni arail lella mwo, “Sises eri ketin keiong mparail” oh mahsen ong irail. (Mad. 28:10, 16, 18) Medewehla ia uwen wahnpoaron ko ar nsenamwahula ni ahnsou me Sises ketin tiengla mahs oh mahsen ong irail! Dahme Sises mahsanihong irail?

15. (a) Dahme Sises mahsanih? Dahme Sises sohte ketin wia? (b) Ia duwen mihtingo eh kamwakid wahnpoaron ko?

15 Sises ketin tepikihda pakair ehu: “Manaman koaros en nanleng oh sampah mweimweiongieier.” Mwuri e ketikihong irail pwukoa ehu: “Kumwail eri kohwei wasa koaros oh padahkihong tohn wehi kan koaros; pwe re en wiahla nei tohnpadahk.” Ih eri ketin kaimwisekihla mahsen koapworopwor pwukat: “I pahn ieiang kumwail ahnsou koaros lel ni imwin kawa.” (Mad. 28:18-20) Ahpw ke tehk dahme e sohte ketin wia? E sohte ketin lipwoare sapwellime wahnpoaron ko. E pil sohte ketin doadoahngki tuhpene tohrohr wet pwe en peidengki kahrepen arail wiewia kan de kalaudehla arail pepehm me re pwukoahki diparail kan sang ni eh mahsanih duwen luwet en arail pwoson. Ahpw Sises ketin kamehlelehiong irail duwen limpoak en Semeo oh pil eh limpoak sang ni eh ketikihong irail pwukoa kesempwal wet. Ia mwomwen Sises eh ketin keiong mparail kin kamwakid wahnpoaron ko? Met uhdahn kangoange, kakehlaka oh kaloalamwahwihirailla, eri ahnsou kei mwurin mihtingo, re pil pwurehng “padahk oh kawehwe Rongamwahu.”​—Wiewia 5:42.

16. Ia duwen Kristian elder kan rahnwet ar kin kahlemengi Sises ni arail wia mihting kan pwe mihting kan en kakehlaka koaros?

16 Pwe en kahlemengi Sises, elder kan rahnwet kin kilengwohng mihting kan me iei ahnsoun kamehlelehiong iengerail me pwoson kan duwen sapwellimen Siohwa limpoak ong sapwellime aramas akan eh sohte kin wekila. (Rom 8:38, 39) Eri, ni arail wia ar padahk kan, elder kan anahne kilangwohngete irair mwahu de koahiek en riarail kan ah kaidehn arail luwet kan. Re sohte kin peidengki kahrepen arail wiewia kan. Ahpw, arail koasoi kin kasalehda me re kin kilangwohng iengerail me pwoson kan nin duwen emen me kin poakohng Siohwa oh men wia dahme pwung. (1 Des. 4:1, 9-12) Ei mehlel, ele mie ahnsou me elder kan anahne kihda kaweid pwe en kapwungala sapwung ehu nan mwomwohdiso. Ahpw ma ekeite me re anahne kapwungala, eri e pahn keieu mwahu ma elder kan pahn kelehpwikihla irail oh koasoiong irail. (Kal. 6:1; 2 Tim. 2:24-26) Ni ahnsou me elder kan kin wia padahk ong mwomwohdiso pwon, re kin nantihong kihda kaping ni ahnsou me konehng. (Ais. 32:2) Re kin nantihong koasoi ni ahl ehu me koaros me iang mihtingo pahn perenkihda oh kehlailkihda ni imwin mihtingo.​—Mad. 11:28; Wiewia 15:32.

Atail Mihting kan Kin Kamweitala Kitail

17. (a) Dahme kahrehda e inenen kesempwal me atail mihting kan en kin kamweitala kitail? (b) Dahme ke kak wia pwe mihting kan en kakehlaka koaros? (Kilang koakon “Kahk Eisek me Ke Kak Wia Pwe Mihting kan en Kin Kakehlaka Kowe oh Meteikan.”)

17 Ahn Sehdan sampah kin wie susuwedla, eri kitail anahne wiahda atail mihting en Kristian kan en kin kamweitala kitail. (1 Des. 5:11) Emen sister oh eh pwoud me kin ahneki kahpwal laud sounpar kei samwalahro koasoia: “At mi nan Wasahn Kaudok kin duwehte me Siohwa kin ketiki kiht nin lime kan. Erein ahnsou kan me se mi mwo rehn riat kan, se kin pehm me se kak mweidohng Siohwa at kahpwal kan, oh se kin ahneki meleilei nan loalat.” (Mel. 55:22) Koaros me kin towehda atail mihting kan en pil kin kehlailkihda oh nsenamwahukihla. Pwe met en pweida, kitail en pousehlahte wia uwen atail kak ong mihting pwe mihting en Kristian kan en kin kakehlaka kitail.

[Nting tikitik kan me mi pah]

^ E kohpadahr me ekei wiewia kan en mihting me wiawi ni mwehin tepin Kristian kan pahn uhdi. Karasepe, kitail solahr pahn “lokaiahki lokaia kapwonopwon” de “mahsen en kokohp.” (1 Kor. 13:8; 14:5) Mehnda ma met mehlel, kaweid en Pohl sewese kitail en wehwehkihda mwahu ia mwomwen mihting kan ar pahn anahne wiawi rahnwet.

^ Kaweid kan ong ia duwen atail en kamwahwihala atail pasapeng kan ahnsoun mihting kan, menlau kilang Atail Doadoahk ong Wehio March 2008, pali 4-6.

^ Me pid wekpeseng en lepin lokaiahn Krihk me kawehwehda “kakehlaka” oh “kaloalamwahwih,” ehu dikseneri (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) kawehwehda me “kaloalamwahwih” kin pidada “pepehm en kadek me laudsang en [kakehlaka].”​—Pil kilang Sohn 11:19.

^ Ele met iei ahnsowo me Pohl kin koasoia mwuhr ni eh nda me Sises ketin pwarohng aramas limepwiki samwa.​—1 Kor. 15:6.

Ia Duwen Omw Pahn Sapeng?

• Ia uwen kesempwal en mihting en Kristian kan?

• Dahme kahrehda pasapeng kan me kohda nan mihting kan kin sewese pwe “mwomwohdiso kak kekeirkihda”?

• Dahme kitail kak sukuhlki sang mihting me Sises ketin wia rehn sapwellime tohnpadahk ko?

[Peidek en Onop]

[Koakon/Kilel kan nan pali 26, 27]

[KAHK EISEK ME KE KAK WIA PWE MIHTING KAN EN KIN KAKEHLAKA KOWE OH METEIKAN

Kaunopada mahs. Ni omw onopki mahs dahme pahn koasoipene nan Wasahn Kaudok, mihtingo pahn uhdahn kaperen oh ke pahn wehwehki oh tamatamante ire ko.

Kaukaule towehda. En kaukaule towehda mihting kan kin kangoange koaros me iang, eri omw iang towehda kin katapan.

Leledo mwohn mihting tepida. Ma ke miher nan dewomw mwohn mihting pahn tepida, ke kak iang koul oh kapakap, mepwukat wia kisehn atail kaudok ong Siohwa.

Wahdo dahme anahn. Wahdo noumw Paipel oh pil pwuhk kan me kitail pahn doadoahngki nan mihtingo pwe ken kak idawehn oh wehwehki mwahu padahk kan.

Dehr kerempwahla pein uhk de meteikan. Karasepe, wadek nting kan nan noumw cellphone mwurin mihting kan, kaidehn erein mihting kan. Ni ahl wet, ke kin toupahrek ong omw koasoandi kan.

Iang pasapeng. Ni en me tohto kin kihda soangsoangen pasapeng kan duwen arail pwoson, met kin kangoange oh kakehlaka me tohto.

Kamwotehla omw pasapeng kan. Met pahn kihong meteikan ahnsou mwahu en pil iang pasapeng.

Wiahda omw padahk kan. Ma mie omw padahk nan Sukuhl ong Sapwellimen Koht Doadoahk de pil mie omw kamwomwada ape nan Mihting en Kalohk, kaunopada mwahu, sohngada mahs, oh nantihong dehr kasohla omw pwukoa kan me kowohng uhk.

Kapinga irail. Ndahng irail kan me wia padahk nan mihting de iang pasapeng ia uwen omw kalahnganki arail kin nannanti.

Werekiong iengetail kan. Mwohn de mwurin mihting kan, rahnmwahu oh koasoi kan me kin kakehlaka emenemen kin kalaudehla peren oh kamwahu me kohsang atail iang towehda.