Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

¿Ka wáantaj wa utiaʼal ka jóoʼsaʼak utsil teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ?

¿Ka wáantaj wa utiaʼal ka jóoʼsaʼak utsil teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ?

¿Ka wáantaj wa utiaʼal ka jóoʼsaʼak utsil teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ?

«Ken a muchʼabaʼexeʼ [...,] beetaʼak tuláakal baʼal utiaʼal u muʼukʼaʼantal u yóol u maasil.» (1 COR. 14:26, NM)

1. Jeʼex u yaʼalik le capítulo 14 tiʼ Yáax tiʼ Corintoiloʼoboʼ, ¿baʼax u beelal le muchʼtáambaloʼoboʼ?

MAʼ XAANEʼ tsʼoʼok k-aʼalik xan: «Jach túun jatsʼutschaj le muchʼtáambaloʼ». U jaajileʼ le muchʼtáambaloʼoboʼ jach ku líiʼskoʼob u yóol máak, lelaʼ bey úuchik teʼ yáax siglooʼ, le oʼolal le disipuloʼoboʼ tu muchʼubaʼob mantatsʼ utiaʼal u muʼukʼaʼankúuntik u fejoʼob. Lelaʼ bey u yaʼalik apóstol Pablo tu yáax cartai Corintoiloʼob. Teʼ capítulo 14 yaʼab utéenel ku yaʼalikeʼ tuláakal le baʼaxoʼob ku kaʼansaʼaloʼ unaj «u muʼukʼaʼankúuntik u yóol le múuchʼuliloʼ, NM» (xokaʼak 1 Corintoiloʼob 14:3, 12, 26). *

2. 1) ¿Baʼaxten jach ku líiʼsik k-óol le muchʼtáambaloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼi ken k-núuke?

2 Toʼoneʼ tsʼoʼok k-ilik le muchʼtáambaloʼoboʼ ku líiʼskoʼob k-óol yéetel ku yáantkoʼon, tumen Dios nuʼuktik yéetel u kiliʼich muukʼ. Le oʼolal tu káajbal cada upʼéel muchʼtáambaleʼ ku kʼáataʼal ich payalchiʼ u yáantaj le kiliʼich muukʼoʼ. Baʼaleʼ tuláakal le sukuʼunoʼob jeʼel u páajtal u yáantajoʼob utiaʼal u jatsʼutstal le muchʼtáambaloʼoboʼ. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-áantaj ka líikʼik u yóol tuláakal le máaxoʼob ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ?

3. ¿Bix unaj k-ilik le muchʼtáambaloʼoboʼ?

3 Utiaʼal k-núukik le kʼáatchiʼaʼ, yaan k-ilik jujumpʼéel baʼaxoʼob unaj u chʼaʼik en cuentai le sukuʼunoʼob nuʼuktikoʼ. Yéetel yaan k-ilik bix jeʼel u páajtal u yáantaj tuláakal le sukuʼunoʼob utiaʼal u paklan líikʼil u yóol le máaxoʼob ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Lelaʼ jach kʼaʼabéet k-ilik k-beetik, tumen le muchʼtáambaloʼoboʼ kiliʼichoʼob; tsʼoʼoleʼ upʼéel bix k-adorartik Jéeoba le k-bin yéetel k-táakpajloʼ (Sal. 26:12; 111:1; Isa. 66:22, 23).

Upʼéel muchʼtáambal utiaʼal u xoʼokol le Bibliaoʼ

4, 5. ¿Baʼax u beelal u muchʼtáambalil u Xookil U Pʼíich Tulumil Kanan?

4 Tuláakloʼon unaj k-jóoʼsik u yutsil u Xookil U Pʼíich Tulumil Kanan ku beetaʼal cada semanaoʼ. Le oʼolal maʼalob ka k-naʼat baʼax u beelal le muchʼtáambalaʼ. Utiaʼal lelaʼ koʼoneʼex ilik jujumpʼéel kʼeexoʼob tsʼoʼok u beetaʼal tiʼ u revistai U Pʼíich Tulumil Kanan bey xan teʼ xookoʼob ku taaskoʼ.

5 Teʼ revista 15 tiʼ enero tiʼ u jaʼabil 2008 utiaʼal le múuchʼuliloʼ, kʼeʼex u yáax táan juʼunil. ¿Tsʼoʼok wa wilik baʼax tsʼaʼabiʼ? Ilawil u yáax táan juʼunil le revista a machmaʼ. Tu kaablileʼ yaan upʼéel Biblia jeʼekʼabiʼ, lelaʼ ku yeʼeskeʼ le muchʼtáambalaʼ beetaʼan utiaʼal u xoʼokol le Biblia yéetel u yáantaj u revistai U Pʼíich Tulumil Kanan. Teʼ muchʼtáambalaʼ ku tsoʼolol baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ yéetel baʼax u kʼáat u yaʼaleʼ, jeʼex beetaʼabik tu kʼiiniloʼob Nehemíaseʼ (Neh. 8:8; Isa. 54:13).

6. 1) ¿Baʼax kʼeexiloʼob beetaʼab tu xookiloʼob U Pʼíich Tulumil Kanan? 2) ¿Baʼax unaj u beetaʼal le ken chíikpajak le tʼaan xokaʼakoʼ?

6 Tumen letiʼe Biblia ku xoʼokol yéetel u yáantaj le revistaoʼ, beetaʼab jujumpʼéel kʼeexoʼob ichil le xookoʼob ku taaskoʼ: bejlaʼeʼ yaan tekstoʼobeʼ ku taasik le tʼaan xokaʼak. Ku líiʼsaʼal u yóol tuláakal utiaʼal ka u kaxt tu Biblia yéetel ka u yil u xoʼokol le versiculoʼob ku yaʼalaʼaloʼ (Hch. 17:11). ¿Baʼaxten? Tumen ken k-il t-Biblia le baʼax ku yaʼalik Dios ka k-beetoʼ, maas ku kʼuchul t-puksiʼikʼal (Heb. 4:12). Le oʼolal táanil tiʼ u xoʼokol le tekstoʼoboʼ, le sukuʼun nuʼuktik le xookoʼ, unaj u tsʼáaik tiempo u kaxtaʼal tumen tuláakal utiaʼal u yilkoʼob bix u bin u xoʼokol.

Maas yaan u súutukil utiaʼal k-táakpajliʼ

7. ¿Bix unaj u táakpajal máak tu Xookil U Pʼíich Tulumil Kanan?

7 Uláakʼ kʼeex beetaʼab tiʼ u xookiloʼob U Pʼíich Tulumil Kananeʼ, bejlaʼeʼ maas maʼ yaʼab xóotʼoloʼob ku taaskiʼ. Tumen maʼ yaʼab tiempo ku bisik u xoʼokol le xóotʼoloʼoboʼ, maas yaan u súutukil k-núukik le kʼáatchiʼoboʼ. Le oʼolal maas yaʼab sukuʼunoʼob jeʼel u páajtal u táakpajloʼob teʼ muchʼtáambalaʼ. Yaneʼ jeʼel u páajtal u núukik le kʼáatchiʼ jeʼex yanik teʼ revistaoʼ, uláakʼeʼ jeʼel u páajtal u tsolik bix jeʼel u beetaʼal le baʼax ku yaʼalik upʼéel tekstooʼ wa u tsikbaltik upʼéel baʼax uchaʼan ku yeʼesik le utsil ku taasik u beetaʼal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj xan u jóoʼsaʼal u súutukil utiaʼal u tsolaʼal baʼax ku kaʼansik le fotoʼob ku taaskoʼ (xokaʼak Salmo 22:22; 35:18, yéetel 40:9).

8, 9. ¿Baʼax maʼ unaj u beetik le sukuʼun nuʼuktik u Xookil U Pʼíich Tulumil Kananoʼ?

8 Baʼaleʼ utiaʼal u maas táakpajal u maasil teʼ tu Xookil U Pʼíich Tulumil Kananoʼ, kʼaʼabéet maʼ u sen tʼaan le sukuʼun nuʼuktikoʼ yéetel le máaxoʼob núukik le kʼáatchiʼoboʼ kʼaʼabéet maʼ u jach xáantal táan u tʼaanoʼob. Le sukuʼun nuʼuktik le xookoʼ chéen unaj u chúukbesik le baʼax ku núukik le muchʼukbaloʼoboʼ.

9 Jeʼel u páajtal k-ketik beyaʼ. U Xookil U Pʼíich Tulumil Kanan maʼalob nuʼuktaʼanileʼ bey jeʼex upʼéel ramo looloʼobeʼ. Jeʼex upʼéel ramo yaʼab jejeláas looloʼob ku tsʼaʼableʼ, u Xookil U Pʼíich Tulumil Kananeʼ yaʼab máax jeʼel u páajtal u núukik le kʼáatchiʼob ku taaskoʼ. Jeʼex maʼ upʼéeliliʼ nuuktakil le looloʼob yéetel jejeláas u coloriloʼoboʼ, le baʼax ku yaʼalik le sukuʼunoʼob ken u núukoʼob le kʼáatchiʼoboʼ, yaneʼ chan chowaktak yéetel maʼ upʼéeliliʼ bix u núukikoʼobiʼ. Baʼaleʼ ¿baʼax yéetel jeʼel u páajtal k-ketik le baʼax ku yaʼalik le sukuʼun nuʼuktik le xookoʼ? Yéetel le jujumpʼéel u leʼ le looloʼob ku tsʼaʼabal ichil le ramooʼ, maʼatech u tsʼaʼabal yaʼab u leʼ ka tak pʼáatak maʼ chíikaʼan le looloʼoboʼ, baʼaxeʼ ku tsʼaʼabal chéen jujumpʼéel utiaʼal u maas jatsʼutstal. Le sukuʼun nuʼuktik le xookoʼ unaj u yilik maʼ u sen tʼaan, chéen unaj u chúukbesik le baʼax ku núukik le muchʼukbaloʼoboʼ. Le baʼax ku yaʼalik le máaxoʼob núukik le kʼáatchiʼob yéetel le jujumpʼéel baʼax ku yaʼalik le sukuʼun nuʼuktik le xookoʼ, jach ku líiʼsik u yóol tuláakal.

«Unaj k-kiʼikiʼtʼantik mantatsʼ Jajal Dios»

10. ¿Bix ilaʼabik le muchʼtáambaloʼob tumen le yáax cristianoʼoboʼ?

10 Le baʼax ku yaʼalik Pablo teʼ Yáax tiʼ Corintoiloʼob 14:26 tak 33, ku yáantkoʼon k-il bix u beetaʼal le muchʼtáambaloʼob teʼ yáax siglooʼ. Utúul máax ku xokik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalik yoʼolal le versiculoʼobaʼ: «Upʼéel baʼax suuk u beetaʼal tumen le yáax cristianoʼob ken u muchʼubaʼob u adorartoʼob Diosoʼ, letiʼe u yilkoʼob u kʼaʼabéetil u táakpajal cada utúul ichiloʼ. Mix utúul ku bin chéen utiaʼal u yuʼub le baʼax kun aʼalbiloʼ, baʼaxeʼ ku bin utiaʼal u táakpajal xaniʼ». Le cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ tu yiloʼob le muchʼtáambaloʼob bey upʼéel súutukil utiaʼal u tsʼáaikoʼob ojéeltbil u fejoʼobeʼ (Rom. 10:10).

11. 1) ¿Bix jeʼel k-paklan líiʼsik k-óol teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, yéetel baʼaxten jeʼel u líiʼsik k-óoleʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-maas maʼalobkíint bix k-núukik le kʼáatchiʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ? (Ilaʼak le chan tsolajiloʼ.)

11 Le ken k-núuk le kʼáatchiʼob ku beetaʼal teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ k-áantaj utiaʼal u líikʼil u yóol u maasil. Maʼ xaaneʼ, kex úuch joʼopʼok a bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, láayliʼ ku líikʼil a wóol ken a wuʼuy u núukaʼal le kʼáatchiʼob tumen le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ. Jach ku líiʼsik k-óol k-uʼuyik u núukaʼal le kʼáatchiʼob tumen utúul kiik tsʼoʼok u yantal u jaʼabil wa ken núukaʼak tumen utúul sukuʼun jach yaan u yaabilaj, yéetel jatsʼuts k-uʼuyik u núukaʼal tumen le mejen paalaloʼoboʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ le ken k-núuk le kʼáatchiʼoboʼ k-áantaj utiaʼal k-paklan líiʼsik k-óol. *

12. 1) ¿Baʼax k-kanik tiʼ Moisés yéetel tiʼ Jeremías? 2) ¿Bix u yáantkoʼon le payalchiʼ utiaʼal k-núukik le kʼáatchiʼoboʼ?

12 Baʼaleʼ le máaxoʼob chan suʼlakoʼoboʼ talam u yilik u núukikoʼob le kʼáatchiʼob ku beetaʼal teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Wa bey u yúuchul techoʼ, maʼalob ka a kʼaʼajseʼ maʼ chéen teech bey a wuʼuykabaoʼ. Tak máaxoʼob chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Dios úuchjeakil jeʼex Moisés yéetel Jeremíaseʼ, tu yuʼuboʼob maʼ tu páajtal u táanoʼob tu táan yaʼab máakoʼob (Éxo. 4:10; Jer. 1:6). Baʼaleʼ jeʼex úuchik u yáantaʼaloʼob tumen Jéeobaeʼ, bey xan ken u yáantilech utiaʼal a k-kiʼikiʼtʼantik (xokaʼak Hebreob 13:15). ¿Baʼax unaj a beetik utiaʼal u yáantkech Dios utiaʼal ka xuʼuluk a sajaktal a núuk le kʼáatchiʼoboʼ? Yáaxeʼ líiʼsaba maʼalob yéetel le baʼax kun xokbil teʼ muchʼtáambaloʼ. Yéetel táanil tiʼ a bin teʼ tu Najil Reinooʼ, kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantech (Fili. 4:6). Tumen táan a kʼáatik upʼéel baʼax «utstutʼaan» Dioseʼ, jeʼel u páajtal a creertikeʼ yaan u tsʼáaiktech (1 Juan 5:14; Pro. 15:29).

Muchʼtáambaloʼob ku líiʼskoʼob k-óol yéetel ku yáantkoʼonoʼob

13. 1) ¿Baʼax u beelal le muchʼtáambaloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax unaj u yilik le ancianoʼoboʼ?

13 Pabloeʼ ku yaʼalikeʼ le muchʼtáambaloʼoboʼ ku meyajoʼob utiaʼal u líiʼsaʼal u yóol yéetel u yáantaʼal le máaxoʼob ku binoʼoboʼ (1 Cor. 14:3). * Le ancianoʼoboʼ unaj u yilkoʼob wa ku yáantkoʼob yéetel ku líiʼskoʼob u yóol le sukuʼunoʼob yéetel le tsoltʼaan ku máanskoʼoboʼ. Le oʼolal maʼalob ka k-kʼaʼajs le baʼax tu yaʼalaj Jesús ka tu muchʼaj u disipuloʼob le tsʼoʼok u kaʼa kuxtaloʼ.

14. 1) ¿Baʼaxoʼob úuch táanil tiʼ upʼéel muchʼtáambal tu beetaj Jesús? 2) ¿Baʼaxten maʼ xaaneʼ jach líikʼ u yóol le apostoloʼob le ka tu yiloʼob u natsʼkuba Jesús tʼaan tu yéeteloʼoboʼ?

14 Yáaxeʼ tuukulnakoʼon tiʼ le baʼaxoʼob úuch táanil tiʼ u muchʼkubaʼoboʼ. Táanil tiʼ u kíimsaʼal Jesuseʼ pʼaʼat tumen u apostoloʼob «ka púutsʼoʼob», jeʼex u yaʼalmiltiʼoboʼ, kʼiʼitbesaʼaboʼobeʼ ka suunajoʼob tu yotochoʼob (Mar. 14:50; Juan 16:32NM). Ka tsʼoʼok u kaʼa kuxtaleʼ, Jesuseʼ tu invitartoʼob utiaʼal upʼéel muchʼtáambal. * «Le once j-kaambaloʼoboʼ binoʼob tak Galilea, [teʼ] puʼuk aʼalaʼabtiʼob tumen Jesusoʼ.» Ka kʼuchoʼobeʼ, «Jesús túuneʼ tu natsʼajubaeʼ ka tu» tʼanoʼob (Mat. 28:10, 16, 18). ¡Bukaʼaj wal úuchik u kiʼimaktal u yóoloʼob ka tʼaʼanoʼob tumen Jesuseʼ! ¿Baʼax tu yaʼalajtiʼob?

15. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús ka tu muchʼuba yéetel u isipuloʼob, yéetel baʼax maʼ tu beetiʼ? 2) ¿Bix tu yuʼubiluba le apostoloʼob le ka tsʼoʼok le muchʼtáambaloʼ?

15 Táanileʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Tiʼ teen tsʼaʼan tuláakal páajtalil». Ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Xeeneʼex túun tiʼ u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼobeʼ ka a beeteʼexoʼob j-kaambaloʼob». Tu tsʼookeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Teneʼ tiʼ yanen ta wéeteleʼex tuláakal kʼiinoʼob[eʼ]» (Mat. 28:18-20). ¿Ta wilaj wa baʼax maʼ tu beetiʼ? Maʼ tu kʼeyaj u apostoloʼobiʼ. Maʼ tu yaʼalajtiʼob maʼ chúukaʼan u yaabilajoʼob tiʼiʼ mix tu kʼaʼajsajtiʼob le baʼax tu beetoʼob utiaʼal u maas yaatal u yóoloʼoboʼ. Baʼaxeʼ tu tsʼáaj upʼéel nojoch meyaj u beetoʼob utiaʼal u yeʼesiktiʼob láayliʼ u yaabiltmoʼobeʼ yéetel yaabiltaʼanoʼob tumen u Taata. ¿Bix tu yuʼubiluba túun le apostoloʼoboʼ? Jach líikʼ u yóoloʼob, le oʼolal maʼ yaʼab kʼiinoʼob tsʼoʼokok le muchʼtáambaloʼ ilaʼaboʼob táan «u kaʼanskoʼob yéetel u kʼaʼaytikoʼob le maʼalob péektsil[oʼ]» (Hch. 5:42).

16. ¿Baʼax unaj u beetik le ancianoʼob utiaʼal u líiʼskoʼob u yóol le sukuʼunoʼob teʼ muchʼtáambaloʼob, jeʼex tu beetil Jesuseʼ?

16 Jeʼex tu beetil Jesuseʼ, le ancianoʼob bejlaʼaʼ ku yáantkoʼob le sukuʼunoʼob teʼ muchʼtáambaloʼob utiaʼal ka u yiloʼob mix baʼal jeʼel u beetik u náachtaloʼob tiʼ u yaabilaj Jéeobaeʼ (Rom. 8:38, 39). Le oʼolal teʼ tsoltʼaan ku máanskoʼoboʼ, ku tʼaanoʼob tiʼ le baʼaxoʼob maʼalobtak ku beetik le sukuʼunoʼoboʼ, maʼ tiʼ le baʼaxoʼob maʼatech u beetkoʼob tubeeloʼ. Maʼatech u yaʼalikoʼob xan wa maʼ tu jaajil u yóoloʼob táan u meyajtkoʼob Diosiʼ. Le bix u tʼaanoʼoboʼ ku chíikbesik bix u chʼaʼikoʼob en cuentai le yaabilaj ku yeʼesik le sukuʼunoʼob tiʼ Jéeobaoʼ yéetel ku yilkoʼob u kʼáat u beetoʼob baʼax utstutʼaan (1 Tes. 4:1, 9-12). U jaajileʼ, yaan kʼiineʼ ku kʼaʼabéettal u tsʼáaikoʼob tsolnuʼuk tiʼ le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, baʼaleʼ wa chéen tiʼ wa jaytúul unaj u tsoʼolol u nuʼukeʼ, ku yilik u beetkoʼob jumpáayil (Gal. 6:1; 2 Tim. 2:24-26). Ken máansaʼak upʼéel tsoltʼaan tumen le ancianoʼoboʼ ku yilik u yaʼalikoʼob baʼax maʼalob ku beetik le sukuʼunoʼoboʼ (Isa. 32:2). Ku yaʼalikoʼob baʼaxoʼob jeʼel u beetik u líikʼil u yóol yéetel jeʼel u muʼukʼaʼankúuntik u fejoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ (Mat. 11:28; Hch. 15:32).

Upʼéel kúuchil tuʼux yaan jeetsʼelil

17. 1) ¿Baʼaxten jach unaj u yantal jeetsʼelil teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax unaj a beetik utiaʼal ka líikʼik u yóol tuláakal le máaxoʼob ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ? (Ilaʼak le cuadro «Diez bix jeʼel k-áantaj utiaʼal u líikʼil u yóol le ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ».)

17 Tumen táan u bin u maas kʼastal u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanaseʼ, unaj k-ilik u líikʼil u yóol tuláakal le máaxoʼob ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ (1 Tes. 5:11). Utúul kiik yéetel u yíicham tu aktáantoʼob upʼéel nojoch talmileʼ ku yaʼalik: «Ken muchʼlakoʼon yéetel le sukuʼunoʼob teʼ Najil Reinooʼ k-tsʼáaik cuenta bukaʼaj u nojchil u yaabilaj Jéeoba. T-uʼuyaj jeʼel u béeytal k-aʼaliktiʼ baʼax talmiloʼob k-máanskeʼ, leloʼ jach tu taasajtoʼon jeetsʼelil» (Sal. 55:22). K-tsʼíiboltik ka u yuʼub yaabiltaʼan tuláakal le máaxoʼob ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ yéetel ka líikʼik u yóoloʼob. Utiaʼal lelaʼ, unaj k-beetik le baʼax ku páaʼtaʼal tiʼ toʼon utiaʼal ka líikʼik u yóol tuláakal le máaxoʼob ku binoʼoboʼ.

[Tsolajiloʼob]

^ xóot’ol 1 Jujumpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob beetaʼab teʼ muchʼtáambaloʼob teʼ yáax siglooʼ aʼalaʼab yaan u kʼuchul u kʼiinil u xuʼulul u beetaʼaloʼob. Maʼ kun seguer u tʼaanoʼob ich jejeláas tʼaaniloʼob mix kun béeytal u yojéeltikoʼob baʼax ku taal u kʼiin (1 Cor. 13:8; 14:5). Kex beyoʼ, le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Pablooʼ ku yáantkoʼon k-il bix unaj u beetaʼal le muchʼtáambaloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ.

^ xóot’ol 11 Teʼ revista La Atalaya 1 tiʼ septiembre tiʼ 2003, táan juʼun 19 tak 22, ku maas tsolaʼal bix jeʼel u maas maʼalobkíintik máak u núukik le kʼáatchiʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ.

^ xóot’ol 13 Le Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, tiʼ W. E. Vine, ku yaʼalikeʼ le tʼaan griego ku suʼutul «líiʼsaj óol» yéetel «ku yáantkoʼonoʼ» ku tsʼáaik naʼatbil upʼéel bix maas nojoch u yeʼesaʼal yaabilaj utiaʼal u «líiʼsaʼal u yóol máak» (ketaʼak yéetel Juan 11:19).

^ xóot’ol 14 Maʼ xaaneʼ lelaʼ letiʼe súutuk ku yaʼalik Pablo ka tu chíikbesuba Jesús tiʼ maas «tiʼ quinientos sukuʼunoʼob muchʼukbaloʼob[oʼ]» (1 Cor. 15:6).

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• ¿Baʼaxten jach unaj k-bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ?

• ¿Baʼaxten ku líikʼil u yóol le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼulil ken k-núuk le kʼáatchiʼob ku beetaʼaloʼ?

• ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le muchʼtáambal tu beetaj Jesús yéetel u disipuloʼoboʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 22]

DIEZ BIX JEʼEL K-ÁANTAJ UTIAʼAL U LÍIKʼIL U YÓOL LE KU BINOʼOB TEʼ MUCHʼTÁAMBALOʼOBOʼ

Líiʼsaba táanil. Wa ka xokik ta wotoch le baʼax kun ilbil teʼ Najil Reinooʼ, maas yaan u jatsʼutstal a wilik yéetel maʼ kun tuʼubultech le baʼax kun kaʼansbiloʼ.

Xeen mantatsʼ. Tumen ku líikʼil u yóol u maasil ken u yiloʼob yaʼab ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, maʼalob ka xiʼikechiʼ.

Kʼuchkech tu pʼiis hora. Wa ka kʼuchul táanil tiʼ u káajal le muchʼtáambaloʼ, yaan a táakpajal teʼ kʼaay bey xan teʼ payalchiʼ ku beetaʼal tu káajbaloʼ, leloʼobaʼ táakaʼanoʼob ichil le adoración k-tsʼáaik tiʼ Jéeobaoʼ.

Bis tuláakal baʼax kʼaʼabéet. Wa ka bisik a Biblia yéetel le jóoʼsaʼaniloʼob kun meyaj teʼ muchʼtáambaloʼ, yaan a wilik bix u bin u tsoʼolol le baʼax ku kaʼansaʼaloʼ, lelaʼ yaan u yáantkech a maas naʼat le baʼax ku kaʼansaʼaloʼ.

Maʼ u náayal a wóol. Maʼ xokik le mensajeʼob ku túuxtaʼaltech tu yorai le muchʼtáambaloʼ. Páaʼt u tsʼoʼokol ka xokoʼob. Beyoʼ ka weʼesik ka tsʼáaik táanil le baʼax maas kʼaʼananoʼ.

Táakpajkechiʼ. Wa yaʼab máax ku táakpajleʼ jach ku líikʼil u yóol tuláakal le yanoʼob yoʼolal le jejeláas bix u núukaʼal le kʼáatchiʼoboʼ.

Núuk yéetel upʼíit tʼaanoʼob. Wa ka beetik beyaʼ yaan u páajtal u táakpajal u maasiliʼ.

Máans le jaatsʼoʼob ku tsʼaʼabaltechoʼ. Ken tsʼaʼabaktech u jaats teʼ Kaambalil utiaʼal Kaʼansaj wa tu Muchʼtáambalil Kʼaʼaytajoʼ líiʼsaba tubeel, xok yaʼab utéenel yéetel maʼ a waʼalik maʼ ken a máanse.

Líiʼs u yóol le máaxoʼob ku táakpajloʼoboʼ. Aʼaltiʼ le máaxoʼob máans upʼéel tsoltʼaan wa tiʼ le máaxoʼob núuk le kʼáatchiʼob jach maʼalob le bix úuchik u beetkoʼoboʼ.

Tsikbalnen yéetel le ku muchʼkubaʼoboʼ. U saludartik máak u maasil, u tsikbal yéeteloʼob táanil tiʼ le muchʼtáambal bey xan ken tsʼoʼokokoʼ ku yáantaj utiaʼal u maas jóoʼsaʼal utsil tumen tuláakal.