LEHONO, re dikologilwe ke tsebišo e ntši kudu ka thobalano—thelebišeneng, difiliming le dipapatšong. Go bonala eka lefelo le tee moo taba ye go sa boledišanwego ka yona ka bolokologi ke magareng ga batswadi le bana. Mofsa yo a lego mahlalagading wa kua Canada yo a bitšwago Michael o re: “Ke duma eka batswadi ba ka be ba tseba gore go tšhoša gakaakang e bile go leša dihlong bjang go bolela le bona ka thobalano. Go boledišana le mogwera go bonolo.”

Gantši batswadi ba fo ba ba dika-dika go thoma poledišano ka thobalano go swana le bana. Ka pukung ya gagwe ya Beyond the Big Talk, morutiši wa tša maphelo Debra W. Haffner o re: “Batswadi ba bantši ba mpoditše gore ba reketše bana ba bona puku yeo e bolelago ka thobalano goba mahlalagadi, ba e tlogela ka phaphošing ya mofsa yo a sego a hlwa a tsena mahlalagading gomme ba se ke ba e ahla-ahla le yena le ka mohla.” Haffner o re molaetša wo ba o fago bana o molaleng: “Re nyaka gore o tsebe ka mmele wa gago le ka thobalano; re fo ba re sa nyake go boledišana le wena ka yona.”

Ge e ba o le motswadi, o swanetše go ba le boemo bja kgopolo bjo bo fapanego. Ee, go bohlokwa gore o boledišane le bana ba gago ka thobalano. Ela hloko mabaka a mararo:

1. Tsela ya lefase ya go hlalosa thobalano e fetogile. James wa nywaga e 20 o re: “Tlhaloso ya thobalano ga e sa le e kopana—ya gore monna le mosadi ba a robala. Ga bjale, go na le thobalano ya go hupa ditho tša pelego, go tsenya ditho tša pelego ka morago, go diriša khomphutha—gaešita le go romelana melaetša le diswantšho tša thobalano ka mogalathekeng.”

2. Bana ba gago ba ka tla ba kwa tsebišo e fošagetšego e sa le ba banyenyane. Mma yo a bitšwago Sheila o re: “Ba tla kwa ka thobalano kapejana ge ba thoma go tsena sekolo, gomme ba ka se be le pono yeo o nyakago ba e-ba le yona.”

3. Bana ba gago ba na le dipotšišo ka thobalano eupša ba ka no se gate mogato wa pele ka go boledišana le wena ka yona. Ana wa nywaga e 15 wa kua Brazil o re: “Go bolela therešo, ga ke tsebe gore nka thoma bjang go boledišana le batswadi ba-ka ka thobalano.”

 Ge e le gabotse, go boledišana le bana ba gago ka thobalano ke karolo ya boikarabelo bjoo Modimo a go neilego bjona bjalo ka motswadi. (Baefeso 6:4) Ke therešo gore go ka bonala go le thata, go wena le go bana ba gago. Lega go le bjalo, se se kgahlišago ke gore bafsa ba bantši ba dumelelana le Danielle wa nywaga 14, yo a rego: “Re nyaka go botšwa ke batswadi ba rena ka thobalano—e sego morutiši yo a itšego goba lenaneo la thelebišene.” Ka gona, o ka boledišana bjang le bana ba gago ka taba ye e bohlokwa eupša go sego bonolo go bolela ka yona? *

Bana ba kwa ka thobalano e sa le ba banyenyane, ntle le ge ba dula lefelong leo le se nago batho. Se se nyamišago le go feta ke gore mo “mehleng ya bofelo,” batho ba kgopo ba tšwela pele ba “fetelela ka bobe.” (2 Timotheo 3:1, 13) Ka manyami, bana ba bantši ba swarwa gampe ke batho ba bagolo ka thobalano.

Ka gona go bohlokwa gore o thome go ruta bana ba gago e sa le ba banyenyane. Mma wa kua Jeremane yo a bitšwago Renate o re: “Ge o ka leta go fihla ba e-ba kgaufsi le go tsena mahlalagading, ba ka no se nyake go bolela ka bolokologi ka baka la dihlong tšeo di tlago le go tsena mahlalagading.” Selo se bohlokwa ke go nea bana tsebišo yeo e lekanego nywaga ya bona.

Bakeng sa bo mapimpana:

Ba rute maina a swanetšego a ditho tša pelego, gomme o gatelele gore ga go na motho yo a swanetšego go swara ditho tšeo. Mma wa kua Mexico yo a bitšwago Julia o re: “Ke thomile go ruta morwa wa-ka ge a be a e-na le nywaga e meraro. Go fo tseba gore barutiši, baledi, goba bana ba bangwe bao ba mo fetago ka bogolo ba be ba ka mo gobatša go be go ntshwenya kudu. O be a swanetše go tseba gore a ka itšhireletša bjang bathong bao a sa ba tsebego.”

Bakeng sa bana bao ba tsenago sekolo sa tlasana:

Diriša nywaga ye e le sebaka sa go oketša tsebo ya ngwana wa gago ganyenyane-ganyenyane. Tate yo a bitšwago Peter o re: “Pele o thoma poledišano nyakišiša pele go bona gore ke’ng seo ba šetšego ba se tseba le ge e ba ba nyaka tsebišo e oketšegilego. O se ke wa gapeletša poledišano. E tla fo itlela ge e ba ka mehla o fetša nako o na le bana ba gago.”

Bakeng sa bana bao ba lego mahlalagading:

Ga bjale ke nako ya go kgonthišetša gore ngwana wa gago o tseba ka mo go lekanego mabapi le dika tša thobalano nameng, maikwelong le boitshwarong. Ana wa nywaga e 15, yo a tsopotšwego pejana, o re: “Kua sekolong bašemane le banenyana ba šetše ba robalana e le feela go itloša bodutu. Ke nagana gore bjalo ka Mokriste, ke nyaka tsebo e lekanego mabapi le taba ye. Gaešita le ge go bolela ka thobalano go ka leša dihlong, ke selo seo ke swanetšego go tseba ka sona.” *

Temošo: Bafsa ba lego mahlalagading ba ka efoga go botšiša dipotšišo ka gobane ba boifa gore batswadi ba bona ba ka ba gononela gore ba itshwara gampe. Se ke seo tate yo mongwe yo a bitšwago Steven a ilego a se lemoga. O re: “Morwa wa rena o be a sa lokologe go boledišana le rena ka thobalano. Eupša ka morago re ile ra lemoga gore o be a nagana gore re gononela boitshwaro bja gagwe. Re ile ra mmotša ka tsela e kwagalago gore ga re boledišane le yena ka thobalano ka gobane re  gononela boitshwaro bja gagwe; re be re fo ba re nyaka go kgonthišetša gore o hlamilwe gabotse go kgona go swaragana le tutuetšo yeo e mo dikologilego.”

Ke therešo gore go boledišana le bana ba gago ka thobalano ke o mongwe wa mediro e thata ya botswadi yeo o swanetšego go e dira. Eupša maiteko a gago a tla putswa. Mma yo a bitšwago Diane o re: “Ge nako e dutše e e-ya, poledišano ga e sa le thata gakaalo, gomme go boledišana le ngwana wa gago ka thobalano e ka ba sebaka sa go aga segwera.” Steven, yo a tsopotšwego pejana, o dumela seo. O re: “Go ba bonolo go boledišana ka ditaba tšeo go lego thata go bolela ka tšona tše bjalo ka thobalano ge e ba o agile mokgwa wa go boledišana ka bolokologi ka taba efe le efe yeo e tšwelelago ka lapeng,” gomme o tlaleletša ka gore: “Go ikwa o sa lokologe ga go felele sa ruri, eupša go boledišana ka bolokologi ke selo se bohlokwa ka lapeng leo le tiilego la Bokriste.”