Bivhili I Shandula Vhutshilo

NDI mini zwe zwa ṱuṱuwedza muthu we a vha e ḽiswole ḽa ḽiravhele na ḽivemu uri a shandule vhutshilo hawe? Ndi ngani muthu we a vha e makone kha mutambo wa karati o shandula zwipikwa zwawe vhutshiloni? Muṅwe khotsi we a sa vhuye a laṱa murwa wawe o lambedzwa nga nḓila-ḓe? Vhalani mafhungo a tevhelaho u itela u wana phindulo.

“Hu Sa Londwi Uri Vhutshilo Hanga Ho Vha Vhu Si Havhuḓi, Zwino Ndo Takala.”—GARRY P. AMBROCIO

MIṄWAHA: 47

SHANGO: PHILIPPINES

ZWE A VHA A TSHI ZWI ITA: ḼISWOLE ḼA ḼIRAVHELE

VHUTSHILO HANGA HA TSHIFHINGANI TSHO FHIRAHO: Ndo alutshela ḓoroboni ṱhukhu ya Vintar. Dzingu ḽe ra vha ri tshi dzula khaḽo ḽo vha ḽo tangwa nga thavha dzo dalafhalaho, milambo yavhuḓi, na mufhe wavhuḓi. Naho ho vha hu fhethu havhuḓi, zwo vha zwi tshi konḓa u tshila hone. Vhathu vho vha vha tshi tswa thakha yashu na u pwasha hayani ha hashu.

Musi ndi miṅwahani ya vhufumi ndo vha ndi tshi nwesa halwa na khonani dzanga, ndi tshi daha, nahone ndi tshi tswa u itela u badela milandu yanga. Ndo vha ndi tshi ita na u tswa dzhuwele dza makhulu wanga. Maswole a muvhuso o vha a tshi humbulela uri ndi nga vha ndi muṅwe wa tshigwada tsha maravhele tshine tsha pfi New People’s Army (NPA), nahone vho vha vha tshi anzela u nthwa vhukuma. Nga ṅwambo wa zwenezwo, ndo mbo ḓi dzhia phetho ya u vha muraḓo wa tshenetsho tshigwada tsha maravhele. Ndo fhedza miṅwaha miṱanu ndi tshi dzula dzithavhani na tshenetsho tshigwada tsha maswole a NPA. Vhutshilo ho vha vhu tshi konḓa vhukuma. Ro vha ri tshi dzulela u pfuluwa nga ṅwambo wa u shavha maswole a muvhuso. Mafheleloni ndo mbo ḓi netiswa nga u dzula dzithavhani, nahone nda mbo ḓi ḓiṋekedzela kha muvhusi wa vunḓu ḽa Ilocos Norte. O shumisana na nṋe zwavhuḓi nahone a nthusa uri ndi wane mushumo wavhuḓi. Naho zwo ralo, ndo vha ndi tshe na mikhwa yanga mivhi ya u tswa miḓini ya vhathu na u shushedza.

NḒILA YE BIVHILI YA SHANDULA NGAYO VHUTSHILO HANGA: Ho vha hu na muṅwe mufumakadzi we nda vha ndi tshi shuma nae ane a pfi Loida, we a vha e muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova. O ita uri ndi ḓowelane na Jovencio, we a thoma u guda Bivhili na nṋe. Fhedzi zwo vha zwi tshi konḓa u shandula matshilele anga a kale. Ndo vha ndi tshi daha fola musi Jovencio a sa athu ḓa u itela u guda na nṋe Bivhili, nahone ndo vha ndi tshi kha ḓi ita zwithu zwi siho mulayoni. Mafheleloni, mapholisa vho nngwana ndi tshi khou pfuka mulayo, nahone vha mvalela dzhele miṅwedzi ya 11. Nga tshifhinga tshenetsho ndo mbo ḓi rabela Yehova uri a nthuse. Ndo humbela pfarelo, nahone nda dovha nda humbela u livhiswa na u khwaṱhiswa nga muya mukhethwa wawe.

Nga u ya ha tshifhinga, ndo dalelwa dzhele nga muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova we a nnḓisela Bivhili. Ndo i vhala nahone nda guda uri Yehova u na tshilidzi na lufuno, na uri u a hangwela zwivhi. Ndo mbo ḓi zwi ṱhogomela uri ndi kale Yehova a tshi khou ntsumbedza tshilidzi na u nṋea tshibuli tsha u guda nga hae. Ndo mu humbela uri a nṋee maanḓa uri ndi kone u kunda mikhwa yanga i si yavhuḓi. Ndo kwamiwa vhukuma nga zwe nda zwi vhala kha Mirero 27: 11. Ndo dzhia ndimana yeneyo sa ye Yehova a vha a tshi khou amba na nṋe ngayo nga tshavhukoma. Ndimana yeneyo i ri: “Ṅwana’nga, ṱalifha, U takadze mbilu yanga; ndi kone u hanedza vha u nnyadza.”

Musi ndo no bva dzhele, ndo mbo ḓi dovha nda guda Bivhili na Dziṱhanzi, nda thoma u ya miṱanganoni yavho, nahone nda thoma u shumisa maitele a Bivhili vhutshiloni hanga. Mafheleloni, ndo kona u litsha mikhwa yanga i si yavhuḓi nga ṅwambo wa u thuswa nga Yehova. Nga murahu, ndo mbo ḓi ṋekedzela vhutshilo hanga kha Yehova Mudzimu.

NḒILA YE NDA VHUYELWA NGAYO: Hu sa londwi uri vhutshilo hanga ho vha vhu si havhuḓi, zwino ndo takala. Naho ndo vha ndi phuli ya mikhwa i si yavhuḓi, ndo no vha muthu muswa. (Vha-Kolosa 3:9, 10) Ṋamusi, ndo no vha muthu ane a hulisea nga ṅwambo wa u konana na vhathu vha Yehova vho kunaho na nga uri ndi a kona u thusa vhaṅwe vhathu uri vha gude nga ha Yehova, Mudzimu washu ramaanḓaoṱhe.

“Ndo Vha Ndi Tshi Ṱoḓa U Imela Brazil.”—JULIANA APARECIDA SANTANA ESCUDEIRO

MIṄWAHA: 31

SHANGO: BRAZIL

ZWE A VHA A TSHI ZWI ITA: MAKONE KHA ZWA KARATI

VHUTSHILO HANGA HA TSHIFHINGANI TSHO FHIRAHO: Ndo alutshela Londrina. Naho vhathu vhanzhi vhane vha dzula fhethu henefho vhe vhashai, ho vha hu vunḓuni ḽo kunaho na ḽi re na mulalo. Musi ndi na miṅwaha ya fumi, khaladzi anga o nṱuṱuwedza uri ndi dzhenele mutambo wa karati u vhidzwaho tae kwon do, zwine zwa amba “nḓila ya u lwa u tshi shumisa zwanḓa na milenzhe.” Khotsi anga vho vha vha sa takaleli wonoyu mutambo wanga muswa, fhedzi nga u ya ha tshifhinga vho thoma u u takalela.

Ndo vha ndi tshi ḓiimisela vhukuma musi ndi tshi ita nyonyoloso nahone ndo wana zwiphuga zwinzhi zwa u vha muhali wa mutambo wa tae kwon do ngei vunḓuni ḽa Parana. Nga murahu, ndo wana tshiphuga tsha shango ḽa hashu, nahone nga 1993 ndo mbo ḓi ḓivhiwa sa muhali wa mutambo wa tae kwon do ngei Brazil. Ndo vha ndi tshi ṱoḓa u dzhenela muṱaṱisano wa shango ḽoṱhe. Naho zwo ralo, muṱani wa hashu ro vha ri vhashai, nahone ndo vha ndi si na tshelede ya u badela u itela u ya kha maṅwe mashango.

Ndo vha ndi tshi fulufhela uri mutambo wa tae kwon do u ḓo katelwa kha dzi-Olympic, nahone zwenezwo zwo fheleledza zwo itea. Ndo vha ndi tshi ṱoḓa u imela Brazil kha Mitambo ya dzi-Olympic, nahone ndo mbo ḓi ḓiimisela vhukuma musi ndi tshi ita nyonyoloso nahone nda wana basari ye ya ita uri ndi kone u yo ita miṱaṱisano ngei Fura, Vietnam, Korea Tshipembe, na Dzhapani, na kha Mitambo ya Amerika Tshipembe. Tshipikwa tshanga tshi tevhelaho tsho vha tsha u dzhenela miṱaṱisano ya Mitambo ya Pan American, nahone ndo tamba zwavhuḓi nga maanḓa lwe nda nangiwa uri ndi vhe muṅwe wa vhathu vhararu vhe vha vha vha tshi ḓo dzhenela miṱaṱisano ya ngei Santo Domingo, Dominican Republic, nga 2003.

NḒILA YE BIVHILI YA SHANDULA NGAYO VHUTSHILO HANGA: Nga 2001, nṋe na muthu we nda vha ndi tshi funana nae ro ṱangana na Ṱhanzi dza Yehova, nahone vha thoma u guda Bivhili na riṋe. Mathomoni, ndo vha ndi sa tou vha na dzangalelo. Ndo vha ndi tshi dzula ndo neta, nahone ndi sa koni u thetshelesa zwavhuḓi, ndi tshi anzela u kumedza musi ri tshi khou guda. Naho zwo ralo, zwe nda vha ndi tshi khou zwi guda zwo nkwama mbilu—nahone zwenezwo zwo bvela khagala kha muṱaṱisano muhulwane u tevhelaho we nda u dzhenela.

Nga ṅwambo wa uri ndo vha ndo nangiwa uri ndi vhe kha thimu ye ya vha i tshi ḓo dzhenela Mitambo ya  Pan American, vhagudisi vha mutambo wa tae kwon do vho dzudzanya uri ndi thome ndi dzhenele mitambo thangeli ya mutambo wonoyo. Musi tshifhinga tsha uri ndi lwe tshi tshi swika, ndo sokou ima ndi sa tsukunyei—ndi sa ṱoḓi u ṱanganela kha mitambo yeneyo na luthihi. Nga u ṱavhanya ndo mbo ḓi humbula uri Mukriste o vha a songo fanela u lwa na muṅwe muthu, naho hu kha mutambo zwawo! Ndo mbo ḓi humbula ndaela ya Bivhili ine ya ri: “U fune wa haṋu vhunga U tshi ḓi-funa.” (Mateo 19:19) Ndo mbo ḓi sokou litsha u lwa, nahone nda sa ḓisole na luthihi. Vhathu vho ntsedza vho mangala vhukuma.

Musi ndi tshi swika hayani, ndo dzula fhasi nda elekanya nga ha vhutshilo hanga. Ndo mbo ḓi dzhia bugwana yo gandiswaho nga Dziṱhanzi ine ya haseledza nga ha zwine Mudzimu a zwi ṱoḓa kha riṋe. Kha bugwana yeneyo ndo vhona ho redzwa Psalme ya 11:5, ine musi i tshi amba nga ha Yehova ya ri: “Mbilu yawe yo sinyutshela mudzia-vhutshinyi.” Eneo maipfi a mupsalme o nkwama mbilu, nahone nda mbo ḓi phetha nga uri ndi ḓo litsha mutambo wa tae kwon do.

Vhagudisi vhanga vha mutambo wa tae kwon do a vho ngo takadzwa nga zwenezwo na luthihi. Vho lingedza u ita uri ndi shandule muhumbulo wanga nga u mmbudza uri ndo vha ndi mutambi wa khwine-khwine shangoni ḽoṱhe nahone ndo vha ndo no vha tsini na uri ndi dzhenele Mitambo ya dzi-Olympic. Fhedzi ndo vha ndo no ita phetho.

Nga tshifhinga tshenetsho, nṋe na muṱhannga wanga ro vha ro no vhingana. O vha o no thoma u huwelela na Ṱhanzi dza Yehova. O vha a tshi vhuya hayani o takala vhukuma nahone o vha a tshi mmbudza nga ha nyambedzano dze a vha nadzo na vhathu. Ndo vha ndi tshi zwi ḓivha uri arali na nṋe ndi tshi ṱoḓa u ṱanganela kha mushumo wonoyo, ndo vha ndi tshi fanela u shandula vhutshilo hanga. Ndo litsha kereke ye nda vha ndi tshi dzhena yone, nahone nda fheleledza ndo fanelea u vha Ṱhanzi yo lovhedzwaho.

NḒILA YE NDA VHUYELWA NGAYO: Nṋe na munna wanga ri vhathu vho takalaho vhukuma na vha re na vhuthihi, nahone zwenezwi zwi itiswa nga uri ri lwela u shumisa zwine ra zwi guda Bivhilini mbinganoni yashu. Ndi a takalela vhukuma u mu tikedza musi a tshi ṱhogomela tshivhidzo tshine ra ṱanganela khatsho. Ndo vha ndi tshi nga vha ndo ḓidina u itela u wana tshiphuga tsha mendele ya musuku nahone nda vha na bvumo. Fhedzi a thi vhoni u nga ḽeneḽi shango ḽivhi ḽo vha ḽi tshi nga nṋea tshithu tshine nda nga kona u tshi vhambedza na ndugelo ya u shumela Yehova Mudzimu.

“Khotsi Anga A Vho Ngo Vhuya Vha Nndaṱa.”—INGO ZIMMERMANN

MIṄWAHA: 44

SHANGO: DZHEREMANE

ZWE A VHA A TSHI ZWI ITA: MULINDI WA KILABU YA U DANTSA

VHUTSHILO HANGA HA TSHIFHINGANI TSHO FHIRAHO: Ndo bebelwa muṱani wa vhathu vhane vha vha kha vhurereli vhu sa fani, ḓoroboni ye ha vha hu tshi bwiwa khayo malasha ngei Gelsenkirchen. Khotsi anga vho vha vhe muṅwe wa Ṱhanzi dza Yehova. Fhedzi mme anga vho vha vha tshi lwisana na vhuḓidini ha khotsi anga ha u funza nṋe, mukomana wanga, na khaladzi dzanga mbili zwine vha zwi tenda. Vho vha vha tshi shuma awara dza fumi kana u fhira nga ḓuvha, vha tshi khou reila maṱiraka. Vho vha vha tshi anzela u thoma u shuma nga awara ya vhuvhili kana ya vhuraru nga maḓautsha. Naho zwo ralo, vho vha vha tshi ita vhuḓidini ha uri ri kone u vha na vhushaka havhuḓi na Mudzimu. Naho zwo ralo, ndo vha ndi sa livhuwi vhuḓidini havho.

Musi ndi na miṅwaha ya 15, ndo vha ndi sa takaleli u vha miṱanganoni ya vhurereli ye vha vha vha tshi ita uri ndi ye khayo, ngauralo ndo mbo ḓi vha ḽishandukwa. Nga murahu ha ṅwaha ndo mbo ḓi dzhenela mutambo wa zwa mavili. Nga murahu ha miṅwaha mivhili, ndo farisa khotsi anga shia-shia. Musi ndi tshi vha na miṅwaha ya 18, ndo mbo ḓi pfuluwa hayani.

 Ndo vha ndi tshi funesa zwa mitambo lwe nda vha ndi tshi ita nyonyoloso lwa rathi nga vhege—ndi tshi thoma nga u ita zwa mavili, nda kona u hwala dzitsimbi. Nga mafhelo a vhege, nṋe na khonani dzanga ro vha ri tshi ya kha kilabu dza u dantsa. Kha tshiṅwe tshiitea, ndo lwa na muṅwe muthu we a vha e henefho kilabuni we a vha a tshi solisea, fhedzi nda mu kunda nga hu leluwaho. Mulanguli wa kilabu o zwi ṱhogomela nga u ṱavhanya nahone a mbo ḓi nṋea mushumo wa u vha mulindi. O vha a tshi ḓo nkholela tshelede yavhuḓi vhukuma, nga u ralo, ndo mbo ḓi u ṱanganedza.

Mafhelo a vhege maṅwe na maṅwe, ndo vha ndi tshi ima muṋangoni wa kilabu yeneyo nahone ndi tshi vhona uri ndi vhafhio vho teaho u dzhena na vha songo teaho. Ho vha hu tshi dzhena vhathu vha ṱoḓaho u vha 1000 nga ḓuvha, ngauralo dzo vha dzi tshi vhuya. Vhathu vho vha vha tshi anzela u lwa. Ndo vha ndi tshi shushedzwa nga zwigidi na maboḓelo o pwasheaho. Vhaṅwe vhathu vhe nda vha hanela uri vha dzhene kana vhe nda vha thatha, vho vha vha tshi nndindela nnḓa u itela u ḓilifhedzela. Ndo vha ndi na miṅwaha ya 20, nahone ndo vha ndi tshi vhona uri a hu na zwine muṅwe muthu a nga nnyita zwone. Ngoho ndi ya uri ndo vha ndi sa langei—ndi tshi funesa u lwa, ndi tshi ḓihudza, ndi na vhuhovheleli, nahone ndo oma ṱhoho.

NḒILA YE BIVHILI YA SHANDULA NGAYO VHUTSHILO HANGA: Khotsi anga a vho ngo vhuya vha nndaṱa. Vho dzudzanya uri ndi rumelwe magazini dza Tshiingamo na Awake! * he nda vha ndi tshi dzula hone. Dzo vha dzo ḓala kamarani yanga, fhedzi dzi sa vhaliwi. Nga ḽiṅwe ḓuvha ndo mbo ḓi humbula uri ndi thome u sedza dziṅwe dzadzo. Thero dze nda dzi vhala dze dza vha dzi tshi amba nga ha nḓila ine ha ḓo fheliswa ngayo ano maitele a zwithu a zwa politiki, zwa ekonomi, na a vhurereli, dzo ita uri ndi rwele khaladzi anga luṱingo. Khaladzi anga na munna wawe vho vha vhe Ṱhanzi dza Yehova. Vho humbela u guda na nṋe Bivhili, nahone nda mbo ḓi tenda.

Zwe nda zwi vhala kha Vha-Galata 6:7 zwo nṱuṱuwedza uri ndi ite tshanduko vhutshiloni hanga. U bva kha zwe nda ṱangana nazwo vhutshiloni, ndo vha ndi tshi zwi ḓivha uri zwithu zwoṱhe zwine nda zwi ita, u zwi amba, na phetho dzine nda dzi dzhia, zwo vha zwi tshi ḓo kwama vhumatshelo hanga. Ndo dovha nda ṱuṱuwedzwa vhukuma nga u rambiwa hu re kha Yesaya 1:18 ine ya ri: “Iḓani-ha ri rovhedzane! U ralo Yehova. Naho zwivhi zwaṋu zwó tswuka sa muridili, zwi ḓo tshena zwa nga mahaḓa; naho vhukhwivhilu zwi tshi fana na luvhundi, zwi ḓo nga muḓali.” Musi ndi tshi tou thoma u guda, ndo thuswa vhukuma nga luṅwalo lwonolwo u itela uri ndi ḓipfe ndi tshi fanelea kana uri ndi vhone uri zwo vha zwi tshi konadzea uri ndi vhuyelele kha Yehova.

Hu sa athu fhela miṅwedzi ya rathi, ndo vha ndo no ita tshanduko khulwane vhutshiloni hanga naho zwo vha zwi sa leluwi na luthihi. Ndo vha ndi tshi fanela u sa ya fhethu hu sa fhaṱi na u litsha vhukonani he nda vha ndi naho. Nga zwenezwo, ndo mbo ḓi thoma u vhudza khonani dzanga uri ndo vha ndi tshi khou guda Bivhili, nahone ndo vha ndi tshi vha vhudza zwe nda vha ndi tshi khou zwi guda. Vho thoma u nnyala, nahone vha thoma u mmbidza vhafunzi. Khaladzi anga o nthusa uri ndi kone u wana muṅwe mushumo wavhuḓi wo teaho.

Ndo mbo ḓi dovha nda thoma u ya miṱanganoni Holoni ya Muvhuso ye khaladzi anga na munna wawe vha vha vha tshi ya khayo, naho ho vha hu kule nga khilomithara dzi linganaho 30. Ho vha hu na Holo ya Muvhuso tsini na he nda vha ndi tshi dzula hone, fhedzi ndo vha ndi tshi ofha u ṱangana na vhathu vhane vha nnḓivha u bva vhuṱukuni. Ndo vha ndi tshi ofha u huwelela nnḓu nga nnḓu he nda vha ndi tshi dzula hone. Ndo vha ndi tshi ḓivhudzisa uri ho vha hu tshi ḓo itea mini arali nda ṱangana na muthu ane nda kha ḓi bva u mu pandela kilabuni, kana muthu we nda mu ṋea zwidzidzivhadzi? Ndo mbo ḓi humbula zwiṅwe zwithu zwe nda zwi guda musi ndi tshi kha ḓi ita nyonyoloso—zwauri nyonyoloso dzine dza konḓesa ndi dzone dza ndeme vhukuma na dzine dza ṱoḓea. Nga zwenezwo, musi ndi tshi fanelea uri ndi ye u huwelela, ndo vha ndi tshi ya mushumoni wa u huwelela nga hune zwa konadzea ngaho.

Ndo dovha nda vha na iṅwe khaedu ye nda vha ndi tshi fanela u i kunda ya u sa funa u vhala na u guda. Fhedzi ndo vha ndi tshi zwi ḓivha uri arali ndi tshi ṱoḓa u vha na lutendo lwo khwaṱhaho, ndo vha ndi tshi fanela u ḓigudisa u vhala mafhungo-ngoho o dzikaho a re Bivhilini. Ndo kona u zwi vhona uri muthu u fanela u ita vhuḓidini ho engedzeaho arali a tshi ṱoḓa u vha na maanḓa, u fana na zwine a zwi ita musi a tshi hwala dzitsimbi.

NḒILA YE NDA VHUYELWA NGAYO: Iṅwe nḓila ye nda vhuyelwa ngayo ndi ya uri ndi kha ḓi tshila! Ndi kha ḓi fanela u lwisana na vhushayanungo hanga. Fhedzi, zwa zwino ndi khou ḓiphina nga vhutshilo ha muṱa na mufumakadzi wanga, a re na vhumuthu havhuḓi ha Vhukriste. Ndi na khonani dza vhukuma dzine dza vha Ṱhanzi dza Yehova dzine nda nga dzi fulufhela nga ho fhelelaho. Khotsi anga vho lovha miṅwahani miṱanu yo fhiraho, fhedzi musi vha sa athu lovha, vho takalela u vhona murwa wavho we a vhuya.

[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]