Pagkabuhi sang mga Cristiano sang Unang Siglo

Paglakbay sa Pinakamalayo nga mga Lugar

“Sang masunod nga adlaw nagkadto sia sa Derbe upod kay Bernabe. Kag sang napahayag na nila ang maayong balita sa amo nga siudad kag nakahimo sang madamo nga disipulo, nagbalik sila sa Listra kag sa Iconio kag sa Antioquia.” —BINUHATAN 14:20, 21.

MABATYAGAN sang manuglakbay ang mabugnaw nga dapya sang hangin sina nga aga. Ginsuksok niya ang iya tais na nga sandalyas. Bilog nga adlaw na naman sia nga magalakbay.

Kanami sang silak sang adlaw samtang nagalakat sia sa yab-ukon nga dalan. Maagi sia sa mga ulubasan pakadto sa talamnan sang mga olibo, kag pataklad sa mga bakulod. Nasugata niya ang mga mangunguma nga nagapakadto sa ulumhan, mga negosyante nga nagaguyod sang mga sapat nga kargado sang mga baligya, kag ang mga debotado nga nagapakadto sa Jerusalem. Ginaistorya sining manuglakbay kag sang iya mga upod ang tanan nila nga masugata. Ngaa? Ginatuman nila ang sugo ni Jesus nga mangin mga saksi niya “tubtob sa ukbong sang duta.”—Binuhatan 1:8.

Ining manuglakbay mahimo nga si apostol Pablo ukon si Bernabe ukon isa sa mga misyonero sang unang siglo. (Binuhatan 14:19-26; 15:22) Maisog sila kag determinado kay mabudlay ang paglakbay.  Ginsulat ni apostol Pablo ang iya mga pagpanakayon: “Tatlo ka beses ko naeksperiensiahan nga nagub-an sang sakayan, isa ka gab-i kag isa ka adlaw ang ginhinguyang ko sa lawod.” Pero mabudlay man ang pagpanglakaton. Suno kay Pablo, pirme sia makasumalang sing “katalagman sa mga suba” kag “katalagman sa mga tulisan.”—2 Corinto 11:25-27.

Kon amo, paano nagalakbay ang mga misyonero sadto? Kon makaupod ka sa ila, ano ayhan kalayo ang imo malakbay sa isa ka adlaw? Ano ang dapat mo dal-on, kag diin ka makapaligad sang gab-i?

Pagpanglakaton Sang unang siglo, naghimo ang mga Romano sing malapad nga mga dalan nga nagaangot sa mayor nga mga lugar sang emperyo. Mabakod ini kag nadesinyo sing maayo. Ang kalabanan sini nagalapad sing 4.5 metros, gintambakan sing bato, may gutter, kag may mga kilometrahe. Ang misyonero pareho ni Pablo makalakbay sing mga 32 kilometros kada adlaw sa sini nga mga dalan.

Pero sa Palestina, ang kalabanan nga dalan mga rough road lang nga nagaagi sa mga talamnan kag mga pil-as. Delikado mag-agi sa sini nga mga dalan kay kon kaisa may bangga, may talunon nga mga sapat, kag may mga kawatan.

Ano ang dala sang manuglakbay? Dapat may baston sia nga pangproteksion (1), tululugan (2), puyopuyo (3), ekstra nga sandalyas (4), bulutangan sang pagkaon (5), ilislan (6), mapilopilo nga timba (7), balunan sang tubig (8), kag daku nga bag para sa personal nga kinahanglanon (9).

Sigurado gid nga masugata sang mga misyonero ang mga negosyante nga nagadeliber sang ila baligya sa mga merkado. Ginakarga nila ini sa asno nga mapatol sa laktanay. Masaligan gid ini sa taklaron kag batuhon nga dalan. Siling nila, ang kargado nga asno makalakbay sing asta sa 80 kilometros sa isa ka adlaw. Mas mahinay ang mga kariton nga ginaguyod sang toro, kay mga 8 asta 20 kilometros lang ang masarangan sini. Pero mas mabug-at ang madala sang mga toro, kag amo ini ang ginagamit kon malapit lang ang kadtuan. Mahimo man malabayan sang  manuglakbay ang dinosena nga kamelyo ukon asno nga may karga nga mga produkto halin sa bilog nga kalibutan. Magalabay man ang nagapangabayo nga mensahero, nga may dala nga mga sulat kag mando sang hari pakadto sa malayo nga mga bahin sang emperyo.

Kon gab-i, ang mga manuglakbay nagatulog sa ila ginhimo nga mga tolda sa higad sang dalan. Ang iban naman nagadayon sa mga kuarto nga ara sa sulod sang malapad kag napaderan nga ugsaran. Pero wala gawa sing proteksion sa malain nga tiempo kag mga kawatan ining mahigko kag indi komportable nga dalayunan. Gani kon posible, ang mga misyonero nagadayon sa ila mga paryente ukon masigkasumilimba.—Binuhatan 17:7; Roma 12:13.

Pagpanakayon Ang magagmay nga sakayan amo ang nagadala sang mga baligya kag mga pasahero sa mga baybayon ukon patabok sa Dagat sang Galilea. (Juan 6:1, 2, 16, 17, 22-24) Madamo man nga dalagku nga barko ang nagatabok sa Mediteraneo, dala ang mga kargamento pakadto-pakari sa malayo nga mga pier. Amo ini ang nagasuplay sing pagkaon sa Roma, kag nagadala sang mga opisyal kag mga mensahe sang gobierno.

Ang mga marinero nagabase lang sa mga landmark kon adlaw kag mga bituon kon gab-i. Gani, nagapanakayon lang sila kon maayo ang tiempo, sugod sa Mayo asta sa tungatunga sang Septiembre. Pirme man may nagakalunod nga sakayan.—Binuhatan 27:39-44; 2 Corinto 11:25.

Mas mabudlay ang pagpanakayon sangsa pagpanglakaton. Kay man, mas importante sa mga barko ang kargamento. Ang mga pasahero sa ibabaw lang nga bahin sang barko nagatener kag nagatulog. Kay ang mamala nga bahin sa idalom para sa malahalon nga mga baligya. Ang mga pasahero nagabalon sing pagkaon, kay ilimnon lang nga tubig ang ginahatag sa ila. Kon kaisa, kalain gid sang tiempo. Inadlaw nga ginadagat ang mga pasahero kay wala untat ang bagyo kag dalagku ang mga balod.

Bisan mabudlay ang pagpanglakaton kag pagpanakayon, napalapnag sang mga misyonero pareho ni Pablo ang “maayong balita sang ginharian” sa mga lugar nga nahibaluan nila sadto. (Mateo 24:14) Mga 30 pa lang ka tuig pagkatapos ginsilingan ni Jesus ang iya mga disipulo nga mangin saksi niya, nakasiling si Pablo nga nawali na niya ang maayong balita “sa tanan nga tinuga sa idalom sang langit.”—Colosas 1:23.