Mga Pamatan-on—Magpatuytoy sa Pulong sang Dios

“Kuha sing kaalam, kuha sing paghangup.”—HULU. 4:5.

1, 2. (a) Ano ang nakabulig kay apostol Pablo nga malandas ang iya nagasumpakilay nga balatyagon? (b) Paano ka makatigayon sing kaalam kag paghangop?

“KON luyag ko himuon ang husto, ang malain yari sa akon.” Nakahibalo ka bala kon sin-o ang nagsiling sini? Wala sing liwan kundi si apostol Pablo. Bisan pa ginahigugma ni Pablo si Jehova, may mga tion nga nabudlayan sia sa paghimo sang kon ano ang husto. Ano ang iya ginbatyag sa sining nagasumpakilay nga balatyagon? “Kailo ako nga tawo!” sulat niya. (Roma 7:21-24) Nakabatyag ka man bala sang ginbatyag ni Pablo? Nabudlayan ka man bala kon kaisa sa paghimo sing husto? Kaangay ni Pablo, nagabatyag ka man bala sing kalugaw-an bangod sini? Kon amo, indi ka dapat madulaan sing paglaum. Nalandas ni Pablo ini nga mga hangkat, kag makasalig ka man nga malandas mo ini.

² Nagmadinalag-on si Pablo bangod nagpatuytoy sia sa “makapapagros nga mga pulong.” (2 Tim. 1:13, 14) Subong resulta, nakatigayon sia sing kaalam kag paghangop nga nakabulig sa iya nga malandas ang mga hangkat kag makahimo sing husto nga mga desisyon. Mahimo ka man buligan ni Jehova nga Dios nga makatigayon sing kaalam kag paghangop. (Hulu. 4:5) Gin-aman niya ang pinakamaayo nga laygay sa iya Pulong, ang Biblia. (Basaha ang 2 Timoteo 3:16, 17.) Binagbinaga kon paano ang mga prinsipio sa Kasulatan makabulig sa imo sa pagpakig-angot sa imo mga ginikanan, sa paggamit sang kuarta, kag kon nagaisahanon ka.

Sa Pamilya

3, 4. Ngaa mahimo mabudlayan ka sa pagtuman sa imo mga ginikanan, apang ngaa nagahimo sila sing mga pagsulundan?

³ Nabudlayan ka bala nga tumanon ang mga pagsulundan sang imo mga ginikanan? Ngaa amo sina ang imo ginabatyag? Ayhan ang isa ka rason amo nga luyag mo mangin independiente. Normal lang ina nga balatyagon samtang nagapadulong ikaw sa pagkahamtong. Apang, samtang yara ka pa sa poder sang imo mga ginikanan, dapat mo sila tumanon.—Efe. 6:1-3.

⁴ Mas mahapos tumanon ang pagsulundan sang imo mga ginikanan kon nahangpan mo kon ngaa ginahimo nila ini. Mahimo kaangay ka sang 18-anyos nga si Brielle, * nga nagsiling tuhoy sa iya mga ginikanan: “Daw wala sila kaagi tin-edyer. Indi ako makapabutyag sang akon opinyon, makahimo sing desisyon, ukon makahulag kaangay sang isa ka adulto.” Kaangay ni Brielle, mahimo magbatyag ka nga ginadingutan ka sang imo mga ginikanan sing kahilwayan. Apang, nagahimo sila sing mga pagsulundan bangod nagakabalaka sila sa imo. Isa pa, kon Saksi ang imo mga ginikanan, nahibaluan nila nga sila ang manabat kay Jehova kon pabay-an ka lang nila.—1 Tim. 5:8.

5. Paano ka makabenepisyo kon mangin matinumanon ka sa imo mga ginikanan?

⁵ Ang pagtuman sa imo mga ginikanan mapaanggid sa pagbayad sang imo utang sa bangko. Samtang ginapakita mo nga masaligan ka sa pagbayad, magadugang man ang pagsalig sang bangko sa imo. Sing kaanggid, may utang ka  man sa imo mga ginikanan nga dapat bayaran—ang pagtahod kag pagkamatinumanon. (Basaha ang Hulubaton 1:8.) Samtang ginapakita mo nga matinumanon ka, magadugang man ang pagsalig sang imo mga ginikanan sa imo. (Luc. 16:10) Siempre, kon pirme mo ginalapas ang ila mga pagsulundan, indi ka matingala kon indi ka na nila pagsaligan.

6. Paano mabuligan sang mga ginikanan ang mga pamatan-on nga mangin matinumanon?

⁶ Ang isa ka paagi nga mabuligan sang mga ginikanan ang ila kabataan nga mangin matinumanon amo ang pagpakita sing maayo nga halimbawa. Dapat makita sa ila kinabubut-on nga pagtuman kay Jehova nga ang pagsulundan sang Dios makatarunganon. Paagi sa sini, mangin mahapos para sa mga kabataan ang pagtuman sa ila mga ginikanan. (1 Juan 5:3) Dugang pa, mabasa naton sa Biblia nga may mga tion nga ginhatagan ni Jehova ang iya mga alagad sing kahigayunan nga makapabutyag sang ila opinyon. (Gen. 18:22-32; 1 Hari 22:19-22) May mga tion man bala nga mahimo hatagan sang mga ginikanan sing tsansa ang ila kabataan nga magpabutyag sang ila opinyon?

7, 8. (a) Ano nga hangkat ang ginaatubang sang pila ka pamatan-on? (b) Paano ka makabenepisyo sa disiplina?

⁷ Ginabudlayan man ang kabataan kon nagabatyag sila nga daw pirme lang sila ginabantayan sang ila mga ginikanan. Kon kaisa, mahimo nabatyagan mo ang nabatyagan sang pamatan-on nga si Craig, nga nagsiling, “Ang akon nanay daw detektib—sala ko lang pirme ang iya ginabantayan.”

⁸ Sa masami, nagabatyag kita nga ginapakalain kon ginatadlong kita ukon ginadisiplina. Ang Biblia nagasiling nga bisan pa ang disiplina nagakaigo, mabudlay ini batunon. (Heb. 12:11) Gani, ano ang makabulig sa imo nga makabenepisyo sa disiplina nga imo nabaton? Ang importante nga punto nga dapat mo tandaan amo nga ginalaygayan ka sang imo mga ginikanan bangod palangga ka nila. (Hulu. 3:12) Indi nila luyag nga mapalambo mo ang malain nga pamatasan. Nahibaluan sang imo mga ginikanan nga kon indi ka nila pagtadlungon, kaangay lang ina nga ginadumtan ka nila! (Basaha ang Hulubaton 13:24.) Dumduma nga may matun-an ka sa imo mga kasaypanan. Gani, kon ginatadlong ikaw, ngaa indi mo pagtinguhaan nga makakuha sing kaalam sa ila ginasiling sa imo? “Ang pagtigayon [sing kaalam] mas maayo pa sa pilak kag mas maayo pa sa bulawan.”—Hulu. 3:13, 14, NW.

9. Ano ang maayo nga himuon sang mga pamatan-on sa baylo nga pamensaron pirme nga di-makatarunganon ang ginhimo sa ila?

⁹ Apang, ang mga ginikanan nagasayop man. (Sant. 3:2) Mahimo sila makahambal sing masakit nga mga tinaga, samtang ginadisiplina ka nila. (Hulu. 12:18) Ngaa ayhan? Basi may problema sila nga ginaatubang, ukon ginatamod nila nga ang imo sayop kapaslawan sa ila bahin. Sa baylo nga pamensaron pirme nga di-makatarunganon ang ila ginhimo, ngaa indi mo pagpasalamatan ang ila pagtinguha nga buligan ka? Ang pagbaton sing disiplina makabulig sa imo sing daku kon mag-adulto ka na.

10. Paano mangin mahapos sa imo nga batunon ang mga pagsulundan kag pagtadlong sang imo mga ginikanan?

¹⁰ Luyag mo bala nga makabenepisyo sa mga pagsulundan kag pagtadlong sang imo mga ginikanan? Kon amo, dapat mo pauswagon ang imo ikasarang sa pagpakigkomunikar. Paano mo ina mahimo? Ang una nga tikang amo ang pagpamati. “Mangin maabtik sa pagpamati,” siling sang Biblia, “mahinay sa paghambal, mahinay sa pagpangakig.” (Sant. 1:19) Sa baylo nga magrason dayon, tinguhai nga kontrolon ang imo emosyon kag pamatii ang ginasiling sang imo mga ginikanan. Magkonsentrar sa mensahe, indi kon paano nila ini ginahambal. Ipakita nga nahangpan mo sila paagi sa pag-ako sang imo sala. Kon himuon mo ina, magapasalig ini sa ila nga nagapamati ka. Ano abi kon luyag mo ipaathag ang imo ginhambal ukon ginhimo? Sa masami, mas maayo nga ‘punggan mo na lang ang imo mga bibig’ tubtob nga matuman mo ang ila ginapangabay. (Hulu. 10:19) Kon makita sang imo mga ginikanan nga namati ka sa ila,  pamatian ka man nila. Kon himuon mo ini, magapakita ini nga hamtong ka kag ginatuytuyan sang Pulong sang Dios.

Sa Paggamit sing Kuarta

11, 12. (a) Ano ang ginapalig-on sa aton sang Pulong sang Dios tuhoy sa kuarta, kag ngaa? (b) Paano ka mabuligan sang imo mga ginikanan sa pagbadyet?

¹¹ “Ang [k]uarta pangapin,” siling sang Biblia. Apang, ginapakita man sini nga teksto nga ang kaalam mas bilidhon pa sangsa kuarta. (Man. 7:12) Ginapalig-on kita sang Pulong sang Dios nga dapat naton tamdon sing nagakaigo ang kuarta kag indi ini paghigugmaon. Ngaa indi mo dapat paghigugmaon ang kuarta? Binagbinaga ini nga ilustrasyon: Para sa isa ka lantip nga kusinero, ang matalom nga kutsilyo importante gid nga gamit. Apang kon ining kutsilyo uyatan sang isa nga wala nagahalong, mahimo ini makahalit sa iya. Sing kaanggid, ang kuarta mapuslanon man kon gamiton ini sing nagakaigo. Apang sa masami, ginasakripisyo sang “mga determinado nga mangin manggaranon” ang ila mga abyan, pamilya, kag ang ila kaangtanan sa Dios bangod sa kuarta. Subong resulta, ginbuno nila ang ila kaugalingon “sang madamo nga kasakit.”—Basaha ang 1 Timoteo 6:9, 10.

¹² Paano mo matun-an ang nagakaigo nga paggamit sang kuarta? Ngaa indi ka mangayo sing laygay sa imo mga ginikanan kon paano mo mabadyet ang imo kuarta? “Ang maalam nga tawo nagapamati kag nagabaton sing dugang pa nga pagtudlo, kag ang tawo nga may paghangop nagapangayo sing maayo nga laygay sa iban,” sulat ni Solomon. (Hulu. 1:5, NW) Ang pamatan-on nga si Anna nangayo sing laygay sa iya mga ginikanan. Nagsiling sia, “Gintudluan ako sang akon amay kon paano magbadyet, kag ginpakita niya sa akon kon ngaa importante nga planuhon sing maayo ang paggamit sing kuarta.” Gintudluan man si Anna sang iya iloy kon paano mangin praktikal. “Ginpakita niya sa akon kon ngaa importante nga hibaluon anay ang presyo sa iban nga balaligyaan antes baklon ang isa ka butang,” siling ni Anna. Paano nakabenepisyo si Anna? Nagsiling sia: “Nakahibalo na ako karon kon paano gamiton sing maayo ang akon kuarta. Makontrol ko na ang akon gasto, amo nga wala na ako nagakautangan.”

13. Paano mo madisiplina ang imo kaugalingon sa paggasto?

¹³ Mahapos ka lang malubong sa utang kon magpataka ka sa pagpamakal ukon sa paggasto agod magpadayaw sa imo mga abyan. Paano mo ini malikawan? Dapat mo disiplinahon ang imo kaugalingon sa paggamit sing kuarta. Amo sini ang ginhimo ni Ellena nga mga beintehon ang edad. “Kon maglagaw kami sang akon mga abyan,” siling niya, “ginaplanuhan ko sing abanse kag ginalimitehan kon pila ang akon gastuhon. . . . Nakita ko man nga mas maayo nga mag-upod ako sa pagpamalaklon sa akon mga abyan nga mahinalungon sa paggasto kag magapalig-on sa akon nga indi dayon pagbaklon ang una ko nga makita kundi hibaluon anay ang presyo sa iban nga balaligyaan.”

14. Ngaa dapat ka mag-andam batok sa “madaya nga gahom sang manggad”?

¹⁴ Ang pagpangita sing kuarta kag pagbadyet isa ka importante nga bahin sang kabuhi. Apang, si Jesus nagsiling nga ang matuod nga kalipay yara sa “mga mahunahunaon sang ila espirituwal nga kinahanglanon.” (Mat. 5:3) Nagpaandam sia nga ang interes sang tawo sa espirituwal nga mga butang mahimo malumos sang “madaya nga gahom sang manggad.” (Mar. 4:19) Gani, importante gid nga magpatuytoy ka sa Pulong sang Dios agod mahuptan mo ang balanse nga pagtamod sa kuarta!

 Kon Nagaisahanon

15. San-o labi nga matilawan ang imo katutom sa Dios?

¹⁵ San-o labi nga matilawan ang imo katutom sa Dios—kon may upod ka ukon nagaisahanon lang? Bueno, kon yara ka sa trabaho ukon sa eskwelahan, mahimo nga nagapangaman ka pirme batok sa mga katalagman sa espirituwal. Apang mas mahapos ka sulayon sa mga tion nga nagarelaks ka.

16. Ngaa luyag mo tumanon si Jehova bisan pa nagaisahanon ka?

¹⁶ Ngaa luyag mo tumanon si Jehova bisan pa nagaisahanon ka? Dumduma ini: Mahimo mo masaklaw ang balatyagon ni Jehova ukon mapahalipay ang iya tagipusuon. (Gen. 6:5, 6; Hulu. 27:11) Apektado si Jehova sa imo mga ginahimo bangod “nagaulikid sia” sa imo. (1 Ped. 5:7) Luyag niya nga mamati ka sa iya agod makabenepisyo ka. (Isa. 48:17, 18) Sang ginsikway sang pila ka alagad ni Jehova sa dumaan nga Israel ang iya laygay, nasakitan gid sia. (Sal. 78:40, 41) Sa pihak nga bahin, nahamuot gid si Jehova kay manalagna Daniel, amo nga gintawag sia sang anghel subong “lalaki nga hinigugma sing daku.” (Dan. 10:11) Ngaa? Bangod nangin matutom si Daniel sa Dios indi lamang sa publiko kundi bisan pa nagaisahanon lang sia.—Basaha ang Daniel 6:10.

17. Ano ang mahimo mo ipamangkot sa imo kaugalingon kon tuhoy sa pagpili sing kalingawan?

¹⁷ Agod makapabilin ka nga matutom sa Dios kon nagaisahanon ka, dapat mo palambuon ang imo “ikasarang sa paghantop” sa ‘pagkilala sang maayo kag malain’ kag hanason ini nga ikasarang “paagi sa paggamit,” ukon paagi sa paghimo sang nahibaluan mo nga husto. (Heb. 5:14) Halimbawa, kon nagapili ka sang musika, pelikula, ukon Internet site, ang masunod nga mga pamangkot makabulig sa imo nga mahimo ang husto kag malikawan ang malain. ‘Magapalig-on bala ini sa akon nga mangin maluluy-on ukon magaimpluwensia ini sa akon nga magkalipay “sa malain nga natabo sa iban”?’ (Hulu. 17:5, NW) ‘Buligan bala ako sini nga “higugmaon ang maayo” ukon magapabudlay ini sa akon nga “dumtan ang malaut”?’ (Amos 5:15) Ang ginahimo mo kon nagaisahanon ikaw magapakita kon ano gid ang imo ginapabaloran.—Luc. 6:45.

18. Ano ang dapat mo himuon kon sekreto ka nga nagahimo sing malain, kag ngaa?

¹⁸ Ano ang himuon mo kon may sekreto ka nga ginahimo nga nahibaluan mo nga malain? Dumduma nga “ang nagatabon sang iya mga paglalis indi mag-uswag, apang ang bisan sin-o nga nagatu-ad kag nagabiya magaagum sing kalooy.” (Hulu. 28:13) Indi gid maalamon nga magpadayon ka sa paghimo sing sayop kag ‘pasubuon ang balaan nga espiritu sang Dios’! (Efe. 4:30) May salabton ka sa Dios, sa imo mga ginikanan, kag sa imo kaugalingon nga itu-ad ang bisan ano nga sala. Sa sini nga bahin, ang “mga gulang nga lalaki sang kongregasyon” makabulig sing daku sa imo. Si disipulo Santiago nagsiling: “Magpangamuyo sila para sa [nakasala], nga nagahaplas sa iya sang lana sa ngalan ni Jehova. Kag ang pangamuyo nga may pagtuo magaayo sa isa nga nagamasakit, kag si Jehova magabangon sa iya. Subong man, kon nakahimo sia sang mga sala, patawaron sia.” (Sant. 5: 14, 15) Huo, mahimo ini magresulta sa kahuy-anan kag sa masakit nga epekto. Apang kon may kaisog ka sa pagpangayo sing bulig, malikawan mo ang dugang nga halit kag makabatyag ka sing kalipay sa pagtigayon sing matinlo nga konsiensia.—Sal. 32:1-5.

Pahalipaya ang Tagipusuon ni Jehova

19, 20. Ano ang luyag ni Jehova para sa imo, apang ano ang dapat mo himuon?

¹⁹ Si Jehova isa ka “malipayon nga Dios,” kag luyag niya nga magmalipayon ka man. (1 Tim. 1:11) Interesado gid sia sa imo. Bisan pa indi matalupangdan sang iban ang imo panikasog sa paghimo sang husto, makita niya ini. Wala sing butang nga matago sa panulok ni Jehova. Nagatulok sia indi para mangita sing sala, kundi agod hatagan ka sing bulig sa paghimo sing maayo. “Ang mga mata sang [Dios] nagapanoloktolok sa bug-os nga duta, sa pagpakita nga sia mabakud tungud sa ila nga may tagiposoon nga himpit ayon sa iya.”—2 Cron. 16:9.

²⁰ Gani, magpatuytoy ka sa Pulong sang Dios kag iaplikar ang laygay sini. Sa amo, matigayon mo ang kaalam kag paghangop nga kinahanglan para malandas mo ang mga problema kag mabudlay nga mga desisyon sa kabuhi. Indi mo lang mapahamut-an ang imo mga ginikanan kag si Jehova kundi maagom mo man ang matuod nga kalipay sa kabuhi.

[Nota]

Ano ang Imo Sabat?

• Paano mabaton sang mga pamatan-on ang mga pagsulundan kag pagtadlong sang ila mga ginikanan kag paano sila makabenepisyo sa sini?

• Ngaa importante gid nga mangin balanse ang imo pagtamod tuhoy sa kuarta?

• Paano ka makapabilin nga matutom kay Jehova bisan pa nagaisahanon ka?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 6]

Magapabilin ka bala nga matutom sa Dios kon nagaisahanon ka?