„Nabywaj mądrości, nabywaj zrozumienia” (PRZ. 4:5).

1, 2. (a) Co pomagało apostołowi Pawłowi pokonywać złe skłonności? (b) Jak możesz nabywać mądrości i zrozumienia?

„GDY chcę czynić to, co słuszne, jest we mnie to, co złe”. Czy wiesz, kto wypowiedział te słowa? Sam apostoł Paweł. Chociaż kochał Jehowę, czasami było mu naprawdę trudno postępować właściwie. Co sądził o tej wewnętrznej walce? Napisał: „Nieszczęsny ja człowiek!” (Rzym. 7:21-24). Czy rozumiesz jego odczucia? Czy niekiedy też jest ci ciężko robić to, co dobre, i się tym zadręczasz? Jeżeli tak, nie poddawaj się. Paweł skutecznie pokonywał takie trudności, więc i tobie się uda.

² Apostoł zwyciężał w tej walce, gdyż dał się kształtować „zdrowym słowom” (2 Tym. 1:13, 14). W rezultacie nabył mądrości i zrozumienia potrzebnych do radzenia sobie z wyzwaniami i do podejmowania słusznych decyzji. Pomocy w uzyskaniu takiej mądrości i zrozumienia może ci udzielić Jehowa Bóg (Prz. 4:5). W swoim Słowie, Biblii, dostarcza On najlepszych wskazówek (odczytaj 2 Tymoteusza 3:16, 17). Rozważmy wspólnie, jaki odniesiesz pożytek, jeśli będziesz je stosował w kontaktach z rodzicami, w kwestii gospodarowania pieniędzmi i w sytuacjach, gdy jesteś sam.

W rodzinie

3, 4. (a) Dlaczego stosowanie się do wymagań stawianych przez rodziców może ci się wydawać uciążliwe? (b) Z jakiego powodu jednak rodzice je ustalają?

³ Czy stosowanie się do reguł ustalonych przez rodziców wydaje ci się uciążliwe? Jeśli tak, to co może być tego powodem? Niewykluczone, że chciałbyś cieszyć się pewną miarą niezależności. Jest to zupełnie naturalne pragnienie dorastającego człowieka. Ale jeśli mieszkasz z rodzicami, masz obowiązek ich słuchać (Efez. 6:1-3).

⁴ Łatwiej ci będzie stosować się do ich wymagań, gdy spojrzysz na nie z właściwej perspektywy. To prawda, że czasami możesz podzielać odczucia 18-letniej Brielle *, która powiedziała o rodzicach: „Całkowicie zapomnieli, co to znaczy być w moim wieku. Nie pozwalają, żebym miała własne zdanie, dokonywała wyborów i była dorosła”. Tak jak ona, możesz sądzić, że rodzice ograniczają twą wolność bardziej, niż powinni. Pamiętaj jednak: ustanawiają reguły, ponieważ zależy im na tobie. Jako chrześcijanie wiedzą też, że za to, jak o ciebie dbają, odpowiadają przed Jehową (1 Tym. 5:8).

5. Jaką korzyść możesz odnieść ze słuchania rodziców?

⁵ Stosowanie się do wymagań rodziców można przyrównać do spłacania pożyczki — im rzetelniej spłacasz kolejne raty, tym bardziej bank będzie skory powiększyć kredyt. Podobnie swoim rodzicom jesteś winien szacunek i posłuszeństwo (odczytaj Przysłów 1:8). Im bardziej jesteś posłuszny, tym skłonniejsi będą obdarzać cię coraz większą miarą wolności (Łuk. 16:10). Jeśli jednak notorycznie łamiesz ich reguły, nie zdziw się, gdy ograniczą lub nawet zamkną ci możliwość korzystania z „linii kredytowej”.

6. Jak rodzice mogą pomóc dziecku okazywać posłuszeństwo?

 ⁶ Rodzice mogą pomóc dziecku przestrzegać ustalonych przez nich reguł, dając mu przykład. Gdy chętnie czynią zadość wymaganiom Jehowy, pokazują, że uważają je za rozsądne. Wtedy dziecku łatwiej jest spojrzeć w podobny sposób na wymagania rodziców (1 Jana 5:3). Ponadto Biblia opisuje sytuacje, w których Jehowa pozwalał swym sługom, by w jakiejś kwestii wyrazili własne zdanie (Rodz. 18:22-32; 1 Król. 22:19-22). Czy jako rodzice nie moglibyście dać dziecku sposobności wypowiedzenia się w pewnych sprawach?

7, 8. (a) Co stanowi wyzwanie dla niektórych młodych? (b) O czym powinieneś pamiętać, by odnosić pożytek z karcenia?

⁷ Młodym może się niekiedy wydawać, że rodzice niesprawiedliwie ich krytykują. Chłopak imieniem Craig powiedział: „Moja mama była jak policjant — zawsze szukała dziury w całym”. Czy czasami nie czujesz się tak jak on?

⁸ To, co nieraz jest odbierane jako krytyka, stanowi formę skorygowania i skarcenia. W Biblii przyznano, że nawet jeśli skarcenie jest całkowicie uzasadnione, trudno je przyjąć (Hebr. 12:11). Dzięki czemu możesz odnosić z niego pożytek? Pamiętaj, że udzielając rad, rodzice niewątpliwie kierują się miłością (Prz. 3:12). Pragną uchronić cię przed złym postępowaniem i pomóc ci czynić to, co słuszne. Zapewne zdają sobie sprawę, że gdyby zaniechali upominania, to tak, jakby cię nienawidzili! (Odczytaj Przysłów 13:24). Pamiętaj też, że popełnianie błędów jest częścią procesu uczenia się. Gdy więc słyszysz uwagi pod swoim adresem, spróbuj wyszukać tkwiące w nich perły mądrości. W Biblii o mądrości czytamy: „Lepiej zyskać ją niż zyskać srebro i jako plon mieć ją niżeli złoto” (Prz. 3:13, 14).

9. Co powinni doceniać młodzi, nawet jeśli czują się potraktowani niesprawiedliwie?

⁹ Rzecz jasna, rodzice czasami popełniają błędy (Jak. 3:2). Może się zdarzyć, że gdy cię napominają, powiedzą coś zbyt pochopnie (Prz. 12:18). Co bywa tego powodem? Niewykluczone, że są czymś zestresowani albo uznali twój błąd za rezultat własnego niedopisania. Dlatego nie skupiaj się na tym, że czujesz się potraktowany niesprawiedliwie, lecz doceń ich szczere intencje. Umiejętność przyjmowania karcenia bardzo ci się przyda w dorosłym życiu.

10. Dzięki czemu stosowanie się do poleceń rodziców i przyjmowanie karcenia stanie się łatwiejsze?

¹⁰ Dzięki czemu łatwiej ci będzie stosować się do wymagań rodziców i przyjmować karcenie? Kluczem jest ulepszenie umiejętności porozumiewania się z nimi. Jak się do tego zabrać? Pierwszy krok polega na słuchaniu. Biblia mówi, że każdy z nas ma „być prędki do słuchania, nieskory do mówienia, nieskory do srogiego gniewu” (Jak. 1:19). Nie próbuj więc natychmiast się usprawiedliwiać przed rodzicami. Staraj się pohamować emocje i skupić na tym, by dobrze ich zrozumieć. Skoncentruj się na treści, a nie na formie ich wypowiedzi. Następnie własnymi słowami z szacunkiem powtórz ich uwagi. W ten sposób dowiedziesz, że pojąłeś, co chcieli ci przekazać. A jak powinieneś postąpić, gdy chcesz się wytłumaczyć? Zazwyczaj mądrze jest ‛trzymać w ryzach swe wargi’, dopóki nie upewnisz rodziców, że uwzględniasz ich punkt widzenia (Prz. 10:19). Gdy dostrzegą, że ich wysłuchałeś, będą bardziej skłonni wysłuchać ciebie. Takim dojrzałym podejściem udowodnisz, że kierujesz się Słowem Bożym.

W kwestii gospodarowania pieniędzmi

11, 12. (a) Co w kwestii pieniędzy radzi nam Słowo Boże i dlaczego? (b) Jak rodzice mogą pomóc ci gospodarować pieniędzmi?

¹¹ Jak czytamy w Biblii, ‛pieniądze służą ochronie’. Ale ten sam werset wskazuje, że  jeszcze cenniejsza niż pieniądze jest mądrość (Kazn. 7:12). Słowo Boże nie pomniejsza znaczenia dóbr materialnych, ale radzi, byśmy ich nie kochali. Dlaczego nie możemy dopuścić, by rozwinęła się w nas miłość do pieniędzy? Zilustrujmy to przykładem. W rękach zdolnego kucharza ostry nóż to użyteczne narzędzie. Ale tym samym nożem ktoś nieostrożny lub lekkomyślny może wyrządzić wiele szkód. Podobnie pieniądze mogą być użyteczne, jeśli korzystamy z nich umiejętnie. Ale ci, którzy są „zdecydowani być bogaci”, dla osiągnięcia tego celu nierzadko poświęcają przyjaciół, rodzinę, a nawet więź z Jehową. W rezultacie przebijają się „wieloma boleściami” (odczytaj 1 Tymoteusza 6:9, 10).

¹² Jak się nauczyć mądrze gospodarować pieniędzmi? Możesz na przykład poprosić rodziców, by pokazali ci, jak układać budżet. Salomon napisał: „Mądry posłucha i przyjmie więcej pouczeń, a kto się odznacza zrozumieniem, ten zapewnia sobie umiejętne kierownictwo” (Prz. 1:5). O takie umiejętne kierownictwo zabiegała Anna. Mówi: „Tata uczył mnie układać budżet domowy i podkreślał, jak ważna jest skrupulatność w dysponowaniu pieniędzmi”. Praktycznych wskazówek udzielała jej też mama. „Uświadomiła mi, że przed dokonaniem zakupu warto porównywać ceny” — mówi Anna. Jaką korzyść przyniosły jej te rady? Wyjaśnia: „Umiem teraz sama zająć się własnymi finansami. Kontroluję swoje wydatki i mam spokojną głowę, bo unikam niepotrzebnych długów”.

13. Jak w kwestii wydawania pieniędzy możesz przejawiać samodyscyplinę?

¹³ Gdybyś kupował jakieś rzeczy pod wpływem impulsu lub po to, by zaimponować znajomym, szybko popadłbyś w długi. Jak zatem uniknąć tej pułapki? W kwestii wydawania pieniędzy musisz przejawiać samodyscyplinę. Właśnie tak robi dwudziestokilkuletnia Ellena. Opowiada: „Kiedy wychodzę gdzieś z koleżankami, zawczasu ustalam, jaką kwotę mogę wydać. Mądre jest też chodzenie na zakupy tylko z tymi osobami, które nie wydają pieniędzy lekką ręką i nie kupują pierwszej napotkanej rzeczy, ale mają zwyczaj zaglądania do różnych sklepów”.

14. Dlaczego powinieneś się wystrzegać „zwodniczej mocy bogactwa”?

¹⁴ Zarabianie pieniędzy i gospodarowanie nimi to ważna dziedzina życia. Ale Jezus powiedział, że prawdziwe szczęście jest udziałem tych, którzy są „świadomi swej potrzeby duchowej” (Mat. 5:3). Przestrzegł też, że zainteresowanie sprawami duchowymi może zostać zaduszone między innymi przez „zwodniczą moc bogactwa” (Marka 4:19). Jakież to więc ważne, byś dał się kierować Słowu Bożemu i zachowywał zrównoważony pogląd na pieniądze!

Gdy jesteś sam

15. Zazwyczaj w jakich okolicznościach najtrudniej jest zachować lojalność względem Boga?

¹⁵ W jakich okolicznościach trudniej jest zachować lojalność względem Boga — gdy jesteś w towarzystwie czy gdy przebywasz sam? Kiedy idziesz do szkoły lub pracy, twój duchowy system obronny zapewne pozostaje w pełnej gotowości. Ostrzega cię  o potencjalnych zagrożeniach. Kiedy jednak odpoczywasz i niejako go wyłączasz, stajesz się o wiele bardziej podatny na atak wymierzony przeciw twoim zasadom moralnym.

16. Dlaczego powinieneś pragnąć okazywać Jehowie posłuszeństwo nawet w samotności?

¹⁶ Dlaczego powinieneś pragnąć okazywać Jehowie posłuszeństwo nawet w samotności? Nigdy nie zapomnij: Możesz albo ranić Jehowę, albo Go rozweselać (Rodz. 6:5, 6; Prz. 27:11). Twoje czyny wpływają na Jego uczucia, ponieważ ‛On się o ciebie troszczy’ (1 Piotra 5:7). Pragnie, byś Go słuchał i odnosił z tego pożytek (Izaj. 48:17, 18). Gdy niektórzy słudzy Jehowy w starożytnym Izraelu lekceważyli Jego rady, sprawiali Mu ból (Ps. 78:40, 41). Z drugiej strony ci, którzy pozostawali wierni, wzbudzali w Nim ciepłe uczucia. Świadczą o tym słowa anioła, który proroka Daniela nazwał „mężem nader miłym” (Dan. 10:11). Dlaczego Daniel został tak opisany? Ponieważ był lojalny względem Boga nie tylko wśród innych ludzi, ale też gdy przebywał sam (odczytaj Daniela 6:10).

17. Jakie pytania możesz sobie zadać, gdy wybierasz rozrywkę?

¹⁷ Chcąc zachować lojalność wobec Boga, gdy nikogo przy tobie nie ma, musisz rozwinąć swoje „władze poznawcze (...), aby odróżniać to, co właściwe, od tego, co niewłaściwe”, a potem ćwiczyć je „dzięki używaniu”, czyli postępować w zgodzie z posiadaną wiedzą (Hebr. 5:14). Gdy na przykład zamierzasz posłuchać muzyki, obejrzeć film albo wejść na jakąś stronę internetową, uwzględnienie poniższych wskazówek pomoże ci wybrać to, co dobre, a odrzucić to, co złe. Zadaj sobie pytania: „Czy taka rozrywka zachęci mnie do okazywania tkliwego współczucia, czy raczej pobudzi do radowania się ‚z cudzego nieszczęścia’?” (Prz. 17:5). „Czy pomoże mi ‛miłować dobro’, czy wręcz przeciwnie — utrudni ‛nienawidzenie zła’?” (Am. 5:15). Wybory, jakich dokonujesz, gdy jesteś sam, świadczą o tym, jakie wartości naprawdę cenisz (Łuk. 6:45).

18. Co powinieneś zrobić, jeśli skrycie pozwalasz sobie na niewłaściwe postępowanie, i dlaczego?

¹⁸ A co powinieneś zrobić, jeśli skrycie dopuszczasz się czegoś złego? Pamiętaj, że „kto zakrywa swe występki, temu się nie powiedzie, lecz kto je wyznaje i porzuca, temu będzie okazane miłosierdzie” (Prz. 28:13). Jak niemądrze byłoby trwać w niewłaściwym postępowaniu i ‛zasmucać świętego ducha Bożego’! (Efez. 4:30). Twoją powinnością wobec Boga, rodziców i siebie samego jest przyznanie się do popełnionych grzechów. Wielką pomocą w takiej sytuacji są „starsi zboru”. Uczeń Jakub napisał: „Niech się modlą nad nim [chrześcijaninem chorym duchowo], nacierając go oliwą w imię Jehowy. A modlitwa wiary uzdrowi niedomagającego i Jehowa go podniesie. Jeśli zaś popełnił  grzechy, będzie mu to przebaczone” (Jak. 5:14, 15). To prawda, że podjęcie takich działań może się wiązać z uczuciem wstydu lub pewnymi nieprzyjemnymi konsekwencjami. Ale jeśli zdobędziesz się na odwagę, by poprosić o pomoc, oszczędzisz sobie poważniejszych następstw i poczujesz ulgę wynikającą z odzyskania czystego sumienia (Ps. 32:1-5).

Rozweselaj serce Jehowy

19, 20. Czego Jehowa pragnie dla ciebie, co jednak musisz robić?

¹⁹ Jehowa jest „szczęśliwym Bogiem” i pragnie też szczęścia dla ciebie (1 Tym. 1:11). Szczerze się tobą interesuje. Widzi, gdy starasz się postępować właściwie — nawet jeśli nie dostrzegają tego inni. Nic się nie ukryje przed Jego oczami. Obserwuje cię nie po to, by doszukiwać się winy, ale po to, by wspierać w czynieniu tego, co słuszne. „Oczy Jehowy przebiegają całą ziemię, by ukazał on swą siłę dla dobra tych, których serce jest wobec niego niepodzielne” (2 Kron. 16:9).

²⁰ Dlatego poddawaj się kierownictwu Słowa Bożego i stosuj zawarte w nim rady. Zdobędziesz wtedy mądrość i zrozumienie potrzebne do rozwiązywania skomplikowanych problemów i do podejmowania trudnych życiowych decyzji. Nie tylko zyskasz uznanie rodziców i Jehowy, ale też będziesz wiódł prawdziwie szczęśliwe życie.

[Przypis]

Jak byś odpowiedział?

• Dzięki czemu młodym łatwiej będzie stosować się do wymagań rodziców, przyjmować karcenie i odnosić z tego pożytek?

• Dlaczego trzeba nauczyć się w zrównoważony sposób patrzeć na pieniądze?

• Jak możesz dochować lojalności wtedy, gdy jesteś sam?

[Pytania do studium]

[Ilustracja na stronie 6]

Czy dochowasz lojalności Bogu, gdy nikogo przy tobie nie będzie?