Maseka, zia si Bible afa lege na mo
Maseka, zia si Bible afa lege na mo
“Mo gi lege ti wara ndara na ti hinga nda ti ye.”—APROV. 4:5.
1, 2. (a) Nyen la amû maboko na bazengele Paul ti hon ndo ti kpale ti lo? (b) Mo lingbi ti sara nyen ti wara ndara nga na hingango ye?
“TONGANA mbi ye ti sara ye so ayeke mbilimbili, ye so ayeke sioni si ayeke na yâ ti mbi.” Mo hinga zo asara tënë so? A yeke bazengele Paul. Atâa so Paul andoye Jéhovah, na ambeni ngoi lo bâ so a yeke ngangu ti sara ye so ayeke mbilimbili. Kpale ti Paul so asara nyen na ndo ti lo? Lo tene: “So mawa na mbi!” (aRom. 7:21-24). Mo lingbi ti gbu nda ti ye so asi na Paul so? Na ambeni ngoi mo bâ so a yeke ngangu na mo ti sara ye so ayeke mbilimbili? Vundu ayeke sara mo tongana ti so asara lani Paul? Tongana a yeke tongaso, zia si bê ti mo awoko pëpe. Paul ahon lani ndo ti kpale ti lo na mo nga kue mo lingbi ti sara tongaso.
2 Paul ahon ndo ti kpale ti lo so ndali ti so lo zia si “anzoni tënë” afa lege na lo (2 Tim. 1:13, 14). Ye so asara si lo wara ndara nga na hingango ye, aye so lo yeke na bezoin ni ti luti na gbele akpale so nga ti mû anzoni desizion. Jéhovah alingbi ti mû maboko na mo ti wara ndara nga ti hinga nda ti ye (aProv. 4:5). Na yâ ti Bible, Jéhovah amû awango so ayeke nzoni ahon tanga ni kue. (Diko 2 Timothée 3:16, 17.) Bâ tongana nyen mo lingbi ti bâ nzoni na lege ti aye so Bible afa na ngoi so mo yeke sara ye na mbage ti babâ na mama ti mo, na ngoi so mo yeke sara kusala na nginza nga na ngoi so mo yeke mo oko.
Na yâ ti sewa
3, 4. Ngbanga ti nyen mo lingbi ti bâ so a yeke ngangu na mo ti sara ye alingbi na andia ti babâ na mama ti mo? Ngbanga ti nyen ala yeke zia andia?
3 Mo bâ so a yeke ngangu na mo ti sara ye a lingbi na andia ti babâ na mama ti mo? Mo pensé tongaso ngbanga ti nyen? Mbeni raison ni ayeke peut-être so mo ye ti wara kamême mbeni liberté. Bibe so ayeke sioni pëpe. Liberté ayeke mbeni ye so zo ayeke na bezoin ni tongana lo yeke kono. Ye oko, so mo yeke na gbe ti babâ na mama ti mo, a lingbi mo mä yanga ti ala.—aÉph. 6:1-3.
4 Tongana mo hinga ndani so babâ na mama ti mo alu andia, a yeke sara si a yeke ngangu na mo pëpe ti sara ye alingbi na ni. Tâ tënë, na ambeni ngoi mo lingbi ti pensé tongana Brielle * so ayeke na ngu 18. Lo tene tënë so na ndo ti babâ na mama ti lo: “Ala girisa so ala kue ayeke lani amaseka. Ala ye pëpe ti tene mbi fa tënë ti bê ti mbi, mbi mû desizion. Ala ye ti tene mbi ngbâ lakue gi molenge.” Na tapande ti Brielle, mo lingbi ti bâ so babâ na mama ti mo ayeke kanga lege na liberté ti mo ahon ndo ni. Ye oko, kozo ndani so babâ na mama ti mo ayeke zia andia ayeke so ala ye mo. Na ndo ni, babâ na mama ti mo so ayeke aChrétien ahinga so ala yeke kiri tënë na Jéhovah na ndo ti fason so ala yeke bâ na lege ti mo.—1 Tim. 5:8.
5. Ye ti nzoni wa mo yeke wara tongana mo mä yanga ti babâ na mama ti mo?
5 Mango yanga ti babâ na mama ti mo ayeke tongana futango bon so mo mû na yâ ti mbeni banque. Tongana mo yeke futa bon ti mo na lege ni, banque ni ayeke duti nduru ti mû mbeni na mo. Legeoko nga, ti mä yanga ti babâ na mama ti mo ayeke tongana bon na li ti mo. (Diko aProverbe 1:8.) Tongana mo mä yanga ti babâ na mama ti mo mingi, ala yeke zia nga na mo liberté mingi (Luc 16:10). Tâ tënë, tongana mo ke yanga ti ala lakue, hinga so ala yeke mû na mo liberté mingi pëpe wala même ala yeke mû ni na mo pëpe.
6. Na lege wa ababâ na amama alingbi ti mû maboko na amolenge ti ala ti mä yanga?
6 Tapande ti ababâ na amama ayeke mbeni ye so alingbi ti mû maboko na amolenge ti ala ti sara ye alingbi na andia ti ala. Tongana ala yeke nduru ti sara ye so Jéhovah ahunda na ala, ala yeke fa so andia ti Nzapa ayeke na lege ni. Ye so ayeke sara si amolenge ni ayeke bâ nga so andia ti babâ na mama ti ala ayeke na lege ni (1 Jean 5:3). Na ndo ni, Bible afa so na ambeni ngoi Jéhovah azia même lege na awakua ti lo ti fa tënë ti bê ti ala na ndo ti ambeni tënë (Gen. 18:22-32; 1 aGbia 22:19-22). Na ambeni ngoi ababâ na amama alingbi ti mû lege na amolenge ti ala ti fa tënë ti bê ti ala na ndo ti atënë nde nde?
7, 8. (a) Kpale wa ambeni maseka ayeke tingbi na ni? (b) Nyen la mo lingbi ti sara ti bâ nzoni na lege ti sengo ndo?
7 Mbeni kpale so amaseka ayeke wara ayeke so ala bâ sukungo so ababâ na amama ti ala asuku na ala tongana sukungo na zo gi senge senge. Na ambeni ngoi mo lingbi ti pensé tongana mbeni maseka-koli so iri ti lo ayeke Craig. Lo tene: “Mama ti mbi akpa mbeni zo ti lapolice, lo yeke gi lakue ti bâ gi aye so mbi sara na lege ni pëpe.”
8 Mingi ni tongana zo aye ti se zo wala ti kiri na lo na nzoni lege, lo yeke fa ka faute ti zo ni na lo. Bible kue atene so a yeke ngangu na zo ti yeda na sengo ndo, même tongana ayeke na lege ni (aHéb. 12:11). Nyen la alingbi ti mû maboko na mo ti bâ nzoni na lege ti sengo ndo so mo wara? A yeke nzoni ti hinga so a yeke ngbanga ti so babâ na mama ti mo aye mo ni la ala yeke mû na mo wango so (aProv. 3:12). Ala ye pëpe ti tene mo tï na yâ ti asioni sarango ye me ala ye ti mû maboko na mo ti duti na anzoni sarango ye. Peut-être ala bâ so tongana ala se mo pëpe, a yeke mo bâ mo tene ala ke mo awe! (Diko aProverbe 13:24.) Hinga nga so tongana zo ayeke manda ye, a yeke si so lo yeke sara afaute. Ni la, tongana a suku na mo, gi ti bâ ye ti nzoni so ayeke na yâ ti tënë so a tene na mo. “A yeke nzoni ti wara ndara, ahon ti wara argent, na faïda ni ahon lor ti nzoni”.—aProv. 3:13, 14.
9. Ahon ti pensé na ndo ti ye so ayeke peut-être na lege ni pëpe, nyen la amaseka alingbi ti sara nyen?
9 Ye oko, ababâ na amama ayeke sara afaute (Jacq. 3:2). Na ngoi so ala yeke se mo, a lingbi ti si so ala tene mbeni tënë san ti gbu li (aProv. 12:18). Nyen la apusu babâ na mama ti mo ti sara ye tongaso? Peut-être kpale ahon ndo ti ala wala ala lingbi ti bâ so ala la asara si mo sara afaute ni so. Ahon ti pensé lakue na ndo ti ye so ala sara so mo bâ mo tene ayeke na lege ni pëpe, gi ti bâ ngangu so ala yeke sara na bê ti ala kue ti mû maboko na mo. Ti mä wango so a mû na mo ayeke mû maboko na mo na ngoi so mo ga kota zo.
10. Mo lingbi ti sara nyen ti tene a duti ngangu na mo pëpe ti yeda na andia nga na awango ti babâ na mama ti mo?
10 Mo ye ti tene a duti ngangu na mo pëpe ti yeda nga ti bâ nzoni na lege ti andia so babâ na mama ti mo azia nga na awango so ala mû na mo? Tongana a yeke tongaso, gi ti maï kode so mo yeke sara na lisoro. Mo yeke sara ni tongana nyen? Kozoni a yeke ti mä zo nzoni. Bible awa e ti ‘duti nduru ti mä tënë, ti sara tënë hio hio pëpe na ti sara ngonzo hio hio pëpe’. (Jacq. 1:19). Ahon ti gi araison, kanga bê ti mo na gi ti mä tënë so babâ na mama ti mo atene na mo. Zia bê ti mo na ndo ti tënë so ala tene na mo, me pëpe na ndo ti fason so ala tene na tënë ni. Na pekoni, tene na ala so mo yeda na tënë so ala tene na mo yeke kiri ti sara faute ni so pëpe. Tongana mo sara tongaso, a yeke fa na ala so mo mä tënë so ala tene na mo. Ka tongana mo ye ti fa ndani so mo sara mbeni tënë wala ambeni ye? Mingi ni a yeke lege ti ndara ti ‘bata yanga ti mo’ juska mo sara ye so ala ye mo sara (aProv. 10:19). Tongana babâ na mama ti mo abâ so mo mä ala, ala yeke duti nduru ti mä mo. Tongana mo sara ye tongana kota zo tongaso, a fa so Mbeti ti Nzapa la ayeke fa lege na mo.
Na ngoi so mo yeke sara kusala na nginza
11, 12. (a) Na ndo ti tënë ti nginza, ye wa Bible awa e ti sara? Ngbanga ti nyen? (b) Tongana nyen babâ na mama ti mo alingbi ti mû maboko na mo ti sara kua na nginza nzoni?
11 Bible atene “nginza ayeke ye ti bata zo”. Me oko versê ni afa so ngere ti ndara ayeke mingi ahon ngere ti nginza (Zo-ti. 7:12). Bible awa e ti hinga nene ti nginza, me ti ndoye ni pëpe. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni mo kpe ti gi ti ndoye nginza? Bâ tapande so: Zembe so yanga ni aza ayeke nzoni ye ti kua na maboko ti mbeni zo ti tongo kobe so ahinga kua ti lo nzoni. Me na maboko ti zo so ahinga ni nzoni pëpe wala so asara kua na ni na hange pëpe, oko zembe so alingbi ti sara sioni mingi. Tongana mo sara kua na nginza na ndara, a lingbi ti duti mbeni nzoni ye nga. Ye oko, azo so “aye gi ti ga azo ti mosoro”, mingi ni ala yeke dö akamarade ti ala nga na asewa ti ala azia. Ala yeke buba même songo ti ala na Nzapa. Ye so ayeke sara si ala kpo tere ti ala wani na “aye ti vundu mingi.”—Diko 1 Timothée 6:9, 10.
12 Mo lingbi ti sara nyen ti hinga ti sara kusala nzoni na nginza? Ngbanga ti nyen mo hunda pëpe na babâ na mama ti mo ti fa na mo tongana nyen mo lingbi ti sara kusala nzoni na nginza ti mo? Salomon atene: “Zo ti ndara alingbi mä tënë si lo kpengba na lege ti mandango ye, na zo so ahinga nda ti tënë alingbi hinga lege ti sara ye.” (aProv. 1:5). Mbeni maseka-wali so iri ti lo ayeke Anna ahunda na babâ na mama ti lo ti fa na lo lege ti sara kusala nzoni na nginza. Lo tene: “Babâ ti mbi afa na mbi tongana nyen ti kangbi yâ ti nginza ti mbi ndali ti aye so mbi yeke na bezoin ni, nga lo fa na mbi so a yeke kota ye ti bâ nzoni lege so mbi yeke sara kua na nginza ti mbi.” Mama ti Anna nga kue afa na lo anzoni ye ti sara. Anna atene: “Lo fa na mbi nene ti bâ ngere ti mbeni ye na ando nde nde kozoni si mbi vo ni.” Anna awara ye ti nzoni na pekoni? Lo tene: “Mbi hinga ti sara kusala nzoni na nginza ti mbi fadeso. Mbi yeke buba nginza ti mbi kirikiri pëpe, a sara si mbi yeke na liberté nga na siriri ti bê ndali ti so mbi kpe ti sara bon senge senge.”
13. Tongana nyen mo lingbi ti kanga nzara ti bê ti mo na ngoi so mo yeke vo ye?
13 Mo lingbi ti tï hio na yâ ti abon tongana mo vo aye gi tongaso san ti gbu li ti mo wala mo buba nginza gi ti fa na akamarade ti mo so mo la. Nyen la alingbi ti mû maboko na mo ti kpe agbanda so? Tongana a yeke tënë ti vongo ye, manda ti gbu li ti mo kozoni si. A yeke ye so Ellena so ayeke na ngu 20 asara. Lo tene: “Tongana mbi na akamarade ti mbi e sigigi, mbi gi ti hinga kozoni nginza so mbi yeke vo na ye. . . . Mbi bâ nga so tongana mbi ye ti gue ti vo ye, a yeke nzoni ti tene azo so mbi na ala e yeke gue aduti akamarade ti mbi so ayeke sara kusala nzoni na nginza ti ala. Nga, a yeke nzoni a duti azo so ayeke wa mbi ti bâ ngere ti ye na ando nde nde kozoni si mbi vo ni nga ti vo gi pëpe kozo ye so lê ti mbi atï na ndo ni.”
14. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni ti sara hange na “ngangu so mosoro ayeke na ni ti handa zo”?
14 Ti gi ti wara nginza na ti sara kusala na ni ayeke mbeni kpengba ye so zo ayeke sara na yâ ti gigi ti lo. Ye oko, Jésus atene a yeke ala so “ahinga so ala yeke na bezoin ti aye ti yingo” la ayeke wara tâ ngia (Mat. 5:3). Lo gboto mê ti e so aye tongana “ngangu so mosoro ayeke na ni ti handa zo” alingbi ti pete ndo ti nzara ti aye ti yingo so zo ayeke na ni (Marc 4:19). Tongaso, a yeke kota ye ti tene mo zia si Mbeti ti Nzapa afa lege na mo nga mo duti na nzoni bango ndo na ndo ti nginza.
Na ngoi so mo yeke mo oko
15. Na ngoi wa la a lingbi ti duti ngangu mingi na mo ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa?
15 Na ngoi wa la mo bâ so a yeke ngangu mingi na mo ti duti be-ta-zo na Nzapa: a yeke na ngoi so mo yeke na popo ti azo wala na ngoi so mo yeke mo oko? Tâ tënë, na ngoi so mo yeke na ekole wala na place ti kua, lê ti mo ayeke kpengba mingi na ndo ti aye kue so alingbi ti buba songo ti mo na Nzapa. A yeke na ngoi so mo yeke wu tere ti mo na mo sara hange pëpe la a yeke ngangu pëpe na mo ti tï na yâ ti tara so apusu mo ti sara ye so ague nde na andia so andu nzoni sarango ye.
16. Ngbanga ti nyen a lingbi mo mä yanga ti Jéhovah même na ngoi so mo yeke gi mo oko?
16 Ngbanga ti nyen a lingbi mo mä yanga ti Jéhovah même na ngoi so mo yeke gi mo oko? Dabe ti mo na ye so: Mo lingbi ti zia ngia na bê ti Jéhovah wala ti son bê ti lo (Gen. 6:5, 6; aProv. 27:11). Aye so mo sara ayeke sara ye mingi na ndo ti Jéhovah ndali ti so lo ‘bi bê ti lo na ndo ti mo.’ (1 Pi. 5:7). Lo ye si mo mä yanga ti lo tongaso si mo bâ nzoni na pekoni (És. 48:17, 18). Na ngoi so ambeni wakua ti Jéhovah ti Israël ti giriri asara sanka ti awango ti lo, ala zia vundu mingi na bê ti lo (Ps. 78:40, 41). Nde na ala, Jéhovah andoye prophète Daniel mingi teti so mbeni ange atene lo yeke ‘zo so A ndoye lo mingi’. (Dan. 10:11). Ngbanga ti nyen? A yeke ngbanga ti so Daniel angbâ be-ta-zo na Nzapa na ngoi so lo yeke na popo ti azo nga na ngoi so zo ayeke dä pëpe.—Diko Daniel 6:10.
17. Na ngoi so mo yeke soro mbeni mozoko, mbeni limon wala mo yeke gi ye na ndo ti Internet, a yeke nzoni mo hunda tere ti mo na ahundango ndo wa?
17 Ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa na ngoi so mo yeke gi mo oko, a lingbi mo gi ti wara “ngangu ti gbungo li . . . ti hinga popo ti ye ti nzoni na ye ti sioni.” Na pekoni maï ngangu ni so na “lege ti sarango kusala na” aye so mo hinga so ayeke nzoni (aHéb. 5:14). Na tapande, na ngoi so mo yeke soro mbeni mozoko ti mä, wala mbeni limon ti bâ wala mo yeke gi ye na ndo ti Internet, ahundango ndo so ayeke ge ayeke mû maboko na mo ti soro ye so ayeke nzoni na ti kpe ye so ayeke sioni. Hunda tere ti mo: ‘Ye so ayeke wa mbi ti bâ mawa ti zo mingi? Wala a yeke pusu mbi ti duti na “ngia teti ye ti vundu” so asi na mbeni zo?’ (aProv. 17:5). ‘A yeke mû maboko na mbi ti “ndoye nzoye”? Wala a yeke sara si a yeke ngangu na mbi ti “ke sioye”?’ (Amos 5:15). Ye so mo yeke sara na ngoi so mo yeke gi mo oko la ayeke fa ye so ayeke tâ kota ye na lê ti mo.—Luc 6:45.
18. A lingbi mo sara nyen tongana mo sara mbeni ye ti sioni na hondengo ni? Ngbanga ti nyen?
18 Ka tongana mo sara na hondengo ni mbeni ye so mo hinga ayeke sioni, a lingbi mo sara nyen? Dabe ti mo so “zo so ahonde kengo-ndia ti lo, ye ti lo aga nzoni pëpe, me zo so afa tënë ti kengo-ndia ti lo na gigi na lo zia lege ni, fade lo wara be-nzoni.” (aProv. 28:13). A yeke na lege ti ndara pëpe ti ngbâ ti sara ye ti sioni na ti “mû vundu na yingo vulu ti Nzapa”! (aÉph. 4:30). A yeke ngbanga ti mo ti fa na Nzapa nga na babâ na mama ti mo ye ti sioni so mo sara. “A-ancien ti congrégation” alingbi ti mû maboko mingi na mo na ndo ti tënë so. Disciple Jacques atene: “Zia a-ancien ni asambela ndali ti [zo so asara sioni], ala sara mafuta na tere ti lo na iri ti Jéhovah. Na sambela so a sara na mabe ayeke sara si zo ti kobela ni awara sava, na Jéhovah ayeke mû lo na nduzu. Nga, tongana lo sara asiokpari, fade a yeke pardone lo ndali ni.” (Jacq. 5:14, 15). Tâ tënë, sarango tongaso alingbi ti mû kamene na zo nga ambeni ye so anzere na zo pëpe alingbi ti si na pekoni. Me tongana na mbeto pëpe mo hunda mungo maboko, a yeke sara si mo kiri mo wara kpale pëpe nga bê ti mo ayeke dë ndali ti so mo yeke kiri ti wara nzoni yingo-ti-hinga.—Ps. 32:1-5.
Zia ngia na bê ti Jéhovah
19, 20. Jéhovah aye si mo duti tongana nyen? A lingbi mo sara nyen?
19 Jéhovah ayeke “Nzapa so ayeke na ngia” na lo ye si mo duti na ngia (1 Tim. 1:11). Lo yeke bi bê ti lo mingi na ndo ti mo. Même tongana zo oko abâ pëpe ngangu so mo yeke sara ti sara ye ti nzoni, Nzapa ayeke bâ ni. Jéhovah ayeke bâ ye kue. Lo yeke gi pëpe ti bâ gi afaute ti mo me ti mû maboko na mo ti sara ye ti nzoni. “Lê ti [Nzapa] akpe na ndo nde nde na lê ti sese kue ti fa ngangu ti Lo teti ala so bê ti ala ayeke mbilimbili na Lo.”—2 Chron. 16:9.
20 Tongaso, zia si Bible afa lege na mo, nga sara ye alingbi na awango so ayeke na yâ ni. Na sarango tongaso mo yeke wara ndara nga na hingango ye so mo yeke na bezoin ni ti hon ndo ti akpale na ti mû akpengba desizion na yâ ti fini ti mo. Mo yeke nzere na babâ na mama ti mo nga na Jéhovah, na ndo ni mo yeke wara tâ ngia na yâ ti gigi ti mo.
[Kete tënë na gbe ni]
^ A changé airi ni.
Mo yeke kiri tënë tongana nyen?
• Amaseka alingbi ti sara nyen ti yeda nga ti bâ nzoni na lege ti andia nga na awango ti ababâ na amama ti ala?
• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti nginza?
• Mo lingbi ti sara nyen ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah même na ngoi so mo yeke gi mo oko?
[Ahundango tënë ti manda na ye]