Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

Bantfu Labasha—Condziswani LiVi LaNkulunkulu

Bantfu Labasha—Condziswani LiVi LaNkulunkulu

Bantfu Labasha—Condziswani LiVi LaNkulunkulu

‘Zuza kuhlakanipha, uzuze nekucondza.’—TAGA 4:5.

1, 2. (a) Yini leyasita umphostoli Pawula kutsi ancobe inkinga labenayo? (b) Ungakutfola njani kuhlakanipha nekucondza?

 ‘NANGIFUNA kwenta lokulungile, lokubi kunami shaca.’ Uyati yini kutsi ngubani lowasho lamavi? Ngumphostoli Pawula. Nanobe Pawula abemtsandza Jehova, kwakunetikhatsi lapho abekutfola kumatima kwenta lokulungile. Wativa njani ngalenkinga? Wabhala: “Maye kimi! Mine sihlupheki!” (Rom. 7:21-24) Uyayicondza yini indlela Pawula lativa ngayo? Ngaletinye tikhatsi uye ukutfole kumatima yini wena kwenta lokulungile? NjengaPawula, kuyakukhatsata yini loko? Nangabe kunjalo, ungapheli emandla. Pawula waphumelela ekulweni nalenkinga labenayo, futsi nawe ungakhona.

2 Pawula waphumelela ngobe wavumela kutsi acondziswe ‘ngemavi lacinile.’ (2 Thim. 1:13, 14) Ngesizatfu saloko, watfola kuhlakanipha nekucondza lokwakudzingeka kute abeketelele tinkinga futsi ente tincumo letinhle. Nkulunkulu Jehova angakusita ekutseni utfole kuhlakanipha nekucondza. (Taga 4:5) EVini lakhe liBhayibheli, usinikete seluleko lesihle kakhulu. (Fundza 2 Thimothi 3:16, 17.) Cabanga ngendlela longazuza ngayo kuletimiso letitfolakala emiBhalweni nawusebentelana nebatali bakho, nawukhetsa kutsi utawuyisebentisa njani imali, nalapho uwedvwana.

Kucondziswa LiVi LaNkulunkulu Ekhaya

3, 4. Kungani kungase kube matima kulalela imitsetfo yebatali bakho, futsi kungani kufanele bayibeke?

3 Ukutfola kumatima yini kuphila ngekuvumelana nemitsetfo yebatali bakho? Ucabanga kutsi kungani utiva ngalendlela? Lesinye sizatfu singaba kutsi utsandza kukhululeka kakhudlwana. Loku kuyintfo levamile futsi kuyincenye yekukhulela ebudzaleni. Nanobe kunjalo, nawusahlala ekhaya, unesibopho sekulalela batali bakho.—Ef. 6:1-3.

4 Kucondza kutsi kungani batali bakho banemitsetfo futsi ucondze netintfo labatifunako kuwe, kungenta kutsi kube melula kubalalela. Kuliciniso kutsi ngaletinye tikhatsi ungase utive njenga-Brielle loneminyaka lengu-18 budzala, a lowatsi ngebatali bakhe: “Sebakhohliwe kutsi kunjani kuba ngangami. Abafuni kutsi ngivete imivo yami, ngitsatse tincumo, nobe ngibe ngumuntfu lomdzala.” Njenga-Brielle, ungeva shengatsi batali bakho bakugodlela inkhululeko lokufanele ngabe uyayitfola. Nanobe kunjalo, sizatfu lesiyinhloko sekutsi batali bakho babeke imitsetfo kutsi bayakukhatsalela. Ngetulu kwaloko, batali labangemaKhristu bayati kutsi batawulandzisa kuJehova ngendlela labakuphatsa ngayo.—1 Thim. 5:8.

5. Kulalela batali bakho kungakuzuzisa njani?

5 Ecinisweni, kulalela imitsetfo yebatali bakho kufanana nekubhadala sikweleti sakho sasebhange—nawuchubeka ubhadala ngekwetsembeka, libhange lingakuboleka imali ngekukhululeka. Ngendlela lefananako, ukweleta batali bakho inhlonipho kanye nekubalalela. (Fundza Taga 1:8.) Nawuchubeka ulalela, batali bakho batawukuniketa inkhululeko leyengetiwe. (Luk. 16:10) Kodvwa nangabe uchubeka wephula imitsetfo yabo, ungamangali nabakunciphisela “inkhululeko” nobe nabavele nje bangakuniketi.

6. Batali bangabasita njani bantfwana babo kutsi balalele?

6 Lenye indlela batali labangasita ngayo bantfwana babo kutsi balalele imitsetfo yabo, kubabekela sibonelo. Ngekukulalela ngekutitsandzela loko lokufunwa nguJehova, kufanele bavete kutsi imitsetfo yakhe ayicindzeteli. Loko kutawusita bantfwana bacondze kutsi kulalela imitsetfo lebekwe batali babo nako akucindzeteli. (1 Joh. 5:3) Ngetulu kwaloko, liBhayibheli likhuluma ngetikhatsi lapho Jehova aniketa tikhonti takhe litfuba lekusho loko lebetikucabanga mayelana netindzaba letitsite. (Gen. 18:22-32; 1 Khos. 22:19-22) Tikhona yini tikhatsi lapho batali banganiketa bantfwana babo litfuba lekusho loko labakucabangako etindzabeni letitsite?

7, 8. (a) Nguyiphi insayeya labanye bantfwana labahlangabetana nayo? (b) Yini lokufanele uyicaphele kute uzuze esiyalweni?

7 Bantfwana bangase bahlangabetane nensayeya yekutsi babeketelele loko labakutsatsa njengekusolwa lokungakafaneli. Mhlawumbe ngaletinye tikhatsi wake wativa njengaCraig, umfana lomncane lowatsi: “Make wami abefanana neliphoyisa—abehlala afuna emaphutsa lengiwentile.”

8 Esikhatsini lesinyenti, nawuniketwa siyalo kusuke kugcekwa sento lesitsite lesibi losentile. LiBhayibheli liyavuma kutsi kumatima kwemukela siyalo, ngisho nobe sifanele. (Heb. 12:11) Yini lengakusita kutsi uzuze esiyalweni lositfolako? Kubalulekile kukhumbula kutsi batali bakho bakuniketa seluleko ngobe bachutjwa lutsandvo ngawe. (Taga 3:12) Bafuna kukusita kutsi ubalekele kwakha imikhuba lemibi kodvwa wakhe imikhuba lemihle. Batali bakho bayacaphela kutsi nangabe bangakuyali kuyafanana nekutsi bayakutondza. (Fundza Taga 13:24.) Kufanele uphindze ucondze kutsi sifundza ngekwenta emaphutsa. Ngako-ke, nawuyalwa, yetama kufuna kuhlakanipha kuloko lokushiwoko. “Kuhlakanipha kwendlula isiliva ngekucebisa umuntfu, nenzuzo yako yinkhulu kuneyegolide.”—Taga 3:13, 14.

9. Kunekutsi bacabange ngaloko labakubona shengatsi kungalungi, yini bantfwana labangayenta?

9 Batali nabo bayawenta emaphutsa. (Jak. 3:2) Ngaletinye tikhatsi nabakuyala, bangase bakhulume ngebudlabha. (Taga 12:18) Yini lengabangela batali bakho kutsi bente ngalendlela? Kungenteka kutsi bacindzetelekile, nobe emaphutsa akho abenta babone shengatsi bayehluleka kukucecesha. Kunekutsi uloku ucabanga ngaloko lobona shengatsi kungalungi, kungani ungababongi ngesifiso sabo lesicotfo sekufuna kukusita? Kuba nelikhono lekwemukela siyalo kutawukuzuzisa nasewumdzala.

10. Ungenta njani kute kube melula ngawe kwemukela kanye nekuzuza emitsetfweni nasesiyalweni sebatali bakho?

10 Ungatsandza yini kutsi kube melula ngawe kwemukela kanye nekuzuza emitsetfweni nasesiyalweni sebatali bakho? Nangabe kunjalo, kufanele utfutfukise indlela lokhulumisana ngayo nabo. Ungakwenta njani loko? Sinyatselo sekucala kulalela. LiBhayibheli litsi: ‘Shesha kuva, wephute kukhuluma, wephute nekutfukutsela.’ (Jak. 1:19) Kunekutsi ujake kutivikela, yetama kubamba imiva yakho futsi ulalele loko batali bakho labafuna kukusho. Cabangisisa ngaloko labakushoko, hhayi indlela labakusho ngayo. Kutsatse loko labebakusho, bese engcondvweni ukubeka ngemavi akho, futsi uphindze ukusho ngenhlonipho kubo. Nawenta njalo batawuciniseka kutsi ukuvile loko lebebakusho. Kutsiwani nangabe ufuna kuchaza kutsi kungani ukhulume nobe wenta ngendlela letsite? Etikhatsini letinyenti, kukuhlakanipha ‘kuwabamba emavi akho’ kute kube ngulapho sewukuvile loko bekushiwo batali bakho. (Taga 10:19) Nangabe batali bakho babona kutsi ubalalele, nabo batawukulungela kukulalela. Kwenta ngalendlela lekhombisa kuvutfwa kutawusho kutsi ucondziswa liVi laNkulunkulu.

Kucondziswa LiVi LaNkulunkulu Ekusebentiseni Imali

11, 12. (a) Mayelana nemali, yini liVi laNkulunkulu lelisikhutsata kutsi siyente, futsi kungani? (b) Batali bakho bangakusita njani kute uyisebentise kahle imali?

11 LiBhayibheli litsi ‘imali iyintfo yekukhosela.’ Lelivesi liphindze livete kutsi kuhlakanipha kubaluleke kwendlula imali. (Shu. 7:12) LiVi laNkulunkulu lisikhutsata kutsi sibe nembono lofanele ngemali, hhayi kutsi siyitsandze. Kungani kufanele ukubalekele kutsandza imali? Asewucabange ngalomfanekiso: Umukhwa ulithulusi lelilusito kakhulu kumpheki lonelikhono. Kodvwa wona loyo mukhwa ungaba yingoti lenkhulu nangabe usetandleni temuntfu longanaki. Nemali nayo ingaba lusito nangabe isetjentiswa ngekuhlakanipha. Kodvwa labo “labafisa bunjinga” badzela bangani, buhlobo babo nemindeni yabo, ngisho nebuhlobo babo naNkulunkulu. Ngesizatfu saloko, batigwaza “ngeminjunju yebuhlungu leminyenti.”—Fundza 1 Thimothi 6:9, 10.

12 Ungakufundza njani kusebentisa imali ngekuhlakanipha? Kungani ungaceli batali bakho bakusite uhlele kutsi utawuyisebentisa njani imali yakho? Solomoni wabhala: “Labahlakaniphile batsi bangatilalela [teluleko] kwengeteke lwati lwabo; nalabanengcondvo batsi bangatifundza batente, batfole bungcweti.” (Taga 1:5) Lenye intfombatana lokutsiwa ngu-Anna yacela seluleko lesilusito kubatali bayo. Utsi: “Babe wangifundzisa indlela yekwenta luhlelo lwekusebentisa imali, futsi wangikhombisa kutsi kubaluleke kakhulu kuhleleka endleleni lengisebentisa ngayo imali yami.” Namake wakhe wamfundzisa tifundvo letisebentako. Anna utsi: “Wangikhombisa tinzuzo tekucatsanisa intsengo yetintfo ngembikwekutitsenga.” Uzuze njani Anna kuloku? Uyaphendvula: “Nyalo sengiyakwati kuphatsa imali yami, futsi ngiyilawula ngekucaphelisisa imali lengiyisebentisako. Ngako-ke senginenkhululeko nekuthula kwengcondvo lokutfolakala ngekubalekela tikweleti letingadzingeki.”

13. Ungatikhuta njani nakutiwa endleleni losebentisa ngayo imali?

13 Ungatitfola ukuletikhulu tikweleti nawutsenga tintfo ngekubhudvutela nobe nawusebentisa imali ngenjongo yekujabulisa bangani bakho. Yini lengakusita kutsi ubalekele lolugibe? Kufanele ufundze kutikhuta nakutiwa endzabeni yekusebentisa imali. Nguloko lokwentiwa ngu-Ellena, losandza kufika eminyakeni yabo-20. Utsi: “Nangihamba nebangani bami ngiye ngihlele kusengembili futsi ngitikalele kutsi ngitawusebentisa imali lengakanani. . . . Kulokunye, ngiye ngikutfole kukuhlakanipha kuya kuyotsenga kuphela nebangani bami labacaphelisisako endleleni labasebentisa ngayo imali yabo, futsi labangikhutsata kutsi ngicatsanise intsengo yetintfo, hhayi kutsi ngitsenge nobe yini lengiyibonako.”

14. Kungani kufanele uhlale ugadzile kutsi ‘ungakhangwa ngumcebo’?

14 Kutfola imali kanye nekuyiphatsa kuyincenye lebalulekile yekuphila. Kodvwa-ke, Jesu watsi injabulo sibili itfolwa ngulabo ‘labamphofu ngekwakamoya.’ (Mat. 5:3) Wecwayisa ngekutsi tintfo ‘letinjengekukhangwa ngumcebo’ tingamphatamisa umuntfu bese akasabunaki buhlobo bakhe naNkulunkulu. (Mak. 4:19) Ngako kubaluleke kakhulu kutsi uvumele kucondziswa liVi laNkulunkulu, futsi ube nembono lofanele ngemali.

Kucondziswa LiVi LaNkulunkulu Nasisodvwana

15. Kunini lapho bucotfo bakho kuNkulunkulu buvivinywa khona kakhulu?

15 Ucabanga kutsi kunini lapho bucotfo bakho kuNkulunkulu buvivinywa khona kakhulu? Kulapho unalabanye nobe uwedvwana yini? Nawusesikolweni nobe usemsebentini, uyatinaka tintfo letingafaka buhlobo bakho naNkulunkulu engotini. Kodvwa nawutiphumulele futsi ungakagadzi lutfo, uba sengotini yekutiphatsa kabi.

16. Kungani kufanele ufune kuhlala ucotfo kuJehova ngisho nalapho uwedvwana?

16 Kungani kufanele ufune kulalela Jehova ngisho nalapho uwedvwana? Khumbula loku: Ungamvisa buhlungu Jehova nobe umjabulise. (Gen. 6:5, 6; Taga 27:11) Konkhe lokwentako kuyamtsintsa Jehova, ngobe ‘uyakukhatsalela.’ (1 Phet. 5:7) Ufuna umlalele kute uzuze. (Isa. 48:17, 18) Ngesikhatsi letinye tetinceku taJehova taka-Israyeli wasendvulo tingasilaleli seluleko sakhe, tamvisa buhlungu. (Hla. 78:40, 41) Ngakulokunye, Jehova abemtsandza umphrofethi Danyela, nengilosi yakhe yate yambita ngekutsi ‘ngulotsandzekako.’ (Dan. 10:11) Kungani? Kungobe Danyela wahlala acotfo kuNkulunkulu, hhayi lapho asemkhatsini webantfu kuphela, kodvwa nalapho ayedvwana.—Fundza Danyela 6:10.

17. Ngumiphi imibuto longatibuta yona nawukhetsa tekutijabulisa?

17 Kute uhlale ucotfo kuNkulunkulu ngisho nalapho uwedvwana, kufanele utfutfukise ‘umcondvo wakho lohlutekile, losewukwati kwehlukanisa lokuhle nalokubi.’ Kufanele uwuceceshe ngekutsi ‘uwusebentise,’ ngekwenta loko lokwatiko kutsi kulungile. (Heb. 5:14) Nasi sibonelo: Nawukhetsa umculo, emabhayisikobho, nobe emakheli e-Internet lofuna kungena kuwo, tibute nayi imibuto lengakusita kutsi ukwati kukhetsa kahle futsi ubalekele nalokungakalungi: “Loku kutawungikhutsata yini kutsi ngibe neluvelo nobe kutawungenta ngijabule ‘ngemuntfu lowehlelwe ngulokubi’?” (Taga 17:5) “Kutawungisita yini kutsi ‘ngitsandze lokuhle’ nobe kutawukwenta kutsi kungabi melula ngami ‘kutondza lokubi’?” (Amo. 5:15) Loko lokwentako nawuwedvwana ngiko lokutawukhombisa kutsi yini lebaluleke kakhulu kuwe.—Lukha 6:45.

18. Yini lokufanele uyente nangabe ngasese besewucale kutiphatsa ngendlela loyati kahle kutsi ayikalungi, futsi kungani?

18 Yini lokufanele uyente nangabe ngasese sewucale kutiphatsa ngendlela loyati kahle kutsi ayikalungi? Khumbula kutsi “umuntfu lofihla tono takhe angeke aphumelele; kodvwa lotivumako atishiye uyawutfola umusa.” (Taga 28:13) Kutawuba kungahlakaniphi kuchubeka wenta lokubi futsi ‘udzabukise umoya longcwele waNkulunkulu.’ (Ef. 4:30) Unesibopho sekuvuma tono takho kuNkulunkulu, kubatali bakho, kanye nakuwe matfupha. “Babonisi belibandla” bangakusita kakhulu kulendzaba. Umfundzi Jakobe watsi: “Abamthandazele [loyo lowonile] bamgcobise emafutsa egameni leNkhosi. Umthandazo wekukholwa uyawumphilisa logulako, iNkhosi imvuse, nome ente tono uyawutsetselelwa tona.” (Jak. 5:14, 15) Loku kungase kukwente utive unemahloni futsi kube nemiphumela lengajabulisi. Kodvwa nangabe unesibindzi sekucela lusito, uyawutikhulula ekulimaleni lokuyawuvela esikhatsini lesitako futsi utive ukhululekile ngobe sewunanembeza lohlobile.—Hla. 32:1-5.

Yenta Inhlitiyo YaJehova Ijabule

19, 20. Yini Jehova lakufunela yona, futsi yini wena lokufanele uyente?

19 Jehova ‘unguNkulunkulu lojabulako,’ futsi ufuna ujabule. (1 Thim. 1:11) Ukukhatsalela kakhulu. Nanobe bantfu bangayiboni imetamo yakho yekwenta lokulungile, yena uyayibona. Kute intfo lefihliwe emehlweni aJehova. Uyakubuka hhayi ngobe afuna kubona emaphutsa lowentako, kodvwa kute akusekele emetameni yakho yekwenta lokuhle. “Emehlo aSimakadze abuka emhlabeni wonkhe kucinisa labo labatinhlitiyo tabo titinikele kuye ngalokuphelele.”—2 Khr. 16:9.

20 Ngako-ke, vumela liVi laNkulunkulu likucondzise futsi usebentise neseluleko salo. Ngekwenta njalo utawutfola kuhlakanipha kanye nekucondza lokutawukusita ukwati kuncoba tinkinga futsi wente netincumo letimatima ekuphileni. Angeke ujabulise batali bakho kanye naJehova kuphela, kodvwa nawe utawujabulela kuphila imphilo lenhle.

[Umbhalo longentansi]

a Emabito ashintjiwe.

Ungaphendvula Njani?

• Bantfwana bangayemukela njani imitsetfo kanye nesiyalo sebatali, futsi bangazuza njani kuko?

• Kungani kubalulekile kutsi sibe nembono lofanele ngemali?

• Ungahlala njani wetsembekile kuJehova ngisho nalapho uwedvwana?

[Imibuto Yesihloko Lesifundvwako]