Skip to content

Skip to table of contents

Nobana—Mweelede Kusololelwa a Jwi lya Leza

Nobana—Mweelede Kusololelwa a Jwi lya Leza

Nobana—Mweelede Kusololelwa a Jwi lya Leza

“Kolijanina busongo, kolijanina maanu.”—TUS. 4:5.

1, 2. (a) Ino ncinzi cakamugwasya mwaapostolo Paulo kuzunda buyumu-yumu mbwaakajisi? (b) Ino mbuti mbomukonzya kuba basongo?

“CIINDI ncinjanda kucita kabotu, nceciindi nciconya ncetuli aco cibi.” Sena mulimuzyi wakaamba majwi aaya? Mwaapostolo Paulo. Nokuba kuti Paulo wakali kumuyanda Jehova, kwakali ziindi nicakali kumukatazya kucita ciluzi. Ino wakali kulimvwa buti akaambo kapenzi eeli? Wakalemba kuti: “Maawe ndemucaangu!” (Lom. 7:21-24) Sena mulakonzya kumuyeeyela Paulo mbwaakali kulimvwa? Sena kuli ziindi nocimukatazya kucita cintu ciluzi? Sena cilaakumucima mbuli mbucakali kumucima Paulo? Kuti kacili boobo, citamutyompyi pe. Mbubwenya Paulo mbwaakacikonzya kubuzunda buyumu-yumu mbwaakajisi, andinywe inga mwacikonzya.

2 Paulo wakacikonzya kuzunda akaambo kakuti wakasololelwa “[a]majwi alimwi meni-meni.” (2 Ti. 1:13, 14) Akaambo kakucita boobo, wakaba musongo alimwi cakamupa kucikonzya kuzunda buyumu-yumu mbwaakajisi akusala kabotu. Jehova Leza ulakonzya kumugwasya kuba basongo. (Tus. 4:5) Wakabikka malailile mabotu mu Jwi lyakwe Ibbaibbele. (Amubale 2 Timoteyo 3:16, 17.) Amubone mbomukonzya kugwasyigwa anjiisyo zyamu Magwalo nomubandika abazyali banu, nomubelesya mali alimwi anomuli molikke.

Ikusololelwa a Jwi lya Leza Mumukwasyi

3, 4. Ino nkaambo nzi ncocikonzya kumukatazya kutobela milawo yabazyali banu alimwi ino baibikkila nzi?

3 Sena cilamukatazya kutobela malailile ngobamupa bazyali banu? Ino nkaambo nzi ncomukonzya kulimvwida boobo? Ikaambo kamwi kalakonzya kuba kuyanda lwaanguluko. Kulimvwa boobu ncilengwa buya. Nzyezyintu zimwi zicitika notuyaabukomena. Nokuba boobo, nomucili aŋanda mweelede kubamvwida bazyali banu.—Ef. 6:1-3.

4 Ikuzyiba kaambo bazyali banu ncobamupeda malailile cilakonzya kumuubaubila kwaatobela. Masimpe, mulakonzya kulimvwa mbwaakalimvwa Brielle * uujisi myaka iili 18 iwakaamba boobu kujatikizya bazyali bakwe: “Bakaluba kuzyiba mbocimvwika kuba aciimo mpondibede. Tabayandi kuti kaandaamba mbondilimvwa alimwi tabayandi kuti kandilisalila, bandiyeeyela kuti ndicili mwana.” Mbubwenya mbuli Brielle, mulakonzya kulimvwa kuti bazyali banu tabamupi lwaanguluko. Ibazyali banu ncobamupeda milawo iili boobu nkaambo kakuti balamubikkila maano. Kuyungizya waawo bazyali Banakristo balizyi kuti bayakulyaambilila kuli Jehova kweelana ambobamukomezya.—1 Ti. 5:8.

5. Ino kumvwida bazyali banu inga kwamugwasya buti?

5 Masimpe, ikutobela milawo yabazyali banu cili mbuli kubbadela cikwelete ncomujisi kubbanga—kuti kamubbadela zikwelete zyanu, bakubbanga balakonzya kuzumanana kumukweletesya mali. Mbubwenya buyo, kubalemeka akubamvwida bazyali banu cili mbuli kuti mubbadela cikwelete canu. (Amubale Tusimpi 1:8.) Ikuti kamubamvwida lyoonse, bazyali banu bayakumupa lwaanguluko ndomuyanda. (Lk. 16:10) Ikuti kamutaatobeli malailile ngobamupa, mutakalamwi kuti naa bakamulesyele limwi kucita zyintu nzyomuyandisya.

6. Ino mbuti bazyali mbokonzya kubagwasya bana babo kuti kababamvwida?

6 Bazyali balakonzya kugwasya bana babo kumvwida kwiinda mukuba acikozyanyo cibotu. Ikulyaaba nkobacita bazyali ikutobela nzyayanda Jehova kweelede kutondezya kuti malailile aa Leza alagwasya. Eeci ciyakugwasya bana kuzyiba kuti abalo baleelede kutobela malailile aa bazyali babo. (1 Jo. 5:3) Kunze lyaboobo, Ibbaibbele lyaamba ziindi Jehova naakabazumizya babelesi bakwe kuti baambe mbobayeeya kutwaambo tumwi. (Matl. 18:22-32; 1 Bam. 22:19-22) Sena kuli ziindi ibazyali nobakonzya kulomba bana babo kuti baambe ncobayeeya kutwaambo tumwi?

7, 8. Ino mbuyumu-yumu nzi bana bamwi mbobajana? (b) Ino ncinzi ncomweelede kuyeeya kutegwa mugwasyigwe alulayo ndomwapegwa?

7 Bana alimwi balakonzya kulimvwa mbuli kuti bazyali babo balabapenzya. Zimwi ziindi, inga mwalimvwa mbuli bwakalimvwa mwana musankwa umwi wazyina lya Craig iwakaamba kuti: “Bamaama bakali kucita mbuli kuti mbapulisa—lyoonse bakali kuyanda buyo kundijanina twaambo.”

8 Ikugwasya naa kulaya zimwi ziindi kulibonya mbuli kuti muntu ubwenta buya. Ibbaibbele lyaamba kuti, nokuba kuti lulayo lulakonzya kuba kabotu, lulakatazya kulutambula. (Heb. 12:11) Ino ncinzi cikonzya kupa kuti mugwasyigwe alulayo ndomupegwa? Kaambo kapati nkomweelede kuyeeya bazyali banu ncobamupeda malailile nkakuti balamuyanda. (Tus. 3:12) Tabayandi kuti kamujanika mumicito mibyaabi pele bayanda kuti mube bantu balilemeka. Bazyali banu balizyi kuti naa baalilwa kumululamika, ncimwi buyo akuti balimusulide. (Amubale Tusimpi 13:24.) Alimwi amuzyibe kuti kulubizya ninzila imwi iituyiisya kucita zyintu. Aboobo kuti naa bazyali banu bamululamika, mweelede kuyeeyesya kutegwa mukabone kaambo ncobaambila boobo. “[I]kusambala kwabo nkubotu kwiinda kusambala kwansiliva ampindu yabo ilainda impindu yangolida.”—Tus. 3:13, 14.

9. Muciindi cakuyandaula buyo twaambo tutyompya, ino ncinzi bana ncobeelede kucita?

9 Bazyali abalo balalubizya. (Jak. 3:2) Ciindi nobamulaya, zimwi ziindi balakonzya kwaamba zyintu nzyobateelede kwaamba. (Tus. 12:18) Ino ncinzi cikonzya kupa bazyali banu kuti bacite boobu? Balakonzya kuti balipengede mumizeezo naa ambweni nzyomucita zibapa kuti balimvwe kuti baalilwa kumukomezya kabotu. Muciindi cakulangaula buyo twaambo tukonzya kumutyompya, amubalumbaizye bazyali banu muzyintu zibotu nzyobamugwasya. Ikuti naa kamuzumina kulaigwa nkokuti muyakukomena kabotu.

10. Ino ncinzi cikonzya kumugwasya kuti cimuubaubile kutobela milawo yabazyali banu?

10 Sena mulayanda kuti cimuubaubile kutobela akugwasyigwa amilawo yabazyali banu? Kuti kamuyanda kuti cibe boobu mweelede kubandika kabotu abazyali banu. Ino mbuti mbomukonzya kucita boobo? Ikusaanguna muyandika kuswiilila. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Weelede kufwambaana kuswiilila, kumuka kwaambaula, kumuka kukalala;” (Jak. 1:19) Muciindi cakufwaambana kwaamba kuti tamulubizyide, amusoleke kulijata akuswiilila ncobaamba bazyali banu. Amwaayeeye majwi ngobaamba bazyali banu, kutali mbobaamba. Mwamana, amwaainduluke majwi ngobaamba. Kucita boobo, kuyakubatondezya kuti mwaamvwa majwi ngobaamba. Ino mbuti kuti muyanda kupandulula ncomwaambide naa ncomwacita. Zimwi ziindi cilayandika “kulijata” kusikila ciindi eeco mwatalika kutobela ncobayanda bazyali banu. (Tus. 10:19, BT) Kuti bazyali babona kuti mulabaswiilila, abalo banakumuswiilila. Ikucita boobo kutondezya kuti mulaatobela malailile azwa Mujwi lya Leza.

Kusololelwa a Jwi lya Leza Nomubandika Mbwaayakubeleka Mali

11, 12. (a) Ino Jwi lya Leza litwaambila nzi kujatikizya mali alimwi nkaambo nzi? (b) Ino mbuti bazyali banu mbobakonzya kumugwasya kwaabelesya kabotu mali?

11 Bbaibbele lyaamba kuti ‘mali alakwabilila.’ Pele kapango aaka katondezya kuti busongo bulayandika kapati kwiinda mali. (Muk. 7:12) Ijwi lya Leza litukulwaizya kuti tweelede kwaabelesya kabotu mali muciindi cakwaayanda cakuzwa munzila. Ino nkaambo nzi ncotuteelede kwaayandisya mali? Amulange-lange cikozyanyo eeci: Muntu uucizyi kujika lyoonse ulizyi kuti cipeni ncibelesyo ciyandika kapati. Pele cipeni njiyona eeyi kuti yabelesyegwa amuntu muyamba ilakonzya kumucisa kapati. Mbubwenya buyo mali alakonzya kugwasya kapati kuti abelesyegwa kabotu. Pele aabo “bayandisya kuvuba” kanji-kanji tabajisi ciindi cakuba abeenzinyina, mikwasyi naa kubelekela Leza. Akaambo kaceeci, “zyabajaya insoni zinjizinji.”—Amubale 1 Timoteyo 6:9, 10.

12 Ino mbuti mbomukonzya kwaabelesya mali munzila iili kabotu? Inga mwababuzya bazyali banu. Solomoni wakalemba kuti: “Musongo aswiilile akuliyungizizya lwiiyo, asimaanu alijanine lulayo.” (Tus. 1:5) Anna mukaintu uucili mwana-mwana wakalomba busongo kubazyali bakwe. Wakati, “Bataata bakandiyiisya mbondikonzya kwaabelesya kabotu mali kwiinda mukulemba ziyandika alimwi bakanditondezya mbwaayeelede kubelesyegwa mali mumukwasyi.” Abalo banyina bakamuyiisya milimo yaaŋanda. Anna wakaamba kuti, “Bakanditondezya bubotu bwakulanga-langa myuulo kanditana ula cintu.” Ino eeci camugwasya buti Anna? Wakaingula kuti: “Aano mazuba ndilaabelesya kabotu mali. Ndilaakuula zyintu ziyandika ncobeni alimwi tandiyandi kunjila muzikwelete zitayandiki.”

13. Ino mbuti mbomukonzya kulijata nomubelesya mali?

13 Mulakonzya kuba azikwelete kuti kamuula zyintu nzyomwatalibambila naa kuula zyintu kutegwa mukkomanisye beenzyinyoko. Ino ncinzi cikonzya kumugwasya kutegwa mutalebwi atukole ootu? Caboola kukubelesya mali mweelede kulijata. Oobu mbwaakamba Ellena ulaamyaka iili muma 20. Wakati: “Nonduunka abeenzuma kukweendeenda, ndilaakubonena limwi mali ngondiya kubelesya. . . . Alimwi ndilaakuyanda kuunka abeenzuma baabelesya kabotu mali alimwi bakonzya kundigwasya kulanga-langa zyintu zijisi muulo uuli kabotu kutali kuula cuule-ule.”

14. Ino nkaambo nzi ncotweelede kukucenjelela ‘koongelezegwa abuvubi’?

14 Kuba amali akwaabelesya, ncintu ciyandika mubuumi. Nokuba boobo, Jesu wakaamba kuti kukkomana kwini-kwini kusikila buyo baabo “bacete mumuuya.” (Mt. 5:3) Wakacenjezya kuti muntu uuyandisya zyintu zyakumuuya ulakonzya kunyongana kuti naa ‘woongelezegwa abuvubi.’ (Mk. 4:19) Eelo kaka cilayandika kutobela Jwi lya Leza alimwi akwaabelesya kabotu mali!

Kusololelwa a Jwi lya Leza Nomuli Molikke

15. Ino ndilili nomuyeeya kuti inga mwasunkwa kukusyomeka kwanu kuli Leza?

15 Ino ndilili nomuyeeya kuti inga mwasunkwa kukusyomeka kwanu kuli Leza—nomuli abantu bamwi naa nomuli molikke? Nomuli kucikolo naa kumilimo inga kamulibambide azyintu zikonzya kumunyonganya kumuuya. Pele nomulyookezya alimwi nomutalibambide nomukonzya kuyungwa.

16. Nkaambo nzi ncomweelede kusyomeka kuli Jehova noliba leelyo nomuli molikke?

16 Ino nkaambo nzi ncomweelede kusyomeka kuli Jehova noliba leelyo nomuli molikke? Kamuyeeya kuti: Mulakonzya kumunyemya naa kumukkomanisya Jehova. (Matl. 6:5, 6; Tus. 27:11) Jehova zilamujatikizya nzyomucita nkaambo “nguumucebuka lyoonse.”(1 Pe. 5:7) Uyanda kuti kamumuswiilila kutegwa mugwasyigwe. (Is. 48:17, 18) Bana Israyeli bamwi kaindi bakakaka kulaigwa a Jehova aboobo bakamunyemya. (Int. 78:40, 41) Munzila imwi, Jehova wakamuyanda musinsimi Daniele cakuti mungelo wakamwaamba kuti “Muntu uuyandwa loko.” (Dan. 10:11) Ino nkaambo nzi? Daniele wakazumanana kusyomeka kuli Leza kutali buyo naakali akati kabantu pele anaakali alikke.—Amubale Daniele 6:10.

17. Ino mibuzyo nzi njomukonzya kulibuzya nomusala zyakulikondelezya?

17 Kutegwa muzumanane kusyomeka nomuli molikke, mweelede kuba ‘amaano aakuzyiba cibotu acibi akwiiya kubelesya nzyomwiiya’ kutegwa mucite ciluzi. (Heb. 5:14) Mucikozyanyo, nomusala nyimbo zyakuswiilila, zisobano nzyotweebelela muzipeku-peku naa zyintu nzyotubona aa Intaneti, mibuzyo eeyi iitobela inga yamugwasya kusala cibotu kutali cibi. Amulibuzye mibuzyo iitobela yakuti: ‘Sena eeci cilandigwasya kuba aluzyalo naa kundiyunga kuti kandikkomana kuti umwi wanjila “mumapenzi”?’ (Tus. 17:5) ‘Sena eeci ciyakundigwasya “kuyandisya bubotu” naa ciyakundikatazya ‘kusula bubi’?’ (Am. 5:15) Nzyomucita nomuli molikke zitondezya zyintu nzyomuyanda kapati.—Lk. 6:45.

18. Ino ncinzi ncomweelede kucita kuti naa kuli cibi ncomwali kucita ncomwali kusisikizya, alimwi nkaambo nzi?

18 Ino ncinzi ncomweelede kucita kuti naa kuli cibi ncomwali kucita cakusisikizya? Kamuyeeya kuti: “Uusisa milandu yakwe takooyooba acoolwe pe, pele oyo uulyaambawida akuleka ulafwidwa luzyalo.” (Tus. 28:13) Inga taciboti kuzumanana kucita cibi akupenzya “Muuya Uusalala wa Leza.” (Ef. 4:30) Muyandika kulyaambilila milandu yanu kuli Leza akubazyali banu. Mumakani aaya “baalu bambungano” balakonzya kumugwasya kapati. Sikwiiya Jakobo wakaamba kuti: “Bamukombele [sizibi], bamunanike mafuta muzina lya-Mwami. Kukomba kwalusyomo kulamuponya mulwazi oyo, Mwami ulamubusya, nkabela kufumbwa zibi nzyaakacita zilajatilwa.” (Jak. 5:14, 15) Kwaamba masimpe, eeci cilakonzya kumupa kuti mube ansoni alimwi akumuletela mapenzi. Pele ikuti kamutalisendi kulomba kugwasyigwa tamukonzyi kuba mumapenzi alimwi mulakonzya kuba amanjezyeezya mabotu.—Int. 32:1-5.

Amumukkomanisye Jehova

19, 20. Ino ncinzi Jehova ncayanda kujatikizya ndinywe, pele ino ncinzi ncomweelede kucita?

19 Jehova ngu “Leza uukkomene,” alimwi uyanda kuti kamukkomene. (1 Ti. 1:11) Ulamubikkila maano kapati. Nokuba kuti kunyina uunga wamulumba kuzyintu zibotu nzyomucita walo ulamubona. Taku cisisidwe kuli Jehova. Ulatulangilila kutegwa atugwasye kucita kabotu ikutali kuti atupe mulandu. “Meso aa [Leza] alalanga-langa moonse munyika, kuti aliyumye kukugwasya abo balulama mumoyo kumeso aakwe.”—2 Mak. 16:9.

20 Aboobo, mweelede kusololelwa a Jwi lya Leza, akuzitobela nzyolyaamba. Mpoonya muyakuba abusongo buyandika kutegwa muliyumye kumapenzi alimwi muyakucikonzya kusala kabotu muzyintu zimanina maano mubuumi. Muyakubakkomanisya bazyali banu a Jehova alimwi muyakuba abuumi bukkomanisya.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 4 Mazyina aamwi acincwa.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino mbuti bana mbobakonzya kutobela alimwi akugwasyigwa amalailile ngobapegwa abazyali babo?

• Ino nkaambo nzi ncociyandika kwaabelesya kabotu mali?

• Ino mbuti mbomukonzya kuzumanana kusyomeka kuli Jehova noliba leelyo nomuli molikke?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 6]

Sena muyakuzumanana kusyomeka kuli Leza nomuli molikke?