Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ, lagudii lugar guluíʼ Stiidxaʼ Dios laatu xi naquiiñeʼ gúnitu

Hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ, lagudii lugar guluíʼ Stiidxaʼ Dios laatu xi naquiiñeʼ gúnitu

Hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ, lagudii lugar guluíʼ Stiidxaʼ Dios laatu xi naquiiñeʼ gúnitu

«Gupa guendabiaaniʼ, gupa guendariene.» (PRO. 4:5)

1, 2. 1) Xi gucané Pablu para gunda biʼniʼ chaahuiʼ ca guendanagana stiʼ. 2) Ximodo zanda gápaluʼ guendabiaaniʼ ne guendariene.

 «CASI naa gacaladxe gune ni jneza, rutaagu pecadu naa.» Ñee nannuʼ tu guníʼ ca diidxaʼ ca la? Apóstol Pablu guníʼ cani. Neca nabé gunnaxhiibe Jiobá, guyuu biaje bíʼnibe stipa para gunda bíʼnibe ni jneza, purtiʼ laaca gúpabe guendanagana. Ximodo biʼniʼ sentirbe pur ni cayácabe que yaʼ. Laabe guniʼbe ca diidxaʼ riʼ: «Pobre de naa. Nanna xi gueda iree xaʼyaʼ» (Rom. 7:21-24). Ñee zacaca rizaacaluʼ la? Ñee raca nagana para lii nuu tiru gúniluʼ ni jneza ne pur nga riuuluʼ triste casi guyuu Pablu la? Pa rácaluʼ zacá, ¡cadi guireeluʼ gana! Laabe gunda biʼniʼ chaahuibe ca guendanagana gúpabe, lii laaca zanda guʼnuʼ ni.

2 Pablu gunda biʼniʼ chaahuiʼ ca guendanagana gupa, purtiʼ bidii lugar guluíʼ cani «dxandíʼ» rusiidiʼ Biblia laa xi naquiiñeʼ guni (2 Tim. 1:13, 14). Zacá gúpabe guendabiaaniʼ ne biénebe xi caquiiñeʼ gúnibe para gudxiilube ca guendanagana gúpabe ne gúnibe ni jneza. Jiobá laaca zanda gacané lii guiene chaahuiluʼ ca cosa ca ne gúniluʼ cani né guendabiaaniʼ (Pro. 4:5). Lu Biblia, Stiidxaʼ Dios zeeda stale conseju nabé galán ni zanda gacané lii (biindaʼ 2 Timoteo 3:16, 17). Guidúʼyanu caadxi conseju ni zanda gacané lii chuʼluʼ galán ne bixhózeluʼ ne jñaaluʼ, gánnaluʼ gápaluʼ xpuéltuluʼ ne modo guʼnuʼ ni jneza ora maʼ nuuluʼ stúbiluʼ.

Bidii lugar gacané Biblia lii para chuʼluʼ galán ne familia stiluʼ

3, 4. Xiñee zándaca gaca nagana para lii guzuubaluʼ stiidxaʼ bixhózeluʼ ne jñaaluʼ, ne xi pur riguíxhecabe xi guʼnuʼ.

3 Zándaca raca nagana para lii guʼnuʼ ni na bixhózeluʼ ne jñaaluʼ. Xiñee yaʼ. Zándaca purtiʼ racaláʼdxiluʼ gúniluʼ caadxi cosa stúbiluʼ. Ne cadi malu diʼ guiníʼ íqueluʼ zacá purtiʼ rusihuínnini maʼ ziniisiluʼ. Peru, laga nuuluʼ ra nuu bixhózeluʼ ne jñaaluʼ naquiiñeʼ guzuubaluʼ stiidxacabe (Efe. 6:1-3).

4 Ni zacané lii guzuubaluʼ stiidxaʼ bixhózeluʼ ne jñaaluʼ nga guiéneluʼ xiñee riguíxhecabe ni naquiiñeʼ guʼnuʼ ne gúʼyaluʼ ca cosa ca casi modo ruuyacabe cani. Zándaca nuu biaje zuni sentirluʼ casi Beatriz, a de 18 iza, laa guníʼ sicaríʼ: «[Bixhozeʼ ne jñaaʼ] maʼ biaandaʼ laacaʼ pa gúcacaʼ nahuiiniʼ. Qué riuuláʼdxicaʼ guiniéʼ xi caníʼ iqueʼ, ne quixheʼ xi guneʼ... o qué riénecabe maʼ nacaʼ ti binni huaniisi». Zándaca runi sentirluʼ casi laabe, purtiʼ qué rudiicabe lugar lii guʼnuʼ ni rapuʼ gana. Peru cadi guiaandaʼ ndiʼ lii: riguíxhecabe xi naquiiñeʼ guʼnuʼ purtiʼ rizaaláʼdxicabe lii. Ne pa xpinni Cristu laacabe, nánnacabe zabidxi Jiobá cuenta laacabe pa qué gápacabe lii modo naquiiñeʼ gúnicabe ni (1 Tim. 5:8).

5. Pa guzuubaluʼ stiidxa bixhózeluʼ ne jñaaluʼ, xi zudiicabe lugar lii guʼnuʼ.

5 Modo nuuluʼ ca zeeda gácani casi tuuxa ni guzíʼ xiixa pur créditu: pa quíxebe modo nexheʼ gúnibe ni, jma nagueenda zudiicabe laabe sti créditu. Yanna, lii laaca nuzaabiluʼ bixhózeluʼ ne jñaaluʼ xiixa, ne laani nga guni respetarluʼ laacabe ne guzuubaluʼ stiidxacabe (biindaʼ Proverbios 1:8). Pa gúniluʼ ni gábicabe lii la? zudiicabe lugar gúniluʼ sti cosa ni riuuláʼdxiluʼ (Luc. 16:10). Peru pa qué guzuubaluʼ stiidxacabe, qué zudiicabe lugar lii gúniluʼ sti cosa ni riuuláʼdxiluʼ, casi ñaca ñáxhacabe lii créditu stiluʼ.

6. Ximodo zanda gacanetu ca xiiñitu para guzuubacaʼ diidxaʼ.

6 Ti modo jma galán gacanetu ca xiiñitu para guzuubacaʼ diidxaʼ nga gácatu ejemplu para laacaʼ. Ora gúnitu guiráʼ ni na Jiobá de guidubi ladxidoʼto, zusiiditu laacabe jneza nga chinándacabe ni na Dios. Nga zacané laacabe para gudiicabe cuenta jneza nga guzuubacabe stiidxatu (1 Juan 5:3). Biblia laaca ruzeeteʼ de chupa chonna biaje bidii Jiobá lugar guiníʼ ca xpinni ni caníʼ íquecaʼ (Gén. 18:22-32; 1 Rey. 22:19-22). Ñee cadi laaca galán nga gudiitu lugar guiníʼ ca xiiñitu ora rápacaʼ gana guiniʼcaʼ de gadxé gadxé tema la?

7, 8. 1) Xi raca nagana para caadxi de cani nahuiiniʼ guni. 2) Xi zacané lii para guicaaluʼ conseju gudiicabe lii.

7 Nuu hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ zándaca gaca nagana para laacaʼ guicaacaʼ ca conseju ni rudii bixhózecaʼ ne jñaacaʼ laacaʼ purtiʼ para laacaʼ cadi jneza cani. Zándaca rizaacacabe casi Craig, laa guníʼ: «Jñaaʼ nisi maʼ canazananda naa casi ti puliciá [...] cuyubi si paraa gucheeʼ».

8 Nuu biaje zadindené binni xiiñiʼ pur ni cayuni. Ne casi na Biblia, zaca nagana para laacabe guicaacabe stiidxaʼ bixhózecabe ne jñaacabe neca nápacaʼ razón pur ni cayábicaʼ laacabe (Heb. 12:11). Hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ, xi zanda gacané laatu para chuuláʼdxitu ni gábicabe laatu yaʼ. Primé la? guietenaláʼdxitu rudiicabe conseju laatu purtiʼ nadxiicabe laatu (Pro. 3:12). Ni racaláʼdxicabe nga gacanécabe laatu guibánitu galán ne cadi guiábatu lu xiixa viciu malu. Laacabe nánnacabe pa qué uguu jnézacabe laatu zusihuínnicabe nanaláʼdxicabe laatu (biindaʼ Proverbios 13:24). Ne naquiiñeʼ gannuʼ zucheeluʼ purtiʼ caziidiluʼ. Nga runi, ora gábicabe lii paraa bicheeluʼ la? biʼniʼ stipa pur gucaadiágaluʼ ni gábicabe lii. Pa gúniluʼ zacá, zaziidiluʼ stale cosa ni galán, purtiʼ «[gapa tuuxa guendanuuxpiaaniʼ] casi xiixa ni biʼniʼ ganar jma galán ni que gapa plata [...]; ne gapa binni ni casi ti cosa, jma risaca ni que oro» (Pro. 3:13, 14).

9. Xi zanda gúniluʼ lugar de guiníʼ íqueluʼ cadi jneza ni cayábicabe lii.

9 Dxandíʼ, bixhózeluʼ ne jñaaluʼ laaca zucheecaʼ (Sant. 3:2). Ora uguu jnézacabe lii, zándaca gábicabe lii xiixa sin guiníʼ ique chaahuicabe (Pro. 12:18). Xiñee rúnicabe zacá yaʼ. Zándaca purtiʼ cá íquecabe stale cosa, o purtiʼ riníʼ íquecabe cadi jneza cusiniisicabe lii ora gúʼyacabe gucheeluʼ. Peru lugar de guiníʼ íqueluʼ cadi jneza ni cayábicabe lii, ñee cadi jma jneza gudiiluʼ xquíxepeʼ laacabe purtiʼ racaláʼdxicabe gacanécabe lii la? Pa guiziidiluʼ guicaaluʼ ca conseju ca zacanécani lii ora maʼ guiniisiluʼ.

10. Xi zacané lii para guʼnuʼ ni maʼ gudixhe bixhózeluʼ ne jñaaluʼ ne guicaaluʼ ca conseju stícabe.

10 Xi sti cosa zanda gacané lii para guʼnuʼ ni maʼ gudixhe bixhózeluʼ ne jñaaluʼ ne guicaaluʼ ca conseju stícabe ya. Guiziidiluʼ ximodo guiníʼneluʼ laacabe galán. Ximodo zanda guʼnuʼ nga yaʼ. Primeru naquiiñeʼ gucaadiaga chaahuiluʼ. Biblia cudii conseju riʼ: «Lachuu para ucaa diaga tu, peru cadi nisi undaa ruaa si tu xiixa, ne cadi casi ze tu idxiichi tu» (Sant. 1:19). Nga runi, cadi nagueendaca guyúbiluʼ ximodo gusihuínniluʼ jneza ni bíʼniluʼ ca, biʼniʼ stipa para gucueezaluʼ lii ne bicaadiaga ni gabi bixhózeluʼ ne jñaaluʼ lii. Bicaadiaga chaahuiʼ conseju gudiicabe lii ne cadi guizaalaʼdxuʼ modo gábicabe ni lii. De racá, né stale respetu bisiene laacabe maʼ biéneluʼ xi canábacabe lii guʼnuʼ. Zacá zudiicabe cuenta maʼ bicaadiágaluʼ laacabe. Peru pa racalaʼdxuʼ gusieʼnuʼ laacabe xiñee guniʼluʼ o biʼnuʼ xiixa yaʼ. Stale biaje jma jneza gucueezaluʼ ruaaluʼ ne gusaanaluʼ ni para despué, ora maʼ bíʼniluʼ ni mandárcabe lii (Pro. 10:19). Ora gúʼyacabe ruzuubaluʼ stiidxacabe, jma zanácabe gucaadiágacabe lii. Pa guʼnuʼ zacá, zusihuínniluʼ cudiiluʼ lugar gabi Stiidxaʼ Dios lii xi naquiiñeʼ guʼnuʼ.

Bidii lugar gacané Biblia lii ora iquiiñeluʼ xpuéltuluʼ

11, 12. 1) Ximodo na Biblia naquiiñeʼ guidúʼyanu bueltu, ne xiñee. 2) Ximodo zanda gacané bixhózeluʼ ne jñaaluʼ lii para gánnaluʼ iquiiñeluʼ xpuéltuluʼ.

11 Lu ti versículo ni zeeda lu Biblia na zanda gapa «bidxichi ca binni», peru nagueendaca rusiéneni jma zanda gacané guendabiaaniʼ ca laanu (Ecl. 7:12). Neca rabi Stiidxaʼ Dios laanu gúʼyanu pabiáʼ risaca bueltu stinu la? laaca cayábini laanu cadi gannaxhiinu ni, purtiʼ zándaca gueeda gácani xiixa ni guniná laanu. Ti binni runi guendaró zanda iquiiñeʼ ti gudxíu naduxhuʼ para guni ti cosa galán, peru ti binni huati zanda iquiiñeni para guni ti cosa malu. Ngaca nga ni rizaaca né bueltu: zanda gacaneni cani nanna iquiiñeʼ ni, peru para «cani ruyubi gapa bidxichi la?» zanda guninani laacaʼ, purtiʼ stale biaje pur laani rixélecaʼ de ca xhamígucaʼ, de ca binnilídxicaʼ ne de Dios. Ne «nabé huayacaná» guiráʼ tu runi zacá (biindaʼ 1 Timoteo 6:9, 10).

12 Ximodo zanda guiziidiluʼ iquiiñeluʼ xpuéltuluʼ yaʼ. Salomón guníʼ: «Ti binni nuu xpiaaniʼ rucaadiaga ne riziidiʼ, ne ti binni ni riene nga ruyubi tu gacané laa» (Pro. 1:5). Nga runi, gunabaʼ bixhózeluʼ ne jñaaluʼ gusiénecaʼ lii ximodo jma jneza iquiiñeluʼ xpuéltuluʼ. Ngapeʼ nga ni biʼniʼ ti baʼdudxaapaʼ láʼ Anna, laa guníʼ: «Bisiidiʼ bixhozeʼ naa quixhe chaahueʼ ximodo jma jneza iquiiñeʼ xpuéltuaʼ». Jñaabe laaca bisiidiʼ laabe xcaadxi cosa galán: «Bisiidibe naa guyubeʼ paraa ridoo ca cosa ni caquiiñeʼ jma baratu». Xi guleendube yaʼ. Anna guníʼ: «Maʼ biziideʼ quixheʼ chaahueʼ cani runeʼ. Maʼ nannaʼ ximodo iquiiñeʼ bueltu stinneʼ, nga runi, cadi nuzaabediáʼ guirutiʼ. Zacá nabaneʼ jma galán».

13. Xi zanda guʼnuʼ para gannuʼ iquiiñeluʼ xpuéltuluʼ jneza.

13 Para cadi guzaabiluʼ guiráʼ ladu, naquiiñeʼ chuʼluʼ cuidadu ti cadi siluʼ guiráʼ ni gúʼyaluʼ ne cadi siluʼ para si guluiʼluʼ binni zanda guʼnuʼ ni. Xi zanda guʼnuʼ para cadi guizaacaluʼ zacá yaʼ. Naquiiñeʼ gannuʼ ximodo iquiiñeluʼ bueltu stiluʼ. Nga nga ni runi Ellena, laa napa biaʼ gande iza, laabe guniʼbe: «Pa chiguireeniáʼ ca xhamigaʼ, riguíxhecaʼ pabiáʼ zanda guniteʼ ne ngue si nga ni riquiiñeʼ. [...] Sti cosa racané naa nga guireeniáʼ ca xhamigaʼ ni qué riguítecaʼ xpuéltucaʼ lu intiica cosa ne ruyúbicaʼ paraa jma baratu sicaʼ lugar de sicaʼ primeca ni gúʼyacaʼ».

14. Xiñee naquiiñeʼ chuʼluʼ cuidadu para «quite bidxichi» íqueluʼ.

14 Nécapeʼ galán nga guni ganar binni bueltu ne ganna iquiiñeʼ ni lu xquendanabani, Jesús guníʼ tuu nga cani riuu nayecheʼ né ca diidxaʼ riʼ: «Dichoso ni nanna gasti nga laa nezalú Dios» (Mat. 5:3). Laaca guniʼbe sti cosa: cani rudii lugar «quite bidxichi ique ca» zanda guxhéleni laacaʼ de gúnicaʼ ni na Dios (Mar. 4:19). Nga runi, ¡risaca stale nga gudiiluʼ lugar gabi Biblia lii xi naquiiñeʼ guʼnuʼ ne cadi gudiiluʼ lugar quite bueltu íqueluʼ!

Bidii lugar gabi Biblia lii xi naquiiñeʼ guʼnuʼ ora nuuluʼ stúbiluʼ

15. Pora nga rábiluʼ zándaca jma nagueenda gucheeneluʼ Dios.

15 Pora nga rábiluʼ zaca jma nagana para lii gucheeneluʼ Dios yaʼ. Ora nuuluʼ lade stale binni la? o zándaca ora nuuluʼ stúbiluʼ. Ora maʼ nuuluʼ ra scuela o ra dxiiñaʼ zaca nagana para lii gucheeneluʼ ca ley stiʼ Dios. Peru zándaca ora maʼ caziiláʼdxiluʼ qué zudiiluʼ cuenta pa cadi jneza xiixa ni caníʼ íqueluʼ gúniluʼ ne óraca nga zanda gucheeneluʼ ca ley stiʼ Dios.

16. Xi zacané lii guzuubaluʼ stiidxaʼ Jiobá dede né ora nuuluʼ stúbiluʼ.

16 Xi zacané lii para cadi gusaanaluʼ de guzuubaluʼ stiidxaʼ Jiobá, dede né ora nuuluʼ stúbiluʼ yaʼ. Naquiiñeʼ guietenaláʼdxiluʼ pur cani gúniluʼ zanda gusiécheluʼ Dios o guninaluʼ laabe (Gén. 6:5, 6; Pro. 27:11). Casi maʼ bidúʼyanu ca, Biblia na rizaaláʼdxibe lii, nga runi zusiécheluʼ laabe o zaguuluʼ laabe triste pur cani guʼnuʼ (1 Ped. 5:7). Laabe racaláʼdxibe gucaadiágaluʼ laabe para cueenduluʼ ni galán (Isa. 48:17, 18). Dxiqué nabé biuubaʼ ladxidoʼbe ora qué niná ca israelita que ninándacaʼ ca conseju ni bidiibe laacaʼ (Sal. 78:40, 41). Peru nánnanu nabé biechené Jiobá Daniel ni riguixhená que, purtiʼ biquiiñebe ti ángel para gúdxibe laa nabé risaca para laabe (Dan. 10:11). Xiñee biechené Dios Daniel yaʼ. Purtiʼ bizuubaʼ Daniel stiidxabe nezalú binni ne ora nuu stubi (biindaʼ Daniel 6:10).

17. Xi zanda guiníʼ íqueluʼ ora maʼ cuyubuʼ xi guʼnuʼ para chuʼluʼ nayecheʼ ti ratu.

17 Pa qué racaláʼdxiluʼ gusaanaluʼ de gúniluʼ ni na Dios ora nuuluʼ stúbiluʼ la? naquiiñeʼ gánnaluʼ «uná nga jneza ne uná nga ni cadi jneza». De racá naquiiñeʼ gusiidiluʼ xquendabiaaniluʼ guni ni jneza (Heb. 5:14). Guzéʼtenu ti ejemplu. Zándaca racaláʼdxiluʼ gánnaluʼ pa zeeda xiixa cosa malu lu ti canción, lu ti película o lu Internet. Ni zacané lii guʼnuʼ ni jneza ne cadi gucheeluʼ nga guiníʼ íqueluʼ sicaríʼ: «Xi zucaa ndiʼ naa guneʼ pue. Ñee zusiidini naa guiaʼyaʼ binni la? o zucaani naa guiecheʼ ora guizaaca binni xiixa desgracia» (Pro. 17:5). «Ñee zacaneni naa gannaxhieeʼ ni jneza ne gacananalaʼdxeʼ cosa malu la? o zucaani naa chúʼladxeʼ cosa malu» (Amós 5:15). Ni gúniluʼ ora nuuluʼ stúbiluʼ zusihuínnini xii nga ca cosa ni dxandíʼ risaca para lii (Luc. 6:45).

18. Xi naquiiñeʼ guʼnuʼ pa cayuʼnuʼ xiixa cosa malu nagaʼchiʼ, ne xiñee.

18 Peru pa cayuʼnu xiixa cosa malu nagaʼchiʼ yaʼ. Cadi guiaandaʼ ndiʼ lii: «Tu rucaachiʼ ca donda stiʼ la? qué zabeendú diʼ gastiʼ, peru tu guiníʼ cani ne gusaana cani la? ziubaláʼdxicabe laa» (Pro. 28:13). ¡Zusihuínniluʼ cadi nuu xpiaaniluʼ pa qué gusaanaluʼ de gúniluʼ cosa malu ne pur nga «guniná [l]u Espíritu sti Dios»! (Efe. 4:30.) Pa maʼ bicheeluʼ, naquiiñeʼ guiniʼluʼ ni. Naquiiñeʼ gábiluʼ ni Dios, bixhózeluʼ ne jñaaluʼ, ne zabeenduluʼ ni galán pa gúniluʼ ni. Ca binnigola stiʼ ca binni ridagulisaa zanda gacanecaʼ lii. Discípulo Santiagu guníʼ naquiiñeʼ «iníʼ né ca Dios pur [binni ni bichee ca] ne xhubi ca aceite ladi be laga canaba ca [Jiobá] acané laabe. Ne pa dxandí runi cre ca zuni Dios ni canaba ca la? zalá be, ne zandisa [Jiobá] laabe, ne pa huachee be la? zuxhá [Jiobá] stonda be» (Sant. 5:14, 15). Zándaca zatuiluluʼ pa guiniʼluʼ xi bíʼniluʼ ne zándaca gueeda guizaacaluʼ xiixa cosa ni cadi galán. Neca zacá, naquiiñeʼ gácaluʼ nadxibalú ne guyubuʼ tu gacané lii, purtiʼ zacá maʼ qué zápaluʼ jma guendanagana ne ziuu xquendabiaaniluʼ nayá (Sal. 32:1-5).

Bisiecheʼ ladxidóʼ Jiobá

19, 20. Ximodo racalaʼdxiʼ Jiobá guni sentirluʼ, ne xi naquiiñeʼ guʼnuʼ para chuʼluʼ zacá.

19 Jiobá naca ti Dios nayecheʼ, ne laaca racaláʼdxibe chuʼluʼ nayecheʼ (1 Tim. 1:11NM). Laabe nabé rizaaláʼdxibe lii. Nécapeʼ qué ruuyaʼ xcaadxi binni pabiáʼ cayuʼnuʼ stipa para gúniluʼ ni jneza la? Jiobá ruuyaʼ guiráʼ ni rúniluʼ. Peru qué rúnibe ni para si gúʼyabe para cucheeluʼ, sínuque para gacanebe lii guʼnuʼ ni jneza. Zacá ni, Jiobá cayuuyadxí lu guidubi naca Guidxilayú purtiʼ racaláʼdxibe «guluiʼbe stipa stibe luguiáʼ cani runi cré laabe de guidubi ladxidóʼ» (2 Cró. 16:9).

20 Pur guiráʼ ca razón ni maʼ bizéʼtenu ca, bidii lugar guluíʼ Stiidxaʼ Dios lii xi naquiiñeʼ guʼnuʼ ne yenanda ca conseju zeeda luni. Zacá zapuʼ guendabiaaniʼ ni caquiiñeluʼ para gannuʼ xi guʼnuʼ ora gudxiiluluʼ guendanagana. Ora guʼnuʼ zacá zusiécheluʼ bixhózeluʼ, jñaaluʼ ne Jiobá, ne laaca zabániluʼ nayecheʼ.

[Cani cá ñee yaza]

a Bidxaa lácabe.

Xi nicábiluʼ

• Xi zacané lii para gúniluʼ ni maʼ gudixhe bixhózeluʼ ne jñaaluʼ ne guicaaluʼ ca conseju stícabe.

• Xiñee cadi naquiiñeʼ gudiiluʼ lugar quite bidxichi íqueluʼ.

• Xi zacané lii guzuubaluʼ stiidxaʼ Jiobá neca nuuluʼ stúbiluʼ.

[Guendarinabadiidxaʼ stiʼ párrafo]

[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 6]

Ñee zuzuubaluʼ stiidxaʼ Dios ora maʼ nuuluʼ stúbiluʼ la?