Aleke, Nuzizidila Ntonta Z’akundi

“E mpov’eno . . . yasiw’o mungwa, nwazay’e mputula nufwete vutula konso muntu.”—KOL. 4:6.

1, 2. Aleke akaka aweyi bemonanga mu kuma kia kala waswaswana? Ekuma?

KA LUKATIKISU ko vo kuwanga kaka e mvovo “ntonta z’akundi” ko, kansi ongeye mpe watontwa kala kw’akundi. Nanga vakala kala ye ntangwa wavoveswa vo wavanga edi diambi. Aweyi wamona? Christopher, una ye kimbuta kia mvu 14, wavova vo: “Ezak’e ntangwa, imonanga vo yadiuma kwame muna nsi a ntoto, avo ke wau ko mfwete kituka nze akundi ame kimana yalembi kala diaka yaswaswana.”

² Nga akundi aku vukumuna bekuvukumunanga? Avo i wau, ekuma? Nga ozolanga vo bayangalela? Ezak’e ntangwa e ngindu zazi ke zambi ko. Kieleka, ambuta mpe bezolanga vo bayangalelwa kw’akundi au. Kiakala nleke yovo mbuta, ke vena muntu ko ozolanga vo katinwa kw’akaka. Kansi, vava ovanganga oma mambote, vekala y’awana ke bekuyangalela ko. Ediadi diavangama mpe kwa Yesu. Kana una vo i wau, Yesu mambote kaka kavanganga. Ekolo akaka banlandanga yo kituka alongoki andi, akaka bavezanga Mwan’a Nzambi yo ‘lembi kunzitisa.’—Yes. 53:3.

Ntonta za Tanginina Akundi

3. Ekuma ke dinina diangangu ko dia tanginina fu y’akundi?

³ Ezak’e ntangwa, olenda tontwa mu tanginina fu y’akundi kimana balembi kutina. Kansi, o vanga wo ke diangangu ko. Akristu ke bafwete kala nze ‘yingyana-ngyana ko, ana betumpaniswanga kwa mavuku.’ (Ef. 4:14) Ke dikalanga diampasi ko kwa yingyana-ngyana mu vukumunwa kw’akaka. Kansi, wau vo u nleke, ke kolo ko okituka se mbuta. Muna kuma kiaki, avo okwikilanga vo e nkanikinu kavana o Yave i muna wete diaku, olenda vwa nluta mia nkanikinu miami muna zingilanga e ngwizani ye  mana okwikilanga. (Nsi. 10:12, 13) Avo kuvangidi wo ko, disonga vo wantu akaka befilanga zingu kiaku. E ludi i kiaki, kele vo ovangidi mana ovoveswanga kw’akaka, okituka nze mbundu au.—Tanga 2 Petelo 2:19.

4, 5. (a) Aweyi Arone kavukumwinwa? Adieyi tulenda longoka muna nona kiaki? (b) Nkia ndekwa balenda sadila akundi aku mu vava kuvukumuna?

⁴ Lumbu kimosi, Arone wa mpangi a Mose wavukumunwa kwa ndonga. Vava Aneyisaele bamvovesa vo kabavangila e nzambi a teke, watambulwila. Arone kakala nkwa wonga ko. Entete, wakala yo Mose vava bayenda vovana yo Faro, ona wasund’e wisa muna Engipito. Arone wavova kuna unkabu wawonso yo zayisa e nsangu za Nzambi kwa Faro. Kansi, vava akw’andi Aneyisaele bamvukumuna, Arone kalenda zizidila ko. Kieleka, e ntonta z’akundi ngolo zikalanga. Diasazu diakala kwa Arone mu kwenda vovana yo ntinu a Engipito ke mu zizidila ntonta z’akundi andi ko.—Luv. 7:1, 2; 32:1-4.

⁵ Nze una usonganga e nona kia Arone, ke aleke kaka ko bevukumunwanga kw’akundi, ngatu awana kaka bekalanga y’etima dia vanga oma mambi. E ntonta z’akundi zilenda mpe vukumuna awana besianga ngolo za vanga oma mambote, kumosi yo ngeye. Akundi aku balenda kuvumisa, kuvunina mambu yovo kuveza kimana bafila mu vanga oma mambi. Muna zizidila ntonta zazi, divavanga vo wakala ye ziku kia mana okwikilanga.

“Nwiyizay’e Ziku”

6, 7. (a) O zay’e ziku kia mana okwikilanga ekuma dinina o mfunu? Aweyi olenda kadila ye ziku kiaki? (b) Nkia yuvu olenda kiyuvula muna kumika lukwikilu lwaku?

⁶ Muna zizidila ntonta z’akundi, entete ofwete kala ye ziku vo mana okwikilanga ma ludi. (Tanga 2 Korinto 13:5.) O kala ye ziku dikusadisa mu kala yo unkabu, kana una vo u nkwa nsoni. (2 Tim. 1:7, 8) Kansi, kana nkutu vo muntu nkwa unkabu, dilenda kala diampasi mu tatidila yovo vanga diambu dina ke toma kwikilanga ko. Muna kuma kiaki, diambote wayitonta kana vo mana olongwanga muna Nkand’a Nzambi ma ludi. Yantikila muna malongi masina. Kasikil’owu, ongeye okwikilanga muna Nzambi yo wá akaka bevovanga ekuma bekwikidilanga vo Nzambi una. Ukiyuvula: ‘Adieyi dikunkwikidisanga vo Nzambi una?’ Ekani dia kiuvu kiaki ke mu katikisa lukwikilu lwaku ko, kansi muna kumika lo.  Olenda diaka kiyuvula: ‘Aweyi nzayidi wo vo Nkand’a Nzambi wavumunwinwa kwa Nzambi?’ (2 Tim. 3:16) ‘Adieyi dikunkwikidisanga vo eyayi “lumbu yambaninu”?’ (2 Tim. 3:1-5) ‘Adieyi dikumfilanga mu kwikila vo nkanikinu kavana o Yave i mu wete diame?’—Yes. 48:17, 18.

⁷ Olenda kala ye wonga wa kiyuvula yuvu yayi, kadi olenda yindula vo kulenda yo vanina mvutu ko. Kansi, ediadi dikala nze ngeye omonanga wonga wa tala mun’elundilu dia mafuta mun’ekalu diaku, kadi kuzolele mona ko vo mafokokele. Kele vo mafuta mafokokele mun’elundilu, diambu ofwete vanga. Diau adimosi, muna kumika lukwikilu lwaku, entete ofwete teka zaya dina kutomene zay’e ziku ko.—Mav. 17:11.

8. Sasila una olenda kadila ye ziku vo o lemvokela nkanikinu a Nzambi wa tina zumba wambote kwa ngeye.

⁸ Badika nona eki: Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo ‘twatina e zumba.’ Ukiyuvula: ‘Ekuma dinina diangangu mu lemvokela nkanikinu wau?’ Yindula e kuma ifilanga akundi aku mu kuyivana mun’evangu diadi. Yindula mpe kuma yayingi isonganga vo ndiona otang’e zumba ‘to kiandi kibeni i kesumukinanga.’ (1 Kor. 6:18) I bosi, badika e kuma yo kukiyuvula: ‘Ayeyi i nzila yambote mfwete landa? Nga diambote kikilu dia kuyivana muna mavangu ma zumba?’ Muna kota muna mbut’a diambu, olenda kiyuvula: ‘Aweyi imona kele vo ntele zumba?’ Nanga olenda yangalelwa kw’akundi aku akaka a sikola, kansi aweyi omona vava kala vamosi ye mase maku yovo ye mpangi zaku Akristu kun’Eseka dia Kintinu? Aweyi ukala e ngindu zaku vava osamba kwa Nzambi? Nga ozola kikilu fwasa ngwizani aku yo Nzambi mu kuma kia vava yangidika akundi aku a sikola?

9, 10. O kala ye ziku kia mana okwikilanga aweyi dilenda kusadisila vava okalanga vamosi y’akundi aku?

⁹ Kele vo u nleke, eyayi i ntela e ‘ntona’ zaku zitoma nungunukanga. (Tanga Roma 12:1, 2.) Diamfunu kwa ngeye mu sadila e ntela yayi mu toma badika ekuma winina Mbangi a Yave. O badika kwaku kulenda kusadisa mu kala ye ziku mu mana okwikilanga. Muna mpila yayi, kele vo olwakilu kwa umpukumuni w’akundi, okala wakubama mu sunda wo ye ziku kiawonso. Olenda mona nze una wamona mpangi ankento una ye mvu 21, ona wavova vo: “Vava isundanga ntonta z’akundi, iyambulanga vo bazaya mana ikwikilanga. Ikubasonganga vo e nsambil’ame isundidi o mfunu. Yau ifilanga e ngindu zame, makani, fu ye zingu kiame kiawonso.”

¹⁰ Kieleka, ngolo divavanga mu zindalala vanga dina ozeye vo diambote. (Luka 13:24) Nanga olenda kiyuvula kana vo nluta ditwasanga. Kansi, sungamena diambu edi: Kele vo omwen’e nsoni za vanga edi diambote, akundi aku bebakula wo yo kwamanana kutonta. Kansi, kele vo ubavovese ye ziku kiawonso, omona vo vana vau beyambula kutonta.—Tezanesa ye Luka 4:12, 13.

‘Teka Badika Dina Ovutula’

11. O teka kubama mu kuma kia ntonta z’akundi, nkia nluta dilenda twasa?

¹¹ E diambu diakaka disundidi o mfunu dilenda kusadisa mu zizidila e ntonta z’akundi i teka kubama. (Tanga Ngana 15:28.) O kala wakubama disongele vo teka yindula dina dilenda kulwakila. Ezak’e ntangwa, o kubama mu kuma kia ntonta olenda wanana zau, dilenda kusadisa mu venga zo. Muna bong’e nona, yindula vo omwene buka ki’akundi aku a sikola benuanga e fomo. Wau ozeye wo vo balenda kuvana fomo, adieyi ovanga? Muna Ngana 22:3  tutanganga vo: “O nlungaladi omwene mbi, oswekamene.” Avo osobele e nzila, olenda venga wanana yau. O vanga wo ke disongele ko vo u nkwa wonga, kansi diangangu.

12. Ayeyi i mpila yambote ya vanina e mvutu vava otontwanga kw’akundi aku?

¹² Adieyi tuvova kele vo kulendele venga ko e diambu diyikilu ova ntandu? Yindula vo nkundi aku uyuvwidi vo: “Nga ongeye u mwenze?” Diangangu mu landa lulukisu lwasonama muna Kolosai 4:6 vo: “E mpov’eno yangemb’e lumbu yawonso, yasiw’o mungwa, nwazay’e mputula nufwete vutula konso muntu.” Nze una usonganga e sono kiaki, vena ye mpila zaswaswana olenda vanina mvutu kwa konso muntu. Ezak’e ntangwa ke dikala mfunu ko wayika sono ya Nkand’a Nzambi. Nanga e mvutu zatoma kiá zafwana kwandi. Kasikil’owu, muna vana e mvutu kwa muntu uyuvwidi kana vo u mwenze, olenda kumvutula vo, “Elo i mwenze” yovo “Ediadi diambu dia mono kibeni.”

13. Umbakuzi ekuma winina o mfunu vava tuvananga e mvutu muna ntonta z’akundi?

¹³ Nkumbu miayingi, Yesu wavana mvutu zankufi vava ke diakalanga mfunu ko vo kavova kwayingi. Kieleka, vava kayuvulwa kwa Erodi, Yesu kavutula diambu ko. (Luka 23:8, 9) Nkumbu miayingi o butama i mpila yambote ya vanina e mvutu muna yuvu yakondwa o mfunu. (Nga. 26:4; Kim. 3:1, 7) Kuna diak’e sambu, olenda bakula kele vo muntu etima kikilu kena diau dia zaya oma ma lukwikilu lwaku mu kuma kia kikento ye kiyakala, kanele vo kuna lubantiku mu nsaka kavovele. (1 Pet. 4:4) Avo i wau, olenda sadila Nkand’a Nzambi mu toma kunsasila diambu diadi. Kansi, kukadi ye wonga ko. E ntangwa zawonso kala ‘wakubama mu vana mvutwilu.’—1 Pet. 3:15.

14. Ezak’e ntangwa, aweyi olenda sukisila e ntonta za nkundi aku ye ndekwa zawonso?

¹⁴ Ezak’e ntangwa, olenda sadila e mvovo miau muna kubasukisa. Kansi, ofwete wo vangila kuna ndekwa. Kasikil’owu, kele vo nkundi aku a sikola uvene fomo, olenda kumvovesa vo, “kizolele ko,” olenda kudikila vo, “mono ibanzanga vo ngangu una zau, kadi kwadi nwa fomo ko.” Nga omwene una usukisilwanga e ntonta? Vana fulu kia vava sasila ekuma kunuinanga fomo ko, ofila nkundi aku mu yindula ekuma kevangilanga wo. *

15. Nkia ntangwa divavanga vo wavambuka akundi aku ana bevavanga kuvukumuna? Ekuma?

¹⁵ Adieyi ofwete vanga kele vo ovangidi mawonso kansi akundi aku bakinu kaka kutonta? Diambote wakatuka vo kwaku. Kele vo kubavambukidi ko, balenda sakisa  kutonta kimana wayisia muna nzila zau. Muna kuma kiaki, diambote wabasisa lembi kendalala. Kadi kuyambwidi ko vo bavukumuna. Akundi aku ke bakitwidi ko se zowa diau. Muna mpila yayi, oyangidika ntim’a Yave.—Nga. 27:11.

Kala ye ‘Makani Metwasa Nluta’

16. Aweyi olenda tontelwa kw’akaka ana bevovanga vo Akristu?

¹⁶ Ezak’e ntangwa, e ntonta za vanga edi diambi zilenda tuka kw’aleke ana bevovanga vo Yave besadilanga. Kasikil’owu, adieyi ovanga kele vo babokelese kuna nkinzi ukubikidi nkundi aku yo mona vo ke vena mbuta ko ovita o ntu? Adieyi ovanga kele vo nleke una vo Nkristu otwese malavu mankolwa muna nkinzi, kansi ngeye ye aleke akaka ke nwalweke mu ntela ya nua malavu mankolwa ko? Mayingi malenda kulwakila mevava vo wasadila ntona zaku zalongwa kwa Nkand’a Nzambi. Nleke mosi wa Nkristu wavova vo: “O mono yo mbunzi ame ankento twakatuka vana fulu kiasongelwanga e filme yasadilanga e mvovo miasafu. Akaka muna buka basala kwau. O mase meto batusanisina mu dina twavanga. Kansi, akaka muna buka batufungila makasi wau vo nsoni twabafwisa.”

17. Vava okwendanga kuna nkinzi, adieyi ofwete vanga mu tatidila e nkanikinu mia Nzambi?

¹⁷ Nze una usonganga e nona tuyikidi, olanda e ntona zaku zalongwa kwa Nkand’a Nzambi dilenda kusia mu mpasi. Kansi, tatidila vanga dina ozeye vo diambote. Kala wakubama. Avo ku nkinzi okwenda, kala y’ekani dia vaika kele vo e mambu ke mavangamene ko nze una oyindwidinge. Aleke akaka bewizananga ye mase mau vo, kele vo babokele muna telefone disonga vo bazolele katuka kuna nkinzi yo vutuka kuna nzo. (Nku. 26:4, 5) O kala ye makani ma mpila yayi nluta ditwasanga.—Nga. 21:5.

“Mwena Kileke Kiaku e Kiese”

18, 19. (a) Ekuma olenda kadila ye ziku vo Yave ozolele vo wakala ye kiese? (b) Nzambi aweyi kemonanga mu kuma ki’awana bezizidilanga e ntonta z’akundi?

¹⁸ Yave wavanga kimana wayangalela e zingu, ozolele vo wakala ye kiese. (Tanga Kimpovi 11:9.) Sungamena vo mana akundi aku bevanganga, i “wete w’esumu muna kolo kiandwelo.” (Ayib. 11:25) O Nzambi aludi ozolele vo wakala ye kiese kiviokele kiaki. Ozolele vo wakala ye kiese kiakwele mvu. Muna kuma kiaki, vava otontwanga mu vanga dina ozeye vo diambi vana meso ma Nzambi, sungamena vo dina Yave kekulombanga i muna wete diaku.

¹⁹ Wau vo u nleke, ofwete wo zaya vo kele vo ovavidi vo watondwa kw’akundi aku, muna mvu milanda ayingi muna yau ke besungamena diaka nkumbu aku ko. Nswaswani yo yau, vava ozizidilanga e ntonta z’akundi, Yave okumonanga, kesinga kuvilakana ko ngatu vilakana kwikizi kiaku. Osinga ‘kuziulwila zianela z’ezulu, okuvongwela nsambu, yavana ke vekal’ova vafwana zo ko.’ (Mal. 3:10) Vana ntandu, okuvana mwand’andi avelela mu sunda konso lutovoko una lwau. Elo, Yave olenda kusadisa mu konso ntonta z’akundi aku.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nga Osungamene?

• E ntonta z’akundi nkia nkuma zivwidi?

• O kala ye ziku mu mana okwikilanga aweyi dilenda kusadisila mu zizidila e ntonta z’akundi?

• Aweyi olenda kuyikubikila mu zizidila e ntonta z’akundi?

• Aweyi ozayidi wo vo Yave oyangalelanga kwikizi kiaku?

[Yuvu ya Longoka]

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 8]

Ekuma Arone katambulwila vanga mwan’a ngombe awolo?

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 10]

Kala wakubama—zaya dina ovova