Sikayoran Kalangweran​—Agpadadaeg ed Desdes na kalimog

‘Naynay komon ya atimplaan na asin so salita yo, ta pian amta yo no panon so nepeg yon iyebat ed kada sakey.’​—COL. 4:6.

1, 2. Antoy pakalikna na dakel a kalangweran no duma ira ed saray kalimog da, tan akin?

NADNGEL mo ta lay salitan “peer pressure”? Anganko et agmo labat itan nadngel, noagta naeksperiensyam lan mismo. Ompan wala lay nan-ingganyo ed sikan manggaway mauges. Antoy ginawam ey? Oniay inkuan nen Christopher, a mantaon na 14: “No maminsan labay kon naandipat ak la komon, odino kaparak la komon iray kaklasek pian agak la singa duma.”

² Kasin mabiskeg so impluensya ed sika na saray nakakalimog mo? Akin ey? Ompan lapud labay mon awaten da ka? Agmet itan mauges. Diad tua, anggan saray adulto la et labay dan awaten ira na saray nakakalimog da. Anggapo’d sikatayo, ugaw man o matatken, so malabay ya ipungit-pungit na arum. Balet, amta tayo ya walaray agmaliket no manggawa tayoy duga. Anggan si Jesus et naeksperiensya to met itan. Ingen ta siansia nin ginawa toy duga. Anggaman walaray anumbok tan nagmaliw a disipulo na Anak na Dios, wala met balet iray amalaw tan ‘ag-amabli’ ed sikato.​—Isa. 53:3.

Desdes a Mialig​—Panon Kabiskeg?

3. Akin et lingo so pangalig ed gagawaen na saray nakakalimog mo?

³ No maminsan, ompan nalagyat kan  aligen iray gagawaen na saray nakakalimog mo pian labat awaten da ka. Aliwa itan a duga. Nepeg a saray Kristiano et aliwan singa ‘ugugaw ya iyaanor-anor na saray daluyon.’ (Efe. 4:14) Saray ugugaw et mainomay ya impluensyaan na arum. Balet, tobonbalo ka la, kanian agmanbayag et magmaliw ka lan adulto. Et no kombinsido kan parad pankaabigan mo iray estandarte nen Jehova, agmo itan sirin isisiblet ed sarilim. (Deu. 10:12, 13) Ta no andi, aabuloyan moy arum ya mangontrol ed bilay mo. Diad tua, no tulok-tulok ka’d sikara, singa da ka robot.​—Basaen so 2 Pedro 2:19.

4, 5. (a) Panon ya adaeg na pananesdes si Aaron, tan antoy naaralan mo ed saya? (b) Antoray metodon uusaren na nakakaulop mo pian desdesen ka?

⁴ Aminsan, si Aaron ya kuya nen Moises, et naimpluensyaan na saray kapara ton Israelita. Sanen sikatoy dinagdag dan manggawa na dios da, nanggawa met a tua! Aliwa pan payakot si Aaron. Diad apalabas et inibaan toy Moises ya akiarapan ed Faraon, samay sankamakapanyarian a too ed Ehipto. Diad saman et makpel a nansalita si Aaron tan impasabi toy mensahe na Dios. Balet, sanen sikatoy pinilit na saray Israelita, sikatoy inmabobon. Talagan mabiskeg so desdes na kalimog! Ayarian nen Aaron so akiarapan ed ari na Ehipto, balet kasabi’d saray kalimog to et nairapan.​—Exo. 7:1, 2; 32:1-4.

⁵ Ipapanengneng na agawa’d si Aaron ya say desdes na kalimog et aglabat naeeksperiensya na saray kalangweran, tan aglabat itan manlalapud totoon manggagaway mauges. Apektado met anggan saray malabay a manggaway duga, pati sika. Nayarin piliten ka na saray nakakaulop mo ya manggaway makapuy. Nayarin hamonen, sutilen, odino kantiawan da ka. Nandurumay metodo ra tan talagan mairap so nadesdes na kalimog. Pian nasarag mo itan, kaukolan a segsegurado ka’d saray papanisiaan mo.

“Itultuloy Yon Paneknekan no Anto Kayo”

6, 7. (a) Akin et importantin kombinsido ka ed saray papanisiaan mo? (b) Panon mon napabiskeg so talek mo, tan antoray nayarin itepet mo ed sarilim?

⁶ Pian nasarag moy desdes na kalimog, unona et kaukolan a kombinsido ka a duga iray papanisiaan mo tan prinsipyom. (Basaen so 2 Corinto 13:5.) Ontulong itan ed sikan makapanpakpel anggano sipor kan mabaing. (2 Tim. 1:7, 8) Balet, anggano sipor a makpel so sakey no agmasyadon kombinsido  ed papanisiaan to, nayarin nairapan ed desdes. Kanian, maabig no paneknekan mo’d sarilim ya say imbangat ed sika manlapud Biblia et talagan tua. Igapom ed saray manunan bangat. Alimbawa, seguradon manisia ka ed Dios tan narerengel mo met no akin a manisia iray arum ed sikato. Kanian, tepetan mo pay sarilim, ‘Antoy akakombinsi’d siak ya walan talagay Dios?’ Say gagala na saya et pian pabiskegey pananisiam, aliwan pian manduaruwa ka. Nia ni ray nayarim ya itepet, ‘Panon kon amta ya pinuyanan na Dios so Biblia?’ (2 Tim. 3:16) ‘Akin et kombinsido ak a manbibilay ak la’d “kaunoran iran agew”?’ (2 Tim. 3:1-5) ‘Akin et panisiaan kon parad pankaabigan ko iray bilin nen Jehova?’​—Isa. 48:17, 18.

⁷ Ompan agmo labay ya itepet iratan ta iisipen mon agmo amtay ebat. Balet aliling na satan et singa agmo labay ya nengnengen no kasin wala ni gasolinay luganan mo, ta natatakot ka ompan anggapo lan tua! Et no talagan nauupotan ka lay gasolina, kaukolan mon naamtaan pian walay nagawaan mo. Mipadpara, maabig ya imanoen no iner so kinapuyan na talek mo pian napabiskeg mo itan.​—Gawa 17:11.

8. Panon mon lalon nakombinsi sarilim a makabat so ganggan na Dios ya ‘ibatikan so pilalawanan’? Ipaliwawa.

⁸ Mangiter tayo pay alimbawa. Bibilinen ka na Biblia ya ‘ibatikan so pilalawanan.’ Tepetan moy sarilim, ‘Akin et makabat iyan ganggan?’ Isip mo pa ray rason no akin ya milalawanan iray kaedad mo. Nonot mo met no akin ya say toon manggagaway onia et “mankakasalanan ed laman ton dili.” (1 Cor. 6:18) Natan usisam iray rason, tan tepetan moy sarilim: ‘Antoy sankaabigan kon gawaen? Kasin maong so pansumpalan na pibiang ed makapuy a kondukta ed sekso?’ Dalepdep mo pa iya, tan tepetay sarilim, ‘Antoy naliknak no akagawa ak na seksual ya imoralidad?’ Nayarin labalabay ka la’d satan na saray nakakaulop mo, balet antoy naliknam no kaibam la ray atateng mo odino kaagian diad Kingdom Hall? Anto kasi naliknam no manpikasi ka’d Dios? Talaga kasin labay mon naderal so malinis a talindeg mo’d Dios pian labat napaliket iray kaklasem?

9, 10. Akin a no kombinsido ka’d saray papanisiaan mo, mas walay kompiyansam no kaarap mo ray kalimog mo?

⁹ No sakey kan tin-edyer, satan so panaon ya agaylay iyaaligwas na ‘pakayarim a mankatunongan.’ (Basaen so Roma 12:1, 2.) Usar mo itan a panaon pian seryoson nonoten no akin ya importante ed sika so pagmaliw a Tasi nen Jehova. Satan a panagdalepdep so ontulong pian mas nakombinsi ka’d saray papanisiaan mo. Tan sano desdesen ka na saray nakakalimog mo, makaebat kan tampol tan mas matalek ka. Naliknam so alikna na sakey ya agin bii, ya angikuan: “ No agak padadaeg ed pananesdes na arum, ipapaamtak labat no siopa ak a talaga. Aliwa labat iyan ‘basta relihyon.’ Saya so akasentroan na panagnonot ko, planok, prinsipyok, tan bilay ko.”

¹⁰ On, kaukolay pansagpot pian nagawaan moy antam a duga. (Luc. 13:24) Tan ompan isipen mo no kasin walay gunggona na pansasagpot mo. Balet tandaan iya: No singam ibabaing so sisisiaen mo, nalikas itan na arum, tan ompan lalo da kan desdesen. No makpel ka balet a mansalita, agmo naam-amtaan a tundaan da ka la.​—Ikompara so Lucas 4:12, 13.

‘Aralen so Onebat’

11. Antoy pankaabigan no akaparaan ka ed desdes na kalimog?

¹¹ Say sakey nin importantin gawaen pian nadaeg so desdes na kalimog et say pamparaan. (Basaen so Uliran 15:28.) No akaparaan  ka, nonoten mo lan masakbay iray situasyon a nayarin nagawa. Baleg so nitulong na saya pian napaliisay mairap a pakasubokan. Alimbawa, anengneng mon mansisigarilyo iray kaeskuelam tan antam ya nadalanan mo ra. Baleg kasi so posibilidad ya opresian da ka na sigarilyo? Antoy gawaen mo ey? Inkuan na Uliran 22:3: “Say masimpit a too nanengneng to so mauges, tan yamot to so inkasikato.” Napaliisan mo ra no sananey lay dalanan mo. Sirin et marunong ka, aliwan payakot.

12. Antoy gawaen mo no walay mangakantiaw ed sika?

¹² Balet, panon to no agmo apaliisay sakey a situasyon? Singa bilang, walay kaklasem ya lapud agmakapanisia et intepet to’d sikan, “Virgin ka ni?” Maabig no tumbokey simbawan walad Colosas 4:6: “Naynay komon a maabig iray salita yo, ya atimplaan na asin, ta pian amta yo no panon so nepeg yon iyebat ed kada sakey.” Ipapaimano na sayan teksto ya say ebat mo et depende ed situasyon. Nayarin agmo nakaukolan ya paliwawaan na andukerukey ed Biblia. Ompan duga lay antikey, balet ta mapekder ya ebat. Nayarin ibagam labat lan “On,” odino “Personal la ’tan ah.”

13. Akin et makatulong so pakatebek sano kakantiawan ka na arum?

¹³ Si Jesus et antikey labat so ebat to no anggapo lanlamang so nagawaan na andukey ya eksplinasyon. Diad tua, sanen sikatoy tinepetan nen Herodes, ag-inmesel. (Luc. 23:8, 9) Say ag-iyesel et sankaabigan ya ebat ed saray malisyoson tepet. (Uli. 26:4; Ecl. 3:1, 7) Balet, ompan nalikas mon anggan panon et seryoso met so kaklasem tan interesadon mangamta ed papanisiaan mo, singa bilang nipaakar ed seksual ya imoralidad. No ontan, anggano dati et pinauges to ka, ompan kaukolan mon ipaliwawa so base ed Biblian talindeg mo. (1 Ped. 4:4) Agka natatakot. ‘Naynay ka komon ya akaparaan ya onebat.’​—1 Ped. 3:15.

14. Diad arum iran situasyon, panon mon mataktikan nipawil so panedesdes da’d sika?

¹⁴ Diad arum iran situasyon, nayarin ipawil moy panedesdes da’d sika. Balet, kaukolan a mataktika ka. Singa bilang, dederewan ka na kaeskuelam na sigarilyo, nayarin ibagam ya, “Andi, salamat” insan mo iyarum, “Abalang ko pa nimet amtam ya mauges ed sikay sigarilyo.” Nagmaliw a sikatoy adesdes. Imbes ya ipaliwawam no akin ya agka mansisigarilyo, sikato natay napilitan a manisip ed gagawaen to. *

15. No dedesdesen ka na saray nakakalimog mo, kapigan so maabig ya itaynan, tan akin?

¹⁵ Panon to no anggano antoy gawaen mo et agda ka nin siansia tundaan? No ontan, maong no onalis ka la. Ta no manbayag ka  ni, mas makapikompromiso ka. Kanian, taynan ka la. Agmo iisipen ya atalo ka. Diad tua, akontrol moy situasyon. Agka nagmaliw ya unor-unor ed sikara, tan apaliket moy puso nen Jehova.​—Uli. 27:11.

‘Manplano Parad Pankaabigan’ Mo

16. Panon a say desdes et nayarin manlapud saray mangibabagan Kristiano?

¹⁶ No maminsan, say manesdes ed sikan manggaway makapuy et nayarin saray arum a kalangweran a mangibabagan lingkor nen Jehova. Alimbawa, panon to no walay angimbita’d sika, insan kasabim diman et anggapo manayay kaiban matatken? Odino, panon to no say sakey a kalangweran a mangibabagan Kristiano et angawit na alak, balet ta menor de edad ki’ nin amin pian oninum? Dakel iray situasyon a nayarin kaukolan mon tumbokey impasal na Biblia a konsiensiam. Oniay inkuan na sakey a Kristianon tin-edyer: “Agmi la pinasumpal nen agik ’may pelikulan babantayan mi ta napno na ayew. Saray kaiba mi tinmilak ni ra. Lapud saman, kinomendaan kami na atateng mi. Balet, mansyodot iramay kakaiba mi ta singa mi kuno impaliknan mauges ira.”

17. No onla ka’d sakey ya okasyon, antoy gawaen mo pian agmo nasumlang iray estandarte na Dios?

¹⁷ Ipapanengneng na sayay asalambit ya eksperiensya a no tumboken moy ididikta na impasal na Biblia a konsiensiam, nayarin nadalan mo ray mairap a situasyon. Balet, nepeg a mansiansia ka’d papanisiaan mon duga. Nepeg ya akaparaan ka. Antis kan onla’d sakey ya okasyon, iplanom la no panon kan onalis no bilang ta walay agmo nagustoan a nagawa. Diad arum a pamilya, nantongtongan na atateng tan ananak ya say nakaukolan labat et simplin tawag pian naabet da ra. (Sal. 26:4, 5) Say ontan a ‘panagplano et parad pankaabigan’ mo.​—Uli. 21:5, NW.

‘Manggayaga Ka ed Kaugawan Mo’

18, 19. (a) Akin et segurado kan labay nen Jehova ya magmaliw kan maliket? (b) Antoy nalilikna na Dios ed saray agmanpapadaeg ed desdes na kalimog?

¹⁸ Pinalsa ka nen Jehova pian panliketay bilay, tan labay to kan magmaliw a maliket. (Basaen so Eclesiastes 11:9.) Tandaan a say naeeksperiensya labat na dakel a nakakaulop mo et “temporaryon panliket ed kasalanan.” (Heb. 11:25) Aliwan temporaryon liket so labay na Dios parad sika, noagta labay to kan magmaliw a maliket ed andi-angga. Kanian, no natutukso kan manggawa ed antam ya makapuy, agmo lilingwanan a lawas parad pankaabigan mo so kekerewen nen Jehova a gawaen mo.

¹⁹ Bilang kalangweran, tandaan ya anggano apaliket mo ray kalimog mo tan labalabay da ka la, kalabas na pigay taon et agla anggan nanonotan na maslak ed sikara so ngaran mo. Balet no agka manpadaeg ed panedesdes da, seguradon naiimano itan nen Jehova tan agto kan balot lingwanan, ni say katooran mo. ‘Lukasan toy puertay tawen tan ikalbo to’d sika so daakan a bendisyon.’ (Mal. 3:10, Maung a Balita) Niarum ni, mabulos ton iter ed sika so masanton espiritu to a mamabiskeg sano onleletey ka. On, tulongan ka nen Jehova pian nadaeg moy desdes na kalimog!

[Paimano ed leksab]

Nanonotan Mo Ni?

• Panon kabiskeg so desdes na kalimog?

• Antoy nagawaan na panagmatalek ed papanisiaan mo pian nadaeg moy desdes na kalimog?

• Panon mon niparaan so sarilim pian naarap moy desdes na kalimog?

• Panon mon amta a papablien nen Jehova so katooran mo?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 8]

Akin et inmabuloy si Aaron ya manggaway balitok a kilaw a baka?

[Litrato ed pahina 10]

Masakbay mo lan iparaan so ibagam