Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Wɔbaaba Wɔjeŋ Yɛ Emuuyeli Mli!

Wɔbaaba Wɔjeŋ Yɛ Emuuyeli Mli!

Wɔbaaba Wɔjeŋ Yɛ Emuuyeli Mli!

“Shi mi lɛ, emuuyeli mli maba mijeŋ yɛ.”—LALA 26:11.

1, 2. Mɛni Hiob wie kɛkɔ emuuyeli mli ni ehiɛ lɛ he, ni mɛni Hiob yitso 31 lɛ haa wɔnaa yɛ Hiob he?

YƐ BLEMA beaŋ lɛ, bei pii lɛ aŋmɛɔ nii akwɛɔ yɛ ŋsɛni mli. Ŋsɛni ji tso jaŋ ko ni akɛ tso kroko eble nɔ. Susumɔ tsɛŋsii enyɔ tsotsoroɔ tso ni akɛble nɔ lɛ naa biɛ kɛ biɛ. Akɛ nii ni aŋmɛɔ lɛ woɔ susumɔ tsɛŋsi kome mli, ni akɛ ŋsɛnii tɛ lɛ woɔ tsɛŋsi kroko lɛ mli. Abi ni Nyɔŋmɔ webii lɛ kɛ jalɛ ŋsɛnii, kɛ jalɛ ŋsɛni tɛi atsu nii.—Abɛi 11:1.

2 Beni Hiob ni ji Nyɔŋmɔ gbeyeishelɔ lɛ naa nɔ yɛ tutuamɔ ni Satan kɛbaa enɔ lɛ hewɔ lɛ, Hiob kɛɛ akɛ: “Nyɔŋmɔ aŋmɛ mi yɛ jalɛ ŋsɛni mli, ní ena akɛ kpa ko bɛ mihe!” (Hiob 31:6) Beni Hiob wieɔ enɛ he lɛ, etsĩ shihilɛi komɛi ni baanyɛ aka emuuyeli mlihiɛlɔi tã. Shi taakɛ Hiob wiemɔi ni aŋmala yɛ Hiob yitso 31 lɛ tsɔɔ lɛ, eye omanye yɛ kai nɛɛ amli. Enɔkwɛmɔnɔ kpakpa lɛ baanyɛ atsirɛ wɔ koni wɔ hu wɔfee wɔnii yɛ nakai gbɛi anɔ, ní wɔnyɛ wɔkɛ nɔmimaa awie taakɛ lalatsɛ David wie lɛ akɛ: “Shi mi lɛ, emuuyeli mli maba mijeŋ yɛ.”—Lala 26:11.

3. Mɛni hewɔ ehe hiaa ni wɔye Nyɔŋmɔ anɔkwa yɛ nii wuji kɛ nii bibii amli lɛ?

3 Eyɛ mli akɛ Hiob kɛ kaa ni naa wa waa kpe moŋ, shi etee nɔ eye Nyɔŋmɔ anɔkwa. Mɛi komɛi baanyɛ akɛɛ po akɛ kaa ni naa wa ni Hiob kɛkpe lɛ, kɛ emuuyeli mli ni ehiɛ lɛ nɔ bɛ kwraa. Wɔnaaa nɔ taakɛ Hiob na nɔ lɛ pɛpɛɛpɛ. Shi kɛ́ wɔfai shi ni wɔtswa akɛ wɔbaahiɛ emuuyeli mli ní wɔfĩ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ sɛɛ lɛ mli baawa lɛ, esa akɛ wɔye lɛ anɔkwa yɛ nibii wuji kɛ nibii bibii amli.—Nyɛkanea Luka 16:10.

Ehe Miihia ni Wɔba Wɔjeŋ Jogbaŋŋ

4, 5. Ákɛ emuuyeli mlihiɛlɔ lɛ, mɛni Hiob kpoo akɛ eeefee?

4 Bɔni afee ni wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli wɔha Yehowa lɛ, esa akɛ wɔkɛ ejeŋba he shishitoo mlai lɛ atsu nii taakɛ Hiob fee lɛ. Hiob kɛɛ akɛ: “Kpaŋmɔ mikɛ mihiŋmɛii kpaŋ, belɛ te aaafee tɛŋŋ ní makwɛ oblayoo hu? Kɛji mitsui emɔ yoo ko pɛŋ, ni miyawo ká yɛ minaanyo shinaa shi lɛ: no lɛ ha miŋa awiɛ aha mɔ kroko, ní mɛi krokomɛi akoto enɔ.”—Hiob 31:1, 9, 10.

5 Akɛni Hiob etswa efai shi akɛ ebaaya nɔ ehiɛ emuuyeli mli eha Nyɔŋmɔ hewɔ lɛ, ekpoo akɛ eeekwɛ yoo aahu akɛ ebaashwe ní ekɛ lɛ aná bɔlɛ. Ákɛ nuu ní ebote gbalashihilɛ mli lɛ, efeee nibii ni baaha yoo ni boteko gbalashihilɛ mli asusu akɛ eesumɔ lɛ, ni enáaa suɔmɔ ehaaa nuu kroko ŋa. Yɛ Yesu Gɔŋ nɔ Shiɛmɔ lɛ mli lɛ, ewie sane ko ni yɔɔ hiɛdɔɔ waa ni kɔɔ bɔlɛnamɔ he—ni ekã shi faŋŋ akɛ eji sane ko ni esa akɛ emuuyeli mlihiɛlɔi aha ehi amɛjwɛŋmɔ mli.—Nyɛkanea Mateo 5:27, 28.

Kaafee Ohe Kutumpɔfo

6, 7. (a) Taakɛ Nyɔŋmɔ fee yɛ Hiob gbɛfaŋ lɛ, mɛni nɔ edamɔɔ eŋmɛɔ emuuyeli mli ni wɔhiɛ lɛ? (b) Mɛni hewɔ esaaa akɛ wɔyeɔ kutumpɔo, loo wɔshwɛɔ akpa lɛ?

6 Kɛ́ wɔmiitao ni abu wɔ ashi emuuyeli mlihiɛlɔi anɔ lɛ, no lɛ esaaa akɛ wɔyeɔ kutumpɔo. (Nyɛkanea Abɛi 3:31-33.) Hiob kɛɛ akɛ: “Kɛji minyiɛ yɛ kutumpɔo mli, ní minane ye oyái yɛ shishiumɔ he lɛ: no lɛ Nyɔŋmɔ aŋmɛ mi yɛ jalɛ ŋsɛni mli, ní ena akɛ kpa ko bɛ mihe!” (Hiob 31:5, 6) Yehowa ŋmɛɔ adesai fɛɛ yɛ “jalɛ ŋsɛni” mli. Taakɛ Nyɔŋmɔ fee yɛ Hiob gbɛfaŋ lɛ, ekɛ ejalɛ ni hi kɛmɔ shi lɛ tsuɔ nii kɛŋmɛɔ etsuji ni ejɔɔ amɛhe nɔ amɛha lɛ lɛ emuuyeli lɛ ekwɛɔ.

7 Kɛ́ wɔtsɔmɔ kutumpɔfoi, loo akpatsɛmɛi lɛ, belɛ wɔhiɛɛɛ emuuyeli mli wɔhaaa Nyɔŋmɔ. Emuuyeli mlihiɛlɔi ‘egu hiɛgbejianii ní aŋɔtee lɛ, ni amɛbaaa amɛjeŋ yɛ kutumpɔo mli.’ (2 Kor. 4:1, 2) Shi kɛ́ wɔye kutumpɔo yɛ wɔwiemɔ, loo wɔnifeemɔ mli, ni no ha wɔnaanyo heyelilɔ ko tutɔ Nyɔŋmɔ kɛha yelikɛbuamɔ hu? No lɛ, kpoo ha wɔ! Lalatsɛ lɛ lá akɛ: “Mifĩmɔ lɛ mli lɛ mibo mitsɛ́ Yehowa, ni ebo mi toi. Yehowa, jiemɔ misusuma kɛjɛ apasa naabu kɛ shishiumɔ lilɛi lɛ mli.” (Lala 120:1, 2) Esa jogbaŋŋ akɛ wɔɔha ehi wɔjwɛŋmɔ mli akɛ Nyɔŋmɔ baanyɛ apɛi bɔ ni wɔji diɛŋtsɛ wɔha lɛ mli, ‘ekaa wɔtsuii kɛ wɔsabai fɛɛ ekwɛɔ’ koni ekɛna kɛji wɔji emuuyeli mlihiɛlɔi lɛɛlɛŋ.—Lala 7:9, 10.

Okɛ Mɛi Aye Jogbaŋŋ

8. Te Hiob kɛ mɛi ye eha tɛŋŋ?

8 Bɔni afee ni wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli lɛ, esa akɛ wɔfee wɔnii taakɛ Hiob ni ji jalɔ, heshibalɔ, kɛ mɔ ni susuɔ mɛi ahe lɛ fee enii lɛ. Hiob kɛɛ akɛ: “Kɛji miyeee miwenuu loo miweyoo jalɛ sane, beni amɛkɛ mi ená lɛ: no lɛ kɛ́ Mawu te shi lɛ, te mafee tɛŋŋ? ni kɛji eba saramɔ lɛ, mɛɛ hetoo maha lɛ? Ani jeee mɔ ni fee mi yɛ musuŋ lɛ nɔŋŋ fee lɛ? ni jeee mɔ kome shɔ̃ wɔ fɛɛ yɛ musu mli?”—Hiob 31:13-15.

9. Te Hiob kɛ etsuji lɛ ye eha tɛŋŋ, ni te esa akɛ wɔ hu wɔkɛ mɛi aye aha tɛŋŋ?

9 Eeenyɛ efee akɛ gbɛ ni atsɔɔ nɔ ayeɔ sane yɛ Hiob beaŋ lɛ bɛ haŋtsii. Ayeɔ saji yɛ gbɛ ni hi jogbaŋŋ nɔ, ni tsuji po nyɛɔ amɛkɛ amɛsane yaa saneyelihei koni aye aha amɛ. Hiob kɛ etsuji lɛ ye yɛ jalɛ gbɛ nɔ ni ena amɛ mɔbɔ hu. Kɛ́ wɔbaaya nɔ wɔnyiɛ yɛ emuuyeli mli lɛ, esa akɛ wɔjie sui ni tamɔ nakai kpo, titri lɛ kɛ́ wɔmiisɔmɔ akɛ onukpai yɛ Kristofoi asafo lɛ mli.

Feemɔ Ejurɔ, Ohiɛ Akakɔ Nii Anɔ

10, 11. (a) Te wɔfeɔ tɛŋŋ wɔleɔ akɛ Hiob fee ejurɔ, ni eye ebua mɛi hu lɛ? (b) Mɛɛ Ŋmalɛ mli ŋaawoo ní akɛha yɛ sɛɛ mli lɛ Hiob 31:16-25 lɛ baanyɛ aha wɔkai?

10 Hiob efeee pɛsɛmkunya, ni ehiɛ ekɔɔɔ nii anɔ, shi moŋ efeɔ ejurɔ, ni eyeɔ ebuaa mɛi. Ekɛɛ akɛ: “Kɛji . . . miha okulafo hiŋmɛii fee shrãkee, ni asaŋ mikometoo miye mitroma lɛ, ní awusã yeee eko lɛ . . . kɛji mina mɔ ko ní efĩ lɛ ní mama bɛ ehe . . . kɛji miwó minine nɔ yɛ awusã ko nɔ, ejaakɛ mina miyelikɛbuamɔ yɛ koi lɛ shi lɛ: no lɛ ha mikɔ̃ŋ akpɔ yɛ mikɔ̃ŋwu lɛ he, ní minine hu atse kɛjɛ wu lɛ he!” Ni eji Hiob kɛɛ yɛ shika he akɛ bo ji “mihiɛnɔkamɔ” kulɛ, ejeee emuuyeli mlihiɛlɔ.—Hiob 31:16-25.

11 Lala wiemɔi ni tamɔ nɛkɛ lɛ baanyɛ akai wɔ kaselɔ Yakobo wiemɔi nɛɛ akɛ: “Nyɔŋmɔ jamɔ ni he tse ni ehe bɛ muji ko yɛ Nyɔŋmɔ kɛ tsɛ lɛ hiɛ ji enɛ, akɛ mɔ asara awusãi kɛ okulafoi yɛ amɛmanehulu lɛ mli, ni eto ehe kɛjɛ je nɛŋ koni ekawo ehe muji.” (Yak. 1:27) Wɔbaanyɛ wɔkai Yesu kɔkɔbɔɔ nɛɛ hu akɛ: “Nyɛhiɛ ahia nyɛhe nɔ jogbaŋŋ yɛ hiɛjoomɔ hewɔ; ejaakɛ jeee gbɔmɔ nii ni ená ni eteke nɔ lɛ mli ewala yɔɔ.” No sɛɛ lɛ Yesu bu abɛ ko ni kɔɔ nuu niiatsɛ hiɛkɔ̃lɔ ko ní gbo akɛ mɔ ni ‘jeee niiatsɛ yɛ Nyɔŋmɔ gbɛfaŋ’ lɛ he. (Luka 12:15-21) Bɔni afee ni wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli lɛ, esaaa akɛ wɔŋmɛɔ wɔhe wɔhaa esha ni ji hiɛkɔɔ, loo amimyeli lɛ. Hiɛkɔɔ ji wɔŋjamɔ ejaakɛ hiɛkɔ̃lɔ haa nibii ni eshweɔ ní ená lɛ gbalaa ejwɛŋmɔ kɛjɛɔ Yehowa nɔ, ni ebafeɔ wɔŋ kɛhaa lɛ. (Kol. 3:5) Emuuyeli mlihiɛmɔ kɛ hiɛkɔɔ bɛ tsakpaa!

Mɔ Anɔkwa Jamɔ Mli Kpɛŋŋ

12, 13. Mɛɛ nɔkwɛmɔnɔ Hiob fee yɛ he ni aaatsi kɛjɛ wɔŋjamɔ nifeemɔi ahe lɛ mli?

12 Emuuyeli mlihiɛlɔi tsiii amɛhe kɛjɛɛɛ jamɔ krɔŋŋ he. Hiob hu tsiii ehe kɛjɛɛɛ jamɔ krɔŋŋ he, ejaakɛ ekɛɛ akɛ: “Kɛji mikwɛ hulu, bɔ ni etsoɔ lɛ, nyɔɔŋtsere, bɔ ni enyiɛɔ ní ekpɛ́ɔ fɛfɛo lɛ, ni elaka mitsui yɛ teemɔ mli, ni minaabu shɔ́ minine he ha amɛ lɛ: no hu ji nɔ̃ sha ní sa akɛ kojolɔi awo he nyɔmɔ; ejaakɛ kulɛ mikwá Mawu ní yɔɔ ŋwɛi lɛ.”—Hiob 31:26-28.

13 Hiob jáaa nibii ni wala bɛ mli. Kɛ́ ena nibii ni yɔɔ ŋwɛiniiaŋ, tamɔ nyɔɔŋtsere, ni etsui laka lɛ yɛ teemɔŋ, ni ‘enaabu shɔ́ enine he’ ha amɛ, tamɔ nɔ ni ekɛ jamɔ miiha amɛ lɛ, no lɛ ebatsɔ wɔŋjalɔ ní ekwa Nyɔŋmɔ. (5 Mose 4:15, 19) Bɔni afee ni wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli wɔha Nyɔŋmɔ lɛ, esa akɛ wɔkpoo wɔŋjamɔ nifeemɔi fɛɛ.—Nyɛkanea 1 Yohane 5:21.

Kaatɔ Ohe Owele, ni Kaafee Osato Hu

14. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ Hiob ebɛɛɛ mɔ ewooo emli lɛ?

14 Hiob ebɛɛɛ mɔ ewooo emli, ni asaŋ eyiŋ hu waaa. Ele akɛ kɛ́ ejie sui nɛɛ akpo lɛ, no baatsɔɔ akɛ ejeee emuuyeli mlihiɛlɔ, ejaakɛ ekɛɛ akɛ: “Kɛji minya yɛ oshara ní eshara mihenyɛlɔ lɛ hewɔ, ni mimli fili mi, beni amanehulu eba enɔ lɛ, shi miŋmɛɛɛ minaabu gbɛ ní efee esha, ní mikɛ loomɔ atao egbele.”—Hiob 31:29, 30.

15. Mɛni hewɔ eji tɔmɔ akɛ wɔɔnya kɛ́ nɔ fɔŋ ko ba mɔ ko ni nyɛ̃ɔ wɔ lɛ nɔ lɛ?

15 Kɛ́ nɔ fɔŋ ko ba mɔ ko ní nyɛ̃ɔ Hiob nɔ lɛ, enyaaa. Abɛ ko ní abu yɛ sɛɛ mli lɛ bɔ kɔkɔ akɛ: “Kɛ́ ohenyɛlɔ gbee shi lɛ, kaanya, ni kɛ́ etɛ lɛ, kaaná tsuijurɔ, ní Yehowa miina, ni eedɔ lɛ, ni ejie emlifu lɛ yɛ enɔ.” (Abɛi 24:17, 18) Akɛni Yehowa baanyɛ ana wɔtsui mli hewɔ lɛ, kɛ́ wɔnya yɛ wɔtsuiŋ yɛ nɔ fɔŋ ko ní eba mɔ ko nɔ lɛ hewɔ lɛ, Yehowa le, ni ekã shi faŋŋ akɛ ekpɛlɛɛɛ su ni tamɔ nakai nɔ. (Abɛi 17:5) Nyɔŋmɔ baanyɛ ekɛ wɔ aye yɛ wɔsusumɔi lɛ anaa, ejaakɛ ekɛɛ akɛ: “Mi minɔ ji oweletɔɔ kɛ nyɔmɔwoo.”—5 Mose 32:35.

16. Kɛ́ wɔbɛ nɔ ko tsɔ po lɛ, te wɔbaafee tɛŋŋ wɔfee mɛi gbɔ?

16 Hiob ji gbɔfeelɔ. (Hiob 31:31, 32) Eyɛ mli akɛ ekolɛ wɔgbojiaŋ bɛ loo moŋ, shi wɔbaanyɛ ‘wɔbɔ gbɔfeemɔ he mɔdɛŋ.’ (Rom. 12:13) Wɔbaanyɛ wɔkɛ mɛi krokomɛi afee ekome kɛye niyenii ko ni bɛ haŋtsii, ejaakɛ “shwie ni suɔmɔ yɔɔ he lɛ ehi fe tsina ni ewo fɔ ni nyɛ̃ɛ yɔɔ he.” (Abɛi 15:17) Kɛ́ wɔkɛ wɔnaanyo héyelilɔ ko fee ekome kɛye nii yɛ suɔmɔ mli lɛ, no baanyɛ aha wɔkɛ miishɛɛ aye niyenii ni bɛ haŋtsii po, ni ekã shi faŋŋ akɛ ebaanyɛ eha wɔtswa wɔhe wɔma shi.

17. Mɛni hewɔ esaaa akɛ wɔbɔɔ mɔdɛŋ akɛ wɔɔtsĩmɔ eshai ni yɔɔ hiɛdɔɔ anɔ lɛ?

17 Ekã shi faŋŋ akɛ, mɛi ni Hiob fee amɛ gbɔ lɛ ná miishɛɛ waa ejaakɛ Hiob efeee osato. Efeee enii tamɔ nɔshafeelɔi ni ju shi kɛbote klɛŋklɛŋ afii 100 asafo lɛ mli, ní “amɛkwɛɔ gbɔmɛi ahiɛŋtsei anɔ yɛ sɛɛnamɔ hewɔ” lɛ. (Yuda 3, 4, 16) Asaŋ Hiob tsĩmɔɔɔ enɔtɔmɔi lɛ anɔ, ni ‘eŋɔɔɔ enɔsha lɛ etéee yɛ emiinaa,’ kɛ gbeyeishemɔ lɛ akɛ kɛ́ mɛi ná amɛle lɛ no baaha amɛnyaŋe lɛ. Eesumɔ ní Nyɔŋmɔ, ni ji mɔ ni esa akɛ ejaje etɔmɔi etsɔɔ lɛ lɛ apɛi emli. (Hiob 31:33-37) Kɛ́ wɔfee esha ni yɔɔ hiɛdɔɔ lɛ, ekaba akɛ wɔbaatsĩmɔ nɔfɔŋfeemɔ ni tamɔ nakai lɛ nɔ akɛni wɔsumɔɔɔ ni wɔhiɛ shwieɔ shi lɛ hewɔ. Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔtsɔɔ akɛ wɔmiibɔ mɔdɛŋ wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli lɛ? Kɛtsɔ kpɛlɛmɔ ní wɔɔkpɛlɛ wɔtɔmɔi anɔ, wɔtsui ni wɔɔtsake, yelikɛbuamɔ ni wɔɔtao kɛjɛ asafoŋ onukpai adɛŋ, kɛ mɔdɛŋ fɛɛ ni wɔɔbɔ koni wɔfee tsakemɔi ni sa lɛ nɔ.—Abɛi 28:13; Yak. 5:13-15.

Aye Emuuyeli Mlihiɛlɔ ko Sane

18, 19. (a) Mɛni hewɔ abaanyɛ akɛɛ akɛ Hiob eshishiuuu mɔ ko lɛ? (b) Mɛni Hiob kpɛ eyiŋ akɛ ebaakpɛlɛ nɔ kɛ́ abu lɛ fɔ?

18 Hiob ye anɔkwa, ni eshishiuuu mɔ hu. No hewɔ lɛ, enyɛ ekɛɛ akɛ: “Kɛji mishikpɔŋ lɛ bolɔ wo mi, ni enɔ akofii lɛ wo yara shikome lɛ, kɛji miye enɔ yibii ní miwooo he nyɔmɔ, ní miha nɔtsɛmɛi lɛ laaje amɛsusuma lɛ: no lɛ ŋmãa najiaŋ lɛ aha ewo ŋmeei, ni abele najiaŋ hu ewo aŋlɛ̃ŋlɛ̃i!” (Hiob 31:38-40) Hiob eŋɔɔɔ mɛi krokomɛi ashikpɔji, ni asaŋ eshishiuuu enitsulɔi. Taakɛ Hiob fee lɛ, esa akɛ wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli wɔha Yehowa yɛ nibii wuji kɛ bibii fɛɛ mli.

19 Hiob ha enanemɛi etɛ lɛ kɛ oblanyo Elihu le bɔ ni eba ejeŋ eha lɛ. Hiob bi ni mɔ ko ní kɛ lɛ ená lɛ asama lɛ yɛ saneyelihe yɛ bɔ ni Hiob ba ejeŋ eha, ní ekɛ ‘enine naa okadi’ ewo shishi lɛ hewɔ. Kɛ́ abu Hiob fɔ lɛ, ebaakpɛlɛ toigbalamɔ fɛɛ ni akɛbaaba enɔ lɛ nɔ. No hewɔ lɛ ejaje esane lɛ, ni emɛ koni Nyɔŋmɔ diɛŋtsɛ abua sane lɛ yɛ esaneyelihe lɛ. “Hiob wiemɔi lɛ etã.”—Hiob 31:35, 40.

Obaanyɛ Oya Nɔ Ohiɛ Emuuyeli Mli

20, 21. (a) Mɛni ha Hiob nyɛ etee nɔ ehiɛ emuuyeli mli lɛ? (b) Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔná suɔmɔ wɔha Nyɔŋmɔ?

20 Hiob nyɛ etee nɔ ehiɛ emuuyeli mli ejaakɛ esumɔ Nyɔŋmɔ, ni Yehowa hu sumɔ lɛ, ni eye ebua lɛ. Hiob kɛɛ akɛ: “Odro mi wala, suɔmɔ ni [Yehowa] kɛsumɔ mi sɛɛ efooo, ni odɛŋ kwɛmɔ ebaa miyi.” (Hiob 10:12, Ga Biblia hee) Kɛfata he lɛ, Hiob jie suɔmɔ kpo etsɔɔ mɛi, akɛni eyɔse akɛ kɛ́ mɔ ko ejieee suɔmɔ ni sɛɛ efooo kpo etsɔɔɔ enanemɛi adesai lɛ, esheee Ofe lɛ gbeyei lɛ hewɔ. (Hiob 6:14) Emuuyeli mlihiɛlɔi sumɔɔ Nyɔŋmɔ kɛ amɛnaanyo adesa.—Mat. 22:37-40.

21 Wɔbaanyɛ wɔná suɔmɔ wɔha Nyɔŋmɔ kɛtsɔ e-Wiemɔ lɛ ni wɔɔkane daa gbi ní wɔjwɛŋ nibii ni ehaa wɔleɔ yɛ Nyɔŋmɔ he lɛ nɔ. Wɔbaanyɛ wɔjɛ wɔtsuiŋ wɔsɔle kɛjie Yehowa yi, ni wɔda lɛ shi yɛ ejurɔ ni efeɔ wɔ lɛ hewɔ. (Fil. 4:6, 7) Wɔbaanyɛ wɔlá wɔha Yehowa, ní wɔkɛ ewebii lɛ abɔ daa yɛ gbɛ ni baaha wɔná he sɛɛ lɛ nɔ. (Heb. 10:23-25) Kɛfata he lɛ, kɛ́ wɔkɛ wɔhe wo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli ni wɔjaje “eyiwalaheremɔ lɛ he [sanekpakpa]” lɛ, suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha Nyɔŋmɔ lɛ hu mli baawa. (Lala 96:1-3) Nibii nɛɛ ní wɔɔfee lɛ baaha wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli, tamɔ lalatsɛ ni lá akɛ: “Nyɔŋmɔ ŋɔɔ hilɛ hi ha mi; mikɛ Nuŋtsɔ [Ofe] Yehowa efee mibobaahe” lɛ fee lɛ.—Lala 73:28.

22, 23. Ákɛ mɛi ni fĩɔ Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ wɔnifeemɔi tamɔ mra be mli emuuyeli mlihiɛlɔi lɛ?

22 Yehowa kɛ nitsumɔi srɔtoi ewo emuuyeli mlihiɛlɔi adɛŋ yɛ afii ohai abɔ ni eho lɛ amli. Noa kpɛ adeka, ni eji “jalɛ shiɛlɔ.” (2 Pet. 2:5) Yoshua nyiɛ Israelbii lɛ ahiɛ kɛtee Shiwoo Shikpɔŋ lɛ nɔ, shi nɔ ni ha eye omanye ji “mla wolo” lɛ ni ekane “nyɔɔŋ kɛ shwane” ni ehi shi yɛ naa lɛ. (Yosh. 1:7, 8) Klɛŋklɛŋ afii 100 lɛ mli Kristofoi lɛ fee kaselɔi, ni amɛkpe daa kɛkase Ŋmalɛi lɛ.—Mat. 28:19, 20.

23 Wɔfĩɔ Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ, ni wɔyaa nɔ wɔhiɛɔ emuuyeli mli kɛtsɔ jalɛ ni wɔshiɛɔ, kaselɔi ni wɔfeɔ, Ŋmalɛ mli ŋaawoo ni wɔkɛtsuɔ nii, wɔnanemɛi héyelilɔi ní wɔkɛkpeɔ yɛ asafoŋ kpeei, kpokpaa nɔ kpeei, kɛ kpokpaa wuji anɔ kpeei ashishi lɛ nɔ. Nifeemɔi ni tamɔ nɛkɛ lɛ haa wɔfeɔ ekãa, wɔhe waa yɛ mumɔŋ, ni wɔfeɔ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii. Enɛ feemɔ waaa tsɔ kɛha wɔ, ejaakɛ wɔŋwɛi Tsɛ lɛ kɛ e-Bi lɛ fĩɔ wɔsɛɛ. (5 Mose 30:11-14; 1 Maŋ. 8:57) Kɛfata he lɛ, ‘wɔnyɛmimɛi’ ni amɛ hu amɛhiɛɔ emuuyeli mli, ni amɛkɛ woo haa Yehowa akɛ amɛ-Nuŋtsɔ Ofe lɛ fĩɔ wɔsɛɛ.—1 Pet. 2:17.

Te Obaaha Hetoo Oha Tɛŋŋ?

• Te esa akɛ wɔna Yehowa jeŋba he shishitoo mlai lɛ wɔha tɛŋŋ?

• Te Hiob sui lɛ ateŋ nɔ ni onyaa he waa lɛ?

• Taakɛ atsɔɔ yɛ Hiob 31:29-37 lɛ, te Hiob ba ejeŋ eha tɛŋŋ?

• Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli wɔha Nyɔŋmɔ lɛ?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 29]

Hiob tee nɔ ehiɛ emuuyeli mli eha Yehowa. Wɔ hu wɔbaanyɛ wɔfee nakai!

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 32]

Wɔbaanyɛ wɔya nɔ wɔhiɛ emuuyeli mli!