Tukangalela Muna Kwikizi
Tukangalela Muna Kwikizi
“Vo i mono, muna ndungudi ame nkangadila.”—NKU. 26:11.
1, 2. Adieyi kavova o Yobi mu kuma kia kwikizi kiandi? Adieyi tutanganga mu kuma kiandi muna Yobi kapu kia 31?
KUNA nz’ankulu, nkumbu miayingi e lekwa mu balanza yatezelwanga. Bakambikanga nti vana ntandu evanda diasiwanga vana kati. Kuna nsuka zau zole, bayengelekanga malonga. Basianga e lekwa kitezwa mun’elonga dimosi, e tezo muna diak’elonga. Nkangu a Nzambi wakanikinwa vo basadilanga e balanz’ansongi.—Nga. 11:1.
2 Vava Yobi wa mumpumina-Nzambi kamweswa mpasi kwa Satana, wavova vo: “Mbula yamikwa muna balanz’ansongi, o Nzambi kazaya ziku kiame.” (Yobi 31:6) Muna kuma kiaki, Yobi wayika mambu mayingi malenda tonta e kwikizi kia muntu. Kansi, nze una usonganga e mvovo miandi muna Yobi kapu kia 31, Yobi wasunda e ntonta zazi. E mbandu ambote kasonga ilenda kutufila mu vanga diau adimosi yo vova ye sikididi kiawonso nze Davidi wa ntozi a nkunga, oku vo: “Vo i mono, muna ndungidi ame nkangadila.”—Nku. 26:11.
3. Ekuma tufwete sikidila ye kwikizi muna Nzambi kiakala mu mambu makete yovo manene?
3 Kana una vo Yobi wamweswa mpasi zayingi, wasikila ye kwikizi muna Nzambi. Akaka balenda vova vo Yobi mbandu ambote kasonga ya sikila ye kwikizi muna ntangw’ampasi. E mpasi tumonanga ke zafwanana ko ye zina zamona Yobi. Kansi, muna songa vo mu ndungidi tukangalelanga yo yikama kimfumu kia Yave, tufwete sikila ye kwikizi muna Nzambi kiakala mu mambu makete yovo manene.—Tanga Luka 16:10.
Tusonga Kwikizi Muna Nkal’eto
4, 5. Wau vo Yobi nkwa kwikizi kakala, nkia fu kavenganga?
4 Muna sikila ye kwikizi muna Yave, tufwete lemvokelanga nsiku miandi mia nkal’ambote, nze una Yobi kavanga. Wavova vo: “Nkangidi ekangu yo meso mame; ozevo aweyi ntadila ndumba? . . . Ovo ntim’ame wavukikwa kwa nkento, ovo nkondelele kuna mwelo a nkw’ame: Ozevo o nkaz’ame katuta kwa muntu akaka, akaka bayizama muna yandi.”—Yobi 31:1, 9, 10.
5 Wau vo wazola sikila ye kwikizi muna Nzambi, Yobi wavenganga tungununa nkento ye makani mambi. Nze yakala diasompa, kasikamesanga nzola muna nkento ampumpa ko, ngatu ketokela nkaz’angani. Mun’elongi diandi vana Mongo, Yesu wayika diambu diamfunu mu kuma kia zumba, dina bafwete sungamena awana bazolele sikila ye kwikizi.—Tanga Matai 5:27, 28.
Tuvenga Umpuki
6, 7. (a) Nze una kavanga kwa Yobi, Nzambi nki kesadilanga mu teza kwikizi kieto? (b) Ekuma tufwete vengela umpuki yovo luvunu?
6 Muna badikilwa vo akwa ziku, tufwete venga umpuki. (Tanga Ngana 3:31-33.) Yobi wavova vo: “Ovo ndiatidi muna wete wavêla, o kulu kwame kuzabukidi kuna luvunginiku; mbula yamikwa muna balanz’ansongi, o Nzambi kazaya ziku kiame.” (Yobi 31:5, 6) Yave omikanga yovo teza wantu awonso muna “balanz’ansongi.” Nze una kavanga kwa Yobi, Nzambi osadilanga nsiku miandi miansongi muna teza kwikizi kia selo yandi.
7 Avo tukitukidi akwa umpuki, ke tusikila ye kwikizi ko muna Nzambi. Akwa kwikizi ‘bavwa kengeka mambu maswekama ma nsoni ye ke bekangalanga yo umpuki ko.’ (2 Kor. 4:1, 2) Kansi, adieyi tuvova kele vo tukitukidi akwa umpuki muna mvovo ye mavangu yo fila mpangi eto wa Nkristu mu lomba lusadisu kwa Nzambi? Ediadi dilenda kututwasila mfwilu miayingi. Ntozi a nkunga wayimbila vo: “Muna mpasi zame mbokele Yave, umputwidi. E Yave, kôla moyo ame muna befo ya luvunu, yo muna lubini lua luvunginiku.” (Nku. 120:1, 2) Diambote mu sungamena vo Nzambi lenda tala kiwuntu kieto kia kati muna “mika ntima ye nsi a mbundu” mu zaya kana vo tu akwa ziku kikilu.—Nku. 7:8, 9.
Song’e Mbandu Muna Mpila
Okadilanga Y’akaka
8. O Yobi aweyi kakadilanga y’akaka?
8 Muna simbinina kwikizi kieto, tufwete tanginina Yobi ona wakala nsongi, nlembami yo vwa akaka mfunu. Wavova vo: “Ovo mbembwele diambu dia ntaudi ame eyakala ovo ankento, vava batantanini yame: Ozevo aweyi mvanga vava katelamene o Nzambi? Vava kakingwidi, adieyi ikumvutwila? Nga ke ndiona wampanga muna vumu, i wavanga oyandi ko e? Nga ke mosi ko watubumba muna vumu?”—Yobi 31:13-15.
9. Nkia fu kasonganga o Yobi muna mpila kakadilanga ye ntaudi zandi? Oyeto mpe adieyi tufwete vanga?
9 Muna lumbu ya Yobi, o fundisa muntu nanga ke diakala diambu diampasi ko. Wantu mu mpila yambote bafundisilwanga, kana nkutu abundu bakala yo nswa wa nata diambu kuna mbazi ankanu. O Yobi nkwa unsongi ye nkenda kakala mu mpila kakadilanga ye ntaudi zandi. Avo tuzolele kangalela muna kwikizi, tufwete songanga e fu yayi, musungula kele vo tu akuluntu muna nkutakani y’Akristu.
Kayilanga Akaka, Kukadi Nkw’eloko Ko
10, 11. (a) Aweyi tuzayidi wo vo Yobi nkwa ntim’amvevo ye nkayi kakala? (b) E sono kia Yobi 31:16-25 nki’elongi diakaka dia Nkand’a Nzambi kikutusungamesanga?
10 Yobi nkwa ntim’amvevo ye nkayi kakala, ke nkw’eloko ko. Wavova vo: “Ovo nladisi meso ma nkento ansona; ovo ndidi sele kiame mono mosi aka, minkondw’ese ke badidi kio ko; . . . ovo mbwene muntu ofwila mu kondwa mvwatu, . . . ovo nzangwidi koko muna minkondw’ese, wau vo mbwene lusadisu luame mun’evitu; mbul’evembo diame diakatuka mun’ekonzo, o koko kwame kutolokela.” O Yobi kadi songa kwikizi ko kele vo kavova kwa wolo vo: “U fika kiame.”—Yobi 31:16-25.
11 E mvovo miami mikutusungamesanga e mvovo mia Yakobo vava kavova vo: “O unkwikizi wavelela, yo kondwa nsafu, vana vena Nzambi w’Es’eto, i wau wuwu, o kangadil’ansona y’ana bafwilw’akala muna mpasi zau, yo kulùnda wakondw’ekey’ova nza.” (Yak. 1:27) Tulenda mpe sungamena lulukisu kavana o Yesu vo: “Nutoma tala, nukeng’eloko diawonso: e kuma kadi, o moyo a muntu ke wina muna ulolo wa salanganu yandi ko.” I bosi, Yesu wata kingana kia mvwama mosi wafwa, kansi kakala “mvwama ko kuna kwa Nzambi.” (Luka 12:15-21) Muna sikila ye kwikizi, tufwete venga e fu ki’eloko. Eloko dina nze sambu ya teke kadi muntu oyambulanga sia sungididi muna Yave mu kuma kia lekwa kina kelokokelanga. Muna mpila yayi, e lekwa kiakina kikitukanga se teke. (Kol. 3:5) O muntu kalendi kala nkwa kwikizi ko kele vo nkw’eloko.
Sikila Muna Nsambila Aludi
12, 13. Nkia mbandu kasonga o Yobi muna venga sambu ya teke?
12 Akwa kwikizi ke beyambulanga nsambila yavelela ko. Yobi kavanga wo ko, kiaki i kuma kavovela vo: “Ovo mbwene ntangwa una obayidi, ovo ngonde okangalanga muna miezi miandi; ovo ntim’ame watwalakeswa kuna sweki, o nu’ame ufibidi o koko: Ediadi mpe i bi ufwene tumbwa kw’afundisi: Kadi nga mpunini kwa Nzambi ona wina kuna ntandu.”—Yobi 31:26-28.
13 Yobi kasambilanga lekwa yavangwa ko. Kele vo kuna sweki o ntim’andi wavukumukina tala lekwa y’ezulu, nze ngonde, ye kele vo ‘nu’andi wafiba koko kwandi,’ i sia vo, sadila koko muna vanga sinsu kia fiba lekwa mun’evangu dia nsambila, wadi bembola Nzambi yo kituka se nsambidi a teke. (Nsi. 4:15, 19) Muna sikila ye kwikizi muna Nzambi, tufwete venga nsambila zawonso za teke.—Tanga 1 Yoane 5:21.
Kulandi Kunda ko, Kukadi Nkwa Disu Kunsi a Lukaya Ko
14. Ekuma tulenda vovela vo Yobi kakala nkwa ntim’ambi ko?
14 Yobi kakala nkwa ntim’ambi ko ngatu nkwa nsoki. Wazaya wo vo e fu yayi yadi songa vo ke nkwa kwikizi ko. Muna kuma kiaki, wavova vo: “Ovo mbwene lubukumuku lua ndiona umbengene e kiese, ovo wiyitundidikidi ovo bi unsolwele; elo, kiayambula nu’ame wasumuka ko muna lomba moyo andi muna sibu.”—Yobi 31:29, 30.
15. Ekuma dinina diambi dia yangalala vava ndiona okutumenganga kebwilwanga mpasi?
15 Wau vo nkwa unsongi, Yobi kayangalalanga ko kele vo ndiona wamenganga obwidilu mu mpasi. Ngana mosi ivovanga vo: “Kumwena kiese muna mbwa ibwa mbeni aku ko, kuyambula ntim’aku wakembela muna ngwosomok’andi ko. O Yave unkwa dio mona, diayiva muna meso mandi, kamvengomwen’ekasi diandi.” (Nga. 24:17, 18) Wau vo Yave ozeye oma mena mu ntima, ozayanga wo vava tuyangalelanga kuna sweki e mpasi za muntu akaka. Kieleka, Yave ke yangalelanga fu kiaki ko. (Nga. 17:5) Nzambi olenda vanga diau adimosi kwa yeto, kadi wavova vo: “Ekiame i kunda yo nsendo.”—Nsi. 32:35.
16. Aweyi tulenda kadila azodi a nzenza kana nkutu vo ke tuna ye mavwa mayingi ko?
16 Yobi nzodi a nzenza kakala. (Yobi 31:31, 32) Kana nkutu vo ke tuna ye mavwa mayingi ko, tulenda kweto tatidila ‘o zola nzenza.’ (Roma 12:13) Tulenda kayila muntu kana nkutu lekwa kiakete, yo sungamena vo “elonga dia makaya dina yo zola, diwete, ke mu ngombe amazi yo lumengo ko.” (Nga. 15:17) O dila vamosi ye mpangi zeto akwa kwikizi vana fulu kina ye zola, dilenda kututwasila kiese yo kutukumika muna mwanda, kana nkutu vo dia kwakete kwandi.
17. Ekuma ka tufwete swekela esumu ko?
17 Wau vo Yobi kakala mpuki ko, e nzenza zina katambulanga zakasakeswanga muna mwanda. Kakala nze wantu ambi ko ana bayikotesa muna nkutakani a tandu kiantete, ana ‘bamwenanga wantu e bula muna diambu dia ndandu.’ (Yuda 3, 4, 16) Yobi kafukanga makuzuka mandi ko yovo ‘sweka bi wandi muna ntulu,’ mu kuma kia wonga wa vezwa kw’akaka kele vo bazayidi wo. Wazolanga vo kafimpwa kwa Nzambi, kwa ndiona kalenda funguna makuzuka mandi. (Yobi 31:33-37) Avo tusumukini, ka tufwete dio sweka ko mu vava tanina nkumbu eto ambote. Aweyi tulenda songela vo tusianga ngolo za simbinina kwikizi kieto? Muna zayanga vilwa weto, viluk’o ntima, vava lusadisu lwa mwanda yo vanga wawonso tulenda mu soba e nkal’eto.—Nga. 28:13; Yak. 5:13-15.
Nkwa Kwikizi Watambulwila vo Kafundiswa
18, 19. (a) Ekuma tulenda vovela vo Yobi kadianga nzimbu zangani ko? (b) Adieyi Yobi katambulwila vo kavangwa kele vo diamoneka vo mbi kavanga?
18 Yobi muntu ambote kakala. Kiaki i kuma kavovela vo: “Ovo ntoto ame ukunkazila, e nkala miandi mia yana mididila kumosi; ovo ndidi mbongo andi ke mu nzimbu ko, ovo mpidisi mioyo mi’awana bavwidi yo: Mbula nkeka za mfinda zamena muna fulu kia witi, ye titi muna fulu kia bale.” (Yobi 31:38-40) Yobi kasidi kutumuna yana yangani ko ngatu dia nzimbu za ntaudi zandi. Nze Yobi, tufwete sikila ye kwikizi muna Yave muna mambu manene ye makete.
19 Yobi wayika e mpila zingu kazinganga vana vakala akundi andi atatu kumosi yo Eleyu. Yobi walomba kwa konso muntu wambaka e diambu kavang’o mfundu mu kuma kia nkand’a zingu kiandi, owu wakala ye ‘sono kiandi.’ Kele vo diamoneka vo Yobi mbi kavanga, wadi tambulwila vo kavewa e tumbu. Muna kuma kiaki, Yobi wavingila vo kafundiswa kwa Nzambi. Eyayi i “mfoko a mambu ma Yobi.”—Yobi 31:35, 40.
Olenda Sikila ye Kwikizi
20, 21. (a) Nki kiasadisa Yobi mu simbinina kwikizi kiandi? (b) Aweyi tulenda yimina zola muna Nzambi?
20 Yobi wasikila ye kwikizi kadi Nzambi kazolanga. Yave mpe wanzolanga yo kunsadisa. Yobi wavova vo: “[Yave] umpene moyo y’edienga, e nkingul’aku ikankene mwand’ame.” (Yobi 10:12) Vana ntandu, Yobi wasonganga zola kw’akaka, kadi wazaya wo vo konso ndiona olembi songanga walakazi kwa mfinangani zandi, oyambula vumi wa Mpungu-ngolo. (Yobi 6:14) Akwa kwikizi i awana bezolanga Nzambi ye mfinangani zau.—Mat. 22:37-40.
21 Tulenda yima zola muna Nzambi muna tanganga Diambu diandi yo badika una divovanga mu kuma kiandi. Muna sambu, tulenda kembelela Yave yo kumvutula matondo mu kuma kia wete wandi muna yeto. (Fili. 4:6, 7) Tulenda yimbidila Yave yo vwa nluta mia kalanga vamosi ye nkangu andi. (Ayib. 10:23-25) O zola kweto mpe muna Nzambi kuwokela ekolo tukuyivananga muna salu kia umbangi yo teleka ‘nsangu zambote za mpuluz’andi.’ (Nku. 96:1-3) Muna mpila yayi, tulenda simbinina kwikizi kieto nze ntozi a nkunga ona wayimbila vo: “O finama Nzambi i wete oku ngina: Ngina yo Mfumu Yave s’etininu diame.”—Nku. 73:28.
22, 23. Wau vo tuna kun’esambu dia kimfumu kia Yave, e salu yeto aweyi ifwanane ye y’akwa kwikizi muna tandu kiantete?
22 Tuka mazunda ma mvu, Yave ovananga salu yaswaswana kw’akwa kwikizi. Noa watunga e nzaza yo kala “nteleki a ndungidi.” (2 Pet. 2:5) Yosua wafila Aneyisaele muna Nsi a Nsilu, kansi walenda wo vanga kadi watanganga ‘nkanda wa nsiku . . . fuku yo mwini’ yo zingil’e ngwizani ya mana katanganga. (Yos. 1:7, 8) Akristu a tandu kiantete bakitulanga wantu s’alongoki yo lungana ntangwa zawonso mu longoka Diambu dia Nzambi.—Mat. 28:19, 20.
23 Tukalanga kun’esambu dia kimfumu kia Yave yo simbinina kwikizi kieto vava tusamunang’e ndungidi, kitula wantu s’alongoki, lemvokela luludiku lwa Nkand’a Nzambi yo lungana muna tukutakanu twampwena ye twakete. E salu yayi ikutusadisanga mu kala yo unkabu, kala wakumama muna mwanda yo sikila muna vanga luzolo lwa Nzambi. Ediadi ke diampasi ko kwa yeto, kadi tuna yo lusadisu lwa S’eto ezulu yo Mwan’andi. (Nsi. 30:11-14; 1 Nti. 8:57) Vana ntandu, tuna yo lusadisu lwa “wana-ngudi,” ana bekangadilanga muna kwikizi yo lemvokela Yave nze Mfumu au.—1 Pet. 2:17.
Azeyi i Mvutu Zaku?
• Aweyi tufwete badikilanga nsiku mia nkal’ambote mia Yave?
• Nkia fu ya Yobi ituntanga e sungididi kiaku?
• Nze una tutanganga muna Yobi 31:29-37, nkia fu kakala yau Yobi?
• Adieyi disonganga vo tulenda simbinina kwikizi kieto muna Nzambi?
[Yuvu ya Longoka]
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 29]
Yobi wasimbinina kwikizi kiandi muna Yave. Yeto mpe tulenda wo vanga
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 32]
Tulenda simbinina kwikizi kieto