Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Netuende ne muoyo mutoke

Netuende ne muoyo mutoke

Netuende ne muoyo mutoke

‘Meme panyi ndi ngenda mu buakane buanyi.’​—MUS. 26:11.

1, 2. Ntshinyi tshivua Yobo muambe bua muoyo wende mutoke? Yobo nshapita wa 31 udi uleja tshinyi pa bidi bimutangila?

MU BIKONDO bia kale, bavua ne tshibidilu tshia kupima bintu pa tshipiminu tshienza ne milonda ibidi. Mulonda umue uvua muimanyika ne mukuabu muladika pa mutu pa uvua muimanyika. Ku luseke luonso lua mulonda uvua muladika kuvua dilongo. Bavua bela bintu bivuabu bapima mu dilongo dimue ne bela bujitu mu dilongo dikuabu. Batendeledi ba Nzambi bavua ne bua kuenza mudimu ne bipiminu bijalame ne bujitu buimpe.​—Nsu. 11:1.

2 Pavua Yobo muntu muimpe ukenga bua ntatu ivua Satana mumukebele, wakamba ne: Yehowa ‘angidikije mu tshidikijilu tshidi tshidikija biakane, bua Nzambi amanye buakane buanyi!’ (Yobo 31:6) Yobo wakatela malu a bungi avua mua kuteta muntu wa muoyo mutoke. Kadi yeye wakatantamena mateta onso au anu mudi mêyi ende adi mu Yobo nshapita wa 31 aleja. Tshilejilu tshiende tshimpe tshidi mua kutusaka bua kumuidikija ne kuamba ne dishindika dionso anu bu Davidi ne: ‘Meme panyi ndi ngenda mu buakane buanyi.’​—Mus. 26:11.

3. Bua tshinyi mbimpe kulamata Nzambi mu malu manene ne mu malu makese?

3 Nansha muvua Yobo mupete mateta makole, wakashala anu mulamate Nzambi. Bamue badi mua kuamba ne: Yobo uvua tshilejilu tshia pa buatshi mu mushindu uvuaye mutantamene ntatu mikole. Katuena tukenga mushindu wa muomumue ne Yobo to. Kadi tudi ne bua kushala balamate Nzambi mu malu manene ne mu malu makese bua kuleja mutudi tuenda ne muoyo mutoke ne mutudi ku luseke lua bumfumu buende.​—Bala Luka 16:10.

Bikadilu bimpe bidi ne mushinga

4, 5. Bu muvua Yobo ne muoyo mutoke, ntshinyi tshivuaye wepuka?

4 Bua kulama muoyo wetu mutoke kudi Yehowa, tudi ne bua kulonda mikenji yende anu bu muvua Yobo muenze. Wakamba ne: ‘Ngakapunga tshipungidi ne mêsu anyi, nunku ngakadi kumanya mua kutshika mêsu anyi kudi mushikankunde utshidi kamama bishi? Bikala mutshima wanyi muteyibue bua mukaji, ne bingikala mualamine ku mbelu kua muena mutumba nanyi, nunku mukajanyi apelele bakuabu bukula, ne bakuabu bantu bamuinangile mu mutu!’​—Yobo 31:1, 9, 10.

5 Bu muvua Yobo mudisuike bua kulama muoyo wende mutoke kudi Nzambi, uvua wepuka bua kuelela mukaji wa bende meji mabi a kuenda nende. Bu muvuaye musele, kavua unaya ne majinga a bana ba bakaji anyi udifila mu malu a mananga ne mukaji wa bende nansha. Mu muyuki uvua Yezu muenze pa mukuna, wakakula bualu bua mushinga bua kuepuka tshiendenda. Bantu bonso badi basue kulama muoyo wabu mutoke badi ne bua kuvuluka bualu ebu.​—Bala Matayo 5:27, 28.

Kuenzedi bantu malu ne meji mabi

6, 7. (a) Anu bu muvua Nzambi muenze bua Yobo, udi upima muoyo wetu mutoke ne tshinyi? (b) Bua tshinyi katuena ne bua kuenzela bakuabu malu ne meji mabi?

6 Tuetu basue kuikala munkatshi mua bantu badi ne muoyo mutoke katuena mua kuenzela bakuabu malu ne meji mabi. (Bala Nsumuinu 3:31-33.) Yobo wakamba ne: ‘Bingikala muende ne mashimi, bikala dikasa dianyi diye lubilu bua kudinga bantu, Yehowa angidikije mu tshidikijilu tshidi tshidikija biakane, bua Nzambi amanye buakane buanyi!’ (Yobo 31:5, 6) Yehowa udi upima bantu bonso mu ‘tshidikijilu tshidi tshidikija biakane.’ Anu muvuaye muenze bua Yobo, udi ulonda mikenji yende ya tshidi tshimpe ne tshibi bua kupima muoyo mutoke wa bantu badi badilambule kudiye.

7 Tuetu tuenza malu ne meji mabi, katuena mua kulama muoyo wetu mutoke kudi Nzambi to. Bantu badi ne muoyo mutoke mbalekele ‘malu masokome a bundu’ ne kabena ‘bendakana ne budimu’ anyi meji mabi. (2 Kol. 4:1, 2) Ntshinyi tshidi mua kuenzeka tuetu benzele muena Kristo netu bibi ku mêyi etu anyi mu bienzedi bietu ne bimufikisha ku dilomba diambuluisha kudi Nzambi? Apu netupete diakabi, bualu mufundi wa Musambu wa 120 wakafunda ne: ‘Mu dikenga dianyi ndi ndila kudi Yehowa, ne yeye udi ungumvuila. Yehowa, upandishe muoyo wanyi ku mishiku ya mashimi, ku ludimi ludi ludinga.’ (Mus. 120:1, 2) Mbimpe tuikale tuvuluka ne: Nzambi utu utangila munda muetu ‘uteta meji etu ne mitshima yetu’ bua kumona ni tudi ne muoyo mutoke menemene.​—Mus. 7:8, 9.

Ikala wenzela bakuabu malu mimpe

8. Mmunyi muvua Yobo wenzela bakuabu malu?

8 Bua kulama muoyo wetu mutoke, tudi ne bua kuikala bu Yobo uvua muntu muakane uvua udipuekesha ne uditatshisha bua bakuabu. Wakamba ne: ‘Bingikala mupetule tshilumbu tshia mupika mulume anyi mukaji, pakadibu balumbulula nanyi, nunku nengenze tshinyi pabika Nzambi bua kundumbuluisha? Paluaye kunkonka muanda eu, nemmukudimune dîyi kayi? Wakumfuka munda mua mamu wanyi kakamufuka biende anyi? Wakatufuanyikija mu difu kena Mufuki umue anyi?’​—Yobo 31:13-15.

9. Nngikadilu kayi ivua Yobo nayi kudi bena mudimu bende? Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza petu mu bualu ebu?

9 Bidi bimueneka ne: mu matuku a Yobo kabivua bikole bua kulumbuluisha bilumbu to. Bavua babilumbuluisha ne bulongame, nansha bapika bavua baya ne bilumbu biabu ku tubadi. Yobo uvua ne luse ne buakane kudi bena mudimu bende. Tuetu basue kuenda ne muoyo mutoke, tudi ne bua kuikala ne ngikadilu eyi, nangananga tuetu bikale bakulu mu tshisumbu tshia bena Kristo.

Ikala upeshangana bintu, kuikadi muena lukuka

10, 11. (a) Mmunyi mutudi bamanye ne: Yobo uvua upeshangana bintu ne wambuluishangana? (b) Yobo 31:16-25 udi utuvuluija mibelu kayi mikuabu ya mu Bible?

10 Yobo uvua upeshangana bintu ne wambuluishangana, kavua ne lukuka ne upalangana bintu to. Wakamba ne: ‘Bingikala muvuije mêsu a mukaji wa mu lufuila bitayitayi, bingikala mudie tshitupa tshianyi tshia biakudia nkayanyi, ne bana ba nshiya kabayi badie tshitupa tshiabu anyi bingikala mumone bakengi kabayi ne bia kudibuikila nabi, bingikala mubishe tshianza tshianyi bua kukuma muana wa nshiya, bualu bua ngakamona bankuatshishi mu tshilumbuluidi tshia ku tshibi, tshikayakaya tshianyi tshipatuke ku diapa, tshimate panshi, diboko dianyi diumuke mu ntuangenu yadi.’ Yobo kavua kabidi mua kulama muoyo wende mutoke bu yeye muambile or ne: “Wewe udi tshieyemenu tshianyi.”​—Yobo 31:16-25.

11 Mêyi a Yobo aa adi mua kutuvuluija mêyi a muyidi Yakobo adi amba ne: ‘Bualu bua Nzambi bua bushuwa ne budi kabuyi bunyanguka ku mêsu kua Nzambi Tatu budi nunku: bua kuya kutangila bana ba nshiya ne bakaji ba mu lufuila mu dikenga diabu ne bua kudilama kayi ne ditoba dia ku malu a pa buloba.’ (Yak. 1:27) Tudi kabidi mua kuvuluka mêyi avua Yezu muambe bua kutudimuija a ne: ‘Nudimuke, kanukumi mitshima ku biuma; bua muntu kena ne muoyo bualu bua bungi bua bintu bidiye nabi.’ Pashishe Yezu wakafila tshilejilu tshia muntu mubanji uvua ne lukuka ne wakafua bualu kavua ‘mubanji ku mêsu kua Nzambi.’ (Luka 12:15-21) Bua kulama muoyo wetu mutoke, katuena ne bua kuikala ne lukuka to. Kuikala ne lukuka nkutendelela mpingu bualu tshintu tshidi muntu ujinga ne lukuka luonso tshidi tshiumusha lungenyi lua muntu au kudi Yehowa ne muntu au udi utuadija kutshitendelela. (Kolos. 3:5) Muoyo mutoke ne lukuka kabitu bipetangana to.

Lamata ntendelelu mulelela

12, 13. Ntshilejilu kayi tshidi Yobo mushiye tshia kubenga kutendelela mpingu?

12 Bantu badi ne muoyo mutoke kabena balekela ntendelelu mukezuke. Nansha Yobo kakenza nanku to, bualu wakamba ne: ‘Bingikala mumone dîba pakatemadi anyi ngondo pakendaye mu dikenka diende, bikala mutshima wanyi muteyibue mu musokoko, bikala tshianza tshianyi tshitue ku mishiku yanyi bua kubitendelela, bualu ebu kabidi buakadi kuikala tshilumbu tshibi tshidi balumbuluishi ne bua kukengesha bapidi ba Nzambi, bualu bua ngakadi kubenga Nzambi wa mu diulu.’​—Yobo 31:26-28.

13 Yobo kavua utendelela bintu to. Bu muoyo wende mumusake mu musokoko bua kutangila bintu bia mu diulu bu mudi ngondo, ne bu ‘tshianza tshiende tshitue ku mishiku yende’ bua kubitendelela, uvua mua kuikala mutendeledi wa mpingu uvua mubenge Nzambi. (Dut. 4:15, 19) Bua tuetu kulama muoyo wetu mutoke kudi Nzambi, tudi ne bua kuepuka ditendelala mpingu mu mishindu yadi yonso.​—Bala 1 Yone 5:21.

Kuikadi udisombuela anyi muena lubombo

14. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: Yobo kavua udisombuela?

14 Yobo kavua udisombuela ne kavua ne muoyo mubi. Uvua mumanye ne: ngikadilu mibi eyi ivua mua kuleja muvuaye kayi ne muoyo mutoke, bualu wakamba ne: ‘Bingikala musanke bualu bua dibutuka dia muntu wakankina, bikala mutshima wanyi mutambe kusanka pakalua dikenga kudiye, tshiakuitabuja bua mukana muanyi muenze bualu bubi bua kulomba muoyo wende wedibue mulawu.’​—Yobo 31:29, 30.

15. Bua tshinyi ki mbimpe kusanka padi dikenga dikuata muntu udi mutukine?

15 Muntu muakane Yobo kavua usanka pavua dikenga dikuata muntu uvua mumukine. Lusumuinu lukuabu luakalua kuamba ne: ‘Kusanki papona muena lukuna webe, mutshima webe kawikadi ne disanka palendukaye; bua Yehowa kamonyi mudiye wenza, kikadi biende ne disanka; bua yeye kumushi tshiji tshiende kudiye bua kutshituma kuudi.’ (Nsu. 24:17, 18) Bu mudi Yehowa umona munda muetu, mmumanye bituikala tusanka mundamunda bua dikenga dia muntu mukuabu ne kena wanyisha lungenyi lua nunku to. (Nsu. 17:5) Nzambi mmumanye tshidiye mua kutuenzela bualu udi wamba ne: “Kusombuela kudi kuanyi, ne difutu kabidi.”​—Dut. 32:35.

16. Nansha tuetu katuyi babanji, mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi basue kuakidila benyi?

16 Yobo uvua wakidila benyi. (Yobo 31:31, 32) Nansha tuetu katuyi babanji, tudi mua ‘kusankidila benyi misangu yonso.’ (Lomo 12:13) Tudi mua kubapesha nansha biakudia bikese bualu tudi bamanye ne: ‘Kudia anu matamba nkayawu padi dinanga kudi kutamba kudia munyinyi wa ngombe wa manyi padi lukuna buakane.’ (Nsu. 15:17) Kudia ne disanka pamue ne muanetu udi pende ne muoyo mutoke, nekuvuije tshiakudia atshi tshimpe nansha tshiotshi tshikese ne nekutukoleshe tuetu bonso.

17. Bua tshinyi katuena ne bua kusokoka bubi bunene?

17 Kuya kutangila Yobo kuvua mua kuikala kukoleshangana bikole bualu kavua muena lubombo to. Kavua bu bantu babi bavua babuele mu tshisumbu tshia bena Kristo ba kumpala bavua “banyisha bantu bua kuangata difutu.” (Yuda 3, 4, 16) Yobo kavua kabidi ‘usokoka bualu buende bubi mu tshiadi tshiende’ utshina bua ne: bantu bobu babumanye kabakumunemeka kabidi to. Uvua ujinga bua Nzambi uvuaye mua kutondela mibi yende yonso amukonkonone. (Yobo 31:33-37) Tuetu benze bubi bunene, katubusokoki bua kulama lumu luetu to. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuleja ne: tudi tudienzeja bua kulama muoyo wetu mutoke? Tuitabe bilema bietu, tunyingalale, tukebe diambuluisha mu tshisumbu ne tuenze muetu muonso bua kuakaja malu.​—Nsu. 28:13; Yak. 5:13-15.

Muena muoyo mutoke udi witaba bua kuya ku tshilumbuluidi

18, 19. (a) Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: Yobo kavua ukengesha muntu nansha umue? (b) Ntshinyi tshivua Yobo mua kuitaba bu bobu bamusangane mupile?

18 Yobo kavua ushima, kadi uvua wenza anu malu mimpe. Ke bualu kayi wakamba ne: ‘Bikala buloba buanyi budile bua kumbanda, bikala mabula abu mase muadi diatshimue, bingikala mudie biakudia biabu tshianana, tshiyi mufile argent, bingikala mujimijije mioyo ya bamfumu babu, nunku mêba adiunde mu muaba wa blé, bisonsa bia tshianana bimene mu muaba wa orge.’ (Yobo 31:38-40) Yobo kavua unyenga buloba bua bantu bakuabu ne kavua ukengesha bena mudimu bende to. Anu bu yeye, tudi ne bua kulama muoyo wetu mutoke kudi Yehowa mu malu manene ne mu malu makese.

19 Yobo wakakula bua nsombelu wende kumpala kua balunda bende basatu ne kua Elihu. Wakalomba muntu yonso uvua nende tshilumbu bua atshileje patoke bualu nsombelu wende uvua mujadika kudi ‘tshifundilu tshia dîna diende’ anyi tshiala tshivuaye mutue. Bu biobi mua kuenzeka ne: Yobo uvua mupile, uvua mua kuitaba bua bamunyoke. Nunku wakafila tshilumbu tshiende ku kabadi ka Nzambi ne kuindila dilumbuluisha. Ke ‘muakajika mêyi a Yobo’ nunku.​—Yobo 31:35, 40.

Udi mua kulama muoyo webe mutoke

20, 21. (a) Bua tshinyi Yobo wakalama muoyo wende mutoke? (b) Tudi ne bua kuenza tshinyi bua kunanga Nzambi?

20 Yobo uvua mulame muoyo wende mutoke bualu uvua munange Yehowa Nzambi ne Yehowa pende uvua mumunange ne umuambuluisha. Wakamba ne: ‘Wewe wakumpa muoyo ne wakundeja luse lujalame, ne bulami buebe buakulama muoyo wanyi.’ (Yobo 10:12) Yobo uvua munange kabidi bantu bakuabu bualu uvua mumanye ne: muntu yonso udi ubenga kuleja mukuabu luse lujalame, kena utshina wa Bukole Buonso. (Yobo 6:14) Bantu badi ne muoyo mutoke mbanange Nzambi ne bantu nabu.​—Mat. 22:37-40.

21 Tudi mua kunanga Nzambi patudi tubala Dîyi diende dituku dionso ne tuelela meji pa malu ende atudi tubalamu. Tudi mua kusambila bua kutumbisha Yehowa ne kumuela tuasakidila bua malu mimpe adiye utuenzela. (Filip. 4:6, 7) Tudi mua kumuimbila misambu ne kuikala ne tshibidilu tshia kudisangisha ne Bantemu bende. (Eb. 10:23-25) Netukoleshe kabidi dinanga dietu dia Nzambi patudi tuyisha ne tuambila bantu bakuabu ‘lumu lua lupandu luende.’ (Mus. 96:1-3) Tuetu tuenza malu aa, netulame muoyo wetu mutoke anu bu mufundi wa Musambu wa 73 wakafunda ne: ‘Bidi bimpe bua meme kusemena pabuipi ne Nzambi. Ngakuvuija Mukalenge Yehowa tshinyemenu tshianyi.’​—Mus. 73:28.

22, 23. Bu mutudi ku luseke lua bumfumu bua Yehowa, mmunyi mudi midimu yetu ya bena Kristo mifuane ya bantu bavua ne muoyo mutoke ku kale?

22 Mu kupita kua bidimu, Yehowa mmupeshe bantu badi benda ne muoyo mutoke midimu mishilashilangane. Tshilejilu, Noa wakenza buatu ne uvua “muambi wa malu mimpe.” (2 Pet. 2:5) Yoshua wakalombola bena Isalele mu buloba bulaya, kadi wakenza mudimu wende eu bimpe bualu uvua ‘ubala mukanda wa mikenji munya ne butuku’ ne wenza malu avuamu. (Yosh. 1:7, 8) Bena Kristo ba kumpala bakavuija bantu ba bungi bayidi ne bavua ne tshibidilu tshia kudisangisha bua kulonga Mukanda wa Nzambi.​—Mat. 28:19, 20.

23 Tudi tuditeka ku luseke lua bumfumu bua Yehowa ne tulama muoyo wetu mutoke patudi tuyisha malu makane, tuvuija bantu bayidi, tutumikila mibelu ya mu Mukanda wa Nzambi ne tudisangisha ne bena Kristo netu mu bisangilu, mu mpuilu ne mu mpungilu. Malu aa adi atuambuluisha bua kuikala ne dikima ne ditabuja dikole ne kuenza disua dia Nzambi bimpe. Ki mmalu adi mua kutukolela bualu Tatu wetu wa mu diulu ne Muanende badi batuambuluisha. (Dut. 30:11-14; 1 Bak. 8:57) Tudi kabidi ne dikuatshisha dia ‘bana betu ba mu Kristo’ badi benda pabu ne muoyo mutoke ne batumbisha Yehowa bu Mukalenge wabu mutambe bunene.​—1 Pet. 2:17.

Newandamune munyi?

• Mmunyi mutudi mua kumona mikenji ya Yehowa ya tshidi tshimpe ne tshidi tshibi?

• Nngikadilu kayi ya Yobo idi ikulenga wewe bikole?

• Anu mudi Yobo 31:29-37 uleja, mmalu kayi avua Yobo wenza?

• Bua tshinyi tudi mua kulama muoyo wetu mutoke kudi Nzambi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 29]

Yobo wakalama muoyo wende mutoke kudi Yehowa. Tuetu petu tudi mua kuulama!

[Tshimfuanyi mu dibeji 32]

Tudi mua kulama muoyo wetu mutoke