Wanawuothi Kwaluwo Tim Makare!

“An to, anawuoth kaluwo tim makare.”—ZAB. 26:11.

1, 2. Ang’o ma Ayub nowacho kuom kaka noluwo tim makare, to weche manie Ayub sula 31 nyiso ang’o kuome?

E NDALO machon, kinde mang’eny ne ipimo gik moko kitiyo gi ratil. Ratil ne hinyo bedo gi yath moket ariwa ma nigi siro diere. Koni gi koni e yadhno ne ilieroe gik pimo. Gima ipimo ne iketo konchiel kae to rapim ne iketo komachielo. Jo Nyasaye ne onego oti gi ratil koda gik pimo maok wuond ji.—Nge. 11:1.

² Kane Ayub ng’at Nyasaye nie chandruok ma Satan nokelo kuome, nowacho kama: ‘Ber Jehova opima e ratili moromore. Mondo Nyasaye ong’e ka an ng’at ma kare.’ (Ayub 31:6) Kuom wachno, Ayub nowuoyo kuom yore mopogore opogore manyalo kelo tem ne ng’at maluwo tim makare. Kata kamano, Ayub wuon to noloyo temgo, mana kaka wechene mondiki e Ayub sula 31 nyiso. Ranyisi maber ma noketo nyalo jiwowa mondo watim kaka  notimo, kendo wacho ka wan gadier kaka Daudi jandik-zaburi niya: “An to, anawuoth kaluwo tim makare.”—Zab. 26:11.

3. Ang’o momiyo chung’ motegno e nyim Nyasaye e weche madongo koda matindo en gima dwarore?

³ Kata obedo ni ne oket Ayub e bwo tem mager, ne odong’ kochung’ motegno e nyim Nyasaye. Jomoko nyalo kata mana wacho ni tembe mager ma Ayub noyudo koda chung’ne motegno e luwo tim makare, ne en ranyisi mang’ula ahinya. Wan ok wan e chandruok machalo chuth gi ma Ayub nobedogo. Kata kamano, ka wadwaro ni wateg chunywa mondo omi waluw tim makare kendo riwo loch Nyasaye lwedo, nyaka wachung’ motegno kendo wabed joadier e nyim Nyasaye e weche madongo koda matindo.—Som Luka 16:10.

Luwo Timbe Mabeyo Dwarore

4, 5. Kaka ng’at maluwo tim makare, Ayub notamore donjo e tim mane?

⁴ Mondo wasik e luwo tim makare e nyim Jehova, nyaka waluw chike moketo e wi timbe mabeyo, mana kaka Ayub notimo. Nowacho ayanga kama: “Nasingora ni naket chik kuom wengena; darang nyako gi gombo nadi? . . . Ka dipo ka dhako moro oseyuayo chunya, mi nakiyo ka dharanga jabuta; diber ka chiega oreg ni ng’a machielo, diber ka jomoko nindo kuome.”—Ayub 31:1, 9, 10.

⁵ Nikech nong’ado mar siko koluwo tim makare e nyim Nyasaye, Ayub notamore ng’iyo dhako kogombe. Kaka ng’at ma nosekendo, ne ok otim tugo mag kisera gi nyako mapok okendi kata timo kamano gi chi dichwo machielo. E Twak mar Got, Yesu nochiwo puonj maduong’ ahinya e wi terruok. En wach ma kuom adier joma luwo tim makare onego opar ahinya.—Som Mathayo 5:27, 28.

Kik Idonj Ngang’ e Yore mag Wuond

6, 7. (a) Mana kaka kuom Ayub, Nyasaye tiyo gang’o e pimo kaka waluwo tim makare? (b) Ang’o momiyo nyaka watang’ kik wabed jowuond kata jomiriambo?

⁶ Ka wadwaro bet e kind joma luwo tim makare, ok wanyal donjo e yore mag wuond. (Som Ngeche 3:31-33. *) Ayub nowacho niya: ‘Ka dipo asebedo ng’at maluwo weche manono, kendo rikini gi dhoga wuondo ji; ber Jehova opima e ratili moromore. Mondo Nyasaye ong’e ka an ng’at ma kare.’ (Ayub 31:5, 6) Jehova pimo dhano duto e “ratili moromore.” Mana kaka kuom Ayub, Nyasaye tiyo gi chikene makare chuth, e pimo ka wan jomakare kaka jotich mosechiworene.

⁷ Kapo ni wanyalo bedo jowuond kata jomiriambo, mano biro nyiso ni ok waluw tim makare e nyim Nyasaye. Joma luwo tim makare osekwero “timbe mipando ma kuodo wich” kendo ok ‘giwuoth gi miganga.’ (2 Kor. 4:1, 2) To nade kapo ni wawacho kata watimo gimoro e yor wuond ne Jakristo wadwa, mi mano omiyo osayo Nyasaye mondo okonye? Ka en kamano, to yaye nobednwa malit! Jandik-zaburi nowero kama: “Naywak ni Jehova e thagrwokna, kendo nodwokona wach. A Jehova, resa kuom jogo ma wacho weche mag miriambo, kendo kuom jogo ma wacho weche mag wuond.” (Zab. 120:1, 2) Ber ng’eyo ni Nyasaye nyalo  nenowa gi iye, kendo ‘temo chunywa’ mondo one kabe adier wan joma luwo tim makare.—Zab. 7:8, 9.

Ket Ranyisi Maber Kuom Kaka Itimo ne Jomoko

8. Ere kaka Ayub ne timo ne jomoko?

⁸ Mondo wasik kwaluwo tim makare, onego wabed kaka Ayub, nimar ne olong’o e timbene, nobolore, kendo nodewo jomoko. Nowacho niya: “Ka dabedi achayo ywak jatichna, kata mawuowi, kata manyako: ka ne gilaro wach moro koda: datim ang’o ka Nyasaye oa malo? Ka obiro lima, daduokne wach ang’o? Ng’a ma nochweya ei ich ok nochweyo en koso? Ok en achiel ma nolosowa ei ich?”—Ayub 31:13-15.

9. Ayub nonyiso kido mage kuom kaka notimo ne jotichne, to ere kaka onego watim kuom wachno?

⁹ Nenore ni e ndalo mag Ayub, yo ma ne ing’ado godo buche ne ok ogajore. Buche ne ing’ado e yo mochanore maber, kendo kata mana wasumbini ne nyalo yudo kony. Ayub ne timo kare e bura kendo ne ong’won kuom kaka ne otimo ne jotichne. Ka wadwaro wuotho e tim makare, nyaka wanyis kido ma kamago, to moloyo kapo ni watiyo kaka jodongo e kanyakla mar Jokristo.

Bed gi Chuny mar Chiwo, Ok mar Owruok gi Gombo

10, 11. (a) Ere kaka wanyalo ng’eyo ni Ayub ne en jachiwo kendo konyo ji? (b) Ayub 31:16-25 nyalo paronwa siem mage ma Ndiko nowuoyoe bang’e?

¹⁰ Ayub ne nigi chuny mar chiwo kendo konyo ji, to ok mar guondo kata owruok gi gombo. Nowacho kama: “Ka dabedi . . . namiyo wang’ chi liel olokre makwar; kata chamo kenda awuon sitonje ma ango, ma nyithi kiye ok nochamo . . . Ka dabedi ni aseneno ng’ato kotho, ni kech ochando nanga . . . Ka dabedi ni aseting’o lueta kahinyo nyathi kich moro, ni kech naneno ni jo madongo gin jokonyna: Dibedi maber ka goka ojakore, ka bada otur oa e fuonine.” Bende Ayub dine ok orito timne makare ka dibed ni nonyalo wacho ne dhahabu niya: ‘In dhahabu, ageni!’—Ayub 31:16-25.

¹¹ Weche moket kaka ngerogo nyalo paronwa weche ma Jakobo nondiko niya: “Lemo maler, kendo ma onge mbala e nyim Nyasaye Wuoro, e ma: rito nyithi kiye gi mond liete e chandruokgi, kendo ritore maler ni piny.” (Jak. 1:27) Bende wanyalo paro siem ma Yesu nochiwo kama: “Nenuru; ritreuru ni gombo duto; nikech ngima mar dhano ok obet kuom gik ma en go mang’eny.” Bang’ mano Yesu nochiwo ranyisi mar jamewo moro ma ne jagombo ahinya, ma ne otho to ‘ok nomewo korka Nyasaye.’ (Luka 12:15-21) Mondo wabed joma luwo tim makare, nyaka watang’ kik walwar e richo mar owruok gi gombo kata ich lach. Owruok gi gombo en lamo nyiseche manono, nikech gino ma ja ich lach gombo bedone ka nyasaye, nimar gino golo pache kuom Jehova. (Kol. 3:5) Luwo tim makare kod ich lach gin gik maok nyal dhi karachiel ngang’!

Makri Motegno gi Lamo Madier

12, 13. Ayub noketo ranyisi mane kuom tamruok lamo mar kido kata nyiseche manono?

¹² Jogo maluwo tim makare ok were gi lamo maler. Ayub ne ok otimo kamano, nimar nowacho ayanga niya: “Ka dabedi ni naneno wang’ chieng’ korieny, kata dwe marieny malang’lang’ kowuotho; kendo osehoyo chunya ling’ling’, mi dhoga osetimo mosruok gi nyoth mar lueta: ma dibed tim mamono mowinjore ketona bura kuom jong’ad bura: Ni mar dabedo ng’at madagi Nyasaye manie polo.”—Ayub 31:26-28.

¹³ Ayub ne ok lam gik mochwe. Ka gik manie polo kaka dwe ne nyalo ywayo chunye ling’ling’, kendo ka ‘luete ne nyalo nyodho dhoge,’ dibed ni nyodho luete e yor lamo kido, mano dine orwake e lamo manono makwedo Nyasaye. (Rapar 4:15, 19) Mondo wasiki kwaluwo tim makare e nyim Nyasaye, nyaka watamre yore duto mag lamo nyiseche manono.—Som 1 Johana 5:21.

 Kik Ibed Jachul Kuor Kata Ng’ama Wuondore

14. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni Ayub ne ok en ng’ama dwaro ne jomoko rach?

¹⁴ Ayub ne ok en ng’ama chunye rach, kata madwaro ne jomoko rach. Nong’eyo ni timbe ma kamago ne nyalo nyiso ni ok oluw tim makare, omiyo nowacho kama: ‘Ka dabedi ni nail koneg jal ma nosin koda, kata ting’ora malo ka numba omake; Ee, ok nayie dhoga ketho kuom kwong’e mondo otho.’—Ayub 31:29, 30.

15. Ang’o momiyo ok en gima kare bedo moil ka masira oyudo ng’at mosin kodwa?

¹⁵ Ayub ng’at matir ne ok bed mamor gi masira mayudo ng’at mosin kode. Ngero moro ma ne ondik bang’e chiwo siem niya: “Kik iil ka wasiki opodho; kendo kik chunyi mor ka gimiye dok chien: ni kik Jehova one, mi osin kode; eka nogeng’ mirimbe, oa kuom jalo.” (Nge. 24:17, 18) Nikech Jehova ong’eyo kaka chuny chalo, onyalo ng’eyo ka wail ling’ling’ nikech ng’at moro oyudo masira, to kuom adier ok oyie gi chuny ma kamano. (Nge. 17:5) Nyasaye nyalo timonwa kaka owinjore, nimar owacho kama: “Chulo kuor en mara.”—Rapar 32:35.

16. Kata kapo ni ok wan jomewo, ere kaka wanyalo bedo jochiwo kata jorwak welo?

¹⁶ Ayub ne en jachiwo. (Ayub 31:31, 32) Kata ka nyalo bedo ni ok wan jomewo, pod wanyalo bedo joma ‘ohero rwako welo.’ (Rumi 12:13) Wanyalo bedo gi gago moro matin gi jomoko, kwaparo bende ni “bang’o kuon e od jo maheri, ber moloyo chamo ring buoch machwe e od jo mosin kodi.” (Nge. 15:17) Chamo gimoro gi nyawadu mabende luwo tim makare, kama hera ogundhoe, biro miyo kata mana gago matin okel mor, kendo kuom adier mano biro tego yiewa.

17. Ang’o momiyo ok onego watem pando richo maduong’?

¹⁷ Nyaka bed ni bedo achiel kuom wend Ayub ne jiwo yie, nimar norwako welo gi chuny maler to ok e yor wuondruok. Ayub ne ok chal gi joma ok noluoro Nyasaye, ma nodonjo e kanyakla mar Jokristo mokwongo “ka giluoro wang’ ji mondo giyud ohandgi.” (Juda 3, 4, 16) Bende Ayub ne ok otemo umo richone kata ‘pando kethone e chunye,’ koluor ni ka jomoko ong’eyo to gibiro chaye. Ne oikore mar mondo Nyasaye onone, mondo ohul ne Nyasaye richone ka mano ne dwarore. (Ayub 31:33-37) Kapo ni wadonjo e richo maduong’, kik watem pando richo ma kamano mana ni mondo warit nyingwa. Ere kaka wanyalo nyiso ni watemo siko kwaluwo tim makare? En kuom yie kethowa, loko chunywa, manyo kony kuom jodong-kanyakla, kendo timo duto mwanyalo mondo walokre.—Nge. 28:13; Jak. 5:13-15.

Ayub Noikore Mondo Onone Kuom Timne Makare

18, 19. (a) Ang’o momiyo inyalo wach ni Ayub ne ok otiyo marach gi ng’ato ang’ata? (b) Ayub ne oikore mar timo ang’o ka dine bed ni oyude gi ketho?

¹⁸ Ayub ne en ng’ama chunye ler kendo matimo gik moko kare. Mano emomiyo nonyalo wacho ni: “Ka dibedi ni pinya oyuak komon koda, kendo opara oyuak kaachiel; ka dabedi ni asechamo nyakne mak achulo fedha, kata miyo wegine otho: diber kuthe dongo kar ngano, kod hayongo kar shayiri.” (Ayub 31:38-40) Ayub ne ok omayo jomoko puothegi, kendo ne ok otiyo marach gi jotichne. Mana kaka en,  onego wasiki kwaluwo tim makare e weche madongo koda matindo.

¹⁹ E nyim jowetene adek kaachiel gi rawera Elihu, Ayub nowuoyo kuom kit ngima ma ne odakie. Kaluwore gi gik moko duto ma ne oyudo osetimo e ngima, Ayub ne oyie mondo ng’ama dwaro donjone, otim kamano. Ka dipo ni Ayub ne dhi bedo gi ketho, ne oikore mar yudo kum. Omiyo ne owacho chalne, kae to orito mondo Nyasaye ema ong’adne bura. ‘Weche mag Ayub norumo’ gikanyo.—Ayub 31:35, 40.

Inyal Luwo Tim Makare

20, 21. (a) Ang’o ma nokonyo Ayub siko e luwo tim makare? (b) Ere kaka wanyalo hero Nyasaye?

²⁰ Ayub nosiko e luwo tim makare nikech nohero Nyasaye, kendo Jehova nohere kendo konye. Ayub nowacho ne Jehova kama: “Isemiya ngima, kendo isegosa, kendo isegeng’o chunya ni richo, kuom lima.” (Ayub 10:12) E wi mano, Ayub nonyiso jomoko hera kong’eyo ni ng’ato ang’ata maok her dhano wetene ok bi chiwo luor mowinjore ne Ng’a Manyalo Duto. (Ayub 6:14) Joma luwo tim makare ohero Nyasaye koda jowetegi.—Math. 22:37-40.

²¹ Wanyalo hero Nyasaye kuom somo Wachne pile kendo paro matut kuom gik ma wachno fwenyonwa e wi Nyasaye. E lamo mawuok e chunywa, wanyalo pako Jehova kendo goyone erokamano nikech ber mare. (Fili. 4:6, 7) Wanyalo wer ne Jehova kendo yudo ber mar bedo e chokruok kanyachiel gi joge. (Hib. 10:23-25) Bende, hera mwaherogo Nyasaye biro dongo e chunywa kaka wamedo timo tij lendo ka walando “wach resrwokne.” (Zab. 96:1-3) E yore ma kamago, wanyalo siko kwaluwo tim makare mana kaka jandik-zaburi ma nowero niya: “To sudo machiegini gi Nyasaye okelona ber: asetimo Ruoth Nyasaye kar bwokna.”—Zab. 73:28.

22, 23. Kaka joma riwo loch Jehova lwedo, ere kaka gik mwatimo chalo gi mag joma notelonwa e luwo tim makare?

²² Kuom higini gana mang’eny, Jehova osemiyo jogo maluwo tim makare migepe mang’eny mopogore opogore. Noa nogero yie, ka bende ‘oyalo wach makare.’ (2 Pet. 2:5) Joshua notelo ne Jo-Israel nyaka e Piny Manosingi, kata kamano mano nonyalorene mana nikech nosomo ‘kitabu mar chik odiechieng’ gotieno,’ kendo notimo kaluwore kod wechege. (Josh. 1:7, 8) Jokristo mokwongo ne timo ji jopuonjre, kendo ne giromo pile mondo gipuonjre Ndiko.—Math. 28:19, 20.

²³ Wariwo loch Jehova lwedo kendo siko kwaluwo tim makare kuom lando wach makare, timo ji jopuonjre, tiyo gi puonj kod siem manie Ndiko, kendo romo gi Jokristo wetewa e chokruoge, kaachiel gi chokruoge mag alwora koda distrikt. Chenrogi konyowa bedo jochir, joma otegno e yie, kendo matimo dwach Nyasaye e yo mowinjore. Mano ok en gima onego obed mateknwa ahinya, nimar wan gi kony ma a kuom Wuonwa me polo koda Wuode. (Rapar 30:11-14; 1 Ruo. 8:57) E wi mano, riwruokwa mar “owete” e piny mangima sirowa, to gibende gin joma wuotho ka giluwo tim makare, kendo ka giluoro Jehova kaka Ruodhgi kendo Jalochgi.—1 Pet. 2:17.

[Weche moler piny]

Inyalo Dwoko Nade?

• Ere kaka onego wane chike Jehova e wi timbe mabeyo?

• Gin kido mage mag Ayub ma mori ahinya moloyo?

• Kaka onyisi e Ayub 31:29-37, Ayub ne nigi timbe mage?

• Ang’o momiyo wanyalo luwo tim makare e nyim Nyasaye?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite mar 29]

Ayub nosiko kaluwo tim makare e nyim Jehova. Wan bende wanyalo!

[Picha manie ite mar 32]

Wanyalo luwo tim makare!