Imapipas Diosman sonqo kasun

“Ñoqam ichaqa kawsakusaq Diosman sonqo kaspay.” (SAL. 26:11, NM.)

1, 2. ¿Imata nispanmi Jobqa Diosman sonqo kasqanta qawachirqa hinaspa imatam entiendechirqa Job libropa 31 capitulonpi?

ÑAWPAQ tiempopim sapa lawpi warkurayaq platilloyoq balanzapi imatapas pesaqku. Hukninpim rantikunankupaq kaqta churaqku, hukninpiñataqmi pesata. Dios serviqkunapa balanzanku hinaspa pesankuqa cabalmi kanan karqa (Pro. 11:1).

² Dios kasukuq Jobta Satanas ñakarichiptinmi 31 capitulopi kaynata nirqa: “Mana engañakuq balanzapi pesachkaq hinayá kikin Diospuni allinta juzgaykuwachun. Payqa mana huchayoq kasqaytayá yachachun”, nispa (Job 31:6). Chay capitulopitaqmi entiendechirqa Dios serviqkunapa pasasqan pruebakunata atipasqanta. Arí, Jobqa allin ejemplotam saqewarqanchik qatikunapaq. Chayta ruraspaqa David hinam nisun: “Ñoqam ichaqa kawsakusaq Diosman sonqo kaspay”, nispa (Sal. 26:11, NM).

3. ¿Imanasqataq ancha allin ima sasachakuypipas Diosman sonqo kayqa?

³ Jobqa Diosman sonqom karqa ancha sasachakuypi  kaspanpas. Wakinqa ninmanchá aguantasqanqa llumpay admirakuypaq kasqanta. Ñoqanchikpa sasachakuyninchikqa manachá Jobpa hinachu. Chaywanpas Diosman sonqom kana hatunña uchuyña sasachakuyninchik kaptinpas. Chaynata ruraspam reqsichikusun Diospa llapallan kamachiq kasqanta defiendesqanchikta (leey Lucas 16:10).

Diosman sonqo kasun imayna kawsakuyninchikpi

4, 5. ¿Imatam Jobqa mana rurarqachu?

⁴ Diosman sonqo kayta munaspaqa kamachikuynintam kasukuna hinaspa Job hinam huchapakuymanta karunchakuna, paymi nirqa: “Kikiypunim contratota rurarqani doncellakunataqa mana qawapayanaypaq”, nispa. Nirqataqmi: “Sichum sapaq warmiwan engañarachikuptiyqa, sichum vecinoypa punkunpi payta wateqaptiyqa kikiypa warmiypuniyá hukpaqña kawsayta kutapakuchun. Mana reqsisqay runañayá paywan puñukuchun”, nispa (Job 31:1, 9, 10).

⁵ Jobqa Diosman sonqo kaytam munarqa, chaymi warmikunataqa mana haykapipas munapayaspanqa qawaqchu. Casado kasqanraykum solterakunatawan casadakunataqa mana qawapayaqchu. Tiempopa risqanman hinam Jesuspas ancha reqsisqa yachachikuyninpi rimarqa hukwan pierdekuymanta, chaytaqa manam haykapipas cristianokunaqa qonqananchikchu (leey Mateo 5:27, 28).

Ama haykapipas engañasunchu

6, 7. a) ¿Imatam Diosqa servichikun payman sonqo kasqanchikta yachananpaq? b) ¿Imanasqam haykapipas mana engañanachu?

⁶ Diosman sonqo runakunaqa manam engañankuchu (leey Proverbios 3:31-33). Jobmi nirqa: “Ñoqaqa juranim mana engañowan rurasqaymanta [. . .]. Mana engañakuq balanzapi pesachkaq hinayá kikin Diospuni allinta juzgaykuwachun. Payqa mana huchayoq kasqaytayá yachachun”, nispa (Job 31:5, 6). Hinaptinqa “mana engañakuq balanzapi” pesachkanmanpas hinam Diosqa runakunata juzgan. Jobwan rurasqanman hinam, Diosqa serviqninkuna payman sonqo kasqankuta yachananpaq servichikun allinpuni kamachikuyninkunata.

⁷ Engañakuq kaspaqa manam Diosman sonqo cristianochu kachwan, Jehová Diosqa niwanchikmi ‘pakasqallapi penqaypaq ruraykunata’ saqenanchikpaq hinaspa ‘sacre-sacrellaña’ kaytapas saqenanchikpaq (2 Cor. 4:1, 2). Ichaqa, ¿imataq pasanman pi iñiqmasinchiktapas llullakuykunawan mana allinta ruraruptinchikqa? Payqa yaqachá Jehová Dios yanapaykunanpaq mañakunman salmos qellqaq hina, paymi nirqa: “Sasachakuypi kaspaymi qayakurqani Tayta Diosta. Chaymi pay contestamuwarqa ñoqata. Dios Taytalláy, llullakuqkunamantayá libraykullaway. Engañakuqkunamantayá libraykullaway”, nispa (Sal. 120:1, 2). Arí, chayna rurayqa manam allinchu kanman. Amayá qonqasunchu Jehová Diosmi ‘sonqonchikta’ otaq imayna kasqanchikta qawan, chaynapi Diosman sonqo kasqanchikta yachananpaq (Sal. 7:8, 9).

Hukkunawan allinlla kasun

8. ¿Imaynam Jobqa runakunawan karqa?

⁸ Diosman sonqo kayta munaspaqa,  Job hinam humilde kana, hukkunapaqpas allinkunata ruraspam respetananchik. Paymi nirqa: “Sichum sirvienteykuna [otaq] sirvientaykuna reclamawachkaptin despreciarqani paykunapa derechonta hinaptinqa ¿imatataq ruraykullayman Diospuni contraypi hatariruptinqa? Hinaptinqa ¿imatataq contestallayman Diospuni tapuykuwaptinqa? Ñoqapas-paykunapas mamaykupa wiksanpi Diospa unanchasqallanmi kanikuqa”, nispa (Job 31:13-15).

9. ¿Imaynam Jobqa serviqninkunawan karqa, hinaspa imaynatam qatipakuchwan?

⁹ Yaqachusmi Jobpa tiemponpiqa quejanakuy kaptin allichayqa mana llumpay sasachu karqa. Ima sasachakuy kaptinpas sumaqllatam allichaqku, sirvientekunapas juezkunaman riytaqa atirqakum. Jobqa allinkunatam serviqninkunapaq ruraq hinaspa llakipayaq. Diosman sonqo cristianokunapas chaynam kananku, aswanraqmi ancianokunaqa.

Qokuykuq kasun, ama munapayasunchu

10, 11. a) ¿Imaynatam yachanchik Jobqa qokuykuq, yanapakuq kasqanta? b) ¿Ima consejokunatam yuyachwan Job 31:16-25 nisqanta leespa?

¹⁰ Jobqa qokuykuq hinaspa yanapakuqmi karqa, manam kikillanpaq munaqchu nitaq munapayaqchu. Chaymi nirqa: “Viudatapas aminankama waqaqtaqa manam qawakurqanichu. Mikuspayqa manam sapallaychu mikurqani. Mikuspayqa mana tayta mamayoqmanmi haywaykuq kani [. . .], pipapas tapakuykunanpaq mana imanpas kaptinqa ñoqam ovejaykunapa millwanwan qoniykachirqani paytaqa [. . .]. Kay rimasqaykuna mana cheqap kaptinqa rikraypas wasaymantayá chutakuruchun. [. . .] brazoypas hombroymantayá pakikuruchun”, nispa. Jobqa manataqmi Diosman sonqoqa kanmanchu karqa, qorita kaynata nispanqa: ‘Qanmi kanki hapipakunayqa’, nispa (Job 31:16-25).

¹¹ Kay nisqanqa yuyarichiwanchikmi Santiagopa kayna nisqanta: “Dios Taytataqa agradanchik kaynata servispam: mana tayta-mamayoqkunatawan viudakunata llakinkunapi yanapaykuspam hinaspa kay pachapi mana allin ruraykunaman mana chaqrukuspam” (Sant. 1:27). Piensachiwanchikmantaqmi Cristopa kayna nisqanpi: “Cuidakuychikyá qollqella kuyaruymanta. Runaqa manam tukuy imayoq karunallanpaqchu kawsanan”. Kayta niruspanmi Jesusqa rikchanachiyta willarqa apu runa astawan kikillanpaq munasqanmanta, ichaqa mana iñiyniyoq kaspanmi ‘Diospa qayllanpiqa karqa pasaypaq mana imayoq’ (Luc. 12:15-21). Diosman sonqo kayta munaspaqa manam imantapas munapayanachu. Chay rurayqa taytacha-mamacha yupaychay hinam. ¿Imanasqa? Pipas llumpayta imatapas munaptinqa diosnin hinañam rikurirun, Jehová Dios sonqonpi kananmantaqa (Col. 3:5). Chaynaqa, llumpay munapayayqa manam tupanchu Diosman sonqo kaywanqa.

Cheqap religionpi hapipakuy

12, 13. ¿Imanasqataq Jobqa allin ejemplo taytacha-mamachakunata mana yupaychanapaq?

¹² Diosman sonqo kaqkunaqa manam chapukunkuchu pantay religionpa rurasqankuwanqa. Jobtam qatipakunku, paymi nirqa: “Rikurqanim intipa kancharisqanta. Rikurqanim killapa sumaqllaña achkirisqanta. Ichaqa piensaspallaypas manam engañasqachu karqani. Manataqmi muchapayaspaypas adoraqchu karqani. Chaynata ruraruptiyqa [. . .] Altopi kaq Diosta negaycha kanman”, nispa (Job 31:26-28).

¹³ Jobqa Diosllatam yupaycharqa. Manam munarqachu lucerokunatawan Killata yupaychaytaqa. Qawaspanqa ‘manataqmi [makinwan] muchapayaspanqa adoraqchu’, otaq manam makinta muchaykuspanqa altoman haywariqchu yupaychaq hinaqa. Chayta ruraspanqa Diosta qepanchaspanchá, taytacha-mamachakunataña yupaychachkanman karqa (Deu. 4:15, 19). Diosman sonqo kayta munaspaqa chay ruraytam qepanchananchik (leey 1 Juan 5:21).

 Ama vengakusunchu nitaq iskay uyaqa kasunchu

14. ¿Imaynatam yachanchik Jobqa hukkunapaq allin ruraq kasqanmanta?

¹⁴ Jobqa manam hukkunata mana allin ruraqchu karqa, yacharqam chayqa Diosman sonqo kaywan mana tupasqanta. Qawasun nisqanta: “Pipas cheqniwaqniy llakipa hapisqan kaptinqa manam kusikurqanichu [. . .]. Ñoqaqa manam ñakarqanichu paypa wañunanta munaspayqa”, nispa (Job 31:29, 30).

15. ¿Imanasqataq mana allinchu cheqniwaqninchik runakuna ñakariptinku kusikuyqa?

¹⁵ Jobqa manam enemigonkuna ñakariptinqa kusikurqachu. Proverbios libropas nirqam: “Enemigoyki desgraciaman urmaykuptinqa ama kusikuychu [. . .]. Kusipayaptikiqa Tayta Dios yacharuspanmi mana gustarunmanchu chayta. Chaynapim Tayta Dios piñakuyninta asurirachinman pantaq enemigoykimanta”, nispa (Pro. 24:17, 18). Jehová Dios sonqonchikta qawasqanraykum yachan sichu hukkuna ñakariptinku kusikusqanchikta, chay rurayqa manam agradonpaqchu (Pro. 17:5). Pipas chayna kaspaqa Diospa piñakuynintam chaskinqa. Paymi nin: “Mana allin ruraqkunataqa ñoqallam castigasaq”, nispa (Deu. 32:35).

16. ¿Imaynatam samaykachikuq kachwan wakcha kaspapas?

¹⁶ Chaymantapas Jobqa samaykachikuqmi karqa (Job 31:31, 32). Job hina mana apu kaspapas, atichwanmi pitapas ‘wasinchikpi samaykachiytaqa’ (Rom. 12:13). Wasinchikman pitapas invitaspaqa manam chanin qollqepaq mikuytaraqchu rurana. Yuyarisun “cheqninakuspa wira aychayoq mikuruymantaqa kuyanakuspa yuyu mikuyllapas mikuruymi aswan allinqa” (Pro. 15:17). Kuyasqanchik iñiqmasinchikkunawan sara lawachallatapas mikuykuspaqa huk ratollapas kusirikuspam kallpanchanakusun.

17. ¿Imanasqataq mana pakananchikchu hatun hucha rurarusqanchikta?

¹⁷ Jobpa samachisqan runakunaqa iñiyninkupi kallpanchasqam tarikurqaku sonqonmanta rurasqanrayku. Payqa manam punta cristianokunapa tiemponpi iskay uya cristianokuna hinachu karqa, paykunaqa apu runakunallatam “imatapas paykunamanta horqorunankupaq” allinta atiendeqku (Jud. 3, 4, 16). Jobqa manataqmi penqaypi kayta manchakuspanqa huchantawan pantasqantaqa ‘sonqonpi pakarqachu’. Payqa munarqam sonqonta Dios qawaykunanta hinaspa huchantapas payman willaykuyta (Job 31:33-37). Ñoqanchikpas hatun huchata haykapipas ruraruspaqa manam penqakuspaqa pakananchikchu. Aswanmi Diosman sonqo kasqanchikta qawachinanchik huchanchikta reqsikuspa, wanakuspa, yanapakuyta maskaspa chaynataq atisqanchikman hina chay rurasqanchikta allichaspa (Pro. 28:13; Sant. 5:13-15).

Jobpa Diosman sonqo kasqanmi pruebaman churakun

18, 19. a) ¿Imanasqam Jobta mana acusayta atirqakuchu ñakarichikuq kasqanmanta? b) ¿Imatam Jobqa rurayta munarqa mana allin rurasqanmanta qawachiptinku?

¹⁸ Jobqa imapipas allin ruraqmi karqa, chaymi nirqa: “Chakraypi runakunapas manam contraypiqa qaparirqakuchu. Chakraypi yapuqkunapas manapunim waqarqakuchu. Paykunapa cosechasqankutaqa manam mikurqani debaldellachu. Chakrapi llamkaqkunataqa manam hukmanyachirqanichu. Sichum chaykunata ruraruptiyqa trigo wiñananmantayá chakraypipas kichkaña wiñachun [. . .] cebada  wiñananmantayá chakraypipas qoraña wiñachun”, nispa (Job 31:38-40). Kayta nispanmi Jobqa qawachirqa pipa chakrantapas mana qechusqanta nitaq llamkapakuqkunatapas ñakarichisqanta. Ñoqanchikpas Job hinam imapipas Diosman sonqo kananchik.

¹⁹ Kimsa amistadninpa hinaspa Eliu mozopa qayllanpim Jobqa tukuypi allin rurasqanta nirqa, hinaspam ‘firmanwanpas’ hina chayna kasqanta qawachirqa. Acusaqnintapas nirqam contranpi rimananpaq. Mana allin rurasqanmanta qawachiptinqa, chay rurasqanmantam castigasqa kaytapas munarqa. Diospa makinpi churaykuspanmi, Jobqa rimayta tukururqa (Job 31:35, 40).

Diosman sonqo kaytaqa atichwanmi

20, 21. a) ¿Imanasqam Jobqa Diosman sonqo karqa? b) ¿Imatam rurananchik Dios kuyayninchik yapakunanpaq?

²⁰ Jobqa Diosman sonqom karqa payta kuyasqanrayku. Diosñataqmi kuyaspan yanaparqa. Chaymi Job nirqa: “Qanmi kawsachiwaspayki favorecewarqanki. Qanmi cuidawaspayki vidayta waqaycharqanki”, nispa (Job 10:12). Jobqa kuyarqataqmi paywan kuska kaqkunata, yacharqam mana chayta ruraspanqa Dios respetaynin tukurunanta (Job 6:14, NM). Arí, Diosman sonqo kaqkunaqa runamasintawan Diostam kuyanku (Mat. 22:37-40).

²¹ ¿Imatam rurananchik Dios kuyayninchik yapakunanpaq? Palabranta sapa punchaw leesun hinaspa yuyaymanasun paymanta ima niwasqanchikpi. Sonqomanta mañakusun hatunchanapaqwan kuyawasqanchikmanta agradecekunapaq (Fili. 4:6, 7). Takisuntaq hatunchanapaq hinaspa ama faltakuspa huñunakusun (Heb. 10:23-25). Chaymantapas willakusunyá salvacionmanta (Sal. 96:1-3). Kaykunata ruraspaqa hinallam Diosman sonqo kasun, hinaspam salmista hina nisun: “Ñoqapam ichaqa, Diosman asuykuyniyqa allinpuni. Llapallan Kamachiq Señor Jehová Diospim amparakuni ñoqallayqa”, nispa (Sal. 73:28, NM).

22, 23. ¿Imakunapim rikchakun kunan tiempopi rurasqanchikkunawan ñawpaq tiempopi Dios serviqkunapa rurasqankuwan?

²² Waranqantin pasaq watakunapim Jehová Diosqa serviqninkunaman kamachikuykunata qorqa. Noeytam nirqa hatun buqueta rurananpaq hinaspa ‘salvacionmanta willakunanpaq’ (2 Ped. 2:5). Josueytapas kamachirqam Prometesqa Allpaman israelitakunata yaykuchinanpaq, chay ruraytam atirqa tuta-punchaw Diospa leyninta leespan chaynataq kasukuspanpas (Jos. 1:7, 8). Punta cristianokunapas runakunatam yanapananku karqa Jesuspa qatiqnin kanankupaq, sapa kutitaqmi huñunakunanku karqa Diospa Palabranta estudianankupaq (Mat. 28:19, 20).

²³ ¿Imaynatam kunanpas Diospa llapallan kamachiq kasqanta defiendenchik hinaspa Diosman sonqo kasqanchiktapas qawachinchik? Predicaspa, Diosta servinankupaq runakunata yanapaspa, Bibliapa yachachikuyninta kasukuspa chaynataq salonpi hinaspa asambleakunapipas huñunakuspa. Kay ruraykunam kallpanchawanchik hinaspa Diospa munayninta ruranapaqpas yanapawanchik. Kay rurayqa manam llumpay sasachu, Jehová Dioswan Churinmi yanapawanchik (Deu. 30:11-14; 1 Rey. 8:57). Yanapawanchiktaqmi iñiqmasinchikkuna, paykunaqa kallpanchakunkum Diosman sonqo kanankupaq hinaspa Jehová Diosta hatunchanankupaqpas (1 Ped. 2:17).

¿Imaynatam kutichiwaq?

• ¿Imaynatam qawana imayna kawsanapaq Diospa kamachikuyninta?

• ¿Jobpa imayna kasqantaq astawan gustasunki?

• Job 31:29-37 nisqanman hina, ¿imayna runam Jobqa karqa?

• ¿Imanasqam nichwan Diosman sonqo kaytaqa llapallanchikmi atichwan nispa?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[29 kaq paginapi dibujo]

Atichwanmi Job hina Jehová Diosman sonqo kaytaqa

[32 kaq paginapi dibujo]

Llapallanchikmi qawachichwan Diosman sonqo kasqanchiktaqa