E duti azo so angbâ lakue be-ta-zo!

“Me mbi, fade mbi tambela na lege ti be-biani ti mbi.”​​—PS. 26:11.

1, 2. Job atene nyen na ndo ti dutingo be-ta-zo ti lo? Tënë ti nyen la a fa na ndo ti lo na Job chapitre 31?

 TONGANA ti laso, mingi ni a yeke pezé aye na kilo na ngoi ti giriri. A yeke zia ye ni so a ye ti pezé so na mbage na ndo ti kilo ni nga na mbeni mbage ni a zia wen ti ndo ti kilo ni. A lingbi azo ti Nzapa asara kusala na kilo nga na awen ti ndo ti kilo so ayeke mbilimbili.​​—aProv. 11:1.

² Na ngoi so Job so akpe mbeto ti Nzapa ayeke bâ pasi lani na maboko ti Satan, lo tene: “A lingbi [Jéhovah a]zia mbi na kilo ti mbilimbili, si Nzapa alingbi hinga mbilimbili ti mbi.” (Job 31:6). Na ndo ti tënë so, Job asara tënë ti aye mingi so alingbi ti tara mbeni zo so ayeke be-ta-zo. Me Job ahon na yâ ti tara ni na lo ngbâ be-ta-zo, tongana ti so atënë ti lo so ayeke na chapitre 31 afa ni. Pendere tapande ti lo so alingbi ti pusu e ti sara nga ye tongaso na ti tene na bê kue tongana ti David so atene na yâ ti mbeni psaume atene: “Me mbi, fade mbi tambela na lege ti be-biani ti mbi.”​—Ps. 26:11.

3. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti duti be-ta-zo na Nzapa na yâ ti akete ye nga na akota ye?

³ Job angbâ be-ta-zo na Nzapa atâa so lo wara angangu tara. Job ayeke mbeni nzoni tapande ti zo so angbâ be-ta-zo na yâ ti angangu tara. Apasi so ayeke si na e ayeke tongana ti so asi lani na Job pëpe. Ye oko, a lingbi e ngbâ be-ta-zo na Nzapa na yâ ti akota ye nga na akete ye tongana e ye ti wara ngangu ti ngbâ be-ta-zo nga ti mû mbage ti komandema ti Nzapa.​​—Diko Luc 16:10.

A lingbi e ngbâ be-ta-zo na yâ ti nzoni sarango ye

4, 5. Teti so Job ayeke be-ta-zo, sarango ye wa lo kpe ni?

⁴ Ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah, a lingbi e yeda na aye so lo fa so andu nzoni sarango ye, tongana ti so Job asara lani. Job atene: “Mbi te mbele na lê ti mbi; tongaso, mbi lingbi bâ masia tongana nyen? . . . Tongana mbeni wali ahanda bê ti mbi, na tongana mbi ku na lingo na yanga ti da ti zo so ayeke nduru na mbi; tongaso, zia wali ti mbi [aneka] fuku teti mbeni zo, na zia ambeni zo azuku na ndo lo.”​​—Job 31:1, 9, 10.

⁵ Ndali ti so Job aye ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa, lo kpe ti bâ mbeni wali na nzara ni. So Job asara mariage awe, lo gi pëpe ti zia nzara ti lo na yâ ti mbeni wali so ade kumbamba nga lo gi pëpe ti sara lisoro ti koli na wali na mbeni wali ti koli. Na yâ ti fango ye ti Jésus na ndo ti hoto, lo tene mbeni kpengba tënë na ndo ti tënë ti bungbingo ti koli na wali na a lingbi azo so ayeke be-ta-zo abata tënë so na li ti ala.​​—Diko Matthieu 5:​27, 28.

Sara ye ti likisi pëpe

6, 7. (a) Tongana ti Job, Nzapa ayeke sara kusala na nyen ti bâ wala e yeke be-ta-zo? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi e sara ye na lege ti likisi wala handa pëpe?

⁶ E lingbi pëpe ti sara ye na lege ti likisi tongana e ye ti tene a diko e na popo ti azo so angbâ be-ta-zo. (Diko aProverbe 3:31-33.) Job atene: “Tongana mbi tambela na tënë ti wataka, na gere ti mbi akpe ti sara ye ti handa, a lingbi Lo [Jéhovah lo] zia mbi na kilo ti mbilimbili, si Nzapa alingbi hinga mbilimbili ti  mbi.” (Job 31:5, 6). Jéhovah ayeke zia azo kue na ndo ti “kilo ti mbilimbili”. Tongana ti so Nzapa asara na Job, lo yeke sara kusala na andia ti lo so alingbi kue ti bâ wala e so e yeke awakua ti lo e yeke be-ta-zo.

⁷ Tongana e sara ye na lege ti likisi wala na lege ti handa, e yeke ngbâ be-ta-zo na Nzapa pëpe. Azo so angbâ be-ta-zo ‘ake awe aye so a sara na gbemingo na so a sara zo kamene’ nga ala “yeke tambela pëpe na lege ti mayele”. (2 aCor. 4:1, 2). Me ka tongana e sara ye na lege ti handa, atâa na lege ti atënë ti yanga ti e wala na yâ ti sarango ye ti e, na ye so apusu mbeni ita ti e ti toto na Nzapa ti hunda mungo maboko? Ye ti pekoni ayeke duti nzoni pëpe teti e! Mbeni wasungo psaume atene: “Na yâ vundu ti mbi, mbi toto na L’Éternel, na Lo kiri tënë na mbi. O L’Éternel, Mo sö âme ti mbi na tïtî yanga so atene wataka, na menga so asara tënë ti handa.” (Ps. 120:1, 2). A yeke nzoni e girisa pëpe so Nzapa alingbi ti bâ ye so ayeke na yâ ti bê ti e ti ‘hinga bibe na bê’ ti e ti bâ wala e yeke biani be-ta-zo.​​—Ps. 7:9, 10.

Sara ye na azo na lege ni

8. Job asara ye na azo tongana nyen?

⁸ Ti ngbâ be-ta-zo, a lingbi e duti tongana Job so ayeke lani zo ti mbilimbili, zo so asara tere ti lo kete nga so ayeke ne azo. Lo tene: “Tongana mbi ke tënë ti boi ti mbi, wala tënë ti boi-wali ti mbi, Tongana ala tiri na mbi, Tongaso, fade mbi sara nyen tongana Nzapa alondo? Tongana Lo ga ti bâ mbi, fade mbi kiri tënë nyen na Lo? Lo so asara mbi na yâ ti mama, Lo sara zo so nga pëpe? Lo oko aleke e kue na yâ ti mama ti e pëpe?”​​—Job 31:13-15.

9. Job ayeke sara ye tongana nyen na mbage ti azo ti kua ti lo? A lingbi e sara ye tongana nyen na ndo ti tënë so?

⁹ Na ngoi ti Job, fango ngbanga akpengba pëpe. A yeke gue kirikiri pëpe nga même angbâa ayeke gue na tënë ti ala na gbele ngbanga. Job asara ye lani na mbage ti awakua ti lo na lege ni nga na nzoni bê. Tongana e ye ti ngbâ be-ta-zo, a lingbi e duti na mara ti asarango ye so, mbilimbili tongana e yeke ancien na yâ ti congrégation.

Mû ye mingi na azo, sara bê ti ye pëpe

10, 11. (a) E hinga tongana nyen so Job ayeke mû ye mingi na azo nga lo yeke mû maboko na zo? (b) Job 31:16-​25 alingbi ti dabe ti e na mbeni wango wa ti Bible?

¹⁰ Job ayeke mû ye lani mingi na azo nga lo yeke mû maboko na zo. Lo yeke zo ti kion pëpe nga lo yeke sara bê ti ye pëpe. Lo tene: “Tongana . . . mbi sara si lê ti womua avuko, wala gi mbi oko mbi te kobe ti mbi, na molenge so babâ ti lo ayeke pëpe, lo te na mbi pëpe . . . Tongana mbi bâ mbeni zo akui teti lo yeke na bongo pëpe . . . Tongana mbi yä maboko ti mbi na tere ti molenge so babâ ti lo ayeke pëpe, teti mbi bâ azo ti sara na mbi na yanga ti kodoro; tongaso, zia ndogo ti mbi akangbi na tere ti mbi, na zia tïtî mbi afâ, a lungula na kutu ni.” Nga Job ayeke ngbâ be-ta-zo pëpe tongana lo tene na lor lo tene: “Mbi zia bê ti mbi na mo.”​​—Job 31:16-25.

¹¹ Atënë so adabe ti e na atënë ti Jacques so: “Vorongo Nzapa so ayeke na sioni pëpe nga so saleté ayeke dä pëpe na lê ti Nzapa Babâ ti e ayeke so: ti bâ lege ti anyindu na awomua na yâ ti vundu ti ala, nga ti kpe tere ti mo si mbeni saleté ti dunia so andu mo pëpe.” (Jacq. 1:27). E lingbi nga ti dabe ti e na wango ti Jésus so: “Ala zi lê ti ala na ala sara hange na alege nde nde kue ti sarango bê ti ye, ngbanga ti so, atâa tongana mbeni zo ayeke na mosoro mingi, fini ti lo alondo pëpe na aye so lo yeke na ni.” Na pekoni, Jésus afa mbeni toli na ndo ti mbeni zo ti mosoro so ayeke na bê ti ye mingi na so akui me lo “yeke na mosoro na mbage ti Nzapa pëpe.” (Luc 12:15-21). Ti ngbâ be-ta-zo, a lingbi e sara bê ti ye pëpe. Sarango bê ti ye ayeke vorongo yanda ngbanga ti so ye so mbeni zo asara bê ni ayeke gboto lê ti lo yongoro na Jéhovah na aga mbeni yanda (aCol. 3:5). Dutingo be-ta-zo na sarango bê ti ye amä tere pëpe.

 Ngbâ lakue na yâ ti tâ vorongo

12, 13. Tapande wa Job azia na ndo ti tënë ti kpengo vorongo yanda?

¹² Azo so angbâ be-ta-zo ayeke dö pëpe tâ vorongo ti zia ni. Job nga kue azia tâ vorongo pëpe, teti so lo tene: “Tongana mbi sambela lâ so asu, wala nze so atambela na gloire ti lo, na a handa bê ti mbi na lingo, mbi hunu maboko ti mbi na yanga ti mbi; so ayeke ye ti sioni nga, a lingbi ajuge afâ ngbanga dä; teti na lege so, mbi ke Nzapa so ayeke na nduzu.”​​—Job 31:26-28.

¹³ Job avoro lani pëpe aye tongana lâ, nze wala keke. Tongana na gbe ti bê ti lo, lo bâ aye tongana lâ, nze na atongoro tongana nzapa ti lo na lo voro ala, lo yeke ga zo ti vorongo yanda so ake Nzapa (Deut. 4:15, 19). Ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa, a lingbi e kpe alege kue ti vorongo yanda.​​—Diko 1 Jean 5:​21.

Bata zo na bê pëpe nga handa lê ti zo pëpe

14. Ngbanga ti nyen e tene so Job abata zo na bê pëpe?

¹⁴ Job abata zo na bê pëpe nga lo sara sioni na zo pëpe. Lo hinga so tongana lo sara aye so, a yeke fa so lo yeke be-ta-zo pëpe. Lo tene: “Tongana mbi yeke na ngia tongana ye afuti zo so ake mbi, na bê ti mbi awara ngia tongana sioye awara lo, . . .  mbi zia lege na yanga ti mbi pëpe ti sara siokpari ti zonga lo si lo kui.”​​—Job 31:29, 30.

15. Ngbanga ti nyen a yeke sioni ti duti na ngia tongana ye ti ngangu asi na mbeni zo so ake e?

¹⁵ Job so ayeke zo ti mbilimbili, lâ oko lo duti na ngia pëpe tongana ye ti sioni asi na mbeni zo so ake lo. Mbeti ti aProverbe atene: “Sara ngia pëpe tongana wato ti mo atï, na mo zia bê ti mo awara ngia pëpe tongana a kinda lo. Wala peut-être fade L’Éternel abâ ye so, na a ga sioni na lê ti Lo, na Lo sara si ngonzo ti Lo adë na tere ti zo so.” (aProv. 24:17, 18). Teti so Jéhovah alingbi ti bâ ye so ayeke na yâ ti bê ti zo, tongana na yâ ti bê ti e, e yeke na ngia ndali ti ye ti sioni so asi na mbeni zo, Jéhovah ayeke hinga ni na mara ti ye tongaso ayeke nzere na lo pëpe (aProv. 17:5). Nzapa ayeke sara ye na e alingbi na ni, teti lo tene: “Kula ayeke ti Mbi, fade Mbi futa kula ni.”​​—Deut. 32:35.

16. Atâa e yeke na ye mingi pëpe, tongana nyen e lingbi ti duti azo so ayeke yamba agene?

¹⁶ Job ayeke zo so ayeke yamba agene (Job 31:31, 32). Atâa e yeke na ye mingi pëpe, e lingbi ti “mû lege ti yambango agene.” (aRom. 12:13). E lingbi ti kangbi kete kobe na azo na hingango so “tengo kobe ti kugbe kasa, na ndo so ndoye ayeke, ayeke nzoni ahon tengo bagara ti mafuta, na ndo so tënë ti ke ayeke dä.” (aProv. 15:17). Ti te mbeni kete kobe na ngia na aita ti e so ayeke be-ta-zo anzere mingi nga ayeke sara nzoni na e na lege ti yingo.

17. Ngbanga ti nyen a lingbi e gi pëpe ti honde ndo ti mbeni kota siokpari so e sara?

¹⁷ Tongana Job ayamba mbeni zo na da ti lo, zo ni ayeke wara ye ti nzoni na lege ti yingo ngbanga ti so Job ayeke sara ye gi ti handa na lê ti zo pëpe. Lo yeke pëpe tongana akoli so lani akpe mbeto ti Nzapa pëpe na ngoi ti akozo Chrétien so alï na yâ ti congrégation na so ayeke “gonda azo ti wara nzoni dä.” (Jude 3, 4, 16). Job ayeke honde nga pëpe ndo ti siokpari ti lo nga lo ‘honde sioye ti lo na libe ti lo’ pëpe ndali ti so lo sara pëpe mbeto ti tene azo ahinga ni. Lo yeda ti tene Nzapa abâ yâ ti bê ti lo, Nzapa so tongana mbeni ye ti sioni ayeke dä Job ayeke fa ni na lo (Job 31:33-37). Tongana e sara mbeni kota siokpari, zia e gi ti honde ndo ni pëpe ti tene azo abâ e lakue tongana anzoni zo. Tongana nyen la e lingbi ti fa so e ye ti ngbâ be-ta-zo? E yeke sara ni tongana e yeda na faute ti e, e  changé bê ti e, e gi mungo maboko na lege ti yingo nga e sara kue ti leke kpale ni.​​—aProv. 28:13; Jacq. 5:13-15.

Mbeni be-ta-zo na gbele ngbanga

18, 19. (a) Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene so Job agi lâ oko pëpe ti wara go na ndo ti mbeni zo? (b) Job ayeke lani nduru ti sara nyen tongana lo sara ye ti sioni?

¹⁸ Job ayeke zo so asara ye na lege ni. Ni la, lo lingbi ti tene: “Tongana yaka ti mbi atoto ti ke mbi, na sese ti yaka so mbi dë awe atoto legeoko; tongana mbi te lê ni na mbi futa ye dä pëpe, wala mbi sara si mveni ni akui; zia kî amaï na place ti blé, na sio pere na place ti orge!” (Job 31:38-40). Lâ oko Job amû sese ti ambeni zo pëpe nga lo gi ti wara go na ndo ti azo ti kua ti lo pëpe. Tongana Job, a lingbi e ngbâ be-ta-zo na Jéhovah na yâ ti akota ye nga na akete ye.

¹⁹ Na devant ti akamarade ti lo ota nga na maseka Elihu, Job asara tënë ti lege so lo yeke sara ye lani na fini ti lo. Job abâ so fini ti lo ayeke tongana mbeni mbeti so lo “signé awe” na lo tene tongana mbeni zo ayeke na tënë na tere ti lo zia lo ga lo fa ni. Tongana zo ni afa biani so Job asara ye ti sioni, Job ayeke yeda ti tene a fâ ngbanga na ndo ti lo. Tongaso, lo zia tere ti lo ti tene Nzapa afâ ngbanga na ndo ti lo. A yeke ge la “tënë ti Job awe.”​​—Job 31:35, 40.

Mo lingbi ti ngbâ be-ta-zo

20, 21. (a) Nyen la amû maboko na Job ti ngbâ be-ta-zo? (b) E lingbi ti sara nyen ti tene ndoye ti e teti Nzapa amaï?

²⁰ Job angbâ lani be-ta-zo ndali ti so lo ye Nzapa nga Jéhovah andoye lo na amû maboko na lo. Job atene: “Mo mû na mbi fini, na Mo sara nzobe [ndoye so angbâ lakue] na mbi, Mo [Jéhovah mo] bata yingo ti mbi na lege so Mo ga ti bâ mbi.” (Job 10:12). Na ndo ni, Job andoye azo nga lo bâ so zo kue so ake ti ngbâ lakue ti ndoye amba ti lo ayeke zo so akpe pëpe mbeto ti Lo ti Ngangu Ahon Kue (Job 6:14). Azo so ayeke be-ta-zo andoye Nzapa nga na amba ti ala.​​—Mat. 22:37-40.

²¹ Tongana e diko Mbeti ti Nzapa lâ oko oko nga e gbu li ti e na ndo ti ye so afa na e na ndo ti lo, e yeke maï ndoye ti e teti lo. Ndali ti nzoni bê ti Jéhovah na mbage ti e, e lingbi ti gonda lo nga ti kiri singila na lo na yâ ti mbeni sambela so e sara na bê ti e kue (aPhil. 4:6, 7). E lingbi ti he bia na Jéhovah nga ti wara ye ti nzoni tongana e gue lakue na abungbi (aHéb. 10:23-25). Nga ndoye ti e teti Nzapa ayeke kono tongana e bi tere ti e na yâ ti kusala ti fango tënë nga e fa “salut ti Lo na gigi”. (Ps. 96:1-3). Na sarango aye so, e yeke ngbâ be-ta-zo tongana ti mbeni wasungo psaume so angbâ be-ta-zo na lo he bia lo tene: “A yeke nzoni na mbi ti ga nduru na Nzapa. Mbi zia bê ti mbi na L’Éternel Nzapa, Ndo Ti Bata tere ti mbi.”​—Ps. 73:28.

22, 23. Teti so e yeke mû mbage ti komandema ti Jéhovah, na lege wa a lingbi ti haka kusala ti e na ti abe-ta-zo ti giriri?

²² Na yâ ti angu ngbangbo mingi so ahon, Jéhovah amû akusala nde nde na azo so angbâ be-ta-zo. Noé aleke lani arche nga lo yeke “wafango tënë ti ye so ayeke mbilimbili”. (2 Pi. 2:5). Josué ague na azo ti Israël na Sese ti Zendo. Lo wara lege ti sara kusala so nzoni gi ndali ti so lo diko “mbeti ti Ndia . . . lâ na bï” nga lo sara ye alingbi na ni (Jos. 1:7, 8). Akozo Chrétien asara si azo aga adisciple nga lakue ala yeke wara tere ti manda Mbeti ti Nzapa.​​—Mat. 28:19, 20.

²³ E yeke mû mbage ti komandema ti Jéhovah nga e yeke ngbâ be-ta-zo tongana e fa tënë ti ye so ayeke mbilimbili, e sara si azo aga adisciple, e sara ye alingbi na wango ti Bible nga e gue na abungbi na akota bungbi. Akusala so ayeke mû maboko na e ti sara ye na mbeto pëpe, ti kpengba na lege ti yingo nga ti sara ye so bê ti Nzapa aye nzoni. A yeke duti ngangu mingi pëpe na e ti sara aye so ngbanga ti so Babâ ti e ti yayu nga na Molenge ti lo ayeke mû maboko na e (Deut. 30:11-14; 1 aGbia 8:57). Na ndo ni, e yeke na mungo maboko ti “sewa ti e ti aita kue”. Ala nga kue angbâ be-ta-zo na ala yeke ne Jéhovah tongana Kota Gbia ti Dunia Kue.​​—1 Pi. 2:17.

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• A lingbi e bâ andia ti Jéhovah so andu nzoni sarango ye tongana nyen?

• Ambilimbili sarango ye ti Job wa agbu bê ti mo mingi?

• Tongana ti so a fa na Job 31:29-37, sarango ye ti tere ti Job ayeke lani tongana nyen?

• Ngbanga ti nyen e tene so lege ayeke dä ti tene e ngbâ be-ta-zo na Nzapa?

[Ahundango tënë ti manda na ye]