Ntak Emi Mmọ Ẹkesịnde Messiah?

KE INI Jesus okodude ke isọn̄, idem ama akpa otuowo aban̄a se enye eketịn̄de ye mme utịben̄kpọ oro enye akanamde. Ntem ediwak owo ẹma “ẹbuọt idem ye enye” ẹnyụn̄ ẹnyịme ke enye edi Messiah m̀mê Christ oro ẹketịn̄de ẹban̄a. Mmọ ẹma ẹdọhọ ẹte: “Ke ini Christ edidide, nte enye ayanam mme idiọn̄ọ akan se owo emi anamde?”—John 7:31.

Kpa ye kpukpru n̄kpọ oro ẹkesọn̄ọde ke Jesus edi Messiah, ata ediwak owo emi ẹkekụtde Jesus ẹnyụn̄ ẹkopde ikọ esie iketieneke enye. Ndien idem mbon oro ẹketienede enye ke akpa ẹma ẹfiak edem ẹkpọn̄ enye. Ntak emi ata ediwak owo ẹkesịnde Jesus nte Messiah kpa ye n̄kpọsọn̄ uyarade oro ẹkesọn̄ọde ke enye edi Messiah? Ẹyak ineme iban̄a emi, ndien nte isụk inemede, bụp idem fo ete, ‘Ndi mmekeme ndinam utọ ndudue oro mfịn?’

Idịghe Se Mmọ Ẹkedoride Enyịn

Ke ini Jesus akamanade, ediwak mme Jew ke ẹkedori enyịn Messiah ndidi. Ke ini ẹkemende nsek Jesus ẹdi temple, mbon oro “ẹtiede ẹbet edinyan̄a Jerusalem” ke ubọk Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde ẹma ẹkụt enye. (Luke 2:38) Nte ini akade, ediwak owo emi ẹkekụtde se John Andinịm Owo Baptism anamde ẹma ẹkere ẹte: “M̀mê enye akpakam edi Christ?”  (Luke 3:15) Edi nso ke mme Jew ini oro ẹkedori enyịn Messiah ndinam?

Ediwak mme Jew ini oro ẹkedori enyịn nte ke Messiah edidi idisio mmimọ ke idak ufịk ufịk ukara mbon Rome onyụn̄ afiak owụk obio ubọn̄ Israel. Mbemiso Jesus ọtọn̄ọde utom ukwọrọikọ esie, ediwak mme adaiso oro ẹkenyenede odudu ẹma ẹdu ẹnyụn̄ ẹnam mme owo ẹbiọn̄ọ ukara Rome. Etie nte se mmọ ẹkenamde ama otụk se mme owo ẹkedoride enyịn Messiah ndinam.

Jesus ekedi ata isio ye mme nsunsu Messiah oro. Enye ikesịnke udọn̄ inọ afai, edi akakam ekpep mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ete ẹma mme asua mmọ ẹnyụn̄ ẹsụk ibuot ẹnọ ukara. (Matthew 5:41-44) Ke ini ẹkeyomde ndinịm enye edidem, enye ikenyịmeke. Utu ke oro, enye ekekpep ete ke obio ubọn̄ imọ “idịghe ubak ererimbot emi.” (John 6:15; 18:36) Kpa ye oro, se mme owo ẹkekerede ẹban̄a Messiah ama enen̄ede otụk mmọ.

John Andinịm Owo Baptism ke idem esie ama okop onyụn̄ okụt utịbe utịbe uyarade oro ọsọn̄ọde ke Jesus edi Eyen Abasi. Edi ke ini ẹkesịnde John ke ufọk-n̄kpọkọbi, enye ama ọdọn̄ mme mbet esie ẹkebụp Jesus ẹte: “Nte afo edi Enye Emi Enyenede Ndidi, m̀mê nnyịn ikpodori enyịn ke owo efen?” (Matthew 11:3) Ekeme ndidi John ama ekere m̀mê Jesus osụk edi Andinyan̄a oro ẹken̄wọn̄ọde, emi edinamde se mme Jew ẹdoride enyịn.

Iketịmke in̄wan̄a mme apostle Jesus ke ini ẹkedọhọde ke ẹyewot enye, ndien ke enye eyeset. Isan̄ kiet, ke Jesus ama ọkọdọhọ ke ana Messiah okụt ndutụhọ onyụn̄ akpa, Peter ama “ada enye esịk ada onyụn̄ ọtọn̄ọ ndisua nnọ enye.” (Mark 8:31, 32) Ikan̄wan̄ake Peter nte n̄kpa Jesus enyenede ebuana ye utom esie nte Messiah.

Ke ini Jesus okodụkde Jerusalem esisịt ini mbemiso Passover 33 E.N., akwa otuowo emi ẹkekopde inemesịt ẹma ẹdara Jesus ẹnyụn̄ ẹtoro enye nte Edidem. (John 12:12, 13) Edi n̄kpọ ama ọsọsọp okpụhọde! Kpa urua oro, ẹma ẹmụm Jesus ẹwot. Ke enye ama akakpa, mbet esie iba ẹma ẹseme ẹte: “Nnyịn ikodori enyịn ite edi owo emi edinyan̄a Israel.” (Luke 24:21) Idem ke Jesus ama ekeset onyụn̄ owụt mme mbet esie idem, mmọ ẹkesụk ẹkekere ke Messiah oyowụk ukara ke isọn̄. Mmọ ẹma ẹbụp ẹte: “Ọbọn̄, nte afo ọmọn̄ ọtọn̄ọ ntak ayak obio ubọn̄ ọnọ Israel ke emi?” Ke akpanikọ, ukwan̄ ekikere emi ẹkenyenede ẹban̄a Messiah ama enen̄ede ọdọn̄ n̄kam ke esịt ye ekikere mme andikpan̄ utọn̄ nnọ Jesus.—Utom 1:6.

Ekedi ke Jesus ama ọkọdọk heaven, ẹnyụn̄ ẹn̄wan̄a edisana spirit ẹduọk, ke akan̄wan̄a mme mbet esie nte ke Messiah edikara nte Edidem ke heaven. (Utom 2:1-4, 32-36) Apostle Peter ye John ẹma ẹkwọrọ ediset ke n̄kpa Jesus uko uko ẹnyụn̄ ẹnam mme utịben̄kpọ ndiwụt ke Abasi ọnọ mmimọ ibetedem. (Utom 3:1-9, 13-15) Ediwak tọsịn owo ke Jerusalem ẹma ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹdi mbet. Edi n̄kpọ emi ikenemke ikpọ owo mme Jew esịt. Kpa nte mmọ ẹkekọbọde Jesus, mmọ ẹma ẹkọbọ mme apostle ye mbet esie. Ntak emi mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹkesọn̄de esịt ntre ẹsịn Jesus?

Mme Adaiso Ido Ukpono Ẹsịn Enye

Ke ini Jesus ekedide isọn̄, ukpepn̄kpọ ido ukpono ye edinam mme Jew ẹma ẹnen̄ede ẹkpụhọde ye se idude ke N̄wed Abasi emi ẹkenọde spirit Abasi ẹda ẹwet. Mme adaiso ido ukpono ini oro—mme Sadducee, mme Pharisee, ye mme scribe—ẹma ẹsọn̄ọ ẹyịre ke mme ukpepn̄kpọ owo ẹnyụn̄ ẹda mmọ ke akpan n̄kpọ ẹkan Ikọ Abasi. Mmọ ẹma ẹsidori Jesus ikọ ẹte ke abiat Ibet sia enye ọkọkọkde mme owo udọn̄ọ ke Sabbath. Jesus ama owụt ke mmọ inyeneke odudu inyụn̄ idịghe ikọt Abasi ke ndisọn̄ọ nsua nnọ ndiọi ukpepn̄kpọ mmọ oro mîtoho N̄wed Abasi. Jesus okoto ufọk ubuene ikonyụn̄ ikaha n̄wed ke ufọkn̄wed ido ukpono mmọ. Imosụk ikụt ntak emi ọkọsọn̄de mme atan̄idem iren oro ndinyịme ke Jesus edi Messiah! Mme n̄kpọ ntem ẹkenam esịt  ayat mmọ tutu mmọ “ẹkediomi nte ẹdisan̄ade ẹwot [Jesus].”—Matthew 12:1-8, 14; 15:1-9.

Edi mme adaiso ido ukpono oro ẹdidọhọ ke Jesus akada m̀mọ̀n̄ odudu anam mme utịben̄kpọ? Mmọ ikafan̄ake ke Jesus ama anam mme utịben̄kpọ. Edi mmọ ẹkekam ẹtịn̄ ikọ isụn̄i man mme owo ẹkûbuọt idem ye Jesus, ẹdọhọde ke enye ada odudu Satan anam mme utịben̄kpọ. Mmọ ẹkedọhọ ẹte: “Owo emi ibịnke mme demon ke mîtoho ke Beelzebub, kpa andikara mme demon.”—Matthew 12:24.

Odu akpan ntak en̄wen emi akanamde mmọ ẹnyene esịt itiat, ẹsịn ndinyịme ke Jesus edi Messiah. Ke Jesus ama akanam Lazarus eset, mme adaiso nsio nsio n̄ka ido ukpono mme Jew ẹma ẹdụk ẹdiomi ẹte: “Nnyịn inanam didie, koro owo emi amanam ediwak idiọn̄ọ? Edieke nnyịn isanade enye iyak, kpukpru mmọ ẹyebuọt idem ye enye, ndien mbon Rome ẹyedi ẹdibọ nnyịn itie nnyịn ye idụt nnyịn.” Sia mmọ ẹkefehede nditaba odudu ye idaha mmọ, mme adaiso ido ukpono oro ẹma ẹdụk odu ndiwot Jesus ye Lazarus!—John 11:45-53; 12:9-11.

Mbon Obio Ẹsua Ẹnyụn̄ Ẹkọbọ Mmọ

Nte mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹkenamde n̄kpọ ama anam mbon obio ẹsua owo ekededi emi enyịmede ke Jesus edi Messiah. Mmọ ẹma ẹtan̄ idem ke ntak ikpọ itie mmọ ẹnyụn̄ ẹse owo ẹkededi emi ọbuọtde idem ye Jesus ke usụhọde, ẹdọhọde ẹte: “Ndi ndomo owo kiet ke otu mme andikara m̀mê mme Pharisee ọbuọt idem ye enye?” (John 7:13, 48) Ndusụk mmọ, utọ nte Nicodemus ye Joseph emi otode Arimathea, ẹma ẹkabade ẹdi mbet Jesus, edi ndịk ikayakke mmọ ẹwụt ke imọbuọt idem ye enye. (John 3:1, 2; 12:42; 19:38, 39) Ikpọ owo mme Jew ẹma ẹbiere ẹte “edieke owo ekededi enyịmede ete enye edi Christ, ẹnyene ndibịn enye nsio ke synagogue.” (John 9:22) Ẹyesuene ẹnyụn̄ ẹsọn utọ owo oro nte owo emi ẹbịnde ẹsio ke obio!

Ubiọn̄ọ emi ẹkebiọn̄ọde mme apostle ye mme mbet Jesus mi ama ada ibak ibak ukọbọ edi nte ini akade. Ke ntak emi mme apostle ẹkekwọrọde ikọ uko uko, mmọ ẹma ẹbọ ufen ke ubọk Sanhedrin, akwa esop mme Jew. (Utom 5:40) Mme andibiọn̄ọ ẹma ẹdori Stephen ikọ ẹte ke etịn̄ ikọ isụn̄i. Mbon Sanhedrin ẹma ẹbiere ikpe n̄kpa ẹnọ enye ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ enye ke itiat ẹwot. Ekem ẹma “ẹtọn̄ọ ndinen̄ede n̄kọbọ esop oro okodude ke Jerusalem; kpukpru owo ẹsuana ke ofụri ikpehe Judea ye Samaria ke mîbọhọke mme apostle.” (Utom 6:8-14; 7:54–8:1) Saul emi akakabarede edi apostle Paul ama etiene ọkọbọ mme mbet, ndien akwa oku ye “n̄ka mbiowo” ẹma ẹnọ odudu ẹte ẹkọbọ mmọ.—Utom 9:1, 2; 22:4, 5.

Idem ke utọ ọkpọsọn̄ idaha oro, Ido Ukpono Christ ama ọkọri usọp usọp ke Jesus ama akakpa. Kpa ye oro ediwak tọsịn owo ẹkekabarede ẹdi mbet, mme Christian ikawakke ke Palestine ke akpa isua ikie. Owo nditịn̄ an̄wan̄wa nte ke imọ idi mbet Christ ama ekeme ndinam ẹsọn ẹnyụn̄ ẹsịn ntịme ye enye.

Kpep N̄kpọ to Mbon Oro Ẹkesịnde Jesus

Nte ima ikokụt, mme ukwan̄ ekikere, mfịna otode mbon obio, ye ukọbọ ikayakke ediwak owo ke akpa isua ikie ẹbuọt idem ye Jesus. Mfịn, ukwan̄ ekikere emi mme owo ẹnyenede ẹban̄a Jesus ye se enye ekekpepde ekeme nditre mme owo ndibuọt idem ye Jesus. Ke uwụtn̄kpọ, ẹkpep ediwak owo nte ke Obio Ubọn̄ Abasi odu mmọ ke esịt m̀mê ke mme owo ẹdida enye idi. Ẹnam mbon eken ẹdori enyịn nte ke ifiọk ntaifiọk m̀mê ifiọk ubotn̄kpọ edikọk mfịna ubonowo, ntem anamde mmọ ẹtre ndibuọt idem ke Messiah. Ediwak mme okụt ndudue eyomfịn ẹsọn̄ọ ẹtịn̄ nte ke se ẹwetde  ke Bible ẹban̄a utom ukwọrọikọ Jesus iketịbeke; mmọ iyakke mme owo ẹbuọt idem ye Jesus nte Messiah.

Utọ ekikere ye ukpepn̄kpọ oro iyakke ediwak owo ẹtịm ẹfiọk se Messiah edinamde mîdịghe iyakke mmọ ẹkụt ufọn edikere mban̄a emi. Edi mbon oro ẹyomde ndidiọn̄ọ m̀mê Jesus edi Messiah ẹnyene ediwak n̄kpọ oro ẹsọn̄ọde emi mfịn ẹkan nte mbon akpa isua ikie ẹkenyenede. Nnyịn imenyene ofụri N̄wed Abasi Usem Hebrew emi ọdọn̄ọde ediwak ntịn̄nnịm ikọ ẹban̄ade se Messiah edinamde, ye Gospel mbinan̄ oro ke Bible emi ẹbụkde se Jesus akanamde man osu mme ntịn̄nnịm ikọ oro. *

Mme n̄kpọ ẹyọyọhọ emi ẹdin̄wamde kpukpru nnyịn ikeme ndinam eti ubiere kaban̄a n̄kpọ emi. Ndien oyom inam ubiere oro idahaemi. Ntak-a? Sia Bible ọdọhọ ete ke mîbịghike Jesus emi edide Messiah ye Edidem Obio Ubọn̄ Abasi ayanam n̄kpọ man osobo kpukpru mbon emi ẹbiatde isọn̄ onyụn̄ ọtọn̄ọ edinen ukara emi mbon nsụkibuot ẹdidude ke paradise isọn̄ ke nsinsi. (Daniel 2:44; Ediyarade 11:15, 18; 21:3-5) Afo emekeme ndinyene utọ utịbe utịbe ini iso emi edieke afo esịnde idem ekpep n̄kpọ aban̄a Jesus onyụn̄ ọbuọtde idem ye enye idahaemi. Ti ikọ Jesus emi: “Abasi ama enen̄ede ama ererimbot tutu enye ọnọ ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye enye okûtak edi enyene nsinsi uwem.”—John 3:16.

[Ikọ Idakisọn̄]

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 20]

Ndi afo ekpekenyịme ke Jesus edi Messiah edieke afo okodude uwem ini oro?

[Ndise ke page 21]

Kûyak se afo ekesikerede anam fi etre ndikpep akpanikọ oro aban̄ade Jesus