Muleafwa Abafyashi Abashimbe

ABAFYASHI abashimbe balakwata imilimo iingi ukucila abantu abengi. Balapita mu mafya ayengi nga nshi. Balabomba imilimo iingi pa kuti bakushe abana babo. Pa mbali ya kubomba incito, balakwata imilimo na imbi pamo nga ukushita ifya kushitashita, ukwipika, ukusakamana abana, ukuwamya ing’anda ne fintu fimbi ifikabilwa. E lyo kabili balakabila no kusakamana ubumi bwa bana, ukwangalako nabo, ukukwata inshita ya kulanshanya nabo, e lyo limo, balakabila no tushita twa kubako ne fibusa balesangalala.

Nangu ca kutila indupwa sha bafyashi abashimbe shilefulilako, calyanguka ukukanabapoosako amano. Umufyashi umushimbe umwanakashi umo, atile: “Nshalebika amano ku bafyashi abashimbe, ukufikila lintu naishileba umufyashi umushimbe.” Cinshi mwingacita ku kwafwa abafyashi abashimbe? Bushe mulingile ukubapoosako amano? Lekeni tulande pa milandu itatu iyo tulingile ukubikila amano ku bafyashi abashimbe.

Umulandu Tulingile Ukubabikilako Amano

Abafyashi abashimbe abengi balakabila ubwafwilisho. Mukamfwilwa uwa myaka 41, uwakwata abana babili atile: “Limo imilimo nkwata ilamfulila icine cine ica kuti ndafilwa ne fya kucita.” Ukufwilwa, ukulekeleshiwa, nelyo amafya yambi fyalilenga abafyashi abashimbe abengi ukulaumfwa nge fyo umufyashi umushimbe umwanakashi aumfwile, uwatile: “Tulelomba ubwafwilisho, kabili tulefwaya sana aba kutwafwa!”

Ukwafwa bambi kulalenga ukuti mube ne nsansa. Bushe mwalyafwapo umuntu ukusenda icipe icafina sana ico umuntu umo ashingasenda eka? Nga mwalicitapo ifyo, mufwile mwalitemenwe nga nshi ilyo mwa-afwile uyo muntu. E fyo caba na ku bafyashi abashimbe, baba kwati basenda icipe icafina ico umuntu ashingasenda eka. Nga ca kutila mwabafwilishako, mukashininkisha ukuti amashiwi yalembwa pa Amalumbo 41:1 ya cine, ayatila: “Alipaalwa onse uwafwilisha umupiina.”

Lesa alatemwa nga tulebafwa. Pali Yakobo 1:27 patila: “Imipepele iyasanguluka kabili iishakowela mu menso ya kwa Lesa wesu kabili Shifwe ni yi: ukusakamana inshiwa na bamukamfwilwa mu kucula kwabo.” Ici cilesanshamo no kusakamana abafyashi abashimbe. * Pa AbaHebere 13:16 patila: “Mwilaba ukucita icisuma  no kupeelana ifintu, pantu amalambo ya musango yu e yasekesha Lesa.”

Ifi twaishiba imilandu itatu iyo tulingile ukula-afwila abafyashi abashimbe, natumone nomba ifyo twingacita pa kubafwa ne fyo twingashininkisha ukuti ifyo twabacitila e fyo balefwaisha.

Ifyo Mwingeshiba Ifyo Balekabila

Umuntu nalimo kuti amona ukuti icingawama ukucita, kwipusha umufyashi umushimbe ukutila, “Finshi ningamwafwako?” Lelo ukulanda fye icishinka, ukwipusha ifi ilingi line takulenga umuntu ukulanda ifyo alefwaisha. Nge fyo tumwene kale, Amalumbo 41:1 yatukoselesha ‘ukwafwilisha umupiina.’ Icitabo cimo catila ishiwi lya ciHebere ilyo babomfya muli ili ilembo, kuti lyapilibula, “ukutontonkanya sana pa cintu pa kuti wishibe bwino ifya kucitapo.”

Kanshi pa kuti twishibe bwino ifyo twingacita pa kwafwa abafyashi abashimbe, tufwile ukutontonkanya sana pa mafya bapitamo lyonse. Mulebikako amano pa kuti muleishiba bwino ifibacusha. Muleyipusha mwe bene ukuti, ‘Bushe nga nine nali umufyashi umushimbe, bwafwilisho nshi ningafwaya?’ Lelo icishinka ca kuti abafyashi abashimbe abengi kuti bamweba ukutila nangu mwingesha shani, te kuti mwishibe bwino bwino ifyo bapitamo, kano fye nga ca kuti na imwe bene muli bafyashi abashimbe. Lelo ukutontonkanya sana pa fyo bapitamo kukalenga ‘mukaleafwilisha’ abafyashi abashimbe.

Mulepashanya Lesa

Takwaba nangu umo uwingasakamana abafyashi abashimbe nge fyo Yehova Lesa abasakamana. Kwaliba amalembo ayengi ayalanga ifyo Yehova Lesa abika amano ku nshiwa, bamukamfwilwa, nelyo abafyashi abashimbe. Ukwishiba bwino ifyo Lesa afwilisha aba balanda, kuti kwatusambilisha na ifwe ukulabafwa mu fyo balekabila. Kwaba ifintu fine ifyo tufwile ukwishiba.

Mulekutika nga Balelanda

Mu Mafunde apeele abena Israele, Yehova alandile ukuti ali no ‘kuumfwa ukulila’ kwa mulanda. (Ukufuma 22:22, 23) Bushe kuti mwapashanya shani Lesa? Ilingi abafyashi abashimbe balatalalilwa nga nshi, tabakwata umuntu umukalamba uwa kulanda nankwe. Umufyashi umushimbe umwanakashi atile: “Abana nga balaala, ndatalalilwa nga nshi kabili ndalila icine cine.” Nga calinga, bushe te kuti mutandalileko abafyashi abashimbe abalekabila uwa kwebako amafya balepitamo pa kuti ‘mumfwe ukulila’ kwabo? Ukukutika ilyo balemulondolwela ifyo baleumfwa kuti kwalenga balashipikisha amafya bapitamo.

Mulebakoselesha

Yehova apeele umupashi wakwe ku bantu pa kuti balembe inyimbo sha kumulumbanya isho abena Israele baleimba nga balongana mu kupepa. Elenganyeni ifyo bamukamfwilwa ne nshiwa balekoseleshiwa nga bakutika ku nyimbo ishalebacinkulako ukuti Yehova ni “Wishi” kabili ‘uwa kubalubulwilako,’ no kuti ali no kulabapuupuutula. (Amalumbo 68:5; 146:9) Na ifwe bene nga tulekoselesha abafyashi abashimbe, tabakatale abalaba amashiwi ya nkosho ayo twabeba. Nangu cingati napapita imyaka 20 ukutula apo ba Ruth babatashishe ku mufyashi umwaume, na ino nshita balebukisha amashiwi babebele, aya kuti: “Mulekusha bwino sana abana benu babili abaume. Mutwalilile.” Ba Ruth batile: “Aya mashiwi banjebele yalinkoseshe nga nshi.” Cine cine, “amashiwi ayasuma yaba kwati muti uusuma” kabili kuti yakoselesha umufyashi umushimbe ukucila ne fyo twingatontonkanya. (Amapinda 15:4, Contemporary English Version) Kuti cawama nga nshi nga ca kutila na imwe mwatontonkenye pa fyo mwingatashishapo umufyashi umushimbe.

 Mulebapako Ifyo Balekabila

Mu Mafunde Yehova apeele abena Israele, mwali na yalelanda pa fyo bamukamfwilwa ne nshiwa bali no kulakwata ifya kulya mu nshila ya mucinshi. Iyi nshila yalelenga abalanda ‘balelya no kwikuta.’ (Amalango 24:19-21; 26:12, 13) Na ifwe bene tulingile ukulapeelako abafyashi abashimbe ifyo balekabila mu nshila ya mucinshi. Bushe te kuti mubatwalileko ifya kulya nelyo tumo tumo utukabilwa pa ng’anda? Bushe mwalikwatako ifya kufwala ifyo umufyashi umushimbe nelyo abana bakwe bengafwala? Nelyo bushe kuti mwapeelako umufyashi umushimbe indalama sha kushitamo ifyo ulupwa lulekabila?

Muleishako Nabo

Mu Mafunde Yehova apeele abena Israele, atile na bamukamfwilwa bene ne nshiwa balingile ukulabeta ku mitebeto iyalebako cila mwaka, uko baleipakisha ukwampana pamo na bena Israele banabo. Na kuba Yehova abebele ukuti: “Mukalesekelela.” (Amalango 16:10-15) Na muno nshiku mwine, Abena Kristu baebwa ukuti “mulesekelelana,” e kutila ukulakwatako inshita ya kusangalala pamo ne fibusa. (1 Petro 4:9) Bushe te kuti ciwame ukwitako ulupwa lwa mufyashi umushimbe ku ng’anda yenu pa kuti muliile capamo ica kulya? Ici tacilolele mu kuti mulingile ukupekanya ifya kulya ifingi. Ilyo Yesu bamwitile ku ng’anda ya fibusa fyakwe, abebele ukuti: “Finono fye e filekabilwa, nelyo cimo fye.”—Luka 10:42.

Bakalatasha Sana nga Mulebafwilisha

Ba Kathleen, abafyashi abashimbe abakushishe abana batatu, batile tabakalabe ifyo babapandileko amano ukutila, “Wilaenekela fye bambi ukukwafwa; uletasha pali fyonse ifyo bakupeela.” Abafyashi abashimbe abengi baba nga ba Kathleen, balishiba ukuti e balingile ukukusha abana babo. Kanshi tabenekela bambi ukubabombelako imilimo iyo abene balingile ukubomba. Lelo kwena balatasha nga nshi nga ca kutila babafwilishako. Nga muleafwilisha abafyashi abashimbe mukalenga imikalile yabo ukwanguka kabili na imwe bene mukalaba ne nsansa nga nshi, kabili mukacetekela ukuti Yehova Lesa ‘e ukamubwesesha ifisuma mwacitile.’—Amapinda 19:17, Diocese of Mbala.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 24]

Ni lilali mwaitileko umufyashi umushimbe ku ng’anda yenu pa kuti muliile capamo ica kulya? Bushe te kuti mwiteko bamo nomba line?