Sadisa se Yovo Ngudi Ampumpa

KE mase mayingi ko besadilanga ntangwa ye ngolo zau mu kuma kia wana nze una mase ma mpumpa bevanganga. Mambu mayingi mampasi benwananga mau. Mbebe zayingi bena zau mu mambu ma lunga-lunga esi nzo. Bafwete sala kuna kompani, sumba madia, lamba, sukula, lunga-lunga salu ya mpila mu mpila yamu nzo. Divavanga mpe vo balunga-lunga mavimpi ma wana, vaulang’e ntangwa mu mambu ma nsaka, lungisa nsatu zau yo vaulanga e ntangwa ya kala yau vamosi.

Dialudi vo e lutangu lwa mase yovo ngudi besansanga wana yau amosi mu wokela kaka luna, kansi ke besiwanga sungididi ko. Ngudi mosi wakwikila mu diambu diadi wavova vo: “Kiazayanga mpasi zau ko, yavana mono kibeni yayantika nsasa wana mono mosi.” Adieyi ofwete vanga mu sadisa se yovo ngudi osansanga wana yandi mosi? Nga ofwete tokana mu kuma kiau? Yambula twabadika kuma tatu ifwete kutufila mu lungisa nsatu zau.

Kuma Kifwete Kutufila mu Kubasadisa

Mase yovo ngudi zayingi besansanga wana yau mosi, lusadisu bevwanga o mfunu. Nkento mosi ansona osansanga wana wole una ye kimbuta kia mvu 41, wavova vo: “Vena ye ntangwa ina kizayanga ko dina mfwete vanga, ntantu zayingi imonanga mu kuma kia ulolo wa mbebe mfwete lungisa.” Kinsona, kimpumpa yovo diambu diakaka diampasi difilanga mase ye ngudi zayingi besansanga wana yau mosi mu yindula nze ngudi mosi ampumpa ona wavova vo: “Luvevoko tulombanga, mfunu kikilu tuvwidi lo.”

O sadisa akaka, kiese mpe dikutwasila. Nga wasadisa kala muntu wanatanga e zitu diampwena dina kalendi nata yandi mosi ko? Avo i wau, kiese wamona mu vana lusadisu kwa nkw’aku. Diau adimosi mpe, mase besansanga wana yau mosi zitu diampwena benatanga, ezak’e ntangwa, ke zitu dilenda natwa kwa muntu mosi ko. Vava okubasadisanga, omonanga e ziku kia mvovo miasonama muna Nkunga 41:1 vo: “Nkwa nsambu on’obadikang’asukami.”

Nzambi diyangidikanga. Muna Yakobo 1:27 tutanganga vo: “E nsambila yavelela, yo kondwa nsafu, vana vena Nzambi w’Es’eto, i yau yiyi, lunga-lunga ansona y’ana bafwilwa akala muna mpasi zau.” E sono kiaki mase ma mpumpa mpe kiyikanga. * Muna Ayibere 13:16 tutanganga  vo: “Vo i vanga mawete yo kaya, ke nuvilakanwa ko ko: kadi muna tutambiku tuna wau, o Nzambi i keyangalela.”

Wau tubadikidi kuma tatu ifwete kutufila mu sadisa mase yovo ngudi besansanga wana yau mosi, yambula twazaya dina tufwete vanga mu sadisa ye aweyi tulenda kadila ye ziku vo lusadisu lweto lwamfunu kikilu.

Zayanga e Nsatu Zau

Nanga tulenda yindula vo diangangu mu yuvula se yovo ngudi ampumpa: “Nkia lusadisu mfwete kuvana?” Kansi, ka vena muntu ko olenda kuvana e mvutu za kiuvu nze kiaki, kazayisa kikilu e nsatu zandi. E sono kia Nkunga 41:1 tutenge kala kituvovese vo ‘twabadikanga’ e nsatu z’akaka. Disionario dimosi, disasilanga mvovo wau wa Kiyibere nze “umbakuzi wa zaya ngindu za muntu yo vanga edi diansongi.”

Muna kuma kiaki, muna lenda sadisa mase ma mpumpa, divavanga vo wabakula e mpasi zau. Vav’o zaya e sina kia diambu. Ukiyuvula: ‘Kele vo mpasi zazi i zame, nkia lusadisu yadi vwa o mfunu?’ Kieleka, mase mayingi ma mpumpa balenda kuvovesa vo kana nkutu nkia diambu olenda vanga, kulendi bakula mvimba ko e mpasi za mase ma mpumpa, yavana ngeye mpe okituka ese dia mpumpa. Kana una vo i wau, avo ovangidi mawonso olenda muna kubasadisa, dikusadisa mu lenda ‘badika’ yovo sadisa mase ma mpumpa.

Tanginina Mbandu Alunga ya Nzambi

Ke vena muntu ko ozeye toma lunga-lunga mase ma mpumpa avo ke Yave wa Nzambi ko. Sono yayingi ya Nkand’a Nzambi yisonganga una Yave kesadisilanga yo tokana mu kuma kia akento ansona ye minkondw’ese, i sia vo ampumpa besansanga wana yau mosi. Muna badika una Nzambi kelungisilanga e nsatu zau, tulenda longoka mayingi mu vana lusadisu lwafwana kwa mase yovo ngudi besansanga wana yau mosi. Vena ye mambu yá mamfunu tufwete badika.

Toma Kubawunikina

Muna Nsiku kavana kwa Isaele yankulu, Yave wavova vo ‘wa ke wa kazu’ kiau. (Luvaiku 22:22, 23) Aweyi olenda tanginina mbandu yayi yambote? Mase mayingi ma mpumpa bemonanga kinsona wau bakondelo mbuta mu mokena yau. “Vava wana belekanga, kilendanga yambula dila ko,” u kavova ngudi mosi wa mpumpa. “Ezak’e ntangwa, kinsona kiwokelanga kikilu.” Avo dilendakana, nga olenda sadila e ntangw’aku mu ‘wa kazu’ kia se yovo ngudi osansanga wana yandi mosi on’ozolele kuzayisa e mpasi zandi? O toma wunikina mpangi otatanga, dilenda kunsadisa mu zizidila e mpasi za sansa wana yandi mosi. Kansi mpangi a yakala kafwete mokena yo mpangi akento ko va fulu kia yau wole kaka, kafwete kala ye mpangi akaka a yakala yovo sola mpangi mosi akento kenda mokena yandi.

Sadila mvovo mialukasakeso

Yave wavumunwina wantu mu soneka nkunga miavauka mina bayimbilanga Aneyisaele muna ntangwa ya sambila. Yindula lukasakeso batambulanga ansona ye minkondw’ese vava kiayimbilwanga e mvovo miavumunwinwa mia Nzambi emi miabasungamesanga una Yave kakadila “ese” diau yo ‘nzengi au a nkanu’ ona wadi kubavevola. (Nkunga 68:5; 146:9) Oyeto mpe tulenda sadila e mvovo mialukasakeso mina mase yovo ngudi besansanga wana yau amosi balenda sungamena mu mvu miayingi. Kana una vo mvu 20 miviokele kala, Ruth osansanga wana yandi mosi wakinu sungamena e mvovo mia lukasakeso kavoveswa kwa se dimosi diazikuka vo: “Salu kiamfunu kikilu osalanga mu lunga-lunga wan’aku wole amakala. Kwamanana wo vanga.” Ruth wavova vo: “O wa e mvovo miami mialukasakeso, diankasakesa kikilu.” Kieleka, “e mvovo miangemba, nlongo  kikilu,” milenda kasakesa se yovo ngudi ampumpa. (Ngana 15:4) Ng’olenda yindula mvovo mia lusanisinu ovovesa kwa se yovo ngudi ampumpa?

Avo dilendakana vana lusadisu

Muna Nsiku kavan’o Yave kwa Isaele yankulu, diavavanga vo akento ansona ye minkondw’ese bavewa madia kuna zitu wawonso. Muna mpila yayi, wantu awaya ‘badianga . . . yo yukuta.’ (Nsiku 24:19-21; 26:12, 13) Oyeto mpe tulenda vana lusadisu kuna zitu wawonso kwa se yovo ngudi osansanga wana yandi amosi ovavanga lusadisu. Nga olenda kubakayila madia malambwa yovo kubasumbila madia mankunzu? Nga una ye mvwatu milenda fwana mase ma mpumpa yovo kwa wan’au? Ng’olenda kubavana e nzimbu, kimana basumba lekwa bavwidi o mfunu?

Kalanga yau vamosi

Yave wakanikina vo akento ansona ye minkondw’ese, bafwete kalanga muna nkinzi miakembelelwanga konso mvu, kimana bayangalala kumosi ye Aneyisaele akw’au. Kieleka, bavoveswanga vo: ‘Nufwete mona kiese.’ (Nsiku 16:10-15) Diau adimosi mpe o unu, Akristu bevoveswanga vo ‘batambuziana lembi yidima’ i sia vo, bayangalala kumosi y’akaka. (1 Petelo 4:9) Ozevo, ekuma olembi bokela mase ma mpumpa beza dila kuna nzo aku? Ke dina mfunu ko mu kubika madia mayingi. ‘Lekwa yakete kaka tuvwidi o mfunu,’ u kavova Yesu, vava kakalanga vamosi y’akundi andi muna nzo zau.—Luka 10:42.

Lusadisu Lwaku Mfunu Lwina

Kathleen, ngudi mosi ampumpa ona wasansa wana tatu wavova vo, kevilakana nkutu ko elongi diadi diangangu: “Kuvingila tambula má ko, tonda mawonso.” Nze Kathleen, mase mayingi ma mpumpa bazeye wo vo e diambu dia lunga-lunga o wana i mbebe a yau kibeni. Mu kuma kiaki, ke bevavanga ko vo akaka babavangila mambu mana bafwete vanga yau kibeni. Kansi, ka lukatikisu ko vo betonda konso lusadisu bevewa. Muna sadisa mase ma mpumpa, olenda kubayangidika ye kitwasila mpe e kiese. Kala ye vuvu vo, Yave wa Nzambi ‘futa kekufuta’ mu mawonso ovanganga.—Ngana 19:17.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Foto ina muna lukaya lwa 23]

Akieyi i lumbu kiansuka wabokela ese yovo ngudi osansanga wana yandi mosi keza dila kuna nzo aku? Ekuma olembi wo vangila?