Skip to content

Skip to table of contents

Amubabikkile Maano Bazyali Bali Balikke

Amubabikkile Maano Bazyali Bali Balikke

Amubabikkile Maano Bazyali Bali Balikke

Mbasyoonto bantu babbaatidwe kwiinda bazyali bali balikke. Buyumu-yumu mbobajana bazyali bali balikke mbunji. Beelede kulanganya kabotu mikuli njobajisi mumukwasyi. Kunze lyakuunka kumulimo, beelede kuula ziyandika, kujika, akulanganya bana. Kwamana, beelede kutola bana kucibbadela baciswa, kubakondelezya alimwi kuti kacikonzyeka, awalo muzyali weelede kujana ciindi cakuba alikke.

Mikwasyi iijisi bazyali bali balikke yavwula mazuba aano, nokuba boobo tababikkilwi maano. Muzyali umwi wakaamba kuti: “Tiindakali kubabikkila maano bazyali bali balikke, kusikila ciindi andime nindakaba endikke.” Ino inga mwatondezya buti kuti mulababikkila maano bazyali bali balikke? Sena mweelede kubabikkila maano? Atubone twaambo totatwe ncotweelede kubikkila maano kuzyintu nzyobayandika.

Twaambo Ncotweelede Kubikkila Maano

Bazyali banji bali balikke bayandika kugwasyigwa. Mukamufwu umwi uulaa myaka iili 41 ujisi bana bobilo wakaamba kuti: “Kuli ziindi zimwi nenditazyi cakucita alimwi ndilaakunyongana kapati akaambo kamikuli minji njendijisi.” Kufwidwa, kulekelezegwa azimwi zyintu zikatazya zipa kuti bazyali bali balikke balimvwe mbuli muzyali mukaintu uumwi wakaamba kuti: “Tulomba lugwasyo cakufwaambana!”

Cilakonzya kumuletela lukkomano. Sena kuli nomwakagwasyizye muntu kunyamuna cintu cilema kapati? Kuti kacili boobo, muleelede kuti mwakalimvwa kabotu akaambo kakugwasya nkomwakacita. Mbubwenya buyo, bazyali bali balikke bajisi mukuli zimwi ziindi uukatazya kunyamuna balikke. Mwaakubagwasya kuzyintu nzyobayandika muyoobona mbwaali masimpe majwi alembedwe ku Intembauzyo 41:1 aamba kuti: “Uli acoolwe uuyeeya batengwana.”

Cilamukkomanisya Leza. Lugwalo lwa Jakobo 1:27 lwaamba kuti: “Ibukombi busalala alimwi butasofweede mumeso aa Leza wesu alimwi Taata mboobu: ikulanganya bamucaala abamukabafwu mumapenzi aabo.” Eeci cibikkilizya kulanganya bazyali bali balikke. * Lugwalo lwa ba-Hebrayo 13:16 lwaamba kuti: “Mutalubi kucita zibotu akwaabana zyintu nzyomujisi abamwi, nkaambo Leza ulabotelwa azipaizyo zili boobo.”

Mbotwazyiba twaambo ootu totatwe ncotweelede kubabikkila maano bazyali bali balikke, lino atubone ncomukonzya kucita kutegwa mubagwasye.

Amuzizyibe Nzyobayandika

Zimwi ziindi inga twayeeya kubuzya muzyali uuli alikke kuti, “Ino inga ndamugwasya buti?” Mubwini, mbasyoonto bakonzya kumwaambila nzyobayanda. Mbuli mbokwaambwa kale bbuku lya Intembauzyo 41:1, likulwaizya ‘kuyeeya bacete.’ Bbuku limwi lipandulula kuti bbala lya Cihebrayo libelesyedwe aawa lilakonzya kwaamba “Kuyeeyesya kapati kujatikizya zyintu zikatazya, calo cipa kuti muntu azyibe ncayeelede kucita.”

Aboobo kutegwa mumugwasye kabotu muzyali uuli alikke mweelede kubuzyiba buyumu-yumu mbwajisi. Amulangisisye akuzyiba ciyandika kuleka biyo kulanga caatala-tala. Amulibuzye kuti, ‘Nindali ndime, ino inga ndayanda lugwasyo nzi?’ Masimpe ngakuti, bazyali banji bali balikke balakonzya kumwaambila kuti, nokuba kuti mulakonzya kugwasya, tamukonzyi kuzyiba mbocibede kuba muzyali uuli alikke ccita andinywe camucitikila. Nokuba boobo, kulibikka muciimo cabazyali bali balikke ciyoomugwasya ‘kuyeeya bacete.’

Amwiiye cikozyanyo cibotu ca Leza

Caboola kukulanganya bazyali bali balikke, kunyina muntu wiinda Jehova Leza kubabikkila maano. Magwalo manji alatondezya Jehova Leza mbwababikkila maano bamukabafwu, bamucaala alimwi abazyali bali balikke. Kwiinda mukuzyiba nzila Leza mbwabalanganya aabo bapengede, andiswe tulakonzya kwiiya mbotweelede kubagwasya. Kuli twaambo tone ntotweelede kulanga-langa.

Amubaswiilile

Mumulawo ngwaakapa bana Israyeli bansiku, Jehova wakaamba kuti ‘ncobeni uyookumvwa kukwiila kwabo’ aabo bapengede. (Kulonga 22:22, 23) Mbuti mbomunga mwaiya cikozyanyo eeci cibotu? Bazyali bali balikke aabona balalendelelwa akaambo kakubula mupatinyina ngobakonzya kubandika limwi. Muzyali umwi mukaintu uuli alikke wakaamba kuti: “Bana baunka kukoona, aabona cilandikatazya kuleka kulila. Ndilaakulendelelwa kapati.” Kuti kacikonzeka, sena inga mwalisungula kuswiilila ‘kukwiila’ kwamuzyali uuli alikke ciindi naamba mbwalimvwa? Kuswiilila nzyobaamba kuyoobagwasya kuliyumya mumapenzi ngobajana akaambo kakuba muzyali uuli alikke.

Amubayumye-yumye amajwi mabotu

Jehova wakasololela kulembwa kwa nyimbo, naa intembauzyo nzyobakeelede kubelesya bana Israyeli ciindi nobakali kukomba. Amuyeeye buyo mbobakayumizyigwa bana Israyeli bamukabafwu, abamucaala ciindi nizyakali kwiimbwa nyimbo eezyi zyakasololelwa muuya zyalo zyakabayeezya kuti Jehova “ngu wisaabo,” alimwi ‘mubetesi’ wabo akuti uyakubagwasya. (Intembauzyo 68:5; 146:9) Andiswe tulakonzya kubayumya-yumya amajwi mabotu ngobakonzya kuyeeya kwaciindi cilamfwu. Nokuba kuti kwainda myaka iili 20, Rute muzyali uuli alikke uciyeeya kapati ciindi umwi muzyali musankwa naakamwaambila kuti: “Wawoonda mulimo wakukomezya bana bako basankwa bobilo. Kozumanana kucita oobu.” Rute wakaamba kuti: “Kumvwa majwi aayo cakandiyumya-yumya kapati.” Masimpe, ‘majwi mabotu musamu’ alimwi alakonzya kumuyumya-yumya kapati muzyali uuli alikke. (Tusimpi 15:4) Sena kuli mbazu njomukonzya kumulumbaizya muzyali uuli alikke?

Amubagwasye zyintu nzyobayandika

Mulawo wa Jehova kubana Israyeli wakali kubikkilizya abubambe bwa bamukabafwu abamucaala bwakujana cakulya munzila yabulemu. Kwiinda munzila eeyi, bapengede bakali kukonzya kujana cakuti “balye. . . akukuta.” (Deuteronomo 24:19-21; 26:12, 13) Mbubonya buyo, andiswe tulakonzya kugwasya mukwasyi uujisi muzyali uuli alikke kuzyintu nzyouyandika. Sena inga mwabaulila cakulya azimwi ziyandika aŋanda? Sena kuli zisani nzyomukonzya kupa muzyali uuli alikke naa bana bakwe? Ndiza muzyali uuli alikke inga mwamugwasya mali kutegwa aule zyintu nzyouyandika mukwasyi.

Amuyanzane ambabo

Jehova wakalailila kuti bamukabafwu abamucaala kabajanika kumapobwe aamwaka kutegwa kabayanzana abana Israyelinyina. Alimwi wakabaambila kuti: ‘Kabasekelela.’ (Deuteronomo 16:10-15) Mbubonya buyo amazubaano, Banakristo bakulwaizyigwa ‘kusamausyanya.’ (1 Petulo 4:9) Sena tamukonzyi kutamba mukwasyi uujisi muzyali uli alikke kutegwa mulye antoomwe kuŋanda yanu? Taceelede kuba cakulya cidula. Jesu naakali kuŋanda yabeenzinyina wakaamba kuti: ‘Pele nzyintu buyo zisyoonto ziyandika naa comwe buyo.’—Luka 10:42.

Kuti Mwabagwasya Inga Balumba

Kathleen muzyali uuli alikke wakakomezya bana bakwe botatwe wakalumba kululayo ndwaakapegwa lwakuti: “Utanoosyomi kupegwa; pele weelede kulumba kuzyintu zyoonse nzyopegwa.” Mbubonya mbuli Kathleen, bazyali banji bali balikke balizyi kuti kukomezya bana mukuli wabo. Aboobo kunyina nobalangila bantu bamwi kubabwezyela mukuli wabo. Nokuba boobo, tacidoonekwi kuti balalumba kufumbwa lugwasyo ndobatambula. Kwiinda mukubabikkila maano bazyali bali balikke mulakonzya kujana lukkomano alimwi Jehova Leza ‘uyoomupa bulumbu bweelede milimo yanu.’—Tusimpi 19:17.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 7 Nokuba kuti bbala lyakuti “muzyali uuli alikke” taliko mu Bbaibbele, mabbala akuti “mukamufu” naa “mucaala” alabelesyegwa kanji-kanji. Eeci citondezya kuti bazyali bali balikke bakaliko amuciindi ca Bbaibbele.—Isaya 1:17

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 31]

Ino ndilili nomwakatambide mukwasyi uujisi muzyali uli alikke kutegwa mulye antoomwe kuŋanda yanu? Sena tamukonzyi kucita oobo?