¿Kʼusi van tstakʼ li avalab anichʼnabike?

TOTIL-MEʼILETIK: Li Jkʼel osil ta toyole ta 15 yuʼun enero ta 2010 ta pajina 16 kʼalal ta 20, te laj yal ti skʼan xavakʼik ta ilel kʼusi xuʼ spas li avalab anichʼnabik sventa stsal yuʼunik li vokoliletike. Li mantal ta jkʼeltik batel liʼe jaʼ chkoltavan sventa chapaluk lek ta stsalel li vokoliletik tsnuptanik ta chanob vune. Ti bu lek tajek sta-o xichʼ chanel taje jaʼ li ta Akʼobal sventa Yichʼel ta Mukʼ Jeova ta Kutsʼ Kalaltike.

JELTOS vokoliletik tsnuptan li bikʼtal yajrextikotak Jeovae. Nopajtik noʼox chjakʼbat yuʼun xchiʼiltakik ta chanun kʼu yuʼun muʼyuk tspasik saludar li vanderae, ti muʼyuk tskʼejintaik li imno nasionale, ti muʼyuk tspasik li skʼinal lokʼel ta jabile xchiʼuk ti muʼyuk tspasik li abtelaletik chkʼanbatik ti tsakal skʼoplal ta jlom kʼinetike. ¿Kʼusi van tstakʼ xa naʼ li avalab anichʼnabike?

Xi tstakʼ jlom ololetike: «Mu xuʼ jpas jech, yuʼun mu xakʼ li jrelijione». Ti jech chakʼik persa stakʼel sventa tukʼ yoʼonton chakʼ sbaike staik-o kʼupil kʼoptael. Kʼalal jech tstakʼik xtoke xuʼ jaʼ jech mu xjakʼbatik li kʼusitik xuʼ xkʼexavik-oe. Pe li Vivliae xi chalbutike: «Chapalucoxuc me scotol cʼacʼal cʼusi chatacʼbeic me oy bochʼo [kʼusi] chasjacʼboxu[ke]», jaʼ xkaltik, li kʼusitik jchʼunojtike (1 Ped. 3:15). Taje maʼuk noʼox skʼan xi xkaltike: «Mu xuʼ jpas jech». Ep onoʼox ti mu jechuk tsnopik kʼuchaʼal voʼotike, pe oy junantik ti lek chaʼiik kʼalal chkalbetik ti kʼu yuʼun jech ta jpastike.

Kʼalal chalbe xchiʼiltakik kʼu yuʼun tspasik o muʼyuk tspasik jtosuk kʼusie, ep bikʼtal yajrextikotak Jeova tstunesik li loʼiletik ta Vivlia chal ta livro Jchanbetik li Mukʼta Jchanubtasvaneje o ta yan vunetik. Oy junantik xchiʼiltakike tstsʼetanbeik lek xchikinal xchiʼuk oy buchʼutik ti chlik xchanik Vivliae. Pe oy jlom ti ta ora chchʼay yoʼontonike. Jech xtok, oy loʼiletik ta Vivlia ti toj vokol ta aʼiel chaʼiik li kʼoxetik kʼalal muʼyuk bu bikʼitik xa chichʼ chapbel smelolale. Jkʼeltik avil li kʼusi la snuptan Minhee ti buluchib sjabilale. Xi la stakʼbe li yamiga ta xchanob vun kʼalal ch-ikʼat echʼel ta skʼinal slokʼel ta jabile: «Li Vivliae muʼyuk chalbutik ti skʼan jpasbetik skʼinal lokʼel ta jabile. Mi xa naʼe, li Vivliae chal ti la smilik Juan J-akʼvanej ta voʼ kʼalal la spasik li kʼin taje». Kʼalal jech la stakʼe muʼyuk xaʼibe smelolal li yamigae.

Ta melel, li loʼiletik xchiʼuk li lokʼoletik yichʼoj tal jvuntike toj echʼ noʼox jtunelik. Pe oy jlom j-abteletik ta chanob vune mu xakʼik ta tunesel vunetik sventa relijion yoʼ xakʼbeik yil xchiʼilik ta chanun li jchanunetike. Mi jech taje, ¿mi xtojob van li avalab anichʼnabik ta spakbel skʼoplal li kʼusitik xchʼunojik ti muʼyuk tstunesik li livroetike? ¿Kʼuxi xuʼ xa koltaik?

Akʼik ta ilel kʼusi xuʼ spasik

Toj tsots skʼoplal ti xavakʼik ta ilel ta anaik ti kʼusi xuʼ spasike. Li voʼoxuke totil-meʼiletik xuʼ voʼoxuk xa yaʼeluk li xchiʼiltak ta chanun avalab anichʼnabike. Kʼelik ti kʼuyelan tspakbeik skʼoplal li kʼusi xchʼunojike, vaʼun kʼupil kʼoptaik ti jech chakʼik persae. Jech xtok albeik kʼuxi xuʼ xchanik mas kʼalal chalbeik srasonal li kʼusi xchʼunojike xchiʼuk li sbalil tstaike. Ti kʼusi xuʼ xavalbeike jaʼ ti kʼunuk ta  aʼibel smelolal li kʼusi chalike. Li Joshua ti baluneb sjabilale, laj yal ti mu la xaʼibeik smelolal xchiʼiltak ta chanun li jpʼel kʼop jol koʼontontik xchiʼuk li stukʼil oʼontonale, jaʼ yuʼun mas kʼun laj yalbe smelolal (1 Cor. 14:9).

Oy kʼusitik tsjakʼ jlom ololetik, pe mi toj ep li kʼusi chtakʼbatike chchʼajubik. Pe mas me kʼun chaʼibeik smelolal kʼalal ta srasonajik xchiʼuk xchiʼiltakik ta chanun li kʼox yajrextikotak Jeovae xchiʼuk ti chakʼik akʼo xloʼilajik eke. Jaʼ jech yakʼoj venta Haneul ti lajuneb sjabilale, xi chale: «Li jchiʼiltak ta chanune tskʼanik ti parejo xi loʼilajkutike, jaʼ chopol chaʼiik kʼalal jaʼ noʼox ta jchapbetik smelolale». Sventa parejo xi jloʼilaje skʼan oy kʼusi jakʼtik, vaʼun xkaʼitik lek li kʼusi tstakʼike xchiʼuk li kʼusi tsnopike.

Ti kʼuyelan chloʼilajik liʼ ta olone chakʼ ta ilel ti kʼuxi xuʼ xchiʼin ta loʼil xchiʼilik ta chanun li avalab anichʼnabike. Ti kʼusi ta jkʼantike maʼuk ti skomes ta sjolike. Yuʼun mu parejouk li ololetike xchiʼuk ti kʼuyelan li kʼusi tsnuptanike. Ti kʼusie jaʼ ti xaʼibeik smelolal li kʼusi skʼan spasike xchiʼuk ti xal ta skʼop stukike, jaʼ me ti jelel li buchʼu chchiʼinik ta loʼile xchiʼuk li kʼusitik tsnuptanike. Ta melel, skotol li totil-meʼiletik ti chchanunaj yalab xnichʼnabike skʼan me xchanik o xakʼik ta  ilel kʼusi xuʼ spasik sventa spoj sbaik kʼuchaʼal chal li loʼiletik liʼe.

Ta melel skʼan me jchʼak jkʼakʼaltik xchiʼuk xkakʼ kilpaltik sventa jchanubtas li kalab jnichʼnabtike. Li yajtsʼaklomtak Cristoe chakʼbeik yipal ta yakʼbel ta yoʼonton yalab xnichʼnabik li beiltaseletik ta Vivliae xchiʼuk chakʼbeik ta yoʼonton ti skʼan xchʼunik skotol kʼakʼale (Deu. 6:7; 2 Tim. 3:14).

Li ta Akʼobal sventa Yichʼel ta Mukʼ Jeova ta Kutsʼ Kalaltik ti poʼot xa xa pasike akʼik ta ilel kʼusi xuʼ spasik li ololetik kʼuchaʼal chal li rekuadroe, vaʼun te chavakʼik venta ti toj jtunele. Pe mu me xchʼay ta ajolik ti maʼuk sventa tskomes ta sjol ololetik li jujupʼel kʼop chal rekuadroe. Xuʼ van cha kʼan cha chanik chaʼkojuk, sventa xavilik mi xtojobik ta xchapbel smelolal kʼalal jelel ti kʼuyelan tsnuptanik li vokolile. Vaʼun kʼalal chakʼbeik yipal xchapbel smelolale, koltaik sventa x-ichʼvanik ta mukʼ xchiʼuk oyuk spʼijil xalik. Mi jeche, ta me xavakʼik venta ti maʼuk noʼox chchanik spakbel skʼoplal li kʼusitik xchʼunojik ta stojolal li xchiʼiltakik ta chanune, yuʼun me xtojobik ta spakbel skʼoplal xtok ta stojolal li smaestrotakike xchiʼuk li slakʼnatakike.

[Lokʼol ta pajina 4]

SKʼINAL LOKʼEL TA JABIL

María: Kaltik avaʼi, Juan. ¿Mi xa kʼan xa bat ta jun kʼin ta jna?

Juan: Kolaval ti cha takun ta ikʼele. Pe ¿kʼusi kʼinal un?

María: Yuʼun chi lokʼ ta jabil.

Juan: Kolaval, pe muʼyuk ta jpasbe skʼinal lokʼel ta jabil maʼ voʼone.

María: Jeʼ. ¿kʼu yuʼun? Skotol krixchanoetik jech tspasik. Yuʼun kʼalal li vokʼe, xmuyubajik tajek li jtot jmeʼe.

Juan: Jaʼ jech xmuyubajik li jtot jmeʼ eke. Pe muʼyuk bu ta jpasbekutik skʼinal ti kʼusi kʼakʼalil li vokʼe. Yuʼun bateltike chaʼa, li buchʼu chlokʼ ta jabile, stuk xa noʼox toj tsots skʼoplal chaʼi sba. Pe li buchʼu mas tsots skʼoplale jaʼ noʼox li Diose, ¿mi mu jechuk? Vaʼun chaʼa, ¿mi mu skʼanuk jtojbetik ta vokol xa naʼ ti yakʼoj jkuxlejaltike?

María: ¿Kʼusi van? ¿Mi yuʼun van mu stakʼ jpasbe skʼinal ti li lokʼ ta jabile?

Juan: Veno, taje voʼot cha nop atuk. Anaʼoj ti ep buchʼutik toj lek chaʼi ti ch-akʼbat smotonik kʼalal chlokʼik ta jabile, pe li Vivliae chal ti jaʼ mas xi jmuyubaj mi voʼotik chkakʼtik matanale. Chkaʼi voʼone jaʼ mas tsots skʼoplal ti jtojbetik ta vokol Dios xchiʼuk ti jkoltatik li yan krixchanoetike, jaʼ mu sta kʼalal chi j-akʼbat jmotontike.

María: Muʼyuk toʼox bu jnop maʼ taje. Vaʼun chaʼa, ¿mi muʼyuk bu xakʼboxuk-o amoton li atot ameʼe?

Juan: ¡Tana! Pe maʼuk to tsmalaik mi li lokʼ ta jabile. Jaʼ ti kʼusi ora chlokʼ ta yoʼontonike chakʼbikun jmoton. Veno, pe ¿mi xa naʼ kʼu yuʼun lik spasik li skʼinal lokʼel ta jabile?

María: ¿Mi xa naʼ li voʼote?

Juan: Ta jchapbot avaʼi okʼom jun loʼil ta sventa li skʼinal lokʼel ta jabil ti la spasik ta voʼnee.

SPASEL SALUDAR VANDERA XCHIʼUK SKʼEJINTAEL IMNO NASIONAL

Andrea: ¿Kʼu yuʼun muʼyuk cha spas saludar vandera xchiʼuk ti muʼyuk cha kʼejinta li imno nasionale?

Marcela: ¡Toj lek maʼ kʼusi cha jakʼe! Pe oy kʼusi ta jkʼan ta jakʼbot kaʼi ek: ¿kʼu yuʼun ti jech cha pase?

Andrea: Yuʼun jkʼanoj li jlumale.

Marcela: Veno, pe akʼanoj li ameʼ eke, pe mu jechuk cha tijan ta avoʼonton akʼob xchiʼuk cha kʼejinta imno kʼalal cha kʼopone, ¿mi mu jechuk?

Andrea: Moʼoj kʼuxi un. Yuʼun jtsakoj lek ta mukʼ jlumal ti jech ta jpase. ¿Mi yuʼun muʼyuk atsakoj ta mukʼ li voʼote chaʼa?

Marcela: Jtsakoj ta mukʼ, pe mu jechuk ta jpasbetik skotol li kʼusitike o li krixchanoetik ti jtsakojtik ta mukʼe, ¿mi mu jechuk?

Andrea: Jech avaʼuk. Ta melel, mu jnaʼ lek kʼu yuʼun ti jech ta jpase, jaʼ van ta skoj ti jech tspas skotol krixchanoetik chkile.

Marcela: ¿Mi xa naʼ kʼu yuʼun ep krixchanoetik ti jech tspasike? Yuʼun li vandera xchiʼuk li imno nasionale jaʼ chalbe skʼoplal li slumalike. Jaʼ yuʼun oy ta yoʼonton chakʼ xkuxlejalik ta stojolal. Pe mu jechuk ta jnop maʼ voʼone. Mu xuʼ xkakʼ jkuxlejal ta stojolal li jlumale, yuʼun jaʼ laj yakʼbun Dios, jech oxal jaʼ chkakʼbe jkuxlejal. Jaʼ yuʼun, akʼo mi jtsakoj ta mukʼ li vanderae muʼyuk ta jpasbe saludar mi jaʼuk ta jkʼejinta li imno nasionale.

Andrea: A, vaʼ yelan chaʼa.

Marcela: Mi xa naʼe, lek chkaʼi maʼ vaʼ yelan la ajakʼbune. Xa jakʼbun me kʼalal cha kʼan cha naʼ kʼu yuʼun ta jpas jlom kʼusitike xchiʼuk ti kʼu yuʼun muʼyuk ta jpas jlome. Kaltik avaʼi, li Vivliae chal ti oy jun ajvalil ta voʼne ti laj yalbe mantal krixchanoetik ti akʼo snijan sbaik ta stojolal jun lokʼole. Pe li jlome muʼyuk la skʼan la snijan sbaik akʼo mi albatik ti chmilatike.

Andrea: ¿Melel? Pe ¿kʼusi kʼot ta stojolalik un?

Marcela: Chkalbot avaʼi ta rekreo.

SVENTA POLITIKA

Miguel: Ti xuʼuk xa xa pas votare Diego, ¿buchʼu cha tʼuj ti jechuke?

Diego: Mi junuk.

Miguel: ¿Kʼu yuʼun ti mu junuke?

Diego: Yuʼun jpasoj xa votar.

Miguel: Pe mu to stakʼ xa pas votar chkaʼi une.

Diego: Veno, pe ta sventa liʼe xuʼ xa jpas votar. Jaʼ la jtʼuj li buchʼu mas lek xtojob ta ajvalile.

Miguel: ¿Kʼusi xa noʼox ajvalilal taje?

Diego: Jaʼ li ajvalilal tspas Jesuse. Jaʼ li buchʼu mas lek xtojob ta ajvalile. ¿Mi cha kʼan cha naʼ kʼu yuʼun?

Miguel: Mu jkʼan.

Diego: Veno, pe mi cha kʼan cha naʼ kʼu yuʼune, ta sjunul me koʼonton chkalbot.

[Lokʼol ta pajina 3]

«¿Kʼu yuʼun muʼyuk cha pas saludar vandera xchiʼuk ti muʼyuk cha kʼejinta li imno nasionale?»

[Lokʼol ta pajina 4]

«Kaltik avaʼi, Juan. ¿Mi xa kʼan xa bat ta jun kʼin ta jna?»