Imbilai Yehova!
Imbilai Yehova!
“Nkēmbilanga mitendelo kudi Leza wami po nkikidi bu-muntu.”—MIT. 146:2.
1. I bika byātonwene nkasampe Davida abunde ñimbo yandi ya mitōto?
DAVIDA paādi ukidi nkasampe, wādi upityija kitatyi kilampe mu ntanda dya kubwipi na Betelema ukumba luombe lwa shandi. Paādi ulama mikōko, Davida wādi ubandila mingilo ya kutendelwa ya bupangi bwa Yehova: Diulu ditoyole ñenyenye, “banyema bonsololo ba muntanda” ne “byoni bya mūlu.” Wātengelwe bininge na byaāmwene—wābunda enka ne ñimbo ikunka mutyima mwanda wa kutendela Mulongi wa bino bintu bya kutendelwa. Ñimbo mivule ya Davida ikokeja kutanwa mu mukanda wa Ñimbo ya Mitōto. *—Tanga Mitōto 8:3, 4, 7-9.
2. (a) Lelo buimba bukwashanga namani bantu? Leta kimfwa. (b) I ñeni’ka yotuboila ku Mitōto 34:7, 8 ne Mitōto 139:2-8 pa bitala kipwano kya Davida na Yehova?
2 Bimweka’mba mu kine kitatyi’kya mo mwālumbulwile Davida bwino bwa bu kaimba. Wāpotolwele’byo bininge, bāmwita ne kukomba lunsense kudi Mulopwe Solo. (Nk. 22:29) Buimba bwa Davida bwādi butūkija mutyima wa mulopwe wādi muvutakane, enka na mutūkijibwanga divule mityima ya bantu dyalelo shi bateja ñimbo miyampe. Kitatyi kyonso kyādi kiyata Davida kyombanwa kyandi, “Solo waambukwa, ne kukoma biyampe.” (1 Sam. 16:23) Ñimbo ya uno kaimba kadi mulembi wakaminwe Leza ikidi na bulēme ne dyalelo. Langa’po bidi! Dyalelo, kepadi myaka 3000 ne musubu tamba Davida ubutulwa, midiyo ya bantu ba būmi bwishile bashikete mu bifuko palapala, banyemenanga ku ñimbo ya mitōto ya Davida ne kusengwa ne kumona lukulupilo.—2 Bil. 7:6; tanga Mitōto 34:7, 8; 139:2-8; Am. 6:5.
Buimba Budi na Bulēme mu Mutōtelo wa Bine
3, 4. I mpango’ka ya kwimba ñimbo ikola yākwetwe mu mafuku a Davida?
3 Davida wādi na kyabuntu, kadi wāingidije’kyo biyampe kutabuka—mwanda wa kutumbija Yehova. Davida pa kubikala bu mulopwe wa Isalela, wāteakenye mingilo ya tabenakulo amba mwikale ne buimba bulumbuluke. Mu Bene Levi bādi bengila, mwādi bantu dikumi ne musubu pa katwa—bantu 4000—bāpelwe mwingilo amba bo “bakutendela Yehova;” mu bano’ba, bantu 288 bo “bafundijibwe mu kwimba kudi Yehova, ke bonso bamanwa kadi.”—1 Bil. 23:3, 5; 25:7.
4 Davida wāpungile aye mwine ñimbo mivule yāimbilwe ne kombwa na Bene Levi. Bene Isalela bonso bādi na kyepelo kya kutanwa’ko kitatyi kimbwa ñimbo ya mitōto ya Davida, bādi bātengwa mpata na byobemvwana. Mwenda mafuku, kitatyi kyāselelwe dikumbo mu Yelusalema, “Davida wesamba na mukulumpe wa bene Levi kutonga bana babo batuimba, ne bipungwa byakomba, tupindo ne nsense ne membo kuvuma kukatampe ne kutulula diwi ne nsangaji.”—1 Bil. 15:16.
5, 6. (a) Mwanda waka bādi bātele mutyima bininge namino ku buimba mu umbikalo wa Davida? (b) Le tubayuka namani’mba buimba bwādi na bulēme mu butōtyi bwa Isalela wa kala?
5 Mwanda waka bādi bātele mutyima bininge namino ku buimba mu mafuku a Davida? Le i mwanda’po’tu mulopwe wādi kaimba? Mhm, kwādi bubinga bukwabo, bwāsokwelwe myaka tutwa pa kupita’po, Mulopwe moloke Hezekia paālangwile monka mingilo mu tempelo. Tutanga mu 2 Bilongwa 29:25 amba: “[Hezekia] wabika bene Levi mu njibo ya Yehova’mwa ne membo, ne tupindo, ne nsense, mungya kyakanwa kya Davida, ne kya Natana mupolofeto; ke-kintu kijila’kya kyadi kya Yehova padi bapolofeto bandi.”
6 Bine, Yehova kupityila ku bapolofeto bandi, wāsoñenye batōtyi bandi bamutendele mu ñimbo. Batuimba ba mu kisaka kya butobo, kebāpelwepo mingilo yādi ingila Bene Levi bakwabo mwanda wa kunena’mba bekale na kyaba kya kubunda ñimbo ne nakampata kupituluka’mo.—1 Bil. 9:33.
7, 8. Pa bitala kwimba ñimbo yetu ya Bulopwe, i kintu’ka kidi na mvubu kutabuka kyabuntu kya buimba?
7 Padi ukanena’mba, “Mu myanda itala buimba, nkilangapo amba nadi wa kubadilwa mu ba manwa bādi bemba mu tabenakulo!” Ino ke Bene Levi bonsopo bādi batuimba ba manwa. Mungya 1 Bilongwa 25:8, kwādi ne bangiya “balombolwa.” Kadi tufwaninwe ne kuyuka amba mu bisaka bikwabo bya Bene Isalela i muno mwādi bañomba ne batuimba bakwabo bādi bebipotolole, ino Yehova wāpa Bene Levi mwingilo wa buimba. Tukulupile amba bekale “balombodi” bebipotolole nansha “balombolwa” bangiya, Bene Levi bonso ba kikōkeji bādi batele mutyima ku kuvuija mwingilo wabo.
8 Davida wādi usenswe buimba kadi wādi mwibipotolole. Ino le kintu kya mvubu kudi Leza i kwikala na kyabuntu kya buimba kete? Polo wāsonekele mu Kolose 3:23 amba: “Umbyonso byo mulonga, mwikale kwibīngila ne mutyima onso monka, pamo bwa kudi Mfumwetu, kekudi bantupo, mhm.” Musapu i mwivwanikwe: Kintu kya mvubu i kwimba “ne mutyima onso monka” potutendela Yehova.
Mwingilo wa Buimba pa Kupwa Mafuku a Davida
9. Nena byowadi wa kumona ne kwivwana shi wātenwe’ko kitatyi kyāfikidijibwe tempelo mu umbikalo wa Solomone.
9 Mu umbikalo wa Solomone, buimba bwādi na mvubu mu mutōtelo utōka. Pa kufikidija tempelo, kwādi ba ñomba ba bwino, ne ba kwila bimpungidi 120. (Tanga 2 Bilongwa 5:12.) Bible witulombola’mba “bakwila bimpungidi [bonso bādi bapidishitu], ne batuimba, pakwikala bwa muntu umo enka, kulonga diwi dimo dyonka dyakwivwanibwa mu kutendela ne kufwija Yehova; . . . mwanda ayewa i muyampe; ino kanye kandi i kaendaenda’tu nyeke.” Mawi a nsangaji pa kuvuma, “dikumbi dyayuja njibo” kintu kilombola kwitabijibwa na Yehova. Bine, kino kyāsangeje mpata ne kukunka mityima pa kwivwana mawi a bino bimpungidi byonso pamo ne a batuimba tununu bemba kiundaunda bwa muntu umo enka!—2 Bil. 5:13.
10, 11. I kika kilombola amba mu butōtyi bwa Bene Kidishitu babajinji mwādi ne buimba?
10 Buimba bwādi ne mu butōtyi bwa Bene Kidishitu babajinji. Shako, batōtyi ba mu myaka katwa kabajinji kebādipo betana mu matabenakulo nansha ke mu matempelo, ino mu mobo a bantu. Pa mwanda wa kupangwapangwa ne bikwabokwabo, ngikadila yobādi bapwila’mo keyādipo senene. Nansha nankyo, bano Bene Kidishitu bādi batumbija Leza mu ñimbo.
11 Mutumibwa Polo wāsoñenye Bene Kidishitu ba mu Kolose amba mwikale “kwidingila bānwe bene ku mitōto, ne ñimbo, ne ñimbo mikwabo ya mushipiditu, kwimba ne buntu mu mityima yenu kudi Leza.” (Kol. 3:16) Polo ne Shilasa pa kwelwa mu kifungo, “balombele, baimba ne ñimbo ya Leza” nansha byokebādipo na kitabo kya ñimbo. (Bil. 16:25) Shi nobe ubakutwe mu kifungo, i ñimbo inga ya Bulopwe yokokeja kwimba pa mutwe?
12. Le tukalombola namani amba tukwete na mutyika ñimbo yetu ya Bulopwe?
12 Buimba byobudi na bulēme mu butōtyi bwetu, i biyampe twiipangule amba: ‘Lelo nombolanga’mba nkwete buimba na mutyika? Le noñanga bukomo bwa kufika ku kupwila, ku kubungakana ne ku bitango kumeso kwa kitatyi mwa kwimbila pamo na batutu ne bakaka lwimbo lubajinji, kadi le ñimbanga na kyanga? Lelo nkankamikanga bana baleke kumona lwimbo lwa pa bukata bwa Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike ne Kupwila kwa Mwingilo, nansha lwa pa bukata bwa dishikulu dya bantu bonso ne Kifundwa kya Kiteba kya Mulami bu kitatyi kya kukōkolokwa, nansha bu mukenga wa kutalukataluka pa bishikatwa, mwanda’tu wa kwiolola?’ Kwimba i kipindi kya mu butōtyi bwetu. Twikale “balombodi” nansha “balombolwa,” batwe bonso tukokeja—ne tufwaninwe—kulunga mawi etu pamo mwanda wa kutendela Yehova.—Dingakanya na 2 Kodinda 8:12.
Kushinta kwa Bitatyi, Bisakibwa Nabyo Bishinta
13, 14. Kwimba na mutyima onso ku kupwila kudi na kamweno’ka? Leta kimfwa.
13 Pano ke padi myaka 100 ne musubu, Kiteba kya Mulami kya Ziona (Angele) kyanene bubinga bwikadile ñimbo ya Bulopwe na mvubu. Amba: “Kwimba bubinebine i muswelo mulumbuluke wa kutweja’bo mu ñeni ne mu mityima ya bantu ba Leza.” Binenwa bivule bya ñimbo yetu bimanine pa mavese a mu Bisonekwa, nanshi kwifunda binenwa nansha bya ñimbo imoimo, kukokeja kwikala muswelo muyampe wa kukomeneja bubinebine mu mityima yetu. Divule, mweni wiya kupwila netu musunsa mubajinji, ukunkwanga mutyima bininge na ñimbo imbwa na mutyima onso mu kipwilo.
14 Kyolwa kimo mu 1869, Charles T. Russell wadi ujokela kwandi utamba ku kaji paāivwene lwimbo lutamba mu njibo ya panshi. Mu kine kyaba’kya, kadipo ukikulupile amba ukokeja kusokola bubinebine butala padi Leza. Penepo wakwata butyibi bwa kwipāna mu bya busunga, ulanga’mba shi naikala na lupeto luvule nkokeja kukwasha bantu ku ngitu nansha byakadipo ubwanya kwibakwasha ku mushipiditu. Tutu Russell watwela mu yoya njibo ya luvumbi ne mfindi watana’mo bantu bapwila. Washikata kateje. Mwenda mafuku wasoneka’mba byaaivwene bobwa bufuku “i bibwane, na bukwashi bwa Leza, amba akankamike lwitabijo lwandi luzoze mu Bible usonekelwe na bukomo bwa Leza.” Yuka’mba i kwimba kwakokele dibajinji Tutu Russell ku kupwila.
15. Lelo i mwivwanino’ka mupya walengeja kulupulwa kwa kitabo kipya kya ñimbo?
15 Kitatyi pa kupita’po, kwikalanga mwivwanino mupya wa Bisonekwa. Nkindi 4:18 unena’mba: “Kashinda ka boloke kadi pamo’nka bwa mwinya weñenya to-o, wenda ukamba kweñenya, ne kweñenya, kufika enka ne mubukata mwa dyuba.” Kitōkeji kyavula’ko nakyo kibalengeja kulemununwa kwa muswelo ‘otwimba bubine.’ Pano ke myaka 25, Batumoni ba Yehova mu matanda mavule badi bengidija na nsangaji kitabo kya ñimbo Imbai Mitendelo Kudi Yehova. * Kasha kino kitabo kilupulwa dibajinji, mwinya wendanga weñenya mu myanda palapala, kadi mineneno imo ingidijibwe mu kino kitabo keikikwatañenepo na mwivwanino wa panopano. Kimfwa, ketukinenangapo “milongelo mipya,” ino tunenanga “ntanda impya.” Kadi ketukinenangapo amba dijina dya Yehova “dikabingijibwa” ino “dikayukanibwa bu dijila.” I bimweke patōka’mba, pa mwanda wa bufundiji, kwadi kusakilwa kitabo kipya kya ñimbo.
16. Le kitabo kyetu kipya kya ñimbo kiketukwasha namani tulonde madingi a Polo adi mu Efisesa 5:19?
16 Pa mwanda wa kino ne bubinga bukwabo, Kitango Kyendeji kyaitabije kulupulwa kwa kitabo kipya kya ñimbo kidi na mutwe wa mwanda Imbilai Yehova. Kibalwa kya ñimbo yetu i kityepejibwe ke ñimbo 135. Byokudi ñimbo mityetye kete ya kwifunda, tukokeja kukwatyila binenwa bya ñimbo mipya imo pa mutwe. Kino kikwatañene na madingi a Polo alembelwe mu Efisesa 5:19.—Tanga.
Lombola Amba Usangelanga’yo
17. I milangwe’ka iketukwasha tuleke kwikala na moyo ne bumvu potwimba ku kipwilo?
17 Le i kyendele’mo kuleka moyo ne bumvu bitukankaje kwimba ku kupwila kwa Bwine Kidishitu? Mona’byo uno muswelo: Mwene mu myanda itala kwisamba “bātwe bonso tukukalanga mu bintu bivule”? (Yak. 3:2) Ino, ketulekangapo muneneno wetu wampikwa kubwaninina witukankaje kutendela Yehova ku njibo ne njibo. Penepo, mwanda waka mawi etu mabi etukankaje kutendela Leza mu ñimbo? Yehova “wapele muntu kyakanwa” usangelanga kwitwivwana twingidija mawi etu mwanda wa kumwimbila mitendelo.—Div. 4:11.
18. Leta madingi a mwa kwifundila bishima bya ñimbo.
18 Madishike Imbilai Yehova—Mawi Makwatwe, i malupulwe mu ndimi mingi. Mudi ñimbo mipya mimbwe ne kombwa senene shē. Ino ñimbo mileululwe i miyampe’po kashā kuteja. Wiiteje kyaba ne kyaba; nabya kukejepo kuyuka bishima bya ñimbo yetu impya imoimo. Bishima bya ñimbo mivule i bibundwe uno muswelo, shi wimba mulongo umo, kukakolelwapo kwimba ulonda’ko. Kitatyi kyoteja ano madishike, wabulwa’po kwimba nabo pamo? Shi ukwatyile bishima ne mwimbilo ku njibo, ne kutatana kwine mpika kukakolelwapo kwimba’yo na diwi ditunduke ku Njibo ya Bulopwe.
19. I matabula’ka alombwa pa kuteakanya minjiki ya ñimbo yetu ya Bulopwe?
19 I kintu kipēla kutyepeka minjiki yotutejanga ku kubungakana kwa kipindi, ku kubungakana kwa pa bula kwa difuku dimo ne ku bitango bya distrike. Pa kuteakanya’yo bilombanga mingilo mivule. Shi ñimbo ibatongwe, ke bilombe kulemba mwa kombelwa’yo na banabetu bañomba 64 ba Watchtower. Bano bañomba bapityijanga kitatyi kilampe befunda ne kupituluka’mo, ku mfulo ke kukwatwa mu njibo ikwatyilwanga’mo mawi ya mu Patterson, New York. Banabetu dikumi mu bano kebekalangapo mu États-Unis. Bonso’ba bamonanga’mba i dyese pa kwingila mu boba balupula minjiki itobala mwanda wa binkumenkume bya kiteokratike. Tubwanya kulombola kufwija’ko kwetu pa bukomo bobalonga na buswe. Kitatyi kinena mwimaniji wa kubungakana kwetu nansha wa bitango tulonge uno muswelo, tufwaninwe kushikata talala ne kuteja minjiki miteakanibwe na buswe.
20. Le usumininwe kulonga bika?
20 Yehova utele mutyima ku ñimbo yetu ya mitendelo. I ya mvubu kwadi. Tukokeja kusangaja mutyima wandi na kwimba na mutyima onso kitatyi kyonso kyotwitana mwanda wa kutōta. Bine, nansha twikale balombodi nansha balombolwa, ‘twimbilei Yehova’!—Mit. 104:33.
[Kunshi kwa dyani]
^ Kintu kisangaja, myaka tutwa dikumi kupwa kwa Davida kufwa, bamwikeulu bāile kusapula kubutulwa kwa Meshiasa ku bakumbi bādi balama luombe lwabo mu ntanda kubwipi na Betelema.—Luka 2:4, 8, 13, 14.
^ Kitabo kituntulu kya ñimbo 225 kyadi’ko mu ndimi 100 ne musubu.
Le Ulanga’po Namani?
• Le i bimfwa’ka bya mu bitatyi byālembelwe Bible bilombola’mba buimba budi na mvubu mu mutōtelo wetu?
• I kukwatañana’ka kowamona pa bukata bwa kukōkela musoñanya wa Yesu ulembelwe mu Mateo 22:37 ne kwimba ñimbo ya Bulopwe na mutyima onso?
• I miswelo’ka imoimo yotukokeja kulombola kusangela ñimbo yetu ya Bulopwe?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 31]
Lelo ukankajanga bobe bana baleke kutalukataluka pa bishikatwa kitatyi kimbwa?