Kanta ba Maromak Jeová!
Kanta ba Maromak Jeová!
“Haʼu sei kanta no halo múzika ba haʼu-nia Maromak durante haʼu moris.”—SAL 146:2.
1. Saida mak book David atu halo knananuk neʼebé ita bele hetan iha livru Salmos?
IHA David nia tempu joven, nia uza tempu barak atu hein ninia aman nia bibi sira iha rai-luan besik Belein. Nuʼudar David hein bibi, nia bele haree didiʼak Maromak Jeová nia kriasaun sira neʼebé furak, hanesan fitun sira iha lalehan, “animál fuik iha rai-luan”, no “manu sira iha lalehan”. Buat neʼebé David haree book tebes nia toʼo nia halo múzika kapás atu hahiʼi Ida neʼebé kria buat furak sira-neʼe. Knananuk barak neʼebé David halo ita bele hetan iha livru Salmos. *—Lee Salmo 8:3, 4. *
2. (a) Múzika diʼak bele halo ema sente oinsá? Fó toʼok ezemplu ida. (b) Husi Salmo 34:7, 8 saida mak ita bele aprende kona-ba David nia relasaun ho Maromak Jeová?
2 Karik durante David nia tempu joven, nia hakaʼas an toʼo hatene didiʼak kona-ba múzika. Tuir loloos, tanba nia matenek kona-ba múzika, Liurai Saul konvida nia atu toka arpa ba nia. (Prov 22:29) Bíblia esplika katak kuandu liurai neʼe sente laran-susar, múzika neʼebé David toka “halo [nia] sente kmaan no sente diʼak”. (1 Sam 16:23) Ohin loron ita mós sente hanesan neʼe kuandu rona múzika diʼak. Knananuk sira neʼebé David hakerek iha tempu neʼebá sei iha folin boot toʼo agora. Hanoin toʼok kona-ba knananuk sira neʼebé David halo! Maski David moris tinan 3.000 resin liubá, maibé ohin loron ema husi rai oioin no situasaun oioin hetan esperansa no sente kmaan hodi lee salmu sira neʼebé nia hakerek.—2 Crôn 7:6; lee Salmo 34:7, 8; * Amós 6:5.
Múzika mak parte importante iha adorasaun loos
3, 4. Iha David nia tempu, arranju saida mak ema levita iha kona-ba uza múzika iha adorasaun loos?
3 David iha matenek, no nia uza ninia matenek neʼe atu fó glória ba Maromak Jeová. Depois nia sai tiha liurai ba nasaun Izraél, David halo arranju atu uza mós múzika furak iha adorasaun iha tabernákulu. Husi ema levita naʼin-38.000 neʼebé serbí iha tabernákulu, sira barak, katak ema naʼin-4.000 simu knaar atu “fó hahiʼi”, no sira naʼin-288 mak “treinu ona no iha matenek kona-ba kanta ba Naʼi Jeová”.—1 Crôn 23:3, 5; 25:7.
4 David rasik hakerek knananuk barak neʼebé uza iha adorasaun loos no ita bele fiar katak kuandu ema Izraél rona ema levita kanta knananuk sira-neʼe, ida-neʼe book duni sira-nia laran. No mós, iha tempu neʼebé ema lori arka aliansa nian ba Jeruzalein “David hatete ba ulun-naʼin husi ema levita atu haruka sira-nia maun-alin sira neʼebé kantadór, hodi hamriik ho instrumentu kanta nian, instrumentu neʼebé iha tali no arpa no símbalus, atu toka hodi hasai lian neʼebé halo ema haksolok”.—1 Crôn 15:16.
5, 6. (a) Tanbasá mak múzika sai parte importante tebes iha adorasaun loos iha David nia tempu? (b) Saida mak hatudu katak múzika importante iha adorasaun iha Izraél antigu?
5 Tanbasá mak múzika sai parte importante tebes iha adorasaun loos iha David nia tempu? Ida-neʼe tanba liurai David iha matenek no gosta atu halo múzika ka lae? Lae, tuir loloos iha razaun ida seluk. Razaun neʼe hakerek iha 2 Crônicas 29:25. Iha eskritura neʼe koʼalia kona-ba tempu neʼebé Liurai Ezequias komesa fali adorasaun iha templu, tinan atus rua liutiha David nia tempu. Eskritura neʼe hatete: “[Ezequias] haruka ema levita sira hamriik iha Maromak Jeová nia uma, ho símbalus, instrumentu sira-neʼebé iha tali no ho arpa, hodi tuir mandamentu husi David no Gad, liurai nia ema ida neʼebé simu vizaun, no husi profeta Natan. Tanba mandamentu neʼe, neʼebé profeta sira fó sai, mai husi Naʼi Jeová nia liman.”
6 Sin, liuhusi profeta sira Maromak Jeová haruka ninia povu atu hahiʼi nia ho knananuk sira. Tuir loloos ema levita sira neʼebé iha knaar atu kanta la presiza halo knaar sira neʼebé ema levita seluk tenkesér halo. Hodi nuneʼe sira bele uza tempu barak liu atu halo múzika no mós karik atu prátika.—1 Crôn 9:33.
7, 8. Kona-ba kanta knananuk iha ita-nia reuniaun sira, saida mak importante liu duké hatudu matenek atu kanta?
7 Karik ita sente katak ita la iha matenek kona-ba múzika hanesan ema levita sira neʼebé kanta iha tabernákulu. Maibé hanoin-hetan katak laʼós ema levita hotu mak iha matenek kona-ba múzika. Tuir 1 Crônicas 25:8 hatudu katak iha mós ema ‘neʼebé aprende hela’. Diʼak mós atu hatene katak maski karik iha ema balu husi suku seluk iha Izraél neʼebé iha matenek kona-ba múzika no kanta, maibé Maromak Jeová fó knaar atu halo múzika ba ema levita deʼit. Ita bele fiar katak ema levita hotu, inklui sira neʼebé “iha matenek” no mós sira neʼebé “aprende hela”, ho laran tomak hakaʼas an atu kumpre sira-nia knaar.
8 David gosta tebes múzika no nia iha matenek kona-ba neʼe. Maibé, Maromak hafolin deʼit ema nia matenek ka lae? Iha Salmo 33:3, David hakerek: “Hakaʼas ó-nia an atu toka ho didiʼak instrumentu neʼebé iha tali, no hasaʼe lian haksolok.” Sin, klaru katak buat neʼebé importante mak ita ‘hakaʼas ita-nia an’ atu hahiʼi Maromak Jeová.
Múzika iha adorasaun loos depois David nia tempu
9. Esplika toʼok saida mak ema haree no rona kuandu Salomão dedika templu ba Maromak.
9 Iha Salomão nia ukun múzika mós importante ba adorasaun neʼebé loos. Kuandu Salomão dedika templu ba Maromak, iha orkestra boot neʼebé inklui ema naʼin-120 neʼebé huu trombeta. (Lee 2 Crônicas 5:12. *) Bíblia hatete: “Ema neʼebé huu trombeta no kantadór sira hasaʼe lian hamutuk hodi hahiʼi no fó-agradese ba Naʼi Jeová, . . . ‘tanba nia mak diʼak, no ninia laran-diʼak neʼebé nakonu ho domin iha toʼo tempu neʼebé la bele sura.’” Iha tempu neʼebé múzika nia lian no ema levita sira hasaʼe lian haksolok hodi hahiʼi Maromak Jeová, iha tempu neʼe kedas “uma neʼe, Naʼi Jeová rasik nia uma, sai nakonu ho kalohan”. Ida-neʼe hatudu duni katak Maromak kontente ho buat sira-neʼe. Ita bele fiar katak ema iha tempu neʼebá mós haksolok no gosta tebes atu rona trombeta hotu nia lian hamutuk ho lian furak husi kantadór rihun ba rihun.—2 Crôn 5:13.
10, 11. Saida mak hatudu katak ema kristaun iha apóstolu sira-nia tempu uza múzika iha sira-nia adorasaun?
10 Iha apóstolu sira-nia tempu, ema kristaun mós uza múzika kuandu adora Maromak. Iha tempu neʼebá ema kristaun halaʼo adorasaun iha ema nia uma, laʼós iha templu. Maski dala ruma ema fó terus ba sira no susar ba sira atu halaʼo sira-nia adorasaun, maibé ema kristaun sira-neʼe nafatin hahiʼi Maromak ho knananuk kuandu sira halibur hamutuk.
11 Apóstolu Paulo fó laran-manas ba nia maluk kristaun iha Kolosos hodi hatete: “Fó-agradese nafatin, hananu salmu no knananuk ho laran ba Maromak.” (Kol 3:16) Kuandu ema hatama Paulo no Silas iha komarka, sira naʼin-rua halo “orasaun hodi hananu knananuk ba Naʼi”, maski iha tempu neʼebá sira la iha livru knananuk. (Apos 16:25) Se karik ema hatama Ita iha komarka laran, knananuk hira mak Ita bele hanoin-hetan?
12. Oinsá mak ita bele hatudu katak ita hafolin knananuk iha reuniaun sira?
12 Tanba múzika mak parte importante iha ita-nia adorasaun, diʼak atu husu ba ita-nia an: ‘Haʼu hatudu katak haʼu hafolin múzika sira atu hahiʼi Maromak ka lae? Haʼu hakaʼas an atu toʼo sedu ba reuniaun sira, no reuniaun boot sira atu bele kanta knananuk primeiru hamutuk ho haʼu-nia irmaun-irmán sira ka lae? Haʼu kanta ho laran ka lae? Haʼu hanorin haʼu-nia oan sira atu hafolin knananuk neʼebé kanta depois reuniaun Eskola Serbisu Teokrátiku, no knananuk depois diskursu públiku nian ka lae? Ka haʼu halo oan sira haree knananuk sira-neʼe nuʼudar oportunidade atu husik sira-nia tuur-fatin no halimar uitoan?’ Kanta knananuk mak parte husi ita-nia adorasaun. Sin, maski ita “iha matenek” ka “aprende hela”, maibé ita hotu bele no tenkesér hasaʼe lian hamutuk atu hahiʼi Maromak Jeová.—Kompara ho 2 Korinto 8:12.
Presiza halo mudansa nuʼudar tempu liu daudauk
13, 14. Tanbasá mak importante atu kanta ho laran durante reuniaun sira? Fó toʼok ezemplu ida.
13 Tinan 100 liubá, livru Zionʼs Watch Tower esplika tansá mak knananuk sira mak importante iha ita-nia adorasaun. Livru neʼe dehan: “Kanta knananuk mak dalan diʼak atu kuda metin lia-loos iha Maromak nia povu nia neon no laran.” Liafuan barak iha ita-nia knananuk sira mai husi Bíblia, no tan neʼe hodi aprende liafuan iha knananuk sira mak dalan diʼak atu haburas lia-loos iha ita-nia fuan-laran. Dala barak, kuandu ema tuir ita-nia reuniaun ba dala primeiru no sira rona knananuk neʼebé ema kanta ho laran, ida-neʼe book duni sira-nia sentimentu.
14 Hanoin toʼok kona-ba esperiénsia ida-neʼe. Iha tinan 1869, irmaun C. T. Russell sente katak nia sei nunka hetan lia-loos kona-ba Maromak, no tan neʼe nia deside atu uza ninia moris tomak atu aumenta tan ninia bisnis. Nia hanoin katak maski nia la bele ajuda ema atu aprende lia-loos kona-ba Maromak, maibé hodi manán osan barak nia bele fahe ba ema tuir sira-nia presiza. Maski nuneʼe, iha kalan ida kuandu nia laʼo atu fila ba uma husi ninia serbisu, nia rona lian husi ema neʼebé kanta iha salaun tuan ida, neʼebé iha rai-rahun barak. Irmaun Russell tama salaun foʼer neʼe, no haree ema sira halaʼo hela reuniaun relijiaun nian. Entaun nia tuur no rona. Iha tinan balu tuirmai nia hakerek katak lia-loos neʼebé nia aprende iha kalan neʼe, “maski uitoan deʼit, maibé ho Maromak nia bensaun, ida-neʼe hametin fali ninia fiar ba Bíblia nuʼudar Maromak nia Liafuan”. Sin, buat neʼebé dada Irmaun Russell ba reuniaun neʼe mak lian husi ema neʼebé kanta knananuk.
15. Tanbasá mak ita presiza livru knananuk foun?
15 Nuʼudar tempu liu ba daudauk buat neʼebé ita komprende kona-ba eskritura sira sai moos liu. Provérbios 4:18 dehan: “Ema loos sira-nia dalan mak hanesan loro-matan nia naroman neʼebé kontinua sai nabilan liu toʼo loron fahe-rua.” Tanba naroman kona-ba lia-loos sai nabilan liu, entaun ita mós presiza halo mudansa ba knananuk neʼebé ita uza iha ita-nia adorasaun. Durante tinan 25 nia laran, Testemuña ba Jeová iha rai barak haksolok atu uza livru knananuk ho títulu Nyanyikanlah Pujian bagi Yehuwa. * Husi tempu neʼebé livru neʼe hasai toʼo agora naroman kona-ba lia-loos balu sai nabilan liu, no liafuan balu neʼebé uza iha livru knananuk neʼe ita la uza tan. Tan neʼe, ita presiza duni livru knananuk foun neʼebé fó sai buat neʼebé ita komprende ona kona-ba lia-loos.
16. Oinsá mak livru knananuk foun sei ajuda ita atu halo tuir Paulo nia konsellu iha Efeso 5:19?
16 Tanba razaun ida-neʼe, no mós tan razaun seluk, Grupu Administradór halo desizaun atu halo livru knananuk foun ho títulu Kanta ba Maromak Jeová. Iha língua barak livru neʼe iha knananuk 135 no iha língua balu seluk iha knananuk 55. Tanba knananuk sira iha livru neʼe ladún barak, karik ita bele dekor liafuan sira husi knananuk foun sira-neʼe balu. Hodi halo ida-neʼe, ita sei halo tuir Paulo nia konsellu iha Efeso 5:19.—Lee.
Oinsá mak Ita bele hatudu Ita hafolin knananuk sira?
17. Saida mak bele ajuda ita atu la sente moe kuandu kanta knananuk iha kongregasaun?
17 Diʼak atu la husik sente moe hapara ita atu kanta makaʼas iha reuniaun kristaun sira. Hanoin toʼok kona-ba ida-neʼe: Kuandu ita koʼalia “ita hotu halo sala barak” ho liafuan, loos ka lae? (Tgo 3:2) Maski nuneʼe, ita la husik ida-neʼe hapara ita atu hahiʼi Maromak Jeová hodi haklaken uma ba uma. Se nuneʼe, maski ita sente katak ita-nia lian ladún furak, tansá mak ita husik ida-neʼe atu hapara ita kanta makaʼas hodi hahiʼi Maromak? Maromak Jeová mak ida neʼebé “fó ibun ba ema”, no nia kontente atu rona ita uza ita-nia lian atu hahiʼi nia ho knananuk.—Êx 4:11.
18. Saida mak ajuda irmaun-irmán barak atu aprende knananuk foun sira?
18 Irmaun-irmán barak aprende ona knananuk foun balu hodi uza CD ho títulu Sing to Jehovah—Piano Accompaniment. Irmaun-irmán sira gosta atu rona ba múzika furak sira-neʼe. Hodi rona beibeik iha uma laran, no kanta tuir hodi uza ita-nia livru knananuk, ida-neʼe sei ajuda ita atu aprende liafuan sira atu nuneʼe ita bele kanta ho laran-manas iha Reuniaun-Fatin.
19. Saida mak irmaun sira halo atu prepara múzika orkestra nian ba reuniaun boot sira?
19 Ita hakarak duni atu hafolin nafatin múzika furak neʼebé ita rona iha ita-nia reuniaun boot sira! Hanoin toʼok kona-ba serbisu barak neʼebé irmaun-irmán sira halo atu prepara múzika neʼe. Primeiru irmaun sira hili knananuk sira, tuirmai sira tenke hakerek múzika neʼe atu ema naʼin-64 iha orkestra Watchtower bele toka. Irmaun sira-neʼe uza oras barak atu hadiʼa múzika neʼe, no sira mós pratika beibeik. Ikusmai sira grava múzika neʼe iha Patterson, Novaiorke. Tuir loloos, irmaun-irmán naʼin-sanulu neʼebé hola parte iha orkestra neʼe la hela iha rai-Estadus Unidus. Maibé, sira hotu iha orkestra neʼe hafolin duni sira-nia knaar atu halo múzika furak ba ita-nia reuniaun boot sira. Entaun, kuandu aprezentadór iha reuniaun boot sira konvida ita atu tuur no rona ba múzika neʼebé prepara ona ba ita, mai ita halo tuir. Hodi halo nuneʼe, ita sei hatudu katak ita agradese ba sira-nia hakaʼas-an.
20. Ita rasik hakarak atu halo saida?
20 Maromak Jeová see tilun ba ita-nia knananuk atu hahiʼi nia. Nia hafolin buat neʼebé ita halo atu fó glória ba nia. Ita halo nia laran haksolok hodi kanta ho laran kuandu ita halibur hamutuk atu adora nia. Sin, maski ita “iha matenek” ona ka sei “aprende hela”, mai ita ho laran tomak “kanta ba Maromak Jeová”!—Sal 104:33.
[Nota–rodapé]
^ par. 1 Maizumenus tinan rihun ida depois David mate, anju-lubun boot ida fó sai ba bibi-atan sira kona-ba Mesias neʼebé moris ona. Bibi-atan sira-neʼe hein hela bibi iha rai-luan besik Belein.—Lc 2:4, 8, 13, 14.
^ par. 1 Salmo 8:3: “Kuandu haʼu haree Ita-nia lalehan, buat neʼebé Ita-nia liman mak halo, fulan no fitun sira neʼebé Ita prepara, 4 sé mak mane neʼebé bele mate neʼe atu nuneʼe ita tenke hanoin-hetan nia, no sé mak ema nia oan-mane neʼe hodi Ita tau matan ba nia?”
^ par. 2 Salmo 34:7: “Jeová nia anju hela haleʼu sira neʼebé taʼuk ba nia, no nia salva sira. 8 Koko no haree katak Jeová mak diʼak, oh, imi hotu; ksolok ba mane neʼebé hetan protesaun iha nia.”
^ par. 9 2 Crônicas 5:12: “No kantadór husi ema levita sira hotu, neʼebé mai husi umakain Asaf, Heman, Jedutun, no sira-nia oan-mane, no sira-nia maun-alin sira neʼebé hatais hena neʼebé mamar, no sira lori símbalus, no mós instrumentu neʼebé iha tali no arpa; sira hamriik iha parte leste husi altár, hamutuk ho amlulik naʼin-atus ida ruanulu neʼebé huu trombeta.”
^ par. 15 Livru knananuk neʼe iha knananuk 225, no tradús ona ba língua 100 liu.
Tuir Ita-nia hanoin . . .
• Ezemplu saida iha Bíblia laran hatudu katak múzika iha parte importante iha ita-nia adorasaun?
• Oinsá mak Jesus nia mandamentu iha Mateus 22:37 book Ita atu kanta ho laran iha reuniaun sira?
• Iha dalan saida deʼit mak ita bele hatudu katak ita hafolin knananuk sira atu hahiʼi Maromak?
[Pergunta estudu nian]
[Dezeñu iha pájina 23]
Ita treinu Ita-nia oan sira atu hola parte iha knananuk hotu iha reuniaun sira ka lae?
[Dezeñu iha pájina 24]
Ita hakaʼas an atu aprende liafuan husi knananuk foun iha uma?