Shina Munda wa Endene Wapwile Chihela Chitangu Cha Atu?

ACHINYONGA ngwe uli mu umwe munda. Munda wacho kumushi chimbagwinya. Uli unene, chikwo nawa, muli sambukila yinji. Chahiana chinji, mu chihela chacho, yena kuushi kulipikala chinji, mujimba we uli upema chakuhona kwivwa yikola. Yihanda ya ku mujimba we yinakalakala kanawa, ni kuyuka ha yuma yeswe yinakujingilika.

Meso je mawahilila ha kumona kulumbama cha ulombo walisa wa yitemo, ni meya apema chinji a umwe lwiji, ni mafwo eka ni eka, pangu, hamwe ni chizulie. Mwivwa fuji yipema yize yinapepa ha chikowa che ni vumba lipema lia fuji yacho. Mwivwa nawa zungo lia mafwo, zungo lia meya waze analambe ku mawe, mwivwa chize tujila anembi ni kuteta cha tushitu. Ha kumona yuma yino, kutala kuushi kuzanga kupwa mu chihela ngwe chino?

Hashi heswe, kuli atu waze akufuliela ngwo mwono wa atu waputukile ku chihela ngwe chino. Ha sekulu jinji, mangana a uwayilo wa Yunda, ni wa akwa-mayingeleja ni akwa-Islamismo kalilongesele hakutwala ku munda wa Endene, chihela chize Zambi asele Alama ni Eva. Kulita ni Mbimbiliya, pwo ni lunga ano kapwile ni mwono wa ukulungunga hamwe ni uwahililo. Kapwile ni sambukila umwe ni mukwo, ni tushitu ni Zambi, yoze wahele kutalatala cha kutwama ni mwono ku miaka yeswe ku chihela chipema.—Uputukilo 2:15-24.

Akwa-Hindus no kakwete nyonga lio hakutwala ku paraisu ya ku mashimbu akunyima. Akwa-Buda kakutayiza ngwo miata jo a mu uwayilo wo, kasolokele ha mashimbu a oru, muze hashi hapwile ngwe paraisu. Ma uwayilo anji a mu África kakulongesa yishima yize yakwewulula Alama ni Eva.

Kwamba pundu, nyonga lia munda wa Endene mutuhasa kuliwana mu mawayilo ni mianda ya atu. Umwe mukwa-kusoneka yamba ngwenyi: “Yizavu yinji ya atu ku mashimbu akunyima, kapwile ni kufuliela ngwo kwapwile munda wa Endene, muze mwapwile ungunu, utuswilo, sambukila, uwahililo, kulumbama cha kulia, kuhona cha ponde ni vunda. . . . Lusango yono kakwachile ku mbunge ya atu anji ni kuneha usona unji mumu lia paraisu yize yatokele, alioze atu kakayivulamine, chocho yafupa kuyifunyisa cheka.”

Shina sango jino ni mianda ya atu yinakatuka ku chishina chimuwika? Shina “kulifwa cha manyonga ja atu” chinakatuka ha chimwe chuma chamwenemwene? Kutala Alama ni Eva, ni munda wa Endene yapwileko lume ku mashimbu akunyima?

Atu waze keshi kufuliela kakuhamika nyonga lino. Ha mashimbu wano waze akwa-mana analingi yuma yinji, atu anji kakunyonga ngwo sango jino jili wika yishima yamokomoko hanji ya mahuza. Alioze, chuma chize chakukomwesa chili ngwo, anji a kuli waze akuhamika, kali mangana a mayingeleja waze akutwala atu alitune lusango wa munda wa Endene. Ayo kakwamba ngwo chihela chacho te chatwamineko. Kakwamba nawa ngwo, lusango wa mu Mbimbiliya kali wika wa kulumba, wa mahuza hanji chimwe chishima.

Kwamba pundu, mu Mbimbiliya muli yishima. Mwene Yesu katele chishima chize tunanyingika chinji. Alioze, Mbimbiliya kuyishi kulumbununa lusango wa munda wa Endene ngwe chimwe chishima, alioze yakulumbununa lusango wacho ngwe sango jamwenemwene, pundu nawa jashi. Chikwo nawa, nyi yuma yize yalingiwile mu munda wa Endene kuyakalingiwile, mba kuchi mutuhasa kufuliela ha Yisoneko yeswe yize yili mu Mbimbiliya? Tuhengwolenu mumu liaka atu amwe keshi kutayiza lusango wa munda wa Endene ni kumona nyi chamwenemwene yize akunyonga hakutwala ku lusango wacho yinalite. Hanyima, mba mutuhengwola mumu liaka hita umwe wa kuli yetu atamba kuzanga lusango wacho.