Eden—Diri Bala Una nga Nag-istar ang Tawo?

IMADYINA nga ara ka sa isa ka malapad kag matahom nga hardin. Matawhay kag wala sing gahod sang masako nga siudad. Wala ka sing ginakabalak-an. Wala ka man sing bisan ano nga balatian. Kanami gid sang imo pamatyag samtang nagalagawlagaw ka.

Makita mo ang masili nga kolor sang mga bulak, ang inggat sang tubig sa sapa, kag ang berde nga mga dahon sang kakahuyan kag kahilamnan nga ginasilakan sang adlaw. Mabatyagan mo ang mabugnaw nga dapya sang hangin kag masimhutan ang kaamyon nga ginadala sini. Mabatian mo ang kalas sang mga dahon, ang ilig sang tubig sa kabatuhan, kag ang huni sang mga pispis kag mga insekto. Indi bala nga gusto mo gid mag-istar sa amo sini nga lugar?

Ang mga tawo sa bilog nga kalibutan nagapati nga amo sini nga lugar ang una nga gin-istaran sang tawo. Sa sulod sang ginatos ka tuig, ang mga miembro sang Judaismo, Islam, kag ang nagapangangkon nga mga Cristiano, ginatudluan parte sa hardin sang Eden nga ginpaistaran sang Dios kanday Adan kag Eva. Suno sa Biblia, matawhay kag malipayon ang ila pagkabuhi. Maayo ang ila relasyon sa isa kag isa, sa mga sapat, kag sa Dios, nga naghatag sa ila sing paglaum nga mabuhi sing dayon sa sining matahom nga lugar.—Genesis 2:15-24.

Lain man ang pagpati sang mga Hindu parte sa paraiso. Ang mga Budhista naman nagapati nga ang mga Buddha, ukon ang kilala nga mga lider sang ila relihion, nagkabuhi sang paraiso pa ang kalibutan. Kag madamo man nga relihion sa Aprika ang may mga istorya pareho sa istorya nanday Adan kag Eva.

Ang matuod, ang ideya parte sa paraiso nga duta ara sa madamo nga relihion kag tradisyon. Ang isa ka awtor nagsiling: “Madamo nga sibilisasyon ang nagapati nga may paraiso sang una diin perpekto ang mga tawo, may kahilwayan, paghidait, kalipay, kabuganaan, kag wala sing kahadlok, tension, kag  kagamo. . . . Ini nga pagpati amo ang rason kon ngaa ginahandum gid sang madamo ang nadula pero wala nalipatan nga paraiso kag gusto gid nila nga ipasag-uli ini.”

Isa lang bala ang ginhalinan sini nga mga istorya kag tradisyon? Indi ayhan nga ‘ginahandum ini sang madamo’ bangod matuod ini nga nagluntad sadto? Matuod bala ang hardin sang Eden kag sanday Adan kag Eva?

Ginaduhaduhaan ini sang iban. Sa sining moderno nga panahon, nagapati ang madamo nga ini nga istorya sugidsugid lang. Bisan gani ang iban nga lider sang relihion nagaduhaduha man. Ginatudlo nila nga indi matuod ang hardin sang Eden kag wala sing amo sina nga lugar. Siling pa nila, ini nga istorya indi matuod, sugidsugid, ukon parabola lang.

Matuod nga sa Biblia may mga parabola man. Si Jesus pa gani ang nag-istorya sang pinakabantog nga parabola. Pero suno sa Biblia, ang Eden indi parabola, kundi isa ka matuod nga kasaysayan. Kon indi ini matuod, paano pa mangin masaligan ang bilog nga Biblia? Binagbinagon naton kon ngaa nagaduhaduha ang iban parte sa hardin sang Eden kag kon bala mabakod ang ila mga rason. Dayon, binagbinagon naton kon ngaa ini nga istorya importante sa kada isa sa aton.